Oefendictee juni 2024 (4)
Dictee van de Dag 1168
1. Weet je wat ‘répondre en Normand’ is? Dat is een ontwijkend antwoord geven [Geen ja en geen nee]. Het is alles één pot nat, toetmem, alles hetzelfde: SARS-C0V-2, covid, corona, coronavirus, wuhanvirus en COVID-19. Madame-jeanettes, dat zijn zekere Spaanse pepers. Voor lijkenvet kennen we de uitdrukkingen adipocire [sie] en adipocera [see].Een sperzie is een sperge of asperge. Een roljaloezie moet je (vrijwel altijd) niet op het toneel zoeken! Een Razzie is een verkorting van Golden Raspberry Award [slechte prestatie filmkunst]. Antoniem: Oscar [= Academy Award] – goede prestatie. Een euzie is een ozing (euzing, hozing): onderste, over de muur uitstekend gedeelte van een dak, waaronder geen goot is, zodat de regen zonder meer afdruipt – zo’n regendrup heet ook een ozendrop. Een ozena is medisch een stinkneus, ook persoon. Regionaal heet een bes ook bezie, mv. beziën.
2. Een berzie is rommel, wanorde, vormvariant: barge. Een aussie is een Australiër, een ossi [Ostdeutsche] en een wessi [Westdeutsche] komen uit Duitsland, een beissie is (Bargoens) een dubbeltje, bij voetbal is een bewussie een schijnbaar toevallig doeltreffend schot dat echter wel degelijk zo bedoeld was, een brassie [brèh-sie] is een vroeger gebruikte, met koper verzwaarde golfclub, een cessie is een boedelafstand, een dassie is een Kaapse klipdas, hout van de afzeliaboom = afzelia(hout), apa, doussié, een gassie is een gast (ook: muts, pet, een glimmend gassie is een politieagent), gossie of gos is een bastaardvloek, hassebassie = borrel of blootje, hussie of husje = partijtje, zootje, boeltje, troepje, kaassie, kaasje = makkie, buitenkans, kassie = kastje, ook vrucht kassieboom, kassia, krissie = regionaal drop, kwassie = kwassieboom (SR), ook hout ervan.
3. Een
lassie is een Schotse collie, een sassie is een saffie: sigaar, sigaret en een
soussie is een Marokkaan afkomstig uit het Soussgebied in Zuidwest-Marokko. Hij
heeft pas nog gehaast gehaasd bij de marathon. Praeter propter is om en nabij,
min of meer. Een kosewort is een vleinaam. Een pretermissie, praeteritio,
paraleipsis of paralipsis: “Ik wil echt niet zeggen, dat jij dom bent.”
Carbonara(saus) wordt wel bij spaghetti geserveerd. Schrijf goed: milieueffect,
niveau-instelling, radio-uitzending en variétéavond. Hier heel veel gevallen
van wel of niet klinkerbotsing in samenstellingen: (o-a) autoantenne,
(a-o) algebraopgave, (e-a) amoebeabces, (e-o) arachideolie, (i-a)
wifiapparatuur, (i-o) miniorkaan en (i-u) miniuitrusting.
4.
Verder: (u-a) milieuaspect, (u-e) influencer, (u-o) accuoplader, (a-j) terajoule (TJ), (e-j) antilopejacht, (o-j) brutojaarloon, (u-j)
bureaujob, (ij-i) zijingang, (ij-a) zijarm, (ij-e) bijeffect, (ij-u)
zijuitgang, (ij-o) visserijonderzoek,
(ij-ij) glijijzer, (ij-y) abdijyoga, (y-ij) lobbyijver, (y-a) fancyartikel,
(y-e) puppyeffect, (y-u) keyuser [maar:
stay-up], (y-i) hockeyinterland, (y-o) babyolie [ook: stayokay] en (y-y) babyyoghurt. Verder: (a-y) megayup en
(e-y) mousejockey. Verder: (a-a) collega-aanvaller, (a-e) aha-ervaring (aha-erlebnis), (a-i) media-imperium, (a-u)
opera-uitvoering, (e-i) zonne-installatie, (e-u)
camouflage-uniform, (i-e) mini-enquête, (o-e)
auto-eigenaar, (o-i) bio-ingenieur, (o-o) co-ouderschap [maar coördinatie – niet als geleed woord herkend),
(o-u) radio-uitzending, (u-i) kou-inval, (u-u) menu-uitdraai en
(i-ij)
plooi-ijzer.
5. Ook:
(e-ij) vanille-ijs [ongeleed: beijveren],
(a-ij) papaja-ijs, (u-ij) tofu-ijs [alleen GB,
samen met VD ook: tofoe-ijs – tofoe = tahoe = sojakaas] en mango-ijsje.
Hij is café-eigenaar. Verder: (i-j) gummi-jas (ongeleed:
bijectie), [e-ui] geboorte-uittreksel (maar
ongeleed: geuit), (i-i)
sproei-installatie (maar ongeleed kopiist).
Ongeleed woord: Kaïn, poëzie, ruïne [afbreken:
ru-ine – ook: ruï-ne] en patiënt. Afleiding: onderzeeër, smeuïg,
beïnvloeden. Schrijf ook goed: copiloot, co-ouderschap, coalitie, coauteur en
coördinatie, net als re-integreren en reünie. Schrijf ook: geautomatiseerd,
geijkt, geoefend, geout en geuit. Een serviette is o.a. een servet. Nog een
paar uitsmijters: weeïg, zoiets [uitzondering],
zo-even, skiër, sjiitisch, re-itereren, re-integreren, reïncarnatie [als ongeleed opgevat], biënnale, tetraëder,
artificieel en financieel (maar: financiële).
6. Een pd is een plaats delict. Met Pd wordt palladium, atoomnummer 46 aangeduid. De jota-uil of jotavlinder is nauw verwant met de gamma-uil of gammavlinder. Hij heeft niet de poids [pwah] voor die functie. In de Kristallnacht vond een grootscheepse pogrom in de vorm van een Jodenvervolging plaats. Een choepa [mv. choepot – uitspraak ch] of choppe [mv. choppes] is een Joodse huwelijksplechtigheid. Choppen is versnipperen (bv. van uien – uitspraak tsj) met een chopper of neuken (door een vrouw). Een chopper is ook nog een soort van bromfiets (easy rider) of een helikopter. Een stoepa [mv. stoepa’s] is o.a. een boeddhistisch heiligdom in India. En wiiën is gamen met een Wii. Een bompa is een grootvader, grootpapa, grootpa, opi [SR ook: oupa – kindertaal: otepa]. Grootmoeder, grootmoe, oma, omoe, opoe, grootje, ootje, SR: ouma, kindertaal: otema, groma, grootma, beppe, bebbe, grammeer, bomma, bestemoer en omi.
7. Hoppa
is een tussenwerpsel: kreet ter begeleiding van een beweging omhoog, bv. bij
optillen. Reactie op het streven naar herbewapening in Duitsland na de Tweede
Wereldoorlog: ohne mich. Een chompa [uitspraak tsj] is een van alpacawol gebreid vest, m.n. gedragen
in
Zuid-Amerika. Met de coppa wordt worst van schouder en hals van het varken,
waarvan het recept afkomstig is uit Parma bedoeld. Aqua pompa is pompwater. Wat
zou 1,3‑oxathiolan of oxadiazool wel niet zijn? De joodse mannen dragen een
kipa [mv. kipot]. Een hoya is een wasbloem (Hoya carnosa).
8. Daar zou je je ogen bij uitwrijven. Broeder, broed het broedsel uit, ga het uitbroeden! Volitare per ora virum is allerwegen bekend zijn. De Umwertung aller Werte is de herijking van alle waarden. Kende je die al: u.a.n. is uit aller naam. U aller komst verheugt ons. Het was de eerste, de allereerste, de allerallereerste keer. Bekende virussen zijn het marburgvirus en het schmallenbergvirus. We zoeken nog enkele kandidaten voor de acutezorgverpleegkundigenopleiding (n niet uitspreken). Bergvlas is een soort van asbest, amiant, maar ook een plant, net als alpenbergvlas. Een dwergvalk is een smelleken. Ruggenmergvocht is liquor. Captie(s) maken is tegenstribbelen. captatio verborum is het jacht maken op fraaie woorden.
