Dictee – dictees [3470]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee juli 2020 (2), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1080)
1. Hij van de familie Van Kleef, hij is van Kleef: meer van de heb dan van de geef. Doe maar piano aan [kalmpjes]. We luisterden naar het Te Deum (laudamus) [U, God, loven wij]. Meisje met het heidipakje [erotisch speelpakje, tirolerpakje]: ik pak je! Bij de halstering [het halsteren] wordt een halsterring aangedaan. Hij heeft rinitis [neusslijmvliesontsteking] aan zijn rhinophyma [aardbeienneus]. De salchovuitvoering [schaatsen: sprong met achterwaartse afzet bij het kunstrijden, waarbij de rijder om zijn verticale as draait] was van hoog niveau. Flauwsies zijn flousjes [smoes, uitvlucht]. De hibiscus [plant] is een heemstroos en Rok is een fabeldier uit Duizend-en-een-nacht. Een anjer of anjelier heet ook wel genoffel, ginoffel of jenoffel [ook nog: giroffel!]. Vergeet ook de heideanjer niet. Verder is (*noffel*) karnoffelen o.a. amoureus knuffelen en is knoefelen knuffelen of slecht werk verrichten, knoeien, knuifelen. De knuffelziekte is pfeiffer, de ziekte van Pfeiffer. Een grofnagel of groffelsnagel is een kruidnagel. Met een girolle schaaf je flinterdunne plakjes kaas.
2. Van Teeuwis [komt van Mattheus!] noch Meeuwis [komt van: Bartholomeüs] weten (bv. door slag op hoofd of dronkenschap). Ununoctium (118, symbool: Uuo) heet nu oganesson (Og). Een TiB is een tebibyte (= terabyte, TB). Het TIC is het Traffic Information Centre Nederland (Rijkswaterstaat – vero: RW, nu: RWS – en KLPD – Korps landelijke politiediensten). Tienellen [mv., zeker hout] zijn tien el lang. Niet te geloven: tiens [BE] (uitroep van verbazing of verwondering)! Hoe groot is hun tier 1-kapitaal [kernkapitaal financiële instelling]? Het tiereteintje [tjiftjaf, vogel] scheet op het tieretein [zekere geweven stof]. Als je tiereliere [dronken] bent, loopt het werk niet als een tierelier [zeer goed, als een trein]. Tierce: derde deel van een pijp, tiercé: weddenschap op drie paarden (trio), tiërceren: driedelen en tierceron: hulprib. Tiesjebof is Tisja Beav (joodse vastendag met herdenking van de verwoesting van de tempel). Een tige [verlengstuk] vormt één geheel met een pijpenkop. De tifosi ontrolden een tifo [zeer groot doek]. Het Tigrynia is een Semitische taal in Ethiopië (en Eritrea). De tijdgenoeg [fictieve persoonsnaam] was weer eens te laat. Er is nog tijds genoeg. Hij tijde (van tijen = tijgen --- > toog) naar de hoofdstad. Een dauw is een tijgerpaard [steppezebra].
3. We
eten kip tikka masala. Tikipaw [au]
is (SR) een hinkelspel. Tike [tie-kèh]
is (geen zuivere) opium. In zijn tikar
[slaapmat] nuttigde hij een cola-tic en
gebruikte hij tik (= methamfetamine
= tina – meth, crystal meth, ice).
Tikkietakkie is tikitakavoetbal (tiktakvoetbal).
De tiktaalik is een uitgestorven dier
[grote vis]. De afkorting Tim. is die
van Timotheus. Mag ik dat blokje tilsit(er)
[Tilsiter kaas – als zodanig niet in wdb.]?
Polyethyleen verkorten we tot tileen. Het tinderellasyndroom [van
Tinder,
datingapp, en Cinderella]
verwijst naar Cinderella (Assepoester).
De Tio [niet: TIO]
is (NL) de Toerisme
Informatie
Opleiding [donorprincipe].
Een tiple [tie-pluh] is een soort
gitaar. Zie je het TIR-bord [douaneovereenkomst
tussen verschillende landen – 1969] op die vrachtauto? De
uitdrukking tiro bij de jacht komt van ‘tire haut’ [vliegend
wild! – schiet hoog!]. De echtgenote van Oberon – koning
van de elfen – heet Titania. Een titi is een springaapje.
4. Een
kolonel-titulair [tijdelijke titel, bv. voor
buitenlandse reis] is geen kolonel. Een (t)jasker
of tjaske is een kleine poldermolen. CD&V’ers halen
tjevenstreken [tjeef: scheldnaam voor
christendemocraten] uit. TLN =
Transport en Logistiek
Nederland. De tms
is (medisch) de
transcraniële magnetische
stimulatie. Een toekotoeko is een
kamrat. Een toepaja is een boomspitsmuis. Een toerako is een
bananeneter. Een toerkoe is in straattaal een Turk. Turista is
reizigersdiarree. Dat is het Centraal
Instituut voor Toetsontwikkeling
(Cito). Het woord ‘toettoet’ [auto]
kon hij al gauw napraten. Tofi zijn medisch jichtknobbels. Togo’s
regering waakt over Togoos welzijn. Een tokamak [zekere
kernfusiereactor] vind je in de kernfysica. Met een tokkelbaan
[kabelbaan met schuin aflopende kabel --- >
grote snelheid] maak je een deathride. Mag ik dat als
tolstojaans [à la Tolstoj] betitelen?
We kennen 2-, 3- en 4-tolyl [organisch-chemische
groep]. Na de teleurstelling was ze tombé des nues [ten
zeerste ontnuchterd,
tohm-bee-dèh-nuu].
Tomus is tom. of t., als je dat afkort [deel
van een meerdelig boekwerk]. Tompouce [gebak,
paraplu] of tompoes [gebak]? Met
een tondeuse kun je tonderen [hoofdhaar
afscheren, trimmen]. Een toognagel is een klamppin. Amuzisch
is onkunstzinnig en amusie is toondoofheid. Tootsies zijn mannen, als
vrouw verkleed. Topdog is het antoniem van underdog.
5. De
juiste schrijfwijze van ‘topi’ (lierantilope
of tropenhelm) was topic of the day [hot
topic, zeer actueel onderwerp]. In de toplessbar was er
topless bediening [met ontblote boezem].
Zijn specialisme is topocytochemie [m.b.t. de
afzonderlijke cellen]. Ik was het strontzat dat hij apezat
was. Een nuraghe is een bouwsel op Sardinië, gebouwd door de
Nuraghen [oorspronkelijke bevolking, volk].
Syncrude
[sihn-kruu-duh] is synthetische
olie, crude [kroe:t] is ruwe aardolie.
De Rabobank had vroeger een triple A-rating, AAA. De Triple
P-aanduiding (PPP) verwijst naar
people, planet, profit.
Hij kan torens hoog [torenhoog] liegen
over zijn torenhoge schuld (die is dus
skyhigh). Terlenka is een zekere stof, het woord ‘torenka’
[kauw, vogel] lijkt daar qua woordbeeld
wel een beetje op. Let op het verschil tussen torus [heeft
de vorm van een donut] en toros [schuivende
ijsheuvel in de pool].
6. Met
het Tornetwerk (The
onion
router –
uien) kun je anoniem op internet surfen. Een torpide patiënt
doet me aan torpiditeit [medisch: traag, slap]
denken. Een torrent [databestand om een veel
groter dito in delen te kunnen verzenden] gebruik je in een
p2p-omgeving
[peer-to-peer
– tussen gelijkwaardige gebruikers,
zonder tussenkomst van derden]. Een guêpière [gèh-pjèh-ruh,
g van goal] is een torselet. Hij rookt toscaners, Toscaners
roken soms. Je zit er toto coelo (hemelsbreed)
naast. Na betaling van alle onkosten, tous frais faits, mocht hij
vertrekken. Een armidatuin is een tuin van Armida, een tovertuin. De
afkortingen t.q. en e.t.q.
betekenen (e) tutti
quanti (en allen
van die soort). TQM is total
quality management
(ikz,
integrale kwaliteitszorg).
Een T-huis heeft een plattegrond van die vorm (daarom
niet: theehuis) en heeft vaak T-ramen. In BE is trac
plankenkoorts. Track and trace is het tracking-en-tracingbegrip
[tracking en tracing – opsporen en volgen van
pakjes – NB track-and-tracebegrip]. Bij traditio brevi manu
heb je het [bezit, houderschap] al, bij
constitutum possessorium vind stilzwijgende bezitsovergang plaats. De
tragicus gaf zijn rol als tragédien vorm. Een traktante deelt
traktaties uit. Bij trance [èh]
[housemuziek] raak je in trance
[ah] [vervoering].
7. Met je
tramontane [verwarring, dronkenschap]
ben je de Poolster [de koers] kwijt. Een
tranentrekker is een tearjerker of weepie [boek,
film, etc.]. Tranquillo is rustig (ook:
tranquil – op de Antillen: trankilo). Na een transalpiene
rit geraak je trans-Alpijns. Een transatlantieker [oceaanstomer]
vervoert je trans-Atlantisch. Transfer- of
overdrachts-RNA is tRNA.
Een transformator is een tra(ns)fo. De
troubadour [Provençaalse minnezanger,
rondtrekkend liedjeszanger] zat op de taboeret. Sommigen
vinden trash [rotzooi] trashy
[waardeloos]. Voor een traumabeer
[troostbeer, speelgoed] hoeft een kind
niet bang te zijn. ‘Halje travalje’ [halsoverkop]
schrijf je (niet) aaneen. Ajax won de
treble [trèh-buhl
–voetbal het winnen van het landskampioenschap, de nationale
bekercompetitie en de Champions League in hetzelfde seizoen].
Een pantoffelheld loopt op trederiken/s
[schoen, pantoffel]. Een
christendemocraat wordt [BE] tjeef
genoemd. Tralies vormen het treillis
[ei-jie] [mv. –
tralies]. De treeknorm [maximaal
aanvaardbaar geachte wachttijd in de gezondheidszorg] is op
landgoed Den Treek overeengekomen. Een tregging [trousers
+ legging] is een broeklegging.
8. Een
treiteraar is een judas. Een trekkie is idolaat van Star Trek
[sf-serie, sciencefictionserie]. Een
trekkoe: dat zie je niet vaak. Bij gebrek aan
een trekpaard? De trend du jour [de
laatste mode] is een trending topic [een
van de meest besproken onderwerpen in een sociaal netwerk].
Een tremplin [/trɑ̃plɛ̃/] is een
springplank. Van het adammen [zwaar werken,
hard studeren], bavianen [ijsberen, heen
en weer lopen, ook: hard werken], zich het apezuur werken,
beulen [zwoegen], bikkelen [idem],
ezelen [werken als een ezel: hard],
kromliggen [geldgebrek], pezen [o.a.
hard werken, ook: prostitutie], sappelen [met
hard werken de kost verdienen], slaven [langdurig
zwaar werken], sloven [idem] en
travakken [hard werken] raakte hij
helemaal trempé [trahm-pee –
Indië]: door- en doornat
[door en door nat]
van het zweet. Cuberdon of neus: kegelvormig snoepgoed. Tretinoïne
werkt tegen acneïge aandoeningen. De treuga Dei is de godsvrede. Een
trezebezeke is een doetje. De trial [ie]
[komische (tenor)stem]
zong de experimentele trial [aai]
[proefversie]. Bij de tribadie
[lesbische liefde] speelt één partner
de tribade [mannelijke rol]. Wat
tribrachisch is, betreft de tribrachys [zekere
versvoet: driemaal kort].
De hartklep tussen rechterboezem en -kamer heet tricuspidalisklep. De
Tridentijnse mis volgt het Concilie van Trente. Een trike
[aai] is een driewieler. Een tripklomp
of knol is
een sierlijke klomp.
Triktrakken is triktrak spelen [zeker
kansspel met schijven en dobbelstenen].
Een trikini heeft ook nog een jasje, buiten
de bikini. Tri-joodmethaan
is jodoform. Trigemius: een drielingzenuw. Trifle: dessertgerecht.
