0033 Dictee woensdag 26 september 2012: Dictee over voornamen √

Over voornamen kun je een boek schrijven

We beginnen maar eens met Jan: bij het zoeken op '*jan*' in de oVD (online-VD) kom je de meest rare dingen tegen: aartsvijand (!), briljant, Azerbeidzjan, bajan (Russische chromatische knopaccordeon), boterjanhagel (zeker gebak), djangogitaar (voor jazzmuziek), dojang (oefenzaal voor Koreaanse vechtsporten), getjangel (getingel), gladjanus, grobbejanus (een lompe vent), hardejantjes (aardappelen), jandorie (basterdvloek met vele varianten), jan en Jan zelf slaan we even over, janallemachtig (zandgraafmachine), jan-an-de-lat (kruisbeeld), een janboel, op z'n janboerenfluitjes, een jan-contant (solide koopman), een jandoedel (een sukkel), een jan-doet-al (laat zich overal voor gebruiken), jan-draag-an (kan niet zelfstandig werken), ja-neevraag (!), j(e)anet (homoseksueel), jan-evert (jenever), een jangat (sukkel), een jangort of janhen (keukenpiet), het janhagel (gespuis), jan-in-de-zak (meelgerecht), een janjurk (onmannelijk persoon), een janklaassen (die kan je niet au sérieux, serieus, nemen), Jan Klaassen (ja, die van Katrijn), een janklaassenspel (poppenkast), een jankrent (gierig), een janlul (een sukkel, maar ook: voor Jan Lul staan), een janmaat (een matroos), een janmoeial (een bemoeial), Janneman (koosnaampje), een janongeluk (ongeluksvogel), janoom (of: Ome Jan, de lommerd), een janplezier (een tentwagen), een janpotage (ook: jean potage, een hansworst), een janpret (is altijd vrolijk), een jansalie (een droge vervelende vent), janslot (let op:
jans-lot, zoek maar op!), een jan-stavast (kloeke kerel), een jansul (onnozele hals), de Hollandse jantjes (matrozen), jantje-contrarie (spreekt altijd tegen), jantje-goddome (vloekt altijd), een
jantje-lacht-en-jantje-huilt (zekere kaatsbal), jantje-rechtuit (is openhartig), een jantje-secuur (is een pietje-precies!), een
jantje-van-leiden (een smoes), een jantje-zonder-erg (onnozele hals), een janustempel (van oorlog en vrede), een janusgezicht of -kop (is dubbelhartig), een jan-van-gent (zwemvogel; een piet-van-vliet is ook een vogel), een jan-van-mijn-gat (een sukkel), een janweetal (wijsneus) en kleinjantje (winterkoning). Stop, dit wordt niks: niet klaar en nog niet eens Jan gehad. Laat staan Piet, Kees, Klaas, Gerrit, Willie, Roeland, Thomas, Dries, Evert, Flip, Frans, Frederik, Michel en Ot (ja, van Sien). U hebt dus nog wel wat tegoed!

0032 Dictee woensdag 19 september 2012: 1e Dictee Holland-België (verslag) √

1e Dictee Holland-België (verslag)

Vanaf 14 uur druppelden de deelnemers binnen. Mevrouw Bakx had samen met haar compagnon Guido Paridaen voor een perfecte organisatie gezorgd. Café De Tol in Eede zorgde voor een buitengewoon gastvrije ontvangst. Er waren maar liefst 31 deelnemers: 20 Hollanders en 11 Belgen (Vlamingen). Om half drie begon het allemaal. De vlaggen van Nederland en België stonden in de zaal en er werd afgetrapt met het zingen van 'Klokke Roeland' (2 coupletten) en het Zeeuws-Vlaams volkslied (3 coupletten). Willy Kamphuis was zo vriendelijk ons op de trekharmonica te begeleiden. Rein Leentfaar had een uitdagend dictee over de streek gemaakt en Hanneke Leentfaar las dat voortreffelijk voor. Er moesten 50 woorden worden ingevuld (zoals prulpoëet, cafédicteetje, adellijk, Landje van Cadzand, godshuis, tackelen, tackle, gebaseballd, gelieerd, (een) belfort, ursulinenklooster, driesterrenrestaurant, komaan, kom op, Tiendaagse Veldtocht en 'wat ons scheidt'). Na een pauze en het wisselen der blaadjes werd het werk onderling nagekeken onder leiding van Rein (maximaal 1 fout per invulplaats). Hanneke heeft de beste scores nog even gecontroleerd en daarna konden de prijzen worden uitgereikt. Bij de Hollanders waren op plaats 5/6 gelijk geëindigd Rinus Leenhouts en Hein Klooster. Een shoot-out moest uitkomst brengen. Beide heren schreven oxideren (y), pyjama (geen j), stencilen (ll), preses (ae) fout, waarna Rinus wel (zonder n) en Hein (met n) niet 'een chique lindelaan' goed schreef. Een geslaagd evenement, dat zeker voor herhaling vatbaar is! Tenslotte de complete uitslag: (België) 1. Christiane Adams (Kessel-Lo) 2 fouten (mooie pen), 2. Raf Coppens (Oordegem) 3 fouten (oorkonde), 3. Freddy Storm (Maldegem) 7 fouten (oorkonde), 4. Diana Walrafe (Sint Margriete) 17 fouten (oorkonde) en 5. Mia Centier 25 fouten (oorkonde); (Holland): 1. Laurine Vandepitte (Breskens), 10 fouten (mooie pen), 2. Alphons Bakx (Middelburg, Walcheren) 15 fouten (oorkonde), 3. Marjo Nieskens (Sluis) 17 fouten (oorkonde), 4. Rinus de Moor (Retranchement) 21 fouten (oorkonde) en 5. Rinus Leenhouts (Sluis) 22 fouten (oorkonde).
 

0031 Dictee woensdag 12 september 2012: 1e Dictee Holland-België √

1e Dictee Holland-België (De Tol, Eede, 13-09) 

De onderstreepte 50 woorden moesten worden ingevuld! 

1. Prulpoëet (m/v), welkom in het Eedese voor een cafédicteetje op de grens van het land van de Rode Duivels en dat van 'Hup Holland hup'. Het werd 4-2! [ook: h]

2. Laten we beginnen met iets Belgisch: koning Albert II komt uit een oud adellijk geslacht en moet alle zeilen bijzetten om francofielen en Verkavelingsvlaamssprekenden uit elkaar te houden.

3. Heb ik u aller aandacht nog wel? Ook in het Landje van Cadzand (een weids gebied) en wijde omstreken is veel te doen: denk maar aan de Hedwigepolder bij Antwerpen enzovoorts.

4. Vlak bij Heille ligt Middelburg (B), deelgemeente van Sint-Laureins, in het noordwesten van Oost-Vlaanderen, in het Meetjesland.

5. Voor de tijd van de postcode kwam er nog weleens post voor dit dorp op Walcheren terecht; dat gold ook voor sommige hopeloos verdwaalde gps-vertrouwelingen. Overigens: ver na de Franse Revolutie was een Middelburgse pastoor verantwoordelijk voor de bouw van een godshuis in de huidige moedergemeente, alsmede voor de aanleg van het Leopoldkanaal.

6. Is het basisonderwijs in Vlaanderen nu echt beter dan bij ons? Ik denk van niet. Onze leerlingen weten best dat je bij tackelen een tackle uitvoert, hoe je 'gebaseballd' schrijft en hoe hun meester hun e-mails verwijdert, na een tweet (Twitterbericht, Twitterpost, twitter) te hebben teruggestuurd.

7. Ook Maldegem moet je niet uitvlakken. Het had vroeger een eigen dekenaat en je vindt er ook nu nog een voorbeeld van een oud schepenhuis. Johan De Roo, van naam een echte Vlaming, is er burgemeester en het CD&V maakt er de dienst uit.

8. Terug naar Nederland. De plaats waar u dit dictee schrijft, is het meest gelieerd met Aardenburg. Daar heb je niet een belfort zoals in Sluis, maar wel veel eigen cultuur. Je hebt er immers de Sint Baafskerk (ook: Sint-Baafskerk), de West- en Kaaipoort en het voormalige stadhuis.

9. Maar ook Sluis ligt vlakbij. De stad van Jan Hendrik, ja, die van de Dikke Van Dale met thans nog een borstbeeld van hem. Er is ooit een ursulinenklooster geweest in Sluis. En vergeet vooral niet Oud Sluis BV, een al heel oud driesterrenrestaurant.

10. Mensen, komaan en kom op, laten we de Tiendaagse Veldtocht vergeten. Geniet van onze gezamenlijke grensstreek en zoek naar wat ons verenigt, niet naar wat ons scheidt!

Vlaanderen: 1. Christiane Adams (2 ft.), 2. Raf Coppens (3), 3. Freddy Storm (7)
Nederland: 1. Laurine Vandepitte (10), 2. Alphons Bakx (15), 3. Marjo Nieskens (17)

               

0030 Dictee woensdag 05 september 2012: Groot Leiderdorps Dictee √

50 jaar Leiderdorpse Volksuniversiteit (LVU)

Het dicteeseizoen is weer begonnen. Hierbij het Groot Leiderdorps Dictee ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de LVU. Rein, 2 fouten: tieretijntje (onbekend = tjiftjaf) en prakticumlokaal (foei!).

1. Als 40+'er (40-plusser, veertigplusser) met mijn prepensioen nog lang niet in zicht, wil ik mij een heel jaar trakteren op cursussen van de 50-jarige LVU; zelfontplooiing voorkomt gestrest raken.

2. Bij de LVU enthousiasmeren excellente docenten mij voor laatachttiende-eeuwse (laat-18de-eeuwse, laat-18e-eeuwse) klassieke en oosterse schildertechnieken, en worden sterrenwacht, olieopsporing en facsimile's geëxpliqueerd door oud-hoogleraren.

3. Ik verneem hoe de middeleeuwse troubadours toentertijd hun fameuze dijenkletsers brachten, leer de zang van het tiereteintje (tjiftjaf, duimpje, trimtrampje) kennen, fabriceer een sepia-achtige gouache, en ga van stretch-T-shirts een briljante shawlketting [sjaal] aaneenflansen.

4. Mijn ouders stuur ik naar het digitale practicumlokaal voor het fotoshoppen, het googelen, en de sociale media; ten langen leste kunnen hun zwart-witfotootjes – geüpdatet en wel – naar mij ge-e-maild worden.

5. Tezelfdertijd upgrade ik mezelf; het leeuwendeel van mijn kleding kenmerkt zich door een stijl van likmevestje, en wat opruimen betreft: ik heb mij er altijd met een jantje-van-leiden van afgemaakt.

6. Straks prakkiseer ik niet langer wat van mijn achenebbisje kleren weg kan en zoek ik mij niet langer het apelazarus naar mijn paperassen in te veel laatjes.

7. Ten slotte ga ik voor langetermijnontspanning naar yoga en mindfulness (soort yoga).

8. Maar eerst zorg ik er als de wiedeweerga voor dat ik geïmmatriculeerd (ingeschreven als student) ben voor al dit fraais vooraleer anderen mij voor zijn; meld u aan, na mij.
 

0029 Dictee 29 aug 2012 (1) dictee Dictee Bloemen, planten en bomen √

Dictee – dictees [0029]

Bloemen, planten en bomen

Deze blogpost 0029 had ik verspeeld door onhandig manoevreren. Hierbij een nieuwe versie.

Bloemen

Ik zoek op *bloem* (een willekeurige selectie): zwanenbloem, zonnewendebloem (heliotroop), de weinigbloemige kleine klaproos, teunisbloemfamilie, tarwebloem(!), stijlbloempje(!), sint-teunisbloem, sint-jakobsbloem, schorrenbloem, saliebloem, roggebloem(!), porseleinbloempje, penisbloem (reuzenaronskelk), passiebloem (Passiflora, de blauwe is de Passiflora caerulea), paardenbloem, orchideeënbloem, muurbloempje, lievevrouwebloem (grote madelief, vlambloem), kollenbloem (gewone klaproos, waterlelie), bloempotkapseltijdperk, Bloemendaal(s), kievietsbloem, kapucijnbloem (Oost-Indische kers), ijsbloem (ook op de ruit), heiligenbloem (cipressenkruid), energiezonnebloem, galmeibloem (vlokken zinkoxide), eendagsbloem, drie-urenbloem, bruidsbloem (deutzia, Stephanotis floribunda), boekweitbloem, bloempjesthee, bloemlezing (anthologie, chrestomathie), Bloemendaler, bloemenfeeëriek, bloemekee (BE: bloemruiker), bloembot (bloemknop), Bijbelbloem (treffende plaats in de Bijbel), benzoëbloemen (gekristalliseerd benzoëzuur), beemdlangbloem en asfaltbloem (straatmeisje). 

Planten

Gezocht op *plant*: zwaardplant (sansev(i)eria), zijdeplant, zerehandenplant (kegelsleutelbloem), yoghurtplantje, xenotransplantatie (van dier naar mens), wede(plant), vuurwerkplant (essenkruid), volksplanter (kolonist), tredplant, vanilleplant, traplantaarn, toiletplant (BE), stroplant, stins/zenplant, sigarenplantje (tiengebodenplant), schedeplant, pre-implantatiediagnostiek (pgd = pre-implantatie genetische diagnostiek), pothoofdplant [Pothoofd, Deventer], planttijd (en planteit), volplanten, hart-longtransplantatie, planterij, plantenziektekunde (fytopathologie), cacao- en bacoveplantage, preiplant, papyrusplant, plantenfysiologie, aloëplant, plaagplant zoals de Amerikaanse vogelkers, knie-implantaat, meekrapplant, matéplant, maggiplant (NL, lavas), transplantatie-experiment, plantage-emloyé [of ee], planten-DNA, hennepplant, flamingoplant, fecestransplantatie, Eurotransplant (nieren),
planten-abc, chipimplantaat en adventiefplant. Binnen artikelen nog: kina-achtige plant, de Oude Plantage in Rotterdam, Chinees lantaarnplantje en de Oost-Indische bekerplant.

Bomen

We zoeken op *boom* (een vrij willekeurige selectie): zweefboom (latierboom), zeisboom, zeilboom, zeepboom (quillaja), Wilhelminaboom, weichselboom of -kers, vuilboom (sporkehout), venijnboom (taxus), vaantjes- of zakdoekenboom, tandpijnboom, stamboom, tamme of wilde sorbenboom, sonic boom (dubbele harde knal die het gevolg is van de schokgolf die ontstaat als een vliegtuig de geluidsbarrière doorbreekt), sint-jansbroodboom, reuzenpijnboom, renettenboom, popelboom, een platboomd (platbodemd) vaartuig, pagodeboom, oranjeboom, Oranjeboom, palmyra(boom), pagodeboom, aan een loodboom zitten geen loten, van een lokusboom komt lokus(t), van een kinderboom plukken de ooievaars,
huisje-boompje-beestje(-ideaal), djatiboom, dividiviboom, cocaboom, buksboom (buxus), borstbezieboom, boom(kor)visserij, boompjessteek (borduren), babyboomgeneratie, boomkankermeniezwammetje en booming business. Binnen artikelen ook nog: de Oost-Indische en de Arabische wierookboom, de Egyptische vijgenboom, de Schotse lindeboom, de boom des levens, de Chinese parasolboom, de Japanse notenboom, daaronder bij die mielies en die groene doringboom, daar woont mij Sarie Marijs (bekend liedje), ook goed: huisje, boompje, beestje, de Canadese geweiboom en: OK boomer! (wat ben je weer ouderwets …).

0028 Dictee woensdag 22 augustus 2012: Dictee - alledaagse thee √

Heel gewoon, doodgewoon: alledaagse thee

Zoals beloofd een beschouwing over 'thee'. In de Dikke Van Dale 481 treffers op '*thee*', maar daarbij ook lemma's als apotheek. Ik selecteer een aantal zaken, die echt met thee te maken hebben: avondthee, bastjesthee (de eerste t hoor je niet!), bergthee (gaultheria) met als aftreksel surrogaatthee (salvadorthee), bladthee (2007), bloemen- en bloempjesthee, bosbessenthee, bosvruchtenthee, brandnetelthee, buskruitthee (joosjesthee, Chinese thee, parelthee), ceylonthee (uit Sri Lanka: srilankathee), citroenthee, ereprijsthee, een van famille rose gemaakt famille-rosetheeservies, gember- en geneesthee, groene thee, gruisthee, houtthee, ijsthee, jasmijnthee, jezuïetenthee (Mexicaanse thee), kamillethee, kantinethee, karavaanthee, keizerthee, krententhee, kruidenthee, kruizemuntthee, labradorthee, lebberthee (slappe thee), lindebloesemthee, lindethee, morgenthee, muthee, paraguaythee (maté), passievruchtenthee, peccothee, pepermuntthee, prairiethee, prikthee, rooibosthee, rozenbottelthee, Russische thee, sennathee (laxeermiddel), sleeënthee, steenthee, stofthee, tegelthee, Franse thee (salie), Drentse thee (gagel), zwarte thee, theezetten (VD ook: thee zetten), theebaal, theebal, theebiscuitje, theeboy, theedrinken, thee-ei, thee-emmer, theeën (theede, getheed), teaën (teade, getead), thee-etablissement, thee-exporteur, thee-importeur, theehybriden, Utrechtse theekantjes, theeproducerende landen, theeoogst, thee-uur, timothee(gras), valeriaanthee, venkelthee, vlierthee, vlierbloesemthee, walnotenthee en zoethoutthee.

Kijken, of ik binnen artikelen nog iets vind in Van Dale: waxinelichtje, whist (zit ook thee in), vieruurtje met thee, thermosfles met thee, theïne (tegenhanger van cafeïne), theofylline (in theebladeren), het comfort (gemak) van een theekomfoor, theegerei, thé dansant [t.d.], thé complet, theanine (2008, aminozuur in theebladeren), tête-à-tête (zeker theeservies), tearoom, teacosy, souchon (blaadjes tweede oogst), raku (Japanse theeceremonie), porto flip (met een theelepel poedersuiker), pekoe (vormvariant van pecco), luizenwater, tannine (looizuur), high tea (met scones, muffins en sandwiches), geheelonthouderstent, earl grey (met bergamotaroma), earlgreythee, cosy (theemuts), chintz voor theemutsen, chado (2006, Japanse theeceremonie), bouilloire (theeketel), camelia (verwant aan de theestruik en de Chinese of Japanse roos), amfitryon (gulle gastheer; schenkt vast ook thee) en theeaanplant.
 

0027 Dictee woensdag 15 augustus 2012: Dictee Holland-België (3) √

Tweede van 2 oefendictees Holland-België

1. Bij het Ardennenoffensief tijdens de Tweede Wereldoorlog, gestart op 6 december 1944, is enorm gevochten. Deze operatie stond bekend onder de naam 'Wacht am Rhein'. De slag om Bastogne (van de bastognekoeken!) was daarbij cruciaal. Sommige Ardenners hebben een ardenner [klein Belgisch trekpaard] in hun hok. Die laatstgenoemde houdt vast wel van Ardenner ham. Het gres (grondstof klei!) is kiezelzandsteen, overigens niet alleen uit vorengenoemd gebied. De vier Heemskinderen hebben als namen Ritsaart, Writsaart, Adelaart en Reinout; ze waren zonen van de heer van dat gebied, dat ook een heel goede locatie is om bepaalde legendegebeurtenissen te lokaliseren. Je vindt er ook de watergaas- of elzenvlieg. Ook Spa vind je daar met zijn heetwaterbronnen en het heeft ook thermen (warme baden). Je kunt daar een spaatje rood, een spa groen of een spa blauw drinken. Op Wikipedia werden onder andere bij de top tien (top 10) nog de volgende bezienswaardigheden vermeld: La Roche ligt aan de Ourthe, er wordt gekajakt, er is een middeleeuwse kasteelruïne en er zijn de nodige MTB-routes (daarop wordt gemountainbiket) uitgezet. De grotten van Remouchamps en die van Han moet je zeker bezoeken: de Lesse heeft voor prachtige 'zalen' onder de grond gezorgd met stalagmieten en stalactieten. De wielerklassieker
Luik-Bastenaken-Luik komt door het gebied en het racecircuit vlak bij Francorchamps is een andere toeristische topper. En bij calamiteiten: een ziekenhuis is vlakbij.

2. Er gaat niets boven Groningen (en Friesland). De stad Groningen (de Martinistad) maakte als Hanzestad al deel uit van het Noord-Duitse handelsnetwerk. De inwoners van de stad (met als bijnaam: mollebonen) werden Stadjers genoemd, in tegenstelling tot die van de Ommelanden. De Vikingen (met hun vikinghelm op) hebben er huisgehouden. Wat de sport betreft: men ijshockeyt er, er zijn fitnessruimten, FC Groningen speelt er (in Euroborg), Jaap Eden en Coen de Koning (wereldtitel schaatsen) komen ervandaan, en leden van de Groninger roeivereniging hebben deelgenomen aan de Olympische Spelen bij de dames- en herenacht. Je hebt er ook het universitaire UMC Groningen (academisch ziekenhuis met traumahelikopter). Wat weet u van Friesland? Wel, allereerst is daar de Elfstedentocht langs de elf Elfstedensteden [2020]. Die komt langs Dokkum, waar Bonifatius in 754 werd vermoord en waar je de Dokkumer Ee vindt. In Bartlehiem moet je geweest zijn. Hoofdstad Leeuwarden heeft graficus Escher, Mata Hari [verder: een matahari] en Slauerhoff voortgebracht. In Franeker is het stadhuis in renaissancestijl gebouwd en je vindt er het beroemde planetarium. Hindeloopen is bekend om zijn klederdracht. Heerenveen is het Friese Haagje. Enkele bekende Friese uitdrukkingen zijn: skûtsjesilen, fierljeppen (polsstokverspringen) en rjucht en sljucht (oprecht en eenvoudig).