Dictee - dictees [0842]
Oefendictee
(restantenopruiming)
1.
Ik vermeide me in gedachtekronkels: de bouquiniste ontwaardde mijn cadeaucheque
en er trok een queueënde unus-multorumcrowd voorbij van Transjordaniërs,
Verweggistaners en vroegere
Han-Chinezen, voortgedreven door een toestormende cycloon-tyfoon.
2.
Onderwijl had ik onder de hand nog een verrassing voorhanden met het ophanden
zijnde bezoek aan de Storting aanstaande dinsdag: die Staten-Generaal zou de kers-op-de-taartbelevenis worden voor Jaan, Peer en Pauw, zo'n typische Jan-en-allemanuitdrukking, die aanduidt dat eenieder in de picture komt, al dan
niet pide of coprofage insecten etend.
3.
Midden in de brief met aanhef 'Weledelgeboren heer' schreef de Brunssumer mij
dat de meeting V.D. (volente Deo) vrijdag 28 oktober om 7 uur stipt (geen
academisch kwartiertje dus!) zou worden gehouden. Jammer genoeg begon de brief
niet met L.S. (lectori salutem). In het epistel stond, dat een kopie was
bijgevoegd van het resumé met de tot nu toe behaalde resultaten. Onder aan de
brief stond een PS en helemaal onderaan ook nog een PPS. Het NB erna maakte de
brief nog onontwarbaarder. De gebruikelijke ondertekening met 'geheel de jouwe'
(t.à.t., tout à toi) kwam wel sympathiek over.
4.
De ijzerhard is het ijzerkruid, bij ijzerhart moet je aan kernhout van een boom
denken. Die laag is van na de kleine ijstijd. Een ijzing beving hem. De lamp is
uitgegaan. In de ik-roman kwam een ikstern voor. Ik moest tegen de storm
opboksen, tegen de wind optornen, er dwars tegenin gaan. De ikz is de integrale
kwaliteitszorg (Nederlandse benaming voor TQM = tota+l quality management,
managementfilosofie die kwaliteit en klantvriendelijkheid centraal stelt).
Heerlijk, zo'n île flottante. Mosterd na de maaltijd is als een Ilias post
Homerum (nee, niet na een homerun!). Het i.m. [in memoriam] werd direct via IM (instant messaging) verspreid. In
een bijkerij wordt soms veel gestoken. Ik blijf u immermeer getrouw, ik zal u
nimmermeer verlaten, zo beloof ik.
5.
De immortels zijn lid van de Académie française, soms drager van een
immortellenboeket. Dat zij geheel ingepakt werd, heeft hem behoorlijk geïmpact!
Deze nv wordt geleid door een impat. Imperiaal papier is gewoon
imperiaalpapier. Inplanten is onder andere implanteren. 'Impliciet' heeft
dezelfde betekenis als 'implicite'. Zulke misdaden zijn imprescriptibel. Im
Binnenhof nichts neues! We eten bij In de Vergulde Kip. 'In aere aedificare' is
luchtkastelen bouwen. Klinkt raar: ingebetonneerde leidingen. Jullie moeten
meer de toekomst inblikken. Napoleon Bonaparte handelde in bonam (of was het
malam?) partem [goedbedoeld]. Incontinentie treedt vaak in continenti [onmiddellijk] op. Incroyabel, dat
roerende verhaal van die incroyables!
6.
Hoe krijg ik dat indebitum terug? In dat land kun je indicta causa veroordeeld
worden. Hoeveel eilanden omvat de Indische archipel? Wat bedoel je met
'Indischgast'? Ja, vertel mij wat over dat indoctum vulgus. Het overleg was
improductief.
woensdag 30 december 2015
0842 Dictee woensdag 30 dec 2015 (1): dictee Oefendictee (restantenopruiming) √
zondag 27 december 2015
0841 Dictee zondag 27 dec 2015 (1): dictee Oefendictee december 2015 √
Dictee - dictees [0841]
Oefendictee
december 2015
Een
dicteeër dicteede en dicteet, soms met een dt-fout, en teat of theet …
1.
De specialist met niet als zijn spécialité de la maison het alchemistenlatijn,
het Angelsaksisch, de anglicaanse lingua franca – beter: lingua toscana in
bocca romana, en niet de creooltalen, Bijbeltaal en Laatgrieks, Provençaals en
de Oudprovençaalse dialecten, Misjnaïsch Hebreeuws, het Oost-Middelnederlands,
hypenederlands, schoolfrans en het Rotwelsch beheerst, is hier een figurant en
niet meer dan een voor-spek-en-bonenfiguur.
2.
Mijn naam is niet Ali B, maar Dik T (D.T.) en ik lijd aan de
moeilijkewoordenziekte. Mijn linker- en rechterhersenhelft zijn obees van taal.
In dat opzicht leidt dat daar dus niet tot anorexia nervosa, ook wel boulimie
geheten. Ik heb een gezonde bloed-hersenbarrière, beslist geen muizen- of garnalen-, maar olifantshersenen,
mijn hypofyse is oké (OK), ik heb zielsgelukkig geen hersenaneurysma, nooit een
attaque of apoplexie (herseninfarct, CVA, cerebrovasculair accident) gehad. Ook
lijd ik niet aan hersenverweking (dementia paralytica, encefalomalacie), maar
genoeg hierover, al zijn ook mijn middenhersenen (mesencefalon) in orde!
3.
Het spraakcentrum van Broca (brocacentrum, een defect daaraan leidt tot
allolalie) leidt ertoe dat mijn geuite woorden u ook bereiken en verrijken,
tenzij u aan receptieve afasie, afasie van Wernicke, onvermogen tot verstaan,
lijdt. Bij u komen de woorden binnen via oorschelp, gehoorgang en trommelvlies,
waarna hamer en aambeeld – als in een echte smidse of smederij – hun werk doen.
Ook stijgbeugel, buis van Eustachius (eustachiusbuis), slakkenhuis (cochlea) en
gehoorzenuw (een aandoening daaraan kan vertigo of draaiduizeligheid
veroorzaken) spelen daarbij een rol. Als ik dus dicteer en tot u zeg:
"Maak je niet dik, dun is de mode", dan verstaat u apetrots mijn
apentaaltje, ook koeterwaals geheten!
4.
Tja, en dan nu de thee. Ik sloeg in mijn T-shirt rechts af naar de fermette
annex theetuin op een T-splitsing. Daar trof ik een kongsi van theedieven die
een Zuid-Koreaanse chaebol van theeayatollahs wilden rippen. Een van hen sprak
als een t-dief,
een ander had een splaakgebrek (hij kon de tongpunt-r, de uvulaire r niet goed
brouwen) en een derde was afatica. We dronken samen paraguay- (maté) en
earlgreythee. Er was ook venkelthee, sleeënthee, peccothee en ceylonthee en ten
slotte bergthee (gaultheria). Enfin, maanden later werd die misdaadkliek wel
veroordeeld, maar het OM en de officier van justitie vingen bot, want van een
(kale) kikker moet je geen veren willen plukken: nudo detrahere vestimenta!
donderdag 24 december 2015
0840 Dictee donderdag 24 dec 2015 (1): dictee De dicteenorm anno Domini tweeduizend zestien √
De dicteenorm anno Domini [A.D.] tweeduizend zestien
1. Nieuw jaar, nieuwe kansen. Maar hoe moeten we bij dictees omgaan met de normatieve bronnen in 2016? Het (leuk verhaal, non-dictee) UvA-HvA-dictee en het GDNT van 2015 (leuk verhaal, volgens dicteenormen echter niet zo geweldig) liggen nog vers in ons geheugen. Vooropgesteld zij, dat een dicteetekst verifieerbaar moet zijn aan de hand van normatieve bronnen. Ik kom erop terug. Ook als een organisatie zo nodig een BN'er of BV'se wil inhuren voor het schrijven van een dictee, laat ze dan toch in vredesnaam de tekst laten controleren door deskundigen! Overigens: ik vind een of twee niet-woordenboekwoorden in een dictee nog wel te pruimen … In Den Haag was er een eenmansjury: dat lijkt me beslist onvoldoende. O ja, onze Annemarie – hoewel gekend (= Vlaams!) voorleesster in Almere – en onze Lieve (niet: vrouwe!), de auteur – zaten daar zeker niet als spellingdeskundigen … Bij de dictees die ik zelf mag opstellen, eis ik altijd overleg vooraf met de voorlezer. Want ook daar heeft men vaak BN'sen of BV'ers op het oog, meestal geen garantie voor een punctueel correcte (in dit geval niet:
2. Het Groene Boekje
Dat de versie van 2015 nu de richtlijn is, staat niet ter discussie noch dat ook de onlineversie [online versie] een correcte bron is. De argumentatie daarvoor is dat deze laatste bron voor eenieder vrij toegankelijk is via www.woordenlijst.org. Er is echter een nog weinig vermeld probleem: de enige echte Woordenlijst Nederlandse Taal staat op internet, getuige het voorblad van de papieren versie: … op basis van de Woordenlijst Nederlandse Taal online, in opdracht van de Nederlandse Taalunie samengesteld [uittreksel, RL] door de Commissie Spelling in samenwerking met het Instituut voor Nederlandse Lexicologie. Voor niemand erg, behalve voor dicteeërs. Die kunnen de complete lijst nu gewoonweg niet bekijken. Mijn ambitie gaat net niet ver genoeg om te stellen dat het GB er met name is voor dictees. Toch willen ze 'daar' wel luisteren. Toegezegd is dat er (eind januari 2016) een 'bladerfunctie' komt, waarmee je op een normale manier vanaf een bepaald woord vooruit en (met een later op te leveren product) achteruit kunt bladeren. Enfin, voor mij staat vast, dat de onlineversie van het GB voor dictees de toekomst heeft … NB In 2020 nog steeds niet gerealiseerd.
3. De Dikke Van Dale
Ook hier geen twijfel: VD versie 2015 is daarbij de norm. En de papieren versie is eerder gedrukt dan de onlineversie verscheen, maar nu in de beginfase zullen de verschillen gering zijn … Dat '
4. Doe mij maar 1) GB, 2) VD en beide online!
5. Nabrander: woorden die in diverse versies verschillen of recent gewijzigd zijn, moet je in dictees vermijden!
maandag 21 december 2015
0839 Dictee maandag 21 dec 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (79, slot) √
Ditjes en datjes (79)
A. Nieuw bij gojim (niet-Jood): VD heeft als mv. gojim en gojims, GB gojiem en gojem.
M. Nabrander ... kennelijk rekende de jury ook 'linkmichel' en 'al gauw' goed: weer 2 fouten minder, hadden ze in Merelbeke geen weet van ...
zondag 20 december 2015
0838 Dictee zondag 20 dec 2015 (1): dictee Voorronde Woerdens Dictee 2016 √
Dictee - dictees [0838]
Voorronde Woerdens Dictee 2016
Voor de oplossingen zie blogpost [0844]
Regels: 1 GB, 2 VD.
A. Zinnen
In de zes zinnen hieronder zijn sommige [m.i. 17] woorden onjuist gevormd of onjuist gespeld. Onderstreep de woorden die volgens u niet correct zijn. Per woord of woordgroep telt u één fout.
B. Woorden (meerkeuzetoets)
1. mayonaise majonaise mayonnaise
zaterdag 19 december 2015
0837 Dictee zaterdag 19 dec 2015 (3): dictee GDNT 2015 √
Dictee - dictees [0837]
GDNT
2015
Lang
leve het heen-en-weer (auteur: Lieve Joris)
1. Ik
was een pensionaatsmeisje met een goeiige nonkel die redemptorist was en 's
zondags te allen tijde een soutane droeg. In de Congolese brousse praatte hij
Kikongo [in VD bij lemma 'chimpansee'] en dronk palmwijn zo zacht als
leguanenhuid.
2. Pontificaal
gezeten in mijn bomma's fauteuil, onder de Byzantijnse afbeelding van
Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand [niet in wdb.] in haar karmozijnrode gewaad, een drupje Elixir
d'Anvers [eigennaam, niet in wdb] op het ovale
bijzettafeltje, liet heeroom tijdens zijn congé sigarenrook de kamer in
kringelen.
3. Op
mijn tweeëntwintigste verliet ik dit sacrosancte, brelliaanse [op internet, Jacques Brel] universum en verkaste naar
Nederland, waar een kotelet een karbonade heette,
caoutchouc rubber, een froufrou een pony en een brood niet grijs was maar
bruin.
4. In
Mokum voelde ik me algauw [GB, VD: spoedig] senang.
Ik leerde jij-bakken pareren, linkmiegels [GB, VD, ook linkmichel - beide uitspraak: lihnk-mie-chuhl] vermijden en ervoer mijn expatriatie nooit als
een collocatie. Allengs maakte ik kennis met hachee, gruttenpap en
krentjebrij, maar ook met saté en spekkoek, en at niet alleen
halal maar ook koosjer.
5. 'Wordt
mijn dochter daarginds niet te astrant?', weifelde mijn moeder. Ze prefereerde
inmiddels dat ik Neerpelts sprak – alles beter dan dat gutturale Hollands. Mijn
vader fulmineerde tegen het perfide drugsbeleid van de noorderburen en hun promiscuïteitbevorderende [GB, VD: heel veel aaneen!] seksshops, maar hun eloquentie
apprecieerde hij en het Groot Dictee miste hij niet één keer.
6. Jeminee,
ben ik na al die jaren verkaasd? Vast en zeker, al val ik geenszins van Scylla
in Charybdis wanneer ik – om te spreken met de onlangs verscheiden Drs. P –
vice versa heen en weer vaar tussen beide taal- en cultuuroevers.
Finalezinnen:
het onderstreepte woord uit elke zin moest worden opgeschreven:
1. Ze gooide een pot bijna kokende tomaten-groentesoep over zijn broek.
2. Het is geen of-of- maar een en-enverhaal.
3. Mijn dag begint met een caffè latte en twee pannenkoeken met spek.
4. Toen ze trouwde met een F-16-piloot wilde haar vader niet aanwezig zijn op het feest.
5. Ik krijg hier stilaan een déjà-vugevoel. Komen er nog veel van die moeilijke woorden?
6.
We hebben anderhalf uur gequeued en toen we aan de ingang stonden, ging de
roetsjbaan dicht.
0836 Dictee zaterdag 19 dec 2015 (2): dictee Oefendictees GDNT Canvas √
Oefendictees GDNT Canvas 2015
Sport – maandag 14-12-2015
Van schwalbe tot tackle, van catenaccio tot tikitaka, van futsal tot beachsoccer, voetbaltaal is internationaal. Rugbyers spreken over scrums en touchdowns, wielrenners demarreren en remonteren. Rare woorden allemaal. Dan is elfmetertrap toch simpeler dan penalty of penantie. Om uit te spreken tenminste.
Flora en fauna – dinsdag 15-12-2015
Hebt u er al eens bij stilgestaan hoeveel ongewone dier- en plantennamen het woordenboek vermeldt? De galapagosvink - 2020 (VD, maar GB: galapagosschildpad), de zonnebaars, de quokka (oVD, soort kangoeroe), de klarinetvogel, de dennensnuitkever, kent u ze? Of het kooltje-vuur, de muskaathyacint, de sint-jakobslelie, de tiengebodenplant en de winterakoniet? Ik vermoed van niet.
Geschiedenis – woensdag 16-12-2015
De vroegmiddeleeuwse vorsten kregen het in de ijzeren eeuw zwaar te verduren. Lokale gouwgraven vulden het machtsvacuüm en usurpeerden het gezag. Analfabetisme was wijdverspreid en de bevolking werd gedecimeerd door terugkerende pestepidemieën. Met de Karolingische renaissance bloeide de kunst weer op.
Politiek – donderdag 17-12-2015
Vormen van politiek zijn er à volonté en naar hartenlust: blokkadepolitiek, emopolitiek, façadepolitiek, illusiepolitiek, realpolitik, warmwaterpolitiek en zonneschijnpolitiek. Sommige streven naar consensus na uren debatteren en filibusteren, andere naar polarisering, maar alle zijn overgemediatiseerd en gebaseerd op gememoriseerde oneliners.
Jongerentaal – vrijdag 18-12-2015
Heden ten dage lijken die vermaledijde jongeren niets te hebben beleefd, als ze niet hun wedervaren op hun socialemediapagina's geshared hebben. Of dat van anderen geliket. Languit op hun bed in een onesie reduceren ze hun leven tot een paar emoticons of godbetert emoji's. Zo klinkt de gemiddelde oudemannenpraat vandaag.