24 december s middags. Natuurlijk zijn er veel mensen die eerste kerstdag met een kerstdiner(tje) afsluiten.
Dictee = dictees [0412]
Groot Dictee Castricum 2013 (Auteur: Hanneke Klinkert)
De zwarte weduwe en Johanna’s Hof
1.Begin jaren veertig van de vorige eeuw belandt het jongetje Erik Pinksterblom in zijn ouderwetse hansopje in het land Wollewei, althans in een manuscript geschreven door wijlen Godfried Bomans.
2. Met bomansiaanse humor parodieert de auteur de detectiveroman met personages die direct ontleend zijn aan een excentriek insectenboek waarin de diversiteit van vliesvleugeligen en geleedpotigen van beiderlei kunne beschreven wordt, niet door een botanisch expert als Jac. P. Thijsse, noch door een theoloog als Bonhoeffer, maar door ene Solms.
3. Het is allerminst een realistische novelle waarin wij geattendeerd worden op de aantasting van ons ecosysteem door insecticiden en andere chemicaliën, maar een fictief werk waarin wantsen een luizenleven leiden en larven ongehinderd de metamorfose van cocon tot vlinder ondergaan.
4. Uit welingelichte kringen is vernomen dat een fameuze schrijfster zich door deze integrale heruitgave geïnspireerd voelt een literaire
[GB ook: tt - doe in dicte 1 t] thriller te schrijven over een eigengereid meisje met wespentaille dat tijdens haar verblijf in een psychiatrische kliniek verzeild raakt in een psychose vol mijten en teken.
5. Uit angst te gaan lijden aan de ziekte van Lyme ijlt zij in haar zijden pyjama over het terrein van Dijk en Duin naar De Hoep waar zojuist een exotische spinnenexpositie is geopend.
6. Vol adrenaline botst zij tegen de vitrine van de tarantula die zijn tentakels al verlekkerd uitspreidt om het stresskipje te consumeren.
7. Door het ijlings ingrijpen van een suppoost die net met een ragebol het plexiglazen domein van de venijnige zwarte weduwe van spinrag wil reinigen, wordt het meisje behoed voor een ondermijnende behandeling met antibiotica van de farmaceutische industrie.
8. Onmiddellijk trakteert de chef-kok van het belendende perceel Johanna’s Hof haar op een geraffineerd diner met een delicatesse als langoustines die geïnfecteerd lijken met de salmonellabacterie waardoor ze alsnog het loodje dreigt te leggen.
9. Dit ecologisch verantwoorde, maar toch enerverende boek zal de Nederlandse literatuur [GB ook: tt - doe in dictee 1 t] een kosmopolitische uitstraling geven en het oubollige gezwets van Bomans teniet doen.
10. Ook de valse aantijgingen tegen de literaire [GB ook: tt - doe in dictee 1 t] thriller zullen gelogenstraft worden door de grandioze stijl waarin dit eigentijdse werk is geboekstaafd.
Dictee - dictees [0411]
Groot Dictee Castricum november 2012 (Auteur: Hanneke Klinkert)
Project X-party als zwaard van Damocles
1. In Haren, naar verluidt ooit de woonstee van de gerenommeerde Nederlandse auteur W.F. Hermans, die eind jaren vijftig lector fysische geografie werd aan de universiteit van Groningen, vond onlangs het opzienbarendste festijn aller tijden plaats.
2. Een naïeve adolescent creëerde via sociale media een festiviteit die gigantisch geëscaleerd is en een immense precedentwerking had.
3. Een ingenieuze schepper als Hermans zou een geraffineerde roman hierover gecomponeerd hebben met behulp van contemporaine bronnen als weblogs en Facebook waarbij 'De donkere kamer van Damokles' [titel] gediskwalificeerd zou worden als simplistische literaire [GB ook: tt - doe in dictee 1 t] thriller.
4. In de hoofdrol zouden niet schizofrene Osewoudt en diens alter ego Dorbeck figureren maar het meisje Merthe en haar dubbelgangster Jackie in een viriele omgeving met verlopen macho’s en gehate delinquenten.
5. De discrepantie tussen de virtuele en reële werkelijkheid zou Merthe continu doen lijden aan hallucinaties en psychopathologisch gedrag waartegen geen kruid gewassen zou lijken.
6. Als saillant detail zou Hermans geen oedipus- maar een subtiel elektramotief geïntroduceerd hebben waarbij Merthe onder invloed van Jackie collaboreert met impulsieve ADHD'ers [GB in toelichting ook wel: adhd] van beiderlei kunne om haar buitenissige kameraden te elektrocuteren.
7. Het zwaard van Damocles hangt ditmaal niet aan een paardenhaar boven het hoofd van een hoveling van de tiran van Syracuse, noch boven dat van Osewoudt, maar aan een elektriciteitskabel boven justitiële inrichtingen, die de exponentiële groei van dit soort evenementen te allen tijde trachten te voorkomen.
8. Niettemin belandt Merthe na een spannende etappe, verbouwereerd door de dubieuze praktijken van Jackie, in woon-zorgcentrum De Boogaert [eigennaam] te Castricum en laat zij onverwijld een loyaliteitsverklaring uitgaan naar de rechterlijke macht met als consequentie dat venijnige Jackie op de Duinenboschweg gearresteerd wordt.
9. Ten slotte geschiedt de apotheose tijdens een door Jackie ontketend Project X-feest op de Bakkumer Zanderij: in de maneschijn worden wegens kortsluiting in de illuminatie van belendende percelen alle criminele lobbyisten geëlimineerd.
10. Hermans zou met deze postume toevoeging aan zijn oeuvre, waarvoor hij in 1971 de P.C. Hooftprijs kreeg, die hij nochtans arrogant weigerde, unaniem gelauwerd worden door de reclassering en
'Bureau Halt'.
Groot Dictee Castricum december 2014: Sint en Maarten (Auteur: Hanneke Klinkert)
NB Geannoteerd dictee beschikbaar: leentfaar@zeelandnet.nl of laat je op de maillijst 'Annotaties' zetten voor automatische toezending.
2025: het voorafgaande geldt niet meer!
De 'goedheiligman' is al gewijzigd in 'goedheilig man': dat was écht fout! 2025: GB en VD allebei goed!
1. Een nerveuze Sint-Nicolaas inspecteert, gekleed in zijn majestueuze habijt met gefronste wenkbrauwen zijn lege portemonnee in het goed geoutilleerde appartementencomplex Sans Souci.
2. Na een enerverende zeereis over de schuimende golven van de Atlantische Oceaan met een mammoettanker vol hinnikende paarden en gitzwart geschminkte pieten in maillots onder authentieke kostuums van fluorescerend geel velours, afgebiesd met goudbrokaat, was hij met boegeroep ontvangen op de Prins Hendrikkade in Amsterdam door een korps van antiracistische leuzen tetterende geblankette majorettes.
3. Hoewel de sint niet wilde dispereren en door de secularisatie, na een ambitieuze carrière als religieus bisschop van Myra, omgeschoold was tot profaan mecenas van Europa, vond hij het hartverscheurend dat zijn Zwarte Pieten zo hardhandig getreiterd en gekastijd werden dat hij onmiddellijk op zijn iPad googelde of hij elders enthousiaster ontvangen kon worden.
4. Nadat de marechaussee ge‐sms’t was, manoeuvreerde deze de stoet langs de applaudisserende menigte noordwaarts naar het
IJ-veer.
5. Vandaar racete een reddingsboot van de KNRM met het illustere gezelschap over het Noordhollands Kanaal tot de contouren van het Uitgeestermeer opdoemden waar de goedheilig man [ook aaneen!] onthaald werd op een concert van kwinkelerende regenwulpen, karekieten, kieviten, grutto’s en futen, dat hem meer fascineerde dan muziek van componisten als Brahms en Haydn.
6. Bij Akersloot stonden al limousines van Bob's Party Saloon klaar die de sint en zijn equipage met luid geclaxonneer verwelkomden en hem naar het met guirlandes versierde winkelcentrum in Castricum transporteerden.
7. Aldaar las de armzalige heilige op zijn iPhone ontgoocheld een
e-mail van zijn frauduleuze impresario dat hij failliet was en nu zelf de zwartepiet.
8. Gelukkig wordt hij opgevangen door de empathische locatiemanager van de dichtstbijzijnde particuliere serviceflat die in arren moede stagiaires van het Jac. P. Thijsse College en het Bonhoeffercollege op zijn dak stuurt om hem financieel soelaas te bieden.
9. Deze geëngageerde leerlingen doneren altruïstisch het boek ‘Een vlucht regenwulpen’ dat zij in het kader van de actie ‘Nederland leest’ zelf cadeau kregen.
10. Wellicht prefereren ze de flamboyante personages uit ‘Schuim’, de recentste roman van Robert Anker, boven de solipsistische adolescent uit het oeuvre van ornitholoog Maarten ‘t Hart.
Dictee - dictees [0409]
Ditjes en datjes (9)
A. In zeker verband schreef ik enige tijd geleden: ik ben niet niet-competitief. Dat betekent uiteindelijk (weer) competitief, maar wel met een zekere nuance, namelijk dat je die eigenschap in sterke mate bezit. De bezwaarmakers tegen mijn formulering hebben wel een punt.
B. Soms worden we bij een dictee verrast met een nieuw woord zoals croquembouche: kegelvormige toren van gevulde soesjes, vaak versierd met draden van karamel, als nagerecht. VD heeft dat woord pas in 2014 opgenomen! Uitspraak: kroh-kahm-boesj.
C. Nog zo'n woord is onesie: ruimzittend, uit één deel bestaand huis- of pyjamapak dat alleen hoofd, handen en voeten vrijlaat, gewoonlijk met een ritssluiting aan de voorkant, soms met een capuchon. Ook dit woord is pas in 2014 door VD toegevoegd! Als je de betekenis kent, wordt de uitspraak wat logischer: niet oo-nuh-sie of zoiets, maar
wahn-zie! Nu ook gevonden in de ALDI-reclame (damesonesie)!
D. Dicteeteksten moeten heel precies zijn. In een dictee kwamen voor 'tenue de ville' en 'tache de beauté'. De dicteeopsteller moet dan via de context duidelijk maken dat het enkelvoud van toepassing is en daarmee afgedwongen wordt, want anders zijn 'tenues de ville' en 'taches de beauté' ook goed. Ook zo'n mooi Frans woord is 'draperies d'amour', maar daarover geen twijfel: dat is altijd meervoud: wallen onder de ogen!
E. Die precisie wordt ook van de dicteeauteur gevraagd bij sommige sterkedranken. Zo moet je bij de Schotse en Canadese variant whisky, whisky's en whisky'tje schrijven, maar bij de Iers-Amerikaanse variant whiskey, whiskeys en whiskeytje. 't Is maar dat je het weet …
F. In een dictee kwam voor uiensojasaus. Dat lijkt heel dubieus: zou een saus van uiensoja moeten zijn. Bedoeld is echter een saus van uien en soja (verwisselbare begrippen). Daarom is de correcte schrijfwijze: uien-sojasaus, net als uien-basilicumsaus.
G. Voorheen vonden we in VD todolijst (actielijst). In de oVD is dat (weer: stiekem) aangepast tot to-dolijst(je), zoals het behoort! Wel: to do.
H. Een kwestie van een jaar geleden wil ik u niet onthouden. Soms zijn spellingkwesties heel subtiel. Zo hebben GB en VD 'halfopen' als bnw. Het is dus een halfopen deur, en: hij staarde me aan met halfopen mond. In dat dictee van een jaar geleden kwam echter voor: … bhv’ers met hun EHBO-koffers half open … In dat geval is 'half open' een bijwoordelijke bepaling, die je echt in twee woorden moet schrijven. Voor wie dat niet gelooft: zie VD, lemma 'half' 4 (bw.) onder nummer 2: de deur stond half open. Ook leuk: naar aanleiding van deze kwestie heeft VD vorig jaar in lemma keper 1 'half open passer' gewijzigd in 'halfopen passer'.