Dictee - dictees [1362]
Dictee 592
(DXCII) Specialistendictee (12-02-2013)
1. Ik tos,
zei de scheidsrechter, en niet jij. Bij een casus belli is er onmiddellijk
aanleiding tot oorlog. De anamnese [wat de patiënt
vertelt] gaat aan de behandeling vooraf, de catamnese [verslag na behandeling] komt erna. Cataract [staar] en glaucoom [groene
staar] zijn oogziekten. Catatonie is een
spierneurose, kataplexie is medisch een
plotselinge verstijving [spierverzwakking].
Deze spreekster is nog catchyer [goed in het gehoor
liggend] dan de vorige, maar niet sexyer. Wat doet men met catgut [kèht-guht – medisch: hechtdraad]? Bij de
chrismamis [Witte Donderdag of vooravond daarvan]
wordt ook de catechumenenolie [voor zalving doopleerlingen]
gewijd. Noem eens een catonische uitspraak [van
Cato – niet meer in VD – voorts ben ik van mening dat Carthago vernietigd moet
worden, ceterum censeo Carthaginem esse delendam]. De catharsis (bnw.: cathartisch), de loutering, komt uit het
Grieks. Cauteriseren [medisch: branden] kan
louterend werken. Hij is een cavaliefhebber (volgens
de méthode champenoise gemaakte mousserende wijn). Hoe is de cavalcadevolgorde [optocht]?
Ontvangt die
blinde vaak cecogrammen [braillepost]? De
apoptose (apoptosis) is de celdood [afsterven cel]. De celesta's [instrument] hebben een klokjesachtige toon. Een
celestijn (celestijner) is een celestijner
monnik [Celestinus V]. Een centsprent? Die kostte een cent.
2. Wil je uit de winkel cellofaan en sellotape meebrengen?
Een cembalist bespeelt een klavecimbel. Een cenotaaf [grafmonument]
is als regel leeg. De Centauren (Centauri –
paardmensen in Thessalië) zijn uitgeroeid door de Lapithen [niet meer als lemma in
VD, wel ook sub lemma bij (rad van) Ixia]. Is het cenozoïcum (GB)
hetzelfde als het kaenozoïcum (neozoïcum, VD)?
Centurio's (centuriones) gaan over centuries
(centuriën – afdeling van 100 man bij Romeinen).
Bekende tijdperken zijn: archeozoïcum, azoïcum (archeïcum,
archaïcum), cryptozoïcum, eozoïcum, fanerozoïcum, mesozoïcum, neozoïcum,
paleozoïcum en proterozoïcum. Het paleolithicum is de oude steentijd en het
mesolithicum de middensteentijd. Het eolithicum ging daaraan vooraf. Wat is
cesaropapie (cesaropapisme – link tussen
wereldlijke en kerkelijke autoriteiten)? Mag je bij de cesartherapie [bewegingstherapie] een caesarsalade [genoemd naar de kok Caesar Cardini] eten? De chaconne was eerst een dans,
later een muziekstuk. De chado [tsj] is een Japanse theeceremonie. Een chaitya is
een heiligdom of stoepa. Chalazion: gerstekorrel
of strontje.
3. De ziekte van Chagas (kortweg:
chagas) is de Zuid-Amerikaanse trypanosomiasis veroorzaakt door een
bloedparasiet, die wordt overgebracht door wantsen [insect].
De chai [ch]
is [bij joden] het symbool voor leven,
gevormd van de letters chet en joed [getal 18, chet
= 8e letter Hebreeuwse alfabet, joed de 10e; vgl. joet en een joetje, Bargoens
voor een tientje]. De chakchouka is een
groenteomelet met knoflook, gegrilde paprika, pepers en kruiden zoals komijn en
koriander (en shakshuka is ... een eiergerecht). Sinds 2020 identiek! Broden voor de sabbat
heten challes [ch].
Een chape [sjahp] is een slijtlaag, chappe [sjahp] is chappezijde. Chapelure is paneermeel.
De term 'chaperonne' is quasi-Frans. Daarvoor verwijs ik u naar onze chargé
d'affaires [zaakgelastigde]. Als toetje een
charlotte-russe [roomijspudding met biscuits]
graag, maar let op: geen montagne russe [culinair
nagerecht van vanillevla met puddingbiscuits]. En na afloop graag een
lait russe, koffie verkeerd. Na de etappe met die chasse-patate [wielrennen: zinloze achtervolging] kregen ze ook
nog een chasse-cousin [slecht diner, middel tegen
ongewenste gasten]. Chazonim (enk.: chazan,
mv. in GB: chazoniem) zijn voorzangers in een joodse gemeente. Het
chazanoet is het geheel van synagogale melodieën. Heeft
'chef-d'oeuvre' een
koppelteken? Ja: meesterwerk.
4. Scholen
voor orthodoxe joden heten cheiders. Er was een horderace
voor chef-koks en chefs-sport. Opaline [kostuumstof]
is vervaardigd uit getwijnd [tweernen, draden
ineendraaien] kamgaren cheviot [stof voor
kledingstukken]. De veiligheidsman had chicanewacht
[bocht in racecircuit]. De chiliasten
geloven in een duizendjarig vrederijk op aarde [Openbaring
20:2-7]. Campanologie is klokkenkunde. De vergadering begint klokslag
acht uur, klokke acht. Hannes is liberaal op klompen [niet
overtuigd], zimpe zampe zompen. Zij lust
graag Eisdener klompjes [klompkes, appelen].
Waar noemen ze een jan-in-de-zak, een au bain-marie bereide koek, een klont? Weet niet ... Daar heb je die klooiige [kloterig] klojo [klojan,
klojang: sufferd, kluns] ook weer. Het middeleeuws Latijn is het
Kloosterlatijn. Een kloostertafel is een quasiantiek meubelstuk. Een seminarie
is [spottend] een klootjesdrogerij.
Klopklop, tikte hij tegen het keukenraam. Een poltergeist is een klopgeest. Met
klopop (klopklop) wordt een
slagroomvervanger bedoeld. Hij heeft bij die overbuurman met diens dovemansoren
aan dovemans deur geklopt.
5. Vroeger zouden boekdrukkers die
vorm gelijkgeklopt [alle letters even hoog] hebben.
De kloris als sukkel dankt zijn naam aan De bruiloft
van Kloris en Roosje [arcadische, idyllische literatuur (GB ook: tt)]. Hebben jullie de klos van Ruhmkorff (de ruhmkorffklos – ruhmkorffse klos, inductiespoel in
radio's) al gehad? Klotsklots [reduplicatie],
deed het water tegen de kademuur. Hij werd in de kluisters [boeien] geslagen. Verkopen ze hier Meppeler
kluiten [stuk boter]? Een kluizenaarsdorp is
een thebaïde, een kluizenaarshut een hermitage en een kluizenaarskreeft een
bernardskreeft. Zijn er nog auto's met dubbele kluts [zekere
autokoppeling]? Wil jij dat klysma [lavement,
darmspoeling] zetten? Is dit een kmt [katholiek
militair tehuis] of een pmt [protestants
dito]? In internetadressen is kn de code voor Saint Kitts en Nevis. Hij
verdween zomaar knapaf [knakaf, kortweg, bits –
bijwoord].
6. De KNAC is de Koninklijke Nederlandsche Automobielclub. We zullen dat land braak leggen:
beter als het een jaar braak ligt, braakliggend is. Hij heeft een auto-inbraak gepleegd. En voor je het weet ligt Hans op je in zijn hansopje.
Hij is de sjaak, de pineut. Zoek eens op wat (Italiaanse)
ignudi (enk.: ignudo) zijn [mannelijke naaktfiguur]. In deze strofen komen
geen apostroffen voor. Een lapalissade is een waarheid als een koe [vérités de Monsieur de la Palisse]. De
prodentglimlach verging hem wel op het procrustesbed [uh].
Ik wil nog je pols voelen of heeft de hoofdzuster al polsgevoeld (je pols gevoeld)? Bij polyfyllie zijn er
boventallige bladeren. Een polonceauspant is een ijzeren kapspant. Op de Filipijnen wilde ik opeens pistacheyoghurt. De
visteelt heet ook wel piscicultuur [pie-sie].
Via een pishtak (centrale
poort) kom je in een karavansera(i).
Sommige parkinsonpatiënten kunnen aan het pisasyndroom [zijdelingse
standsafwijking van de romp] lijden. Au pis-aller [in het ergste geval] vluchten we gewoon. Er wordt
meestal Plat-New Yorks gesproken.
7. Met zijn gepikeerde [doorgenaaide]
revers [omslag van colbert] piekerde hij
langdurig hoe hij moest piqueren [bij biljarten]
en daarmee deze piqué [met verticale keu],
dit piqueetje, maken . De platte knoop zat onder de plattekaas [BE: wrongel, kwark]. Wie aan plastische chirurgie
doet, oefent een plastischchirurgisch beroep uit. Die podagreuze [podagra = soort jicht] vent bezondigt zich vaak
aan pochhanzerij [pocherij, opschepperij].
Hij ging tot het randje en ook wel plus ultra [nog
verder]. Bij deze trainingsarbeid is dat het non plus ultra [het hoogst haalbare], zelfs als je dat met het
lettertype non-plus-ultra 'verwoordt'. Ze waren weer aan het plukharen [vechten, polemiseren], aan het pennentwisten. Door zijn pluk-de-daggedrag bleef hij pluimeloos (in zijn reet, kont).
Een pluizenbeest geeft altijd pluissel af. We zijn onze plu's (pluutjes)
vergeten. Je moet het veld ruimen, plaats ruimen, er is plaats te kort. Als jij
plaatsgemaakt hebt en de gasten plaatsgenomen hebben, moet je maar een nieuwe
plaats zoeken. Een pluchen beest is een pluchebeest. Waar zit op
een vrachtschip het plimsollmerk [maximale beladen diepte,
uitwateringsmerk]?
8. De
advocaat pleitte hem vrij en was daarna pleite [ervandoor].
Een plein-pouvoir [blanco volmacht] gaat wel
erg ver. Het plein-airschilderen [in de openlucht]
is nu eenmaal geen atelierschilderkunst. Prachtig, die poëma's [dichtstuk, poëem]
over de poema's [katachtig roofdier, cougar].
Waardoor worden poètes maudits [min of meer
asociale dichter] bezield? In het poesjenellentheater [marionettentheater] in Antwerpen hoor je niet
vaak poésie pure [zuivere, absolute dichtkunst].
Zijn vrouw heeft een poetsster in dienst. Een chimaera
is een entbastaard, een chimère een hersenschim. Wil je chipolata- of
choco-ijs? Met cfk wordt chloorfluorkoolwaterstof bedoeld. Hij drinkt uit een
snorrenkop [drinkkop
voor snordrager]. Zij kweekt koikarpers. Covercal, trio, tiercé en quarté
zijn weddenschappen. Ze droeg een chinchillabonten kraagje. Chloraal (chloral) is trichloorethanal. Ach, geef haar die
chocoladen pinguïn (GB, ook: chocoladepinguïn,
VD ook: chocolade pinguïn). Een choepa (choppe)
is een Joodse huwelijksplechtigheid. Wanneer was de laatste cholera-epidemie?
Is choucroute zuurkool? Meer een zuurkoolschotel!
9. De zon
gloorde in het gechloorde badwater. Wat zijn gechloreerde koolwaterstoffen? Een
chowchow [tsjau] is een keeshond.
Christene zielen nog an toe, wat een puinhoop! Een christensocialist zal toch
wel christen-sociaal zijn? Is Christian Science een leer of een beweging [dát, anders kleine letters]? De aanhangers ervan
zijn in ieder geval (christian) scientists (VD). Een christus is een Christusbeeld. De tafel
heeft een chromen frame, of is het gechromeerd? In het schap stonden Schotse
whisky's en Amerikaanse whiskeys. Het was een cicadeachtig
geluid. Cibories (ciboriën – kelk met deksel voor
hostie) gebruiken ze bij de mis. Hoe uitgebreid is de cichlidenfamilie (GB, VD)?
Een chrysanthemum is gewoon een chrysant. Cineraria's zijn samengesteldbloemige
planten. Een circonflexe is een circumflex. Het cisplatina is een cytostaticum [celdoder]. Roept een cisterne [regenbak, regenput] associaties op met een
camion-citerne [tankauto]? Wil je cito cito (cito presto) dat citorecept [spoedrecept] ophalen?
10. In Amsterdam staan veel amsterdammertjes [paaltje
op de stoep]. Ze was classy [klah-sie
– klasse, stijl hebbend] gekleed. Clafoutis is flan [eiervla] met vruchten, vooral kersen. Welke
lessen geeft een
ckv-docent [culturele en kunstzinnige vorming]? Ken uw
classics, uw klassiekers! Naamgeefster van een clarissenklooster is Sint-Clara.
Je claviculae (clavicula's – sleutelbeen)
kun je licht breken. Ze vormen al langer een cliqueje [kliekje].
Wat moet een gymnasium zonder een claviger [conciërge]?
De clean-shaven glamourboy viel op. Een clementine is een soort mandarijn [citrusvrucht]. De clipper [vliegboot] vloog de klipper [schip]
maar net mis. Cloaca's zijn cloaken [verwijding
uiteinde darmkanaal – vogels, reptielen, vissen]. De dames droegen
cloches [klokvormige dameshoed].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten