1141 Dictee zondag 25 juni 2017 (1): dictee Oefendictee juni 2017 (3) √

Dictee - dictees [1141]

Oefendictee jun 2017 (3)

1. Het brittanniazilver komt uit Britannia. VD schrijft nu correct: sjwalettergreep. De hoefsmid gebruikt een raps, de huisvrouw een rasp. De ampèrage geeft het aantal ampères weer. Een anyumara is een zekere grote Surinaams-Nederlandse zoetwaterroofvis. Een van de hervormers was Philippus Melanchthon. Ook op Sint-Maarten wordt het sint-maartensfeest gevierd. De TH heeft ons weer zoals altijd verblijd: tijdens de goedevrijdagviering werd het Goedevrijdagakkoord [eigennaam] gesloten. En tijdens de jomkipoerviering werd de Jomkipoeroorlog ontketend [begonnen]. Hij is à peu près veertig (40). Ik had geen compassie met de ter dood veroordeelde misdadiger, die terdoodveroordeelde. De beriberilijder wist dat chrysoberil en beryllium iets van doen hadden met beril. Een onomstreden meervoud is toilettes de soirée, ambigue dito zijn eaux de toilette en eau de toilettes [zelfde uitspraak] met diminutief eau de toiletteje. Totoks zijn volbloed Nederlanders.

2. Hij berijdt vaak een pur sang lipizzaner, zijn kok bereidt vaak crème fraîche [geen mv.]. Borium heeft een lager atoomnummer dan bohrium: zelfde ezelsbruggetje als bij clairet (rode wijn) en clairette (witte wijn)? Het tetrahydrofuran wordt afgekort tot THF. Is 'ex tacito' met een mond vol tanden? Tribunesprekers praten voor de bühne, tribunenmanipulatoren (s) waren volksverlakkers. Als je je mond vol hebt, mag je niet praten; wel als je een hele mondvol wilt uitbrengen. Ze waren op dezelfde dag jarig: van 't zelfde! Als je ruggelings gebonden bent, kun je niet dos-à-dos (rug tegen rug) dansen! De HMTR was de Hogeschool voor Muziek en Theater Rotterdam, maar heet nu: Hogeschool voor Muziek en Dans (HMD). Ze dansten de lanciers [sjee]. De fieteldans (sint-vitus- of sint-veitsdans) kun je moeilijk aanleren. Die baithak [geen h uitspreken] gana klinkt aangenaam. Heden ten dage zie je weinig sirtaki's meer.

3. Welke eenmansdansen ken je zoal? Het bubblin' is best lastig (te schrijven). Schrijf goed: café dansant, dîner dansant en soiree dansante. Een t.d. is overigens een thé dansant. De simadan komt van Curaçao. Hij vibede vaak. Ook bij een wodanseik kun je dansen (!). De zonnedans, zouk en zumba sloten het dansfeest (een soort dansi) af. Ik wil niet grootspreken, stoefen of schwadronneren, maar ik beheers toch heel wat dansen: de awasa [SR], de boogiewoogie en de bourree, de flamenco, de française en de gigue [zj], de haka, de ländler, de rigaudon en de passacaglia [uitspraak; ook: passacaille], de seú
[see-joe] van Curaçao, de soca, de twostep (bij de 2 step), de tyrolienne en ten slotte de sema, een werveldans van de derwisjen. Ik kijk graag naar de zwaarddans en de zevensprong. Heb je bij de wintiprei een pochetta [ook: pochette] nodig? Knap hoor, dat voltigeren bij die voltigefiguren! Denkend aan Vogue, voguede hij vaak. Dat heet dus: vogueing.

4. Hoe kom je van de woordendiarree af? In die partie carrée zullen ze toch niet allemaal steatorree oftewel vetdiarree hebben? Een Bolognezer hond is een bolognezer en een Bolognese fles is een springkolf: daar doe je geen bolognesesaus in! De man met trimvest (stabjack) viste op skipjack, de echte bonito dus. Die laatste is geen boniet of albikoor. Sodemakreel, dat is kras! Er zijn verder nogal wat makreelachtigen: de dorade of dradu [oe], de goudmakreel (ook: koningsvis), de hors(makreel) of marsbanker (ook: noordenwind), een pelagische en schoolvis, het Indonesisch visgerecht ikan bali, de trawlvisserij op tonijn, de zeilvis, de zwaardvis en de zonnevis is de petrusvis. Schattig toch, zo'n bonobobabyoogjesfoto! Takahe's zijn
niet-vliegende vogels. Het 'liberté, égalité' van 1789 werd in 1848 uitgebreid met 'fraternité'. De bramahpers drukte bankbiljetten met een brahmapoetrakip erop. Dinkies zijn geen diaks en spelen vaak met dinky toys en namaakdino's. Doe mij maar kiwiyoghurt. Beauty is but skin-deep ... In de kerk eet je muntebollen. Een guiro [goe-wie] is een klein slaginstrument.

 

1140 Dictee zaterdag 24 juni 2017 (1): dictee Groot Utrechts Kerkdictee 2017 √

Dictee - dictees [1140]

Groot Utrechts Kerkdictee 2017

Hier sta ik, ik kan niet anders (auteur: Manon Uphoff)

1. Aanschouw, gelovigen, agnosten en ongelovige thomassen! Bij een fornuis als een brandend braambos geeft de authentieke denker Luther acte de présence, neuriënd "Hier sta ik, ik kan niet anders!" [hoofdletter wegens aanhalingstekens, denkbaar is kleine h, maar dan dubbelepunt – dubbele punt, dubbelpunt en geen aanhalingstekens] 

2. Voorwaar, deze eersteklas [bnw. – GB, VD alleen znw. bij trein, voetbal en ziekenhuis – aaneen mag dus niet] rauwdouwer [ook: rouwdouwer = rouwdanus] die in 1517 [spelregels: in cijfers] zijn vijfennegentig [spelregels: in letters!] boude thesen aan de deur van een Saksisch godshuis [G is fout, zie GB, VD] nagelde, onderscheidde zich van de doorsneemonnik [klemtoon op znw. doorsnee, kan ook los met klemtoon op monnik, dan is doorsnee een bnw.] met zijn gedachte-exercities over hypocriete kanunniken en simonie bedrijvende pausen onder het adagium "Alleen de Schrift" [een adagium kan heel goed met kleine letters, maar moeilijk als er aanhalingstekens omheen staan – Schrift = Bijbel hier sowieso met hoofdletters, Latijn: sola scriptura].

3. Gedachtegangen die op de index [hoofdletter denkbaar, maar VD bijv. index librorum prohibitorum = voorheen een lijst van de door de Romeinse curie verboden boeken – spelregels!] kwamen, maar die - ware hij kind van dit millennium geweest - zeker eindeloos heen en weer ge-e-maild en ge-cc’d terug te vinden zouden zijn op tal van fora, waar op apegapen liggende luieriken die zich het apelazarus zouden schrikken van de abyssale diepte van Luthers blikverruimende ideeën en zielenroerselen, er eindeloos over zouden jeremiëren.

4. Echter, deze pleitbezorger van een consciëntieuze gerichtheid op de Bijbel wist ook de divertissementen van het leven te appreciëren.

5. Het is een ten enenmale onjuiste benadering van deze illustere geest om hem te diagnosticeren als een insectenetende [GB, VD] Johannes de Doper die zich tot een matig calorierijk dieet van sprinkhanen, honing dan wel waterige bouillabaisses of, curieuzer, minuscule gekonfijte mieren beperkte. Dan zou hij eruitzien als een bonenstaak.

6. Diens voorkomen vertoont meer verwantschap met een gevulde bulterriër [maar: pitbullterriër] – die wel houdt van een lascief dinertje – dan met een donquichotachtige [Rubensachtig: Rubens zelf, rubensachtig = à la, idem Kafka-achtig en kafka-achtig; Don Quichotachtig zou denkbaar zijn (persoon zelf), maar ook omdat GB en VD 'een donquichot' hebben, ligt donquichotachtig voor de hand] uitgemergelde figuur [niet de persoon zelf], die na het nippen aan kolokwint lijdt aan dysenterie [uitspraak vooraan: ih].

7. Bechamelsaus, boekweitebrij, compote, frambozenroze fricandeau: luxueuze ingrediënten naast hemelse spijzen vormen de achtergrond voor causerieën over de queeste naar de ware genade, uitmondend in een fascinerend demasqué van de tenhemelschreiende praktijk der aflatenhandel.

8. Bohemien, bourgondiër of bon vivant is als titulatuur voor deze met een cisterciënzerin gehuwde exceptionele middeleeuwer zonder meer een clicheetje.

Reservezin (in geval van een ex-aequo – niet gebruikt), schrijf de onderstreepte woorden op:

Waren wij, deze anachronistische ambiance voor ons geestesoog optrekkend, gelijk de bruiloftsgasten te Kana genood aan zijn dis of als introducé(s) [mnl. introducé, vrl. introducee, indien niet bekend: mnl. dus introducé en i.v.m. wij en bruiloftsgasten ligt het mv. voor de hand: introducés. NB Vrl. meervoud: introducees, verkleinwoord voor beide kunnen: introduceetje] aan zijn tafel gezeten, dan zouden wij volledig van ons à propos zijn door de weelderigheid van het geserveerde dionysische lucullusmaal.

 
 

1139 Dictee donderdag 22 juni 2017 (2): dictee 6e Holland-Belgiëdictee 2017 √

Dictee - dictees [1139]

Zesde Holland-Belgiëdictee (do 22 juni 2017)

Liefhebbers: 3 alinea's met elk 20 is totaal 60 onderstreepte woorden. De vierde alinea bevat voor de Specialisten 20 extra onderstreepte moeilijke woorden.

Guido Gezelle (auteur: Rein Leentfaar)

1. Deze priester-dichter heeft uiteraard een rooms-katholieke afkomst. Hij is geboren in achttienhonderddertig [in letters], een jaar voor de Tiendaagse Veldtocht van koning Willem I en negen jaar voor de autonomie (in Suriname noemen ze onafhankelijkheid trouwens srefidensi) en ook in economische zin autarkie van België. Zijn moeder was hypergevoelig en erg godvruchtig en zijn vader opgeruimd en welbespraakt. Terzijde: Guido was de oom van Stijn Streuvels (pseudoniem voor Frank Lateur). Zijn wijding vond plaats in Roeselaere, waar hij licentiaat werd aan het kleinseminarie aldaar, en waar hij ook zelf als studax leerling geweest was. Hij kreeg daar een poësisklas en werd in MDCCCLX [1860 in Romeinse cijfers] overgeplaatst naar Brugge, het Venetië van het Noorden.

2. Daar werd hij corector van het een korte tijd bestaand hebbende Engels College en later vicerector bij een andere opleiding. Hij produceerde ook behoorlijk wat christocentrische poëzie. Zijn onorthodoxe, zeg maar: niet-verheven taal werd in West-Vlaanderen niet gewaardeerd; zulks leidde tot aanvallen van antiklerikale liberale zijde. Hij werd ook bekend als hekel- of satiredichter. Via tabloids, bepaald avant la lettre, werd er – net als in Roeselaere – veel kwaadsprekerij over hem verspreid. Hij dichtte wat af en de eerdergenoemde [GB] aanvallen, alsmede ziekte en financiële perikelen deden hem in 1872 vluchten naar een bevriende deken in Kortrijk, alwaar hij kapelaan werd in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Hij overleed in 1899.

3. Er zijn heel wat gezelliana overgeleverd. Een van de meest bekende is Het schrijverke, een gedicht in de stijl van de romantiek dat niet gaat over een auteur, maar over een slootschrijvertje, een waterkever en wel een uitgestorven (extincte) soort uit het lias, oudste tijdperk (era) van de jura. De dichter verbaast zich over het gedrag van dit creatuur en ziet er een lofprijzing (doxologie, laudatio) van God in. Hij verbindt zijn liefde tot God met die voor de natuur, een veelvoorkomend thema. Gerrit Komrij noemde het 'een schoolvoorbeeld van retorica, met zijn vraag-en-antwoordspel, met zijn iteraties en crescendo's en climaxen, alles zo doorzichtig van structuur en zo knap gezwaluwstaart dat de totaalcompositie weer gladjes en vloeiend lijkt'.

4. [Alleen voor de specialisten: een aantal prangende vragen!] 

a) Wordt wort door gisten echt bier? Of is er dan ook nog maische nodig? 

b) Is een spudpaal een soort stutpaal voor schepen? 

c) Lost een troubleshooter trubbels op? 

d) Is clairet inderdaad rode wijn en [met zelfde uitspraak] clairette witte wijn? 

e) Kunnen tijdens het schutjassen de kaarten ook geschut worden? 

f) Kun je in een onderzeeër met asdic ook een duiker met stabjack traceren? 

g) Werden van die laatste lootjes ook de souches verkocht? 

h) Kneippte hij regelmatig in zijn XXL T-shirt? 

i) Blokkeerde het writer's blockverschijnsel zijn verhaal over de kobmeeuw? 

j) Zag de serow hen vanaf de heuvel op zee vissen met behulp van de sero's?

 
 

1138 Dictee donderdag 22 juni 2017 (1): dictee Groot Haags Kinderdictee 2017 √

Dictee - dictees [1138]

Groot Haags Kinderdictee 2017

Beste finalisten, of moet ik zeggen: betreurenswaardige slachtoffertjes?

1. Ik heb de onnoemelijke eer om deze editie van het Haags dictee aan jullie voor te lezen.

2. Ze hadden Paul van Loon als eerste gevraagd, maar hij weigerde. "Ik geef nog liever een uitgehongerde vampier een zoentje dan dat ik de – toch al oververmoeide – kindertjes van groep 8 onnodig laat lijden door het neerpennen van heel lange, netelige zinnen", aldus de bekende kinderboekenschrijver.

3. Ik heb er zelf inmiddels ook behoorlijk spijt van. Er blijken allemaal moeilijke woorden in deze tekst te staan, zoals kangoeroe, beurtbalkje en carrière. En ik moet alles voorlezen, ook als er bijvoorbeeld billendoekje staat. Dat wilde ik helemaal niet zeggen! Welke pannenkoek heeft dit gedrocht eigenlijk geschreven? Ik vind het een blamage!

4. Desalniettemin zal ik mijn uiterste best doen om deze taak zo waardig mogelijk te voltooien. Hottentottententententoonstelling. Nou ja zeg, dit meen je toch niet? Ik neem ontslag!

 

1137 Dictee woensdag 21 juni 2017 (4): dictee Lingewaards Dictee 2017 √

Dictee - dictees [1137]

Lingewaards Dictee 2017

De dingen die voorbijgaan

1. Eens flaneerde Louis Couperus in de chique Haagse Archipelbuurt, hoorde er het geratel over de kasseien van landauer, dos-à-dos, sjees en ander gerij dat het begintwintigste-eeuwse straatbeeld beheerste, met daartussendoor het rollende staal-op-staalgeluid van trams en bijwijlen een claxonnerende automobielhoorn; wie weet bevroedde hij, de alleeën beschrijdend, achter de aan weerszijden van het plaveisel in neorenaissancestijl oprijzende gevels oude mensen en de dingen die voorbijgaan.

2. Terwijl boogiewoogie, dixieland, bebop en andere jazzvarianten nog in zwang zijn, wordt er midden jaren vijftig – met vetkuivencoupe en al – volop gerock-'n-rold; amper daarvan bekomen volgt een jarenzestig- en jarenzeventighausse aan muziekgenres: rhythm-and-blues, beatmuziek met bijbehorend beatlehaar, soul, punk, disco et cetera, alles zich kristalliserend in een veelal in vergetelheid wegkwijnende potpourri van singletjes en lp's; tijd zou zich soms even moeten neervlijen.

3. Decennialang veranderde kindervertier nauwelijks; oké (OK), elektrificatie creëerde nieuwe toepassingen, drie- en vierenhalfvoltbatterijen voedden motortjes van treinen en autootjes maar eerst de digitalisering bracht razendsnel een wezenlijke omwenteling: heden ten dage wordt vooral gegamed, de verafgode smartphone devalueerde triktrakken, rummikuppen en vergelijkbare gezelschapsspellen tot decemberverstrooiing: slechts met kerst wordt nog gemens-erger-je-niet, gestrategood of gescrabbeld.

4. Leven schrijdt voort, glijdt je ongemerkt voorbij, totdat als capricieuze indringer Vadertje Tijd zijn eerste bloedeloze schrab in je vel trekt, ten teken op je qui-vive te zijn voor lijfelijk verval, een hardnekkig proces dat zich sowieso niet laat koeioneren, ondanks botoxbehandelingen, liposculptuur en ingenieuze plastischchirurgische ingrepen; maar of de joie de vivre door buitenissige lippen en een strakgetrokken gelaat verhoogt?

5. Wanneer wij, geassisteerd door verloskundige c.q. gynaecoloog, deze sibillijnse wereld betreden, dan wacht het onvoorspelbare, met dien verstande dat van jongs af aan de vergankelijkheid ten enenmale gewaarborgd blijkt; ofwel asjeweine gaan we allemaal, Magere Hein kiest met dedain en zwaait op het moment suprême zijn zeis.

 

1136 Dictee woensdag 21 juni 2017 (3): dictee Stedelijke Humaniora Dilsen, jaar 1 en 2, finaledictee 2 √

Dictee - dictees [1136]

Stedelijke Humaniora Dilsen, jaar 1 en 2, finaledictee 2

1. Eigenlijk droom ik er al lang van om op mijn achttiende egyptologie te gaan studeren. Kan ik tijdens mijn vakanties archeologische vondsten bestuderen en me laten inwijden in de methoden die men toepaste voor de mummificatie van mens en dier? Of ik zou me kunnen toeleggen op het ontcijferen van hiërogliefen. Misschien heb ik wel een aardje naar mijn vaartje, want ook mijn pa is bijzonder geïnteresseerd, of zeg maar gerust dat hij erdoor geobsedeerd is. In zijn bibliotheek tref je tientallen boeken aan over piramiden, farao's en oude imperiums.

2. Weet je waar ik ook dol op ben? Op zo'n ouderwetse circusvoorstelling. Niks trucage: spectaculaire attracties en hallucinante acrobatieën, alles echter dan echt. De voortdurende risico's waaraan ieder die zo'n circusbestaan leidt, is blootgesteld, zijn geen kattenpis, me dunkt. Laatst nog, ik herinner het me levendig, tartte de trapezeartiest het lot door zijn salto mortales [salto's mortale, salto mortale's] uit te voeren zonder vangnet. Het gevaar is toch reëel dat hij vroeg of laat verongelukt?

3. Na zijn bloedstollende act was het tijd om even te relaxen. Het hele rariteitenkabinet dat het circus rijk was, passeerde de revue: frêle ballerina's in roze tutu's, corpulente clowns die het enthousiaste publiek aan het lachen maakten met hun vrolijke melodieën op hun miniharmonica, extravagante personages met dumbo-oren [niet in wdb.; Dumbo = olifantje uit Walt Disneyfilm] en tot slot een stoet walrussen, die goeiige lobbesen, getraind door macho's met tattoos op de ontblote borst.

 
 

1135 Dictee woensdag 21 juni 2017 (2): dictee Stedelijke Humaniora Dilsen, 1e en 2e jaar, finaledictee 1 √

Dictee - dictees [1135]

Stedelijke Humaniora Dilsen, 1e en 2e jaar, finaledictee 1

1. Zodra het militaire defilé was afgelopen, trok het gezelschap naar het luxueuze viersterrenrestaurant [4 sterrenrestaurant], waar allen zich tegoed deden aan culinaire delicatessen. Baronessen met boa's van struisveren schreden langs het buffet terwijl keurige, zwart-wit geklede obers rondgingen met minipasteitjes, lepelhapjes met kippenragout of gekruide ansjovisreepjes. De echtgenote van de Portugese ambassadeur zag er het chicst uit in haar oranje satijnen jurk en lakleren enkellaarsjes.

2. Cariës is een aandoening die je kunt voorkomen als je je tenminste de moeite van een goede tandhygiëne getroost. Geef toe: erg esthetisch is zo'n rottend gebit niet. Bovendien kunnen er problemen rijzen zoals abcessen en andere infecties. En daar is geen vaccin tegen opgewassen. En denk erom: zoetigheden tasten het tandglazuur aan.

3. Al die media-aandacht liet het zigeunervolkje intussen vrij onverschillig. Toen de nieuwsgierigheid van de dorpelingen bevredigd was, keerde de rust terug. Zo konden de vreemdelingen, na een eerste kennismaking met het dorp en de bewoners, eindelijk beginnen aan een rustige familieavond. Wat meer dan hun goed recht was, na al die heisa. Vind je ook niet?

4. Vindt u, mijnheer, dat het hier onveilig is? Luister dan eens naar dit verhaal uit het zuiden van Israël. Kamelen worden daar voorzien van lichtgevende strepen. De politie wil zo het aantal nachtelijke verkeersongevallen terugdringen. De agenten kleven fluorescerende strepen op de lichamen van de dieren. Deze strepen geven licht af nadat ze beschenen zijn door de koplampen van de auto’s of de openbare verlichting. Dat is geen luxe want het aantal zware ongevallen met kamelen liep de laatste tijd hoog op. Een veertigtal kamelen is inmiddels met strepen bekleed.