0111 Dictee woensdag 21 augustus 2013: dictee Dörpen √

Dictee woensdag 21 augustus 2013: dictee Dörpen

1. Op 3 april 2013 won ik in Breda het Roparundictee. Met dank aan Robert, die eenmalig bereid was 'bij wijlen' te schrijven in plaats van 'bijwijlen' waardoor hij 1 fout had en ik 0 fouten. Omdat er voor de Roparun (Rotterdam, Parijs) ook van Hamburg naar Rotterdam gelopen wordt en het Bredase team in het Duitse Neubörger overnachtte, stelde de betreffende B&B (Wally's bed and breakfast – hoevetoerisme – en ook minicamping) een waardebon voor een overnachting voor twee personen beschikbaar. Meestal verdwijnen dit soort waardepapieren in de prullenbak, maar in dit geval besloten Hanneke en ik er toch maar gebruik van te maken en er nog een extra nachtje aan vast te knopen. Nu is Neubörger niet drie keer niks, driemaal niks, maar zelfs meer keren niks, meermaals niks, zeg maar x-maal, x keer niks. Het ligt echter in het Emsland (regio in Nedersaksen, de Ems is een rivier) en op een paar kilometer ligt de aardige plaats Dörpen met prachtige wandelingen, waarvan we er drie van de vijf gemaakt hebben. Heel mooi! Een keer hebben we uitbundig in een restaurant in Dörpen gegeten, de tweede avond in een Imbiss (die hadden ze wel in Neubörger zelf). De kamer was heel behoorlijk en normaal moet je de badkamer (heel fraai, mooier dan in een hotel!) delen met anderen, maar omdat er 2 van de 4 kamers bezet waren (bij 2 beschikbare badkamers) hadden we het geluk er een helemaal voor onszelf te hebben. Overigens valt de accomodatie (zo stond het in de folder) onder de SVR, Meerkerk, NL (Stichting Vrije Recreatie) ook onder de Stichting Vrienden op de Fiets. Omdat we daar lid van zijn, hadden we onze tweede nacht (misschien) nog goedkoper kunnen doorbrengen, maar dat hebben we maar laten lopen. Omdat ook het eenvoudige ontbijt prima was durf ik een verblijf in deze B&B van harte aan te bevelen: Ron en Lydia Walraven, Kluser Strasze 50, 26909 Neubörger (D), 0049 - 4966 912542, www.wallys-bb.nl.

2. Daarna hebben we nog twee nachten aangelegd in het Golden Tulip Hotel in Doorwerth (gemeente Renkum). Ook dat was een gouden greep (het was alle dagen trouwens schitterend weer). Kleine kamer, maar schitterend gelegen hotel (park, zwembad, etc.). Eén avond hadden we een diner, de andere avond hebben we ons as usual tot de plaatselijke snackbar gewend … Prachtig wandelgebied: Doorwerth (met kasteel), Heveadorp, Renkum, Heelsum (Airborne Museum) en Oosterbeek. We hebben door de kleine wandelingen te combineren, er een flinke tocht van gemaakt. Ook dit hotel (in de bossen) en de omgeving ervan kan ik van harte aanbevelen!
 

0110 Dictee woensdag 14 augustus 2013 (2): fictief dictee Alkmaar 2014 (deel 2) √

Dictee woensdag 14 augustus 2013 (2): fictief dictee Alkmaar 2014 , deel 2

Na de belevenissen in Alkmaar dit jaar heb ik een proeve (!) voor 2014 gemaakt. Het verschijnt ook als regulier dictee 637. Hierbij deel 2 (van 2)

4. Met de gehuurde P.C. Hoofttractor (met chauffeur) probeerde men richting de kaasstad te tomtommen. Maar dat hebbedingetje, die gadget, gaf de geest. Maar enfin, ten slotte wist men via IJmuiden en Velsen het beoogde doel na veelvuldig geroepen ach en wee en talloos geuite 'gouwe-dozen-met-blikken-randen' en andere godslasterlijke uitingen de stad van burgervader Piet Bruinooge te bereiken. Aan een goed dinertje waren ze intussen wel toe. Een amuse-gueule vooraf, daarna borsjtsj (Russische rodebietensoep), als entremetstje naar keuze gnocchi of spoom en als hoofdgerecht boeuf bourguignon, chili con carne, couscous, jambalaya, fish-and-chips, foeyonghai, gefilte fisj, golauyoek, karweivlees, köfte, diverse kant-en-klaargerechten, sajoer lodeh, shish kebab, souvlaki, teriyaki, mixed grill of eendenpaté. Als dessert was er een kaaswrap, île flottante of poire belle Hélène.

5. De stemming zat er goed in, toen ze besloten via de kaasmarkt naar het hotel te rijden. Maar ja, zoals gezegd: de navigatie faalde. Een ijlings ingehuurde gids vertelde hen over grote Alkmaarders als Cornelis Drebbel, Johan en Hendrik Ringers, Maarten van der Weyden, de held Fritz Conijn, Patrick Cammaert, Rudi Carrell, Kees Boeke, Adriaen Anthonisz, Trijn Rembrands – geen familie van, Frits Wester en Karin Bloemen. Ze hadden niet door dat de malafide gids een een-tweetje met de asobakchauffeur overeengekomen was: die loodste hen van hot naar her en we belandden – begonnen in de Cabeljaustraat – in de Faktorij, de Corfstraat, De Friese Poort, de Graadt van Roggenweg, de Heilooërdijk, de Judith Leysterstraat, Luttik Oudorp, de Molenaerstraat, de Oudiestaete, de Ruysdaelkade, de Strooijonkerstraat, de Dubbelebuurt, de Ruusbroechof, de Lindegracht en de Lindenlaan, Vogelezang, Fnidsen, Brillesteeg, Gedempte Nieuwesloot en het Overdiepad.

 6. Helemaal dolgedraaid – het was ponem noch porum – kwamen ze via de entree bij de maître d'hôtel. Kamers en suite, eenpersoonsbedden, een bubbelbad, wc's op de kamer, een koude douche, een buffetontbijt, piccolo en gigolo, alles werd tot in de puntjes geregeld. Er waren nogal wat lijders in het gezelschap: het
alice-in-wonderlandsyndroom, emptynestsyndroom en fragiele-X-syndroom kwamen voor. Voor het slapengaan was er nog een slaapmutsje. De drankenopneemster noteerde onder meer: yakult, whist, vieux, vermout, tequila sunrise, cider of sorbendrank, shandy, punchbowl, mazagram, grog, campari, blackjack, advocaat en anijsdrank. De meesten gingen snel te bed, maar een enkeling, al dan niet met apneusyndroom, manifesteerde zich als barplakker. Maar ook die – hoewel een dag tenslotte 24 uur heeft en gezelligheid geen tijd kent – riep het klokje van gehoorzaamheid.

7. Om verder een lang verhaal kort te maken: het Ierse parlement eet voortaan kaas uit Alkmaar en overigens leefden ze daar nog lang en gelukkig.
 
 

0109 Dictee woensdag 14 augustus 2013 (1): fictief dictee Alkmaar 2014 (deel 1) √

Dictee woensdag 14 augustus 2013 (1): fictief dictee Alkmaar 2014 (deel 1)

Na de belevenissen in Alkmaar dit jaar heb ik een proeve (!) voor 2014 gemaakt. Het verschijnt ook als regulier dictee 637. Hierbij deel 1 (van 2) 

De kaasmarkt
1. De Dáil Éireann, het Ierse parlement, beviel de jaarlijkse
kaas-en-wijnavond niet meer zo. De gruyèrekaas had afgedaan, net als de eigen cheshire- of chesterkaas (ook indien met worcestersaus!). Andere merken die gesneefd waren, zijn onder andere; appenzeller (Appenzeller kaas uit Zwitserland), bel paese (zachte Italiaanse kaas), bluefort, een variëteit van de Franse kaas roquefort, brie, camembert en cantal, cheddar, cottagecheese (hüttenkäse), derby (uit Derbyshire), feta (Griekse kaas), het fransje (Goudse kaas), halloumi, witte verse kaas uit Cyprus, gorgonzola (uit een plaats bij Milaan), komijnekaas, leer- en maasdammer, manchego (Midden-Spanje), mozzarella, pecorino, parmezaankaas (Parmezaanse kaas), provola (van buffelmelk), raclette, rauwmelkse kaas, reblochon uit de Franse Savoie, rommedoe uit Limburg, Stolkse kaas, taleggio, tilsiter, trappistenkaas en zoetemelkse kaas.

2. Nee, men wilde duidelijk iets anders. Dus werd een commissie ingesteld. Haar werk had veel van een Poolse landdag. In de openings-, tevens maidenspeech van de voorzitter bleek deze aan glossofobie – speechangst – te lijden. Dat leidde ertoe dat hij stante pede werd vervangen door de vicepreses, een man van de wereld en van de klok. Dat liet onverlet dat sommige leden probeerden te filibusteren. Ten langen leste ontstond er echter toch enige overeenstemming en het begon het in Leinster House in Dublin te dagen. Was niet Alkmaar de stad van de 'Victorie'? Daar gaan we heen, luidde 's commissies adagium. De reis werd gepland. Voor dag en dauw reisden ze af naar het aerodroom, waar ze de approach van de vlucht Amsterdam-Dublin konden waarnemen. Inchecken, sms'je naar huis, iPad in de aanslag, nog even m-bankieren, airhostess (stewardess) begroet … en in the air.

3. In de privéjumbojet van de vice-eersteminister kozen ze met de
take-off het ruime luchtsop. Onder zich het wolkendek (vederwolken, cirri en schaapjeswolken, cumulocirrus of cirrocumuli) en boven zich het wolkeloze heelal. Met zicht op de Andromedanevel buiten onze Melkweg, alsmede op de sterrenbeelden Verrekijker of Telescoop, Achtersteven van het Schip, Zeil van het Schip en het Hoofdhaar van Berenice, in de buurt van de Leeuw. De heenreis duurde zo'n twee uur, de terugreis zal door het tijdsverschil ongeveer nul uur duren. Ierland heeft de GMT (Greenwich Mean Time of WET,  West-Europese tijd). Niet de gezagvoerder, maar de copiloot zou op de heenweg het gezag voeren namens de crew. De reizigers moesten wel oppassen niet vliegtuigtrombose, het economyclasssyndroom, te krijgen [DVT, diepveneuze trombose]. Onderweg zag men een gyro- en een chartervliegtuig. De landing was strikt op tijd.

0108 Dictee Woensdag 07 augustus 2013: dictee *sjr* √

Dictee Woensdag 07 augustus 2013: dictee *sjr*

1. Vandaag eens onderzoeken of er wat met *sjr* te vinden is (noVD betekent: niet meer aangetroffen in online-VD): besjrieën (alleen onbepaalde wijs): boze geesten oproepen door te veel goeds te zeggen, hasjroken (blowen) en hasjroker en het kasjroet: het geheel van de joodse spijswetten (de sjoumer controleert daarop, meervoud: sjomrim). Het Jiddisje (Jiddische) 'toi(toi)(toi)' wordt vaak voorafgegaan door 'unberufen' of 'unbeschriejen'.

2. Met *sjb* vinden we hasjbende, ramsjboek en roetsjbaan. Een tobogan is trouwens een Canadees-indiaanse slee of een kermisroetsjbaan. *sjc*: hasjcafés waar ze rebetika spelen en de Malevitsjcollectie (Russisch kunstschilder en theoreticus van het constructivisme en het suprematisme; no VD, wel: kubofuturisme). *sjd* geeft alleen fetisjdienst en *sjf* alleen ramsjfiliaal. Ramsjgoed wordt vaak verramsjt. Bij *sjk* vinden we Asjkenazim (of Sefarden of Sefardim - GB: ie), baboesjka (oud vrouwtje) en de KSJ-KSA-VKSJ (in België): Katholieke Studerende Jeugd – Katholieke Studentenactie – Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd (een organisatie van oorspronkelijk drie aparte jeugdbewegingen die nu nog elk een grote mate van zelfstandigheid hebben).

3. Verder: matroesjka (houten poppetje, open te schroeven en daarbinnen weer …), narrisjkat of narriskat: dwaasheid, onzin, en pirosjki: bij de Russen een pasteitje. Het NIK is het
Nederlands-israëlitisch Kerkgenootschap (overkoepelend orgaan van Asjkenazische joodse gemeenten in Nederland). Met *sjl* - pas op! – schlemiel, slamassel (slemassel, ook: sjlemazzel: pechvogel), sjleppen: moeizaam lopen of dragen. *sjm*: kasjmier(geit) en sjmadden (bekeren of dopen). Met *sjn*: hare krisjna, kalasjnikov, Misjna, sjniggel of snikkel (o.a. snipper), sjnoderen (bij joden een gift toezeggen voor een goed doel) en Visjnoe (de Instandhouder). Een schnorrer is trouwens een bedelaar. *sjp*: bisjpalen zijn bij bepaalde Papoea's onderdeel van het dodenritueel, misjpooche (familie). Een mooi woord is 'hasjshop'.

4. Met *sjt*: Besjt: Baäl Sjem Tov, Meester van de Goede Naam (benaming van Israël ben Eliëzer), grondlegger van het chassidisme, borsjtsj, Pasjtoe (taal, Pathaans), de grootste bevolkingsgroep van Afghanistan = de Pasjtoen, sjtetl (kleine Joodse gemeente), sjtreimel: bonthoed van chassidische joden) en versjteren. Bensjen is zegenen en mansjen aanbevelen. Er zijn veel miese (miesje) kereltjes: wie is het miest (miesjt). Rausjen of rauzen is ruw spelen. *sjw*: sjwarts: orthodox bij joden, versjwartster nar en een sjwalettergreep. Die laatste is dus een stomme-e-lettergreep.
 

0107 Dictee Woensdag 31 juli 2013: dictee *thr* √

Dictee Woensdag 31 juli 2013: dictee *thr*

1. Vandaag maar eens onderzoeken of er wat met *thr* te vinden is (no VD betekent: niet meer aangetroffen in online-VD) – actie- en psychothriller (ook: erothriller en horrorthriller), dat zijn de best of three van Mulisch, in de Wimbledonfinale spelen ze best of five: wie het eerst drie sets wint, is winnaar, de Big Three (de Grote Drie) is de benaming voor de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie (of hun leiders: Roosevelt, Churchill en Stalin) tijdens de Tweede Wereldoorlog – met China meegerekend trouwens de Big Four, de Grote Vier en in de Veiligheidsraad met Frankrijk ook nog erbij de Big Five, de Grote Vijf.

2. Verder: een deep throat is een anonieme informant, een tipgever, of je-weet-wel, Mithra(s): oude Perzische zonnegod (no VD), mithridatiseren: gewennen aan een vergif door er telkens grotere doses van toe te dienen, pithecanthropus erectus (javamens): naam gegeven aan een aapmens of aapachtig dier, waarvan op Java overblijfselen zijn gevonden en waaraan in de evolutieleer groot belang werd gehecht, wilde pyrethrum (wilde bertram) – uit de bloesem wordt pyretrine, een insectendodend middel gewonnen, Samothrace (no VD): eiland ten Z.O. (zuidoosten) van Thasus tgov. (tegenover, t.o.) de monding van de Hebrus (Hebros, thans Maritsa) aan de Thracische kust; beroemd is het hellenistische beeld (ca. 190 v.Chr.) van Nike dat daar gevonden is en tanteagaathregeling.

3. Ook: Thr of T (chemie: threonine:(S)-2-amino-(R)-3-hydroxybutaanzuur, een van de twintig aminozuren die in eiwitten voorkomen, een voor de mens essentieel aminozuur), THR (Technische Hogeschool Rijswijk, tot 2009), een Thraciër en een Thracische spraken Thracisch: een Indo-Europese taal, gesproken tot ca. 100 v.Chr. en alleen bekend uit eigennamen en glossen – wie dat bestudeert is een thracoloog, thrill, thriller, thrillerauteur, thrillerbespreking, thrillerclip, thrillerliteratuur, thrillseeken en thrillseeker.

4. Ten slotte: Thrinakia (no VD); in de Odyssee (11e en 12e boek) het eiland waar de runderen van Helius weidden, later gelijkgesteld met Trinacria (Sicilië), de urethrale fase is de overgangsfase tussen de anale en fallische fase, het urethrakanaal is het urinekanaal, de urinebuis (met de urethraklep, let op: de ureter is wat anders!). Onderzoek daarvan geschiedt met de uretroscoop. In een
SWOT-analyse komen threats voor. Wat is pseudoartrose, de
pseudo-Demetrius, pseudo-isidorisch? Een aristarch is een streng, maar rechtvaardig criticus en een abderiet een onnozele hals. All's well that ends well: eind goed, al goed! Enne: memento mori (gedenk te sterven)!

 

0106 Dictee woensdag 24 juli 2013: dictee *cru* √

Dictee Woensdag 24 juli 2013: dictee *cru*

1.Laten we vandaag eens kijken wat er met *cru* te vinden is (no VD betekent: niet meer aangetroffen in online-VD) – a cruce salis (in cruce salis, beide no VD): in het kruis (alleen) is heil (Thomas a Kempis, ook: nil nisi cruce (noVD), niets dan door het kruis), cru, cruer, meest cru (rauw, ruw, ongezouten, onbewimpeld): ik ben die crue kritiek beu, cruce glorior: ik roem in het kruis (naar Galaten 6:14, no VD), cruciaal: 1) moeilijk of niet oplosbaar, een crux uitmakend, 2) doorslaggevend: zijn meespelen was van cruciaal belang, cruci dum spiro fido (no VD): op het kruis vertrouw ik zolang ik adem, cruciferen: kruisbloemenfamilie en crucifix: kruisbeeld.

2. Verder: crude [kroed] of kroet: ruwe aardolie, cruditeit: wat cru is, Crufts (eigennaam, no VD): grote tweedaagse hondententoonstelling te Londen, in februari, cruise: vakantietocht met een (luxe)schip (cruisen – let op: cruisete of cruisede – cruiser), cruisemissile: kruisraket, crumble: Engels toetje van kruimeldeeg met vruchten, crunchy: knapperig, cruraal: betrekking hebbend op het (onder)been, crusaat = crusado: oude Portugese en Spaanse munt en crushen: (ijs) fijnmaken (met een ijscrusher).

3. Ook nog: crustaceeën (schaaldieren), crux: onoplosbaar of moeilijk oplosbaar probleem, crux interpretum: plaats in een tekst die veel moeilijkheden geeft, cruzeiro: voormalige munteenheid van Brazilië (tegenwoordig de real), diis (dis) manibus (sacrum) (D.M.S.): gewijd aan de godenschimmen of de zielen der gestorvenen, opschrift op Oud-Romeinse (Oud! - TA ook: oud) graven, ecru: ongebleekt, touwkleurig, experimentum crucis: pijnlijk onderzoek, beslissende proef, grand cru: hoogste kwaliteitsaanduiding van sommige Franse wijnen, bijv. bourgogne en bordeaux, in cruce victoria (no VD): in het kruis ligt de overwinning besloten, incrust: (o.a.) verontreiniging, incrustratie: (o.a.) verstening en incrustreren: (o.a.) (m.b.t. edelstenen) monteren in goud.

4. Ten slotte: lucrum: winst, lucrum cessans: gederfde winst, musis sacrum: aan de muzen gewijd, premier cru: hoge kwaliteitsaanduiding van wijn, op het procrustesbed liggen, recrudescentie: verergering van een ziekte na tijdelijke verbetering, recruiten (rekruteren): personeel werven (recruiter, recruiting, recruitment), sacrum (heiligbeen), scrub: (o.a.) peeling, scrubtyfus, scrum (bij rugby), scrupel: oud medicinaal gewicht van 20 grein, scrupule: gewetensbezwaar, scrutineren: (o.a.) onderzoeken, sepulcrum: ruimte in de altaartafel waarin relikwieën van martelaren worden bewaard, syncrude [kruu-duh]: synthetische olie [maar: crude: kroe:t], via crucis: kruisweg en subcrustaal: behorende tot de direct onder de aardkorst voorkomende aardlagen.

0105 Dictee Woensdag 17 juli 2013 (deel 2): dictee Canadaplein Alkmaar √

Dictee woensdag 17 juli 2013 (2): dictee Canadaplein Alkmaar
De tekst (zie ook de toelichting in (deel 1) = blogpost 0104) luidde:

De grootste Alkmaarder aller tijden

1. De gebroeders D. van het Belle van Zuylenplein: wie kende die goochemerds met hun exceptioneel hoge IQ niet? Het waren niet alleen consciëntieuze anesthesisten en grensverleggende pioniers van de aerodynamica, ze lieten de wereld ook kennismaken met de kant-en-klaarmaaltijd, het klavecimbel en de roestvrijstalen koekenpan met antiaanbaklaag. Bovendien ontwikkelden de broers het ingenieuze bevloeiingssysteem waarmee ook heden ten dage nog woestijnen in groene walhalla’s vol cacteeën en acacia’s transformeren

2. Helaas kende de gerenommeerde familie ook een  schandvlek: een dégénéré genaamd Cornelis. De frêle, amuzikale schlemiel met zijn X-benen en blotebillengezichtje ontwikkelde zich van balorig adolescent tot bandeloze patjepeeër. De burgerij categoriseerde hem bij de querulanten en luiwammesen. Schande sprak men van zijn frequente bacchanalen vol geestverruimende genotsmiddelen.

3. Zijn ontgoochelde vader wendde zich ten einde raad tot de aartsbisschop. Deze raadde keukenarbeid aan, voor de duur van ten minste drieënhalf jaar in een van de Noord-Hollandse bajesen, destijds gevestigd in Zuidschermer. Dat bleek een abc’tje voor de bijdehante Cornelis. In de goed geoutilleerde keukenaccommodatie voelde hij zich zo relaxed dat hij er algauw (ook: al gauw) vanuit zijn gecapitonneerde fauteuil de heerlijkste balkenbrij, jan-in-de-zak, hachee van varkensoren, karbonaadjes en hors-d’oeuvres bereidde.

4. Die culinaire hoogstandjes kwamen de fascistoïde Spaanse viersterrengeneraal (ook: 4 sterrengeneraal) ter ore die in die dagen Alkmaar belegerde. ,,Met de afhaalchinees en barbecueën bij de Friese Poort  houd ik mijn artilleristen niet lang meer gedeisd’’, dacht de geslepen rouwdouwer (ook: rauwdouwer). ,,Een exquise maaltijd zal het moreel opvijzelen.’’

5. Cornelis’ anders zo kostelijke zwezeriken, die de commandant via de maîtresse van een undercoveragent liet confisqueren, waren over de houdbaarheidsdatum heen. Niettemin lieten de lusteloze legionairs zich de traktatie goed smaken, zodat zij en bloc indigestie en malheur in het maag-darmkanaal opliepen.

6. Toen de beduusde Alkmaarders zagen hoe hun aartsvijanden kokhalzend ertussenuit knepen, werd er, naar verluidt, naar alle uithoeken van het land een juichend ‘Victorie’ ge-e-maild.

7. Geschiedschrijvers stelden het later klip-en-klaar: het Spaanse debacle kwam op het conto van Cornelis, die de vijand en masse diarree, eczeem en levercirrose had bezorgd. Niet zijn illustere broers, maar juist de ooit zo beschimpte Cornelis werd daarom later uitgeroepen tot Grootste Alkmaarder aller tijden.