Dictee - dictees [0867]
Het
Nederlands, quo vadis?
1. Het
Nederlands is een mooie taal. We blijven met aplomb stellen dat je er in alle
omstandigheden uiterst genuanceerd en consciëntieus mee aan de slag kunt. Dat
is belangrijk, want taal is het vehikel van onze gedachten en vooralsnog de
beste manier om eloquent te communiceren.
2. Hoewel,
in Noord en Zuid wordt onze taal continu geweld aangedaan. Het Vlaams, excuus
het Belgisch-Nederlands, zou volgens de filologen van dienst anders mogen
klinken dan het
Nederlands-Nederlands. Dit zou betekenen dat het Noorden het
echte Nederlands spreekt, terwijl wij Vlamingen een variant gebruiken.
Zotteklap, het gaat niet per se om caoutchouc of hachee.
3. Commerçant,
délégué, mitraillette, ervanonder muizen, plattekaas, spaghettiavond,
vijfdagenweek, zagemeel en zonneslag zijn specimens van Belgisch-Nederlandse
termen die beschaafd sprekende Vlamingen heden ten dage vlot in de mond nemen
en die gepromoveerd zijn tot goedgekeurde standaardtalige termen of
uitdrukkingen.
4. Natuurlijk
bestaan er ook Noord- en Zuid-Nederlandse tussentalen en dialecten. Naar
verluidt verliezen dialecten hun authenticiteit. De chattaal en de sms-taal zijn
geschreven taalvariëteiten geworden. Is het niet frappant dat in Vlaanderen
zowat alle tv-programma's worden ondertiteld, zelfs passages in het
VRT-journaal? Is het nieuwsnederlands (volgens de auteurs: Nieuwsnederlands, alleen in Vlaanderen zo bekend) het
ideaal? Mag een niet-moedertaalspreker anders klinken?
5. Er
is uiteraard de standaardtaal, die we het Nederlands noemen en die iedereen zou
moeten beheersen. Met zijn allen gaan we ertegenaan! Maar voor vele sceptici
begint de standaardtaalverdediging erg naar fetisjisme te neigen.
6. Moeten
we ons zorgen maken over de bedreiging van het Standaardnederlands door
tussentaal, Verkavelingsvlaams of jongerennederlands (volgens de auteurs: jongeren-Nederlands, staat inderdaad op de website van Onze Taal, maar dat is geen bron voor dictees ...)?
Zijn we nu op weg naar ieder zijn eigen Nederlands? Is de taal niet langer wat
we allemaal gemeenschappelijk hebben, maar de optelling van ieders
hoogstpersoonlijke taalgebruik? Willen we dat het Nederlands een taal is van
vierentwintig miljoen individuen of van één groep gelijkgestemden? Dat
beslissen doen we tenslotte allemaal tezamen. Of iedereen apart.
Onthoud
wat de hoofdredacteur van De Standaard gezegd heeft, namelijk: "Wie zijn taal
niet op orde heeft, is onbetrouwbaar."
[Vergelijk
GB, regel 16I: steenkolenengels, schoolfrans.]
zondag 28 februari 2016
0867 Dictee zondag 28 feb 2016 (1): dictee Dictee Dendermonde 2016 √
zondag 21 februari 2016
0866 Dictee zondag 21 feb 2016 (1): dictee Evaluatie dictee Voorthuizen 2016 √
Dictee - dictees [0866]
Evaluatie
Dictee Voorthuizen
Dicteetekst:
zie blogpost [0863]!
1. Waar
vind je dat nog, een kleine 200 deelnemers aan een dictee? Jazeker, in de
gereformeerde kerk van Voorthuizen. De sfeer was geweldig, hapje, drankje,
loterij, etc. Als dan ook het verhaal over Zambia een prima verhaal is, denk je
voor, tijdens en na het voorlezen: dit is het echt!
2. Maar
helaas zaten er – alleen in dicteetechnische zin – te veel addertjes onder het
gras. Ik voelde die bui al hangen, toen ik tijdens de pauze op de jurytafel in
de kerk de officiële tekst vond. Daar schrok ik echt van. Overigens was er ook
vooraf al een vuiltje: in het ons toegestuurde dicteereglement was sprake van
GB en VD 2005. Dat is natuurlijk een zwaktebod, als er in 2015 net een nieuw GB
en een nieuwe VD verschenen is. Ik heb overigens tevoren per e-mail daarop
geattendeerd, maar daar taal noch teken op vernomen. In dat reglement stond ook
dat alle getallen in letters moesten worden geschreven (zie verderop) …
3. De
auteur zal erg haar best hebben gedaan, maar 1) 'geë-maild' zou naast 'ge-e-maild' ook goed zijn (lariekoek), 2) naast het duidelijk voorgelezen 'uit-en-te-na'
zou 'uit-en-ter-na' ook goed zijn (maar niet bij dictees - opschrijven wat voorgelezen wordt ...), 3) duidelijk werd
'tompoezen' [z] voorgelezen, dan is 'tompoucen' [s] bij dictees niet goed, 4)
zie voor 'sinterklaas' vs. 'Sinterklaas' – een echte fout in het dictee – verderop,
5) raar dat naast 'goedgeïnformeerd', de enig juiste schrijfwijze in GB, ook
'goed geïnformeerd' werd goed gerekend (als de schrijfwijze vaststaat maakt het
niet uit hoe iets voorgelezen wordt bij dictees) en 6) hand- en spandiensten
was apert fout, dat moet
hand-en-spandiensten zijn!
4. Ook de enthousiaste burgemeester-voorlezer heeft luid en duidelijk zijn best gedaan. Toch waren ook daar wel een paar kleinigheidjes mis: 1) in de titel was er mogelijk verwarring over 'na' of 'naar'. De jury heeft – prima! – na afloop gezegd dat het 'na' moest zijn, 2) in de titel werd heel duidelijk 'Zambia's', voorgelezen (bezittelijk voornaamwoord), terwijl dat 'Zambiaans' (bijvoeglijk naamwoord) moest zijn. Dat werd pas bij de nabespreking gezegd, maar beide vormen zijn goed gerekend, 3) het woord 'pince-neztjes' werd onjuist voorgelezen. Ook dat is na afloop door de jury rechtgezet.
5. Ook de invaljury heeft goed zijn best gedaan. Ik betwijfel alleen of frequent gebruik van woorden als 'morfeem' bij de gemiddelde deelnemer voor echte duidelijkheid zal hebben gezorgd.
6. Ten slotte de mij aangerekende 4 'fouten' [I - IV], die in werkelijkheid niet helemaal of helemaal niet fouten waren. Oordeel zelf!
zaterdag 20 februari 2016
0865 Dictee zaterdag 20 feb 2016 (3): dictee Kampen 2016 √
Dictee - dictees [0865]
Dictee
Kampen 2016 (auteur: Leo Schelhaas)
Digitale
dimensies
1.
De digitale wereldrevolutie beïnvloedt de global village met haar automatische
informatieoverdracht [afkorting] m.b.v. micro-elektronica zozeer dat noch
capabelen door force majeure, noch imcompetenten door laag-bij-de-grondsheid
noch culpabelen met hun computercriminaliteit de portee ervan beseffen.
2.
Zo is het anno Domini 2016 niet imaginair dat door ongelimiteerd opdrijven van
het immateriële potentieel van de bestaande virtual reality, [afkorting] d.w.z.
door ICT-singulariteit (GB ook wel: ict), zelfs bollebozen en genieën van ICT'ers (ict) die
artificiële superintelligentie met haar blitse inventies niet langer nog kunnen
bijbenen.
3.
Veel users van social media als Facebook en Twitter zijn door selfienarcisme en -exhibitionisme gepreoccupeerd, met asociale bijeffecten als: [cijfers] 24
uurstreiterijen, seksuele chantage, uitwassen zoals sexting en grooming,
doodsbedreiging, kindsoldaatrekrutering, zelfs toe-eigening van
grafzerkteksten.
4.
De internetoplichtingspraktijken met [letters] honderdduizenden slachtoffers
worden zo geraffineerd uitgevoerd met inzet van fijnmazige netten van naïeve en
kwezelachtige katvangers als malafide saboteurs van opsporingspogingen, dat zíj
[2 nadruktekens mag tegenwoordig ook] hangen, de werkelijke daders aan arrestatie ontsnappen.
5.
Bovendien worden bankconto's door phishing via e-mail of internet, skimming
middels het praktisch al stereotiepe kopiëren van pincodes, en card- of
cashtrapping door pinpas of geld manipulatief te onderscheppen bij en in de
geldautomaat, dientengevolge stiekempjes leeggeroofd of -getrokken.
6.
Even vilein opereert het Rijk, dat notoire snelheidsduivels met kafkaëske of kafka-achtige 'ndranghetatactieken, flitspalen, laserguns, trajectcontroles
alom monitort, bij een delict van wel [cijfers] 4 [symbool] km te hard erbij
lapt en jaarlijks zo'n [cijfers] 10.000.000 (10 miljoen) [afkorting] zgn.
wegpiraten beboet in een [afkorting] m.i. abjecte salamistrategie.
7.
Disproportioneel is ook het nagenoeg ongericht aftappen van telefoons met NB
approbatie van de Tweede Kamer om terreuracties en het inzetten van
thermografische scans voor een effectieve controle op wie wel en wie niet
energiebesparend bezig is, om milieuerosie te voorkomen.
8.
Deze revolutie versjteert niet alles, een wake-upcall is eyeopener voor zaken
als digitale tv, nieuwssites, tekstverwerking, powerpointpresentaties
(ook: PowerPointpresentaties), telefonie, fotografie, muziek, medische apparatuur et
cetera.
0864 Dictee zaterdag 20 feb 2015 (2): dictee Ter Aar 2016 √
Dictee - dictees [0864]
Groot
Dictee Ter Aar 2016
Heden,
woensdag zeventien februari tweeduizend zestien … (auteur: Rein Leentfaar)
1.
Heden verscheen voor mij, notaris Kroes van het ook in Alphen aan den Rijn opererende
notariskantoor Maatschap Kroes en Partners, eertijds kandidaat-notaris, de
dictee-elite van Ter Aar en weidse omstreken, teneinde hun vermogen te testen om
deze spellingbee met reine rijmelarijen en stereotypische taalspielereien als
foutloos parcours af te leggen.
2.
Massa's akteverzamelingen passeren mij. Ik verlijd aktes van onroerende zaken (o.z.);
men zij verdacht op ozb, de onroerendezaakbelasting. Zo-even verleed ik een
akte over een villaatje in het oostzuidoosten dat bijna cadeau gedaan werd aan
die niet zo chique chichi madam met haar figuurlijke pitbullterriër, een
klerevent, een klerenkast.
3.
Gegoochel met gegoogel leerde u: anno Domini najaar tweeduizend vijftien voerden
wij een onloochenbare actie, waarbij via een loterij een B&B-arrangement te
winnen was, nadat leverings- en hypotheekakte passé waren. De klant is koning,
geldt ook voor de notariële clientèle. Tarifering is vrij (btw incluis), maar ook
dienst na verkoop is een zwaarwegende, epochemachende factor in cliëntenbinding.
4.
Ook in familierecht zijn wij kei- en beregoed, van langstlevendentestament tot
huwelijksvermogensrechtelijke estateplanning, en we deinzen ammenooitniet terug
voor breinbrekers bij echtscheidingszaken, waarbij beide ex-eega's, zo veel
mogelijk tevredengesteld, antikemphanengedrag zouden moeten vertonen. De huisaanschafkosten
bij elke authentieke akte – in originali, in minuut verleden – moeten op onze
derdenrekening worden gestort.
5.
Notaris worden? Word vooralsnog stagiair op ons bediendekantoor, haal je hbo-bachelor en ga jus studeren aan de RUL, de Rijksuniversiteit Leiden. En
wordt u vooral primus inter pares (eerste onder uws gelijken), grijp de kans om
oioër te worden en promovendus in spe; mooi toch: met jouw prof notarieel recht
en de pedel – die van 'hora est' – op een selfie?
6.
[Specialisten(on)zin]
Een
queueënde crowd – niet de Wijzen uit het Oosten – met onder anderen
Indochinezen, Sri Lankanen en vroegere
Opper-Volta-inwoners trok vanuit de
Oriënt naar het rijke Westen (Ter Aar). Het gezelschap bestond gelukkig niet uit
bolita- of bolletjesslikkers met ecstasypillen (afgekort: xtc-pillen), ook wel
bekendstaand als MDMA – methyleendioxymethylamfetamine – en meowmeow, de
designerdrug mephedrone.
0863 Dictee zaterdag 20 feb 2016 (1): dictee Groot Dictee van Voorthuizen 2016 √
Dictee - dictees [0863]
Groot Dictee van Voorthuizen (auteur: Liesbeth Vos-van Rijn)
NB Commentaar op dit dictee in blogpost [0866]
Zambiaans avontuur na Voorthuizer zwoegen
1. Zambia, ten tijde van de roerige zestiger jaren van de vorige eeuw nog Noord-Rhodesië genaamd, is een land in Afrika dat grenst aan Congo-Kinshasa en nog zeven andere landen en staatkundig in vele districten onderverdeeld is, verspreid over diverse geografische regio's.
2. De officiële taal werd reeds na de belle époque Engels, daarnaast worden er door de overheid op grond van de aantallen eerste- en tweedetaalsprekers zeven semiofficiële talen erkend met grote verschillen tussen de verspreidingsgraden van de diverse talen.
3. Volgens de onlangs nog geüpdatete versie gaat vanuit Voorthuizen een groep van bijna dertig jongeren in de zomer twee lerarenhuizen bouwen ten behoeve van de multi-etnische samenleving van dit Afrikaanse land.
4. Men zocht ter financiering een mecenas en vond deze aanvankelijk in een muziekinstituut dat in een enigszins jeroenboschachtige omgeving met veel joie de vivre jump-'n-jivemuziek uit de veertiger jaren ten gehore brengt en koste wat het kost wil voorkomen dat de luisterende dames en heren van goeden huize in Morpheus' armen zakken.
5. Ook waren er eerder al soms enigszins malicieuze contacten tussen het impresariaat van een groot gospelkoor en organisaties in
West-Europa, er werd uit-en-te(r)-na ge-e-maild en de berichten werden telkenmale ge-cc'd aan collega's van comités in 's-Hertogenbosch en een klein Noord-Hollands dorp die ook geïnteresseerd waren in een optreden van het koor.
6. Nadat dit alles echter op een deceptie was uitgelopen, is er naar verluidt binnen de stuurgroep nog wel flink gesteggeld over de vele andere ideeën om de reis te kunnen betalen, met als uiteindelijk resultaat dat er rookworsten zijn verkocht, dat een klussendienst actief is geweest en dat 'vlijtige liesjes' * het bakken van tompoezen [niet: tompoucen, dat spreek je met een s uit] en vol-au-vents volstrekt au sérieux is genomen, want niemand speelde zomaar voor Sinterklaas(!).
* in de wdb. alleen: waterplant!
7. De klussendienst bestond louter uit geenszins gestreste hobbyisten en heeft bij mensen thuis allerlei hand-en-spandiensten kunnen verlenen zoals het met een spuitapparaat meniën van staalconstructies, het leggen van laminaat in kinder- en tienerkamers en het met grote knowhow inspecteren van zeer geavanceerde
micro-elektronica.
8. Gelukkig was men dus niet meer afhankelijk van matig geïnteresseerde miljonairs die uiteraard wel over ruime financiële middelen beschikken, van handige zakenjongens die met veel flux de bouche programma's aan elkaar praten voor Françaises met gepiercete tongetjes en van goedgeïnformeerde goochemerds die zich graag overal mee bemoeien.
9. Het geld zal er wel komen en alle hier in de kerk aanwezige schrijvers van deze absurdistische zinnen die zo ijverig met of zonder on-Nederlandse pince-neztjes op hun neusjes zich in het zweet huns aanschijns overleveren aan de grillen van een zich voor geen enkele zin generende lector, worden bij dezen hartelijk bedankt voor de geweldige linguïstische inspanningen die zij zich getroost hebben!
woensdag 17 februari 2016
0862 Dictee woensdag 17 feb 2016 (1): dictee Groot Woerdens Dictee 2016 √
Dictee - dictees [0862]
Het
Groot Woerdens Dictee 2016
(Geen
titel, auteur: Maja Becking-van Leeuwen)
1.
Bij de gedemarqueerde Air France-incheckbalie ontmoetten ze elkaar, de
Paraguayaanse linksback, die geëxcelleerd had in een minutieus uitgevoerd
penalty'tje, en de Faeröerse klaveciniste, die ondanks een machiavellistisch
getinte
goed-is-niet-goed-genoegopleiding niet verder dan twee mediaoptredens,
drie frustrerende parttimebaantjes [parttime baantjes] en een halvefinaleplaats in een
concours was gekomen.
2.
Terwijl zij, gestrest vanwege de onverantwoorde geluidssterkte van zijn blikken
muziekkeuze, een whatsappje (WhatsAppje) naar
haar
pro-Deo-impresario stuurde, botsten zij onvermijdelijk tegen elkaar.
3.
In zijn middelbareschoolfrans prevelde hij semibeleefde excuses, maar
gebiologeerd door haar élégance loodste hij haar naar rustiger vaarwater, waar
zij met plotselinge flux de paroles vertelde over de prestigieuze masterclass
in Frans-Guyana, waar ze dankzij particuliere en bedrijfssubsidie naartoe kon
vliegen, vastbesloten de gerekwireerde muzikale standaardprecisie te leveren.
4.
De Zuid-Amerikaan, inmiddels twee tot drie miljoen waard, gewend aan een
isgelijkteken tussen talent en geld en aan erop los leven – dat lipizzanerpaard
was een van zijn laatste acquisities – ontwaarde van binnenuit gêne over zijn
rijk-zijn en suggereerde een time-out.
5.
Zo, met een door earlgreythee geaccompagneerd gebakstel vol appetijtelijke
petitfourtjes die voor twee derde werden gesavoureerd, werden haar
duizend-en-een besognes weggebonjourd, en voorbijziend aan bigbrotherachtige
beveiligingscamera's stuitten beiden op onvermoede levenskunst bij de ander.
6.
Op de dichtstbijzijnde twee-en-een-halfzitter, gedesignd in
art-decostijl,
filosofeert de Bussumer emeritus predikant vanuit zijn basale kennis van het
Mattheusevangelie dat één talent toentertijd zesduizend drachmen
representeerde, wat echter gelogenstraft lijkt door IT'loze calculaties na een
archeologische vondst van een gekapseisd schip uit de late ijzertijd.
7.
Ontplooiing van zijn talenknobbel daarentegen is zijn passie, al moet hij na
het Oudgrieks pootaan spelen met Zwitserduits [Zwitsers-Duits], voor Nederlandssprekenden toch
een vorm van gutturaal hordelopen.
8.
Zijn zanikende lagerugpijn terzijde schuivend kijkt hij of zijn boardingpass
nog intact is, en zich opvijzelend met het plan zich omwille van het ophanden
zijnde diaconale gemeenteoverleg onverwijld te storten in een
volksuniversiteitscursus Fries, grinnikt hij: "Ziehier mijn zoveelste
poging"; levenstalent is tenslotte geen terrein dat je met palissades
omheint.
woensdag 10 februari 2016
0861 Dictee woensdag 10 feb 2016 (1): dictee Groot Amersfoorts Dictee 2016 √
Dictee - dictees [0861]
Groot Amersfoorts Dictee 2016
Natuur in de keistad (auteur: Nynke Geertsma)
1. Hoewel de indruk bij sommige criticasters leeft dat steden in het hiernumaals steeds kolossaler en betonrijker worden ten koste van al wat groeit en bloeit, zijn er geheid nog legio natuurlijke wowmomenten (wauwmomenten) te ervaren binnen en buiten onze vijftiende-eeuwse stadspoorten; niet alleen in achenebbisje achterafjes, maar ook vlak bij drukbezochte straten, pleinen, singels en wat dies meer zij.
2. Het hoeft niet per se je pakkie-an te zijn, maar je moet het natuurlijk wel wíllen (kennelijk met nadruk) zien; als je je in een chique
deux-pièces met diep decolleté of in een quasicomfortabele onesie opsluit in een tuktuk of in een coupeetje van de rood-gele cityboemel – al dan niet aangedreven door recent geüpdatete sjoemelsoftware, dan zie je slechts de kasseien en hooguit een glimp van de betraliede souterrains van een handjevol muurhuizen.
3. Een naar verluidt meer geëigende manier om de esthetiek van de natuur in de stad te ontdekken, is je erdoorheen te laten varen in een, op social media veel gelikete (eventueel naar analogie aaneen: veelgelikete), rondvaartboot van de Waterlijn (eigennaam) en aansluitend met een livegids [live gids], een hypermoderne wandelapp of een 1.0-versie daarvan in de vorm van een ietwat archaïsche, maar o zo handige stadsplattegrond rond te kuieren in het feeërieke stadscentrum.
4. Vanaf het water, ten minste anderhalve meter onder straatniveau, kun je schuin tegenover het huis met de paarse ruitjes een heuse gracieuze treurbeuk bewonderen en varend richting Huize Bollenburgh (eigennaam; Bollenburg mag ook: je weet wel, waar Johan van Oldenbarnevelt zijn jeugd doorbracht) zie je op de eeuwenoude, soms halfvergane (GB) kademuren een grote variëteit aan varens en muurbloempjes.
5. Onder de bruggen vind je sporen van vleermuizen, insecten, ratten en andere bere-interessante zoölogische soorten die hier hun idyllische habitat hebben gevonden, maar klaarblijkelijk een ander
dag-en-nachtritme hanteren dan de mens, want ze laten zich hoogstzelden (GB, binnen artikelen in VD 2 x los - ook 2020 nog) zien, in tegenstelling tot vele gevederde stadsgenoten (stadgenoten: opschrijven wat voorgelezen wordt! Indien geslacht onbekend: mannelijke vorm!), zoals de slechtvalken die in de
Onze-Lieve-Vrouwetoren in het schijnsel van 138 verantwoorde ledlampjes resideren en de reigers, die het hele jaar door in groten getale in de stad vertoeven en vanaf wankele takkenbosjes in de grachten zich tegoed doen aan een smakelijke vis of beyoncévlieg.
6. Overigens vinden we ook enigszins sinistere, vreemde vogels in de stad, maar daarover zullen we hier niet te veel uitweiden; wel remarquabel is de komst van een exceptionele vogel, die eind april vorig jaar te midden van kangoeroes, kaketoes, pinguïns en dromedarissen uit een ei kroop in de volière van een apetrots DierenPark Amersfoort (eigennaam): een valegierkuiken!
7. Maar laten we wel wezen, het is niet immer rozengeur en maneschijn wat de klok slaat: enerzijds kan de natuur zelf onvoorspelbaar wreed zijn en anderzijds is zij ook in Amersfoort menigmaal onderwerp van discussie en zelfs snoeiharde strijd, wanneer de ene mens gewapend met shovel, cirkelzaag en Roundup (merknaam *) de weelderig woekerende natuur wil terugdringen, terwijl de andere zich aan de zijlijn stilletjes verbijt of luidkeels protesteert vanuit de impressie dat alles op het gebied van flora en fauna naar de spreekwoordelijke gallemiezen, barrebiesjes (barbiesjes: alleen wat voorgelezen wordt, is goed!) of filistijnen gaat.
* Een round-up is een samenvattende afronding (VD).
8. Het is jammer dat, om met de gerenommeerde
rhythm-and-blueszanger Sam Cooke te spreken, 'the birds and the bees and the flowers and the trees' niet kunnen vertellen wat zíj (2020 - sinds kort mag dit ook met 2 accenten!) ervan vinden: waarschijnlijk zou de wereld er dan heel anders uitzien!