Dictee Woensdag 30 oktober 2013 (2): dictee 675 (deel 2)
Hierbij de zinnen 4, 5, 6 en 7.
4. In mijn misjpooche is alles koosjer. De kortgedingrechter was kortgerokt en kortgeknipt. Wat leert in dit geval de
kosten-batenanalyse van kost en inwoning op? Een gewone kotelet is nog geen côtelette suisse. Een kossem is een halskwab. Een costumier meet kostuums aan, maar slechts in een deel van die gevallen is hij aan het kostumeren. De kou-inval was vroeg dat jaar. Meerdere kouros (enkelvoud: kouroi) en dito korai (enkelvoud: korè) vullen elkaar goed aan. De kotomisi is een creoolse vrouwendracht. Een krabbedraaier is een vechtersbaas, een krabbenschaar een krabbenpoot. Mijn dicteewoordenkramerij wordt zeer gevreesd. De krav maga is een zelfverdedigings- en gevechtstechniek ontstaan in het Israëlische leger. Dat kost maar een (habbe)krats. De krautrock komt vast uit Duitsland. Piet de Visser is Kreeft.
5. De Surinaams-Nederlandse krawkraw [kraa] is chips, met name van de cassave. Dat paard is een kribbebijter. De krimlinde dankt zijn naam aan de Krim. Tot wanneer werd er Krim-Gotisch gesproken? Mag je de krijttijd de witte periode noemen? Krijn of crin (met name crin végétal) wordt als vulmiddel gebruikt. Van kritikaliteit spreek je bij een kernreactor. De kroeskop maakte een cruise. In die krottenbuurt wonen veel krotenkokers met hun kokker(d)s. Bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander kwamen de rijksinsignes (kroningsinsignes, kroningsinsigniën) weer eens tevoorschijn. De veelgeplaagde politicus ging zijn Kronstadt halen. Hoe hoog staat de krugerrand, die beleggingsmunt? Het kruisken-a (abc) is weg uit VD!
6. Kubben zijn visfuiken, dat zijn dus geen kuubs. De
KSJ-KSA-VKSJ is een soort van federatie. In een kruitvat zit geen kruid. Een ktèma eis aei is een bezit, een verworvenheid voor altijd. Het wapen van de Gurkha's is de kukri. Wat zijn jullie toch kuddedieren! Bestaat de Ku-Klux-Klan nog? Met kuna's betaal je in Kroatië. Een kür past niet in het kurhaus. De kuru is de spongiforme encefalopathie bij kannibalen in Papoea-Nieuw-Guinea, gekenmerkt door ataxie en onbeheersbare lachbuien (verwant met gekkekoeienziekte, scrapie en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob). Hij fungeert als knuffel-Marokkaan. Hij is altijd de kwade (kwaaie) pier in 't kwadraat. De kwacha is de munteenheid van Zambia en Malawi. De KVP was niet alleen de Katholieke Volkspartij, maar de KVP is beslist ook de klassieke varkenspest.
7. Het kwarts is een zekere delfstof. Elk kwartaal zingt het kwartet een ander lied. Een kwant is een rare snuiter, een kwantum is een hoeveelheid en een lichtquant is een foton. Kwaliën is zeuren of zaniken. Een kweekwee is een gebakje in Indië. Het kwestieuze akkoord staat op losse schroeven. Dat fluitkwintet weet echt wel wat een kwint is. Wil ik iets kwijt zijn, dan heb ik het kwijtgemaakt of het is kwijtgeraakt. Die rare kwibus is goed in kwezelarij. De quickscan werd quick-and-dirty uitgevoerd. Ze dansten kwiek de quickstep. Is de quick ratio in orde (en de monnik ook)? Een kwikwi [Callichthys callichthys] is een vis. Ik ben gek op quizzen (kwissen). Bij de ruggengraatsverkrommingen kennen we kyfose (achterwaarts), lordose (voorwaarts: holle rug) en scoliose (zijwaarts). Een kwo-student volgt een korte wetenschappelijke opleiding.
Dictee woensdag 30 oktober 2013 (1): dictee 675 (deel 1)
Op www.dictees.nl verschijnen al mijn oefendictees, maar die site publiceert ze met horten en stoten. Daarom vandaag alvast dictee 675. Dit is door anderen al gecorrigeerd, maar als u toch een foutje denkt te ontdekken, laat het weten: rein@dictees.nl (bestaat niet meer!).
En u weet: via www.woordenlijst.org kunt u het Groene Boekje en de Leidraad raadplegen ...
Hier volgen de eerste drie zinnen.
1. Hij had de koffer met kleren omgekieperd: de hele klerenzooi lag op het bed. Een kletskous verkoopt kletsica. Meeuwen kliauwen en katten miauwen. In het hoogveen kun je klijn (klien) trekken. De klezmorim speelden klezmer. Een Klingenvrouw is een Klingalese: bewoonster van de kust van Coromandel (vroeger Kalinga geheten) en Malabar. Het is klinkklaar, klip-en-klaar: haar kleurenzien is oké (OK), maar ze lijdt wel aan klinefelter, de ziekte van Klinefelter. Wat heeft ze toch een sukkel van een kloris. Loop niet zo te kloothannesen! Wil je knäckebröd * of een kaiserbrötchen? Geef die knakenpoetser niet één vinger … De KNAW is de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de KNAU was de Koninklijke Nederlandse Atletiekunie. Zouden de Knickerbockers nu nog een knickerbocker dragen?
* Vgl. smörrebröd, smørrebrød, VD alleen de laatste vorm!
* Vgl. ook: smörgåsbord(s)
2. Was dat knarsetanden of tandenknarsen? Een kneippkuur houdt kneippen in. Ze is van de generatie nix, maar maakte toch een knicks. Ik heb daar een knoeperd van een wrat. Vaak gaat een knockdown aan een knock-out (ko) vooraf. Dit is een kobalt-chroom-wolframlegering. Trap niet in die koeienpannenkoek! Waar komt het Koefisch schrift (naskhischrift) vandaan? Het kobevlees komt oorspronkelijk uit Kobe. Welke vogels vang je met een kobbennet? Deventer is de koekstad. Deze koempoelan is iets voor de scouting. Koenjit is kurkuma als specerij. Een kutai is een hoogkijker. Wat Koïsch is, komt van Kos. Een bekend Turks gerecht is köfte. Een koksiaanse volgde Hendrik de Cock, een coccejaanse daarentegen Johannes Coccejus (Koch). Op de kermis had je een kokanjemast: dat was geen Land van Kokanje!
3. Je bent een klerelijer, je kan de klere, de kolere, de koleire, krijgen! Als je daaraanvolgend dan maar niet in een Franse colère schiet! Wat volgens de beginselen van Kollewijn is, is kollewijniaans. Een bekende kolossus is de Kolossus van Rhodos. Vroeger was Koloniën een verkorting van de betreffende departementsnaam. Een komfoor diende het comfort. Een oude dame in het blijspel was de komische Alte. De kompels waren kompanen en compagnons. We willen kond doen van ons voorgenomen huwelijk. Wat doet de Koning Boudewijnstichting? Met de Koninklijke wordt meestal een benzine- of petroleummaatschappij aangeduid. Prins Willem III van Oranje was Koning-Stadhouder [algemeen: k.-s. of s.-k.]. Hier is de koolstof
14-methode gebruikt. Wie zijn die kongsi begonnen? 'Babe' is Koos' koosnaam. Hoeveel kopeken gaan er in een roebel?
Dictee woensdag 23 oktober 2013: dictee - de ratings van Aalsmeer en Middelharnis
Groot Aalsmeers Dictee * * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het dictee werd voor de vijfde maal gehouden door het Boekhuis in Aalsmeer. De tekst was goed en uitdagend met zelfs een toetje voor de Specialisten. Het dictee werd prima voorgelezen. Waar vind je nog bij een dictee een buffet, waaraan je (tegen betaling) deel kunt nemen? Het was gezellig en de organisatie was prima. Het was een meeschrijfdictee. Het dictee is voor iedereen toegankelijk. De correctie was goed georganiseerd. Na afloop volgde er uitleg over de juiste schrijfwijze van het dictee.
Minpunten
Er is geen apart kinderdictee. Het aantal termen buiten de woordenboeken was minimaal. Weinig minpunten dus eigenlijk. En de drie sterren zijn royaal verdiend!
Rating: Rdr 3, 3 sterren.
Groot Dictee Middelharnis * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het dictee is al vele malen gehouden. Het is gezellig. Dit jaar wat minder deelnemers (circa 40). Het dictee werd moeiteloos verplaatst van de ene middelbare school naar een andere wegens een sterfgeval. Het voorlezen was aanzienlijk beter dan vorige jaren (nu door de auteur zelf). De organisatie was perfect. Het nakijken ging vlug en goed. Na afloop was voor eenieder de juiste tekst beschikbaar. Het was een meeschrijfdictee.
Minpunten
Het dictee was wat gemakkelijker dan vorig jaar. Er zaten enkele VD-woorden uit 2012 in (beyoncévlieg, Van Dale-nieuwsbrief), dat levert altijd discussie op en is niet volgens de geldende dicteenormen. Er waren niet meerdere niveaus en er was ook niks voor de jeugd. De uitleg na afloop zou (nog) beter kunnen. De twee sterren zijn dik verdiend en zelfs met stip …
Rating: Rdr 2, 2 sterren
Dictee woensdag 16 oktober 2013: dictee - de ratings van Meppel en Castricum
Groot Meppeler Dictee * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het dictee werd voor de tweede maal gehouden in de fraaie schouwburg van Meppel. Men had duidelijk van vorig jaar geleerd: over de tekst viel beduidend minder te discussiëren dan vorig jaar. Het was een leuke tekst die heel duidelijk werd voorgelezen. Er waren zo'n 50 deelnemers.
Minpunten
De tekst was niet al te moeilijk, al maakten de plaatselijke deelnemers toch al gauw minimaal 20 fouten. Het dictee werd wel besproken, maar dat vond ik niet overal even verhelderend. Als men volgend jaar net voor de bespreking de officiële tekst aan iedereen uitdeelt (of beter nog: via een powerpointpresentatie - computerprogramma PowerPoint - zichtbaar maakt), en de uitleg wat helderder presenteert, komt een extra ster in zicht. Er waren niet meerdere niveaus en er was geen kinderdictee.
Rating: Rdr 2, 2 sterren
Groot Dictee Castricum * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten:
Het dictee is al vele malen gehouden. Het is ongetwijfeld gezellig. De senioren van Castricum strijden tegen de jeugd. Het was op zich een leuke tekst.
Minpunten
Het is echt een plaatselijk dictee, buitenpoorters zijn niet welkom. Het dictee vindt niet op meerdere niveaus plaats. Over de op zich leuke tekst zijn wat opmerkingen te maken. Als de inhoud deels gaat over 'Het zwaard van Damokles', zijn de kenners van dat boek natuurlijk extra in het voordeel (Merthe, Jackie, Osewoudt, Dorbeck) . Maar om dan ook in de rest van het verhaal 'Damokles' te schrijven, is een beetje krom [VD: Damocles]. Ook zitten er wat plaatselijke termen in (Bakkumer Zanderij, woon-zorgcentrum – met koppelteken! – De Boogaert, etc.). NB woonzorgcentrum en woon-zorgcentrum, dan: verwisselbare begrippen, beide in VD, in GB ook! Als er dan ook verder nog een paar foutjes in zitten (bureau Halt, kleine b - toch goed: ook Halt-bureau, Het Alternatief), oedipus- en elektramotief, kleine letters - beide gewoon goed!!!), is 3 sterren veel te hoog gegrepen, maar 1 ster zou weer te min zijn, dus de logische conclusie is: 2 sterren.
Rating: Rdr 2, 2 sterren
Dictee woensdag 09 oktober 2013: dictee *zeeuw*
Voorkomen van *zeeuw* in VD
We zullen ditmaal eens kijken waar *zeeuw* in Van Dale (VD) voorkomt. We beginnen in de trefwoordenlijst.
1. Hij is het beeld van een Zeeuw: in hem komt het karakter van de Zeeuw sterk uit.
2. Een Zeeuwse beuzeling: dat is een leugen.
3. Werkwoord bezeeuwen: ik bezeeuw, hij bezeeuwde, zij zijn bezeeuwd. Bezeeuwen heeft gewestelijk als betekenis: bezwijmen.
4. Zeeuwse blauwen zijn een soort van aardappelen met een blauwe schil.
5. Goed Zeeuws, goed rond: rond en gul, zonder omslag.
6. Zeeuwse heide is lamsoor, op zilte klei groeiende plant.
7. Zeeuwse rotjes zijn stukjes door en door geroosterd brood.
8. De Zeeuwse pissebed: schaaldier dat vrij algemeen in de Noordzee, vooral aan de Zeeuwse kusten, wordt aangetroffen.
9. Zeeuwse mosselen, oesters, de Zeeuwse wateren: de Ooster- en Westerschelde e.d.
10. Zeeuwse zuinigheid of zunigheid: zuinigheid die soms aan Zeeuwen toegeschreven wordt, maar we lezen ook over Hollandse of calvinistische zuinigheid.
11. Zeeuws meisje: prototype van iemand die heel zuinig is, naar een tv-reclame voor een margarinemerk, waarin een in Zeeuwse klederdracht uitgedoste boerin haar adagiums ‘ons bin zunig’ en ‘geen cent te veel, hoor’ uitte om het product prijstechnisch aan te prijzen. NB Hier maakt VD een grappige fout: zowel in GB (Groene Boekje) als in VD heeft 'adagium' alleen als meervoud 'adagia'! 2020: niet verbeterd. Ik zou in VD en GB gewoon mv. 'adagiums' toevoegen ...
12. Verzeeuwd is gewestelijk zeeziek en verder misselijk of kattig
13. Een zeeuw (!) is een oude Zeeuwse rijksdaalder (= ƒ 2,60).
14. Open deur: een Zeeuw is iemand die geboortig is uit de Nederlandse provincie Zeeland; vrouw: Zeeuwse. NB Uiteindelijk komt 'zeeuw' wel van 'zee'!
15. Zeeuws-Vlaams: van, uit, betreffende, als in Zeeuws-Vlaanderen (ZVL). GB heeft dit lemma geschrapt omdat 1) zij niet over aardrijkskundige namen gaan (is wat voor te zeggen) en 2) (!) er zijn mensen die nog liever Zeeuwsch-Vlaanderen schrijven: leve de toerist. Overigens heeft ook de gezaghebbende ANS (Algemene Nederlandse Spraakkunst) ZVL niet opgenomen …
16. ZVL is wel Zeeland bewester Schelde.
17. De Bijbelgordel (VD ook Biblebelt, GB: biblebelt): strook in Nederland van de Zeeuwse eilanden, via de grote rivieren en de Veluwe tot in de kop van Overijssel, waar veel streng gereformeerde mensen wonen. Ik heb zojuist aan GB gemeld, dat ik hun schrijfwijze fout vind, het gaat immers niet om het boekje (een bijbeltje) maar om de (inhoud van de) Bijbel. 2020: beide hoofdletter, Bijbelgordel.
18. Imperiaal: heel grote en zware Zeeuwse oester.
19 Nog een leuke: hoefijzerverkeer, het verkeer tussen
Zeeuws-Vlaanderen en het overige Nederland via België.
20. Aan de paar dingen die ik weggelaten heb, mist u niet veel!
Dictee woensdag 02 oktober 2013: dictee sterrenbeelden
1.Vandaag zullen we eens naar de sterren(beelden) in VD kijken: z = zuidelijk halfrond, n = noordelijk halfrond, e = op of nabij de evenaar, equator. Maar eerst wat algemene zaken: een alfa is de helderste ster in een sterrenbeeld, een bèta de op een na helderste. Astrografie: kennis van de plaatsing van sterren en sterrenbeelden die met het blote oog zichtbaar zijn en astrografie: sterrenbeschrijving. Een conjunctie is een samenstand en de zodiak is de dierenriem (zonneweg). Is uw horoscoop al getrokken? Het ptolemeïsche gesternte wordt gevormd door de 48 sterrenbeelden die aan de oude Grieken bekend waren en door Ptolemeus beschreven zijn.
2. Als sterrenbeelden kunt u noteren: Achtersteven van het Schip (z), Adelaar (e), Altaar (z), Andromeda (met daarin de Andromedanevel), Arend (rand Melkweg), Beeldhouwer (n), Grote Beer (Wagen, Grote Wagen, steelpannetje, ook: Hellewagen, Hemelwagen, bij noordpool), Kleine Beer (met daarin de Poolster, Noordster, Leidster), Beker (e), Berenhoeder (Ossenhoeder, Ossendrijver, Boötes, (n), het Hoofdhaar van Berenice (n), Boogschutter (Schutter, z), Cirkel (z), Dolfijn (n), Draak (met 131 sterren), Driehoek (n), Zuidelijke Driehoek (Zuiderdriehoek, z), Duif (z), Eenhoorn (e), Elektriseermachine (z), Geitje (ster in Voerman, Wagenman), Giraffe (n), Gordelster (een van de drie sterren van Orion), Goudvis (Zwaardvis, z) en Graveerstift (z).
3. Verder: Hagedis (n), Hercules, de grote Hond en de Kleine Hond, Hyaden, Indiër (z), Jachthonden (n), Jakobsstaf of Gordel van Orion (de drie middelste sterren daarin), Kameleon (z), Kiel (z), Kompas (z), Korenaar (ster in Maagd, e), Kraanvogel (z), Kreeft (n), Krib (30 sterren in Kreeft), (Grote) Leeuw en Kleine Leeuw, Libra (Weegschaal), Lier (Lyra, n), Luchtpomp (z), Lynx, Mast (deel van het Schip Argo), Microscoop (z), Net (z), Noorderkroon (Noordelijke Kroon, n), Octant (bij zuidpool), Orioniden: vallende sterren in de tweede helft van oktober, Oven (n), Paradijsvogel (z), Passer (z), Pauw (z), Pegasus (Grote Paard, n) en Perseïden of Laurentiustranen (vallende sterren vanuit Perseus)
4. Ook nog: Plejaden of Zevengesternte (in de Stier), Poolwachter (z), Pijl (n), Raaf (z), Ram (Aries, n), Schild (n), Schilder (z), Schorpioen (z), Sextant (n), Sirius (Hondsster: in de (Grote) Hond), Slang (e), Slangendrager (n), Slingeruurwerk (z), Steenbok (z), Tafelberg (z), Telescoop (Telescopium, Verrekijker, z), Toekan (Pepervreter, z), Tweelingen (Castor en Pollux, n), Uurwerk (z), Veulen (Kleine Paard, n), Vis (Zuidelijke Vis, n), Vlieg (z), Vliegende Vis (z), Vos (met de Gans, n), Walvis (e), Waterman (z), Waterslang (n) en Kleine Waterslang (of Otter, z), Winkelhaak (z), Wolf (Lupus, z), Zeil van het Schip (z), Zuiderkruis (met 4 sterren), Zuidervis (z) en Zwaan (n).
Dictee woensdag 25 september 2013 (2): dictee – de ratings van Lelystad en Almere
Groot Lelystads Dictee * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten
Het dictee werd al voor de tiende maal gehouden in het fraaie stadhuis van Lelystad (volgend jaar wordt de opzet anders: in de bibliotheek). De entourage is leuk: prima ontvangst en de raadszaal is heel geschikt voor een dictee. Zo'n 50 deelnemers. De tekst op zich was heel leuk opgesteld door de auteur. Na afloop was er een goede bespreking met enorm felle discussies: prima en leerzaam. Er was 's middags ook een Kinderdictee, voorgelezen door prinses Leontien herself.
Minpunten
Het dictee is alleen voor plaatselijk deelnemers; buitenpoorters mogen mondjesmaat meedoen, maar dingen niet mee naar de prijzen. Het dictee is logischerwijze niet op meer niveaus. De tekst was op zich wel OK, maar er zaten net teveel niet-woordenboekwoorden in. Het voorlezen was heel behoorlijk, maar er zaten toch een paar schoonheidsfoutjes in. Die laatste dingen geven toch de doorslag naar 2 sterren.
Rating: Rdr 2, 2 sterren.
Groot Almeers Dictee * *
Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
Pluspunten:
Het dictee werd al voor de negende maal gehouden. De belangstelling was beduidend minder dan andere jaren (minder dan 50 deelnemers).
Minpunten
Er was geen Kinderdictee. Buitenstaanders mochten niet meedoen, zelfs niet buiten mededinging. Er was dus uiteraard ook geen niveaudifferentiatie. De burgemeester zal het dictee wel goed hebben voorgelezen. Er zaten enkele foutjes in het dictee. Wat ook niet fraai was: er waren (te) veel woorden of uitdrukkingen die op 2 manieren geschreven konden worden. Alles afwegende, kom ik ook hier op 2 sterren.
Rating: Rdr 2, 2 sterren.
Winterswijk
Kom allen op 2 november naar Winterswijk. Ikzelf heb het dictee geschreven. Het is voor Winterswijkenaren al behoorlijk lastig (7 alinea's), maar voor de Specialisten heb ik er nog een schepje bovenop gedaan (3 alinea's). De plaats van handeling is het Gerrit Komrij College (vlak bij het station!) in Winterswijk, de aanvang is om 2 uur en inschrijven kan o.a. via info@boekhandelkramer.nl.
