3430 Dictee maandag 04-09-2023 (1) – dictee Oefendictee mrt 2020 (1) - Dictee van de Dag 1051 √

Dictee – dictees [3430]

Dictee van de Dag 1051

Oefendictee mrt 2020 (1)

1. Vreemde eend in de bijt: kelvin (symbool K). Dat is de absolute temperatuur (symbool T) en daar hoort niet bij graden kelvin – beslist fout – maar gewoon ‘kelvin’. Je schrijft: 100 ^oC – mag ook zonder spatie – of 100 graden Celsius of 100^o Celsius = 373 K (zonder ^o dus!) of 373 kelvin = 212 ^oF – met of zonder spatie. GB geeft bij lemma ‘kelvin’ graden kelvin, dat is echt fout (internationale afspraak) – gemeld aan GB!, maar ja, de dicteeregels zijn keihard: in GB staat nu eenmaal – fout of niet – graden kelvin en zo moet je dat dus (tot aan een eventueel komende correctie) bij een dictee schrijven: met kleine k, al is de verleiding groot om naar analogie van graden Celsius, Fahrenheit en Réaumur ook graden Kelvin te schrijven … NB in 2023 nog steeds fout, opnieuw gemeld GB.

2. Keten, keette, gekeet is een helemaal regelmatig werkwoord. Zweten niet helemaal: naast zweten, zweette, gezweet mag als voltooid deelwoord ook: gezweten [alleen VD]. Met *heit*: angeheitert (aangeschoten), Dichtung und Wahrheit (waarheid en fantasie vermengd), Fahrenheit (180-gradige temperatuurschaal, vb. 90 graden Fahrenheit, 90^o Fahrenheit, 90 ⁰F of 90⁰F), heit (Bargoens: vijf, vijfde letter Hebreeuwse alfabet), heitje (kwartje = vijf stuivers, een heitje voor een karweitje – padvinders), niet in wdb.: heit en mem (vader en moeder, Fries), de klok heit negen, negen heit de klok, een heitjespiejijzer (kwartjesvinder = bedrieger die voorgeeft geld gevonden te hebben en je met valsspelen – GB: mag ook wel los – in toelichting!… – geld aftroggelt, klaploper), het heitres Franzosenvolk (die fransozen toch!), scheit (kruising van schaap (m.) en geit, vergelijk: gaap = geit (m.) x schaap) en scheitrechter (geen scheidsrechter dus!). Hun beider vies manquées (+) [mislukt leven, roeping misgelopen] waren het toonbeeld van glänzendes Elend [stralende ellende, Goethe, Werther). Elk jaar op 1 november valt Vrijgezellendag oftewel Single’s Day.

3. Waarom is 1/4 – 1/5 precies 1/20, 1/10 – 1/11 precies 1/110, etc.? Wel, 1/n – 1/(n+1) = (n+1)/(n(n+1)) – n/(n(n+1)) = (n+1-n)/(n(n+1)) = 1/(n(n+1)). Waarom overigens die ogenschijnlijk extra haakjes in de noemer? Vroeger ging vermenigvuldigen voor delen (mijnheer van Dalen wacht op antwoord – MVDWOA – machtsverheffen, vermenigvuldigen, delen, worteltrekken, optellen en aftrekken). Toen was 16 / 4 x 2 = 16 / 8 = 2. Als je het nu op de rekenmachine doet [RM, afko van RL], krijg je uit 16 / 4 x 2 = 4 x 2 = 8. M.a.w.: V gaat niet (meer) voor D, maar V en D gaan ‘van links naar rechts’. Als je toch de oude uitkomst wil hebben, moet je aan de RM (rekenmachine) voeren: 16 / (4 x 2): haakjes doorbreken de normale volgorde van de bewerkingen. Overigens was dat ‘van links naar rechts’ altijd al zo bij optellen en aftrekken: 13 – 4 + 7 was altijd al 9 + 7 = 16, en niet 13 – (4 + 7) = 13 – 11 = 2. Voor de RM kun je dus het best de gemodificeerde ezelsbrug M(VD)W(OA) gebruiken.

4. Met *thai*: (muay-)thaiboksen, pad thai (Thais gerecht), thai (restaurant, net als italiaan, griek, chinees en vietnamees = Vietnamees restaurant), Thai(lander) – manspersoon, Thai(land)se – vrouwspersoon, Thai (taal) en bnw.: Thai(land)s. De munt is de baht(s) [baat] (THB). Een Thaise ballon is een wensballon en Thaise massage is therapeutisch met yoga. Met *thay* vinden we alleen buitenbeentje hathayoga (lichaamsoefeningen, adembeheersing). Als je iemand een aar laat, een aar doet bloeden, dan ben je duidelijk met zijn aâren (= aders – vgl. de aar bij een bloem) bezig. Alle lof en dank zij Allah: alhamdullilah. In veel cafés staan aloë’s en in andere cafeetjes aloëetjes. Die bakru [SR, bosgeest] is in die bakra [straattaal: blanke Nederlander] gevaren. De buní’s [tonijnen] op het buna [synthetische rubber] werden door de biná’s [herten] vertrapt. Een lekkere cacciucco [Italiaanse vissoep], dan een cappuccino [koffie met hete melk en cacaopoeder] en naar die mooie caccia [muziek: jachtscène] luisteren … Zou die machiavellist [meedogenloos persoon] van (caffè) macchiato’s [espresso met opgeschuimde melk] houden ? Na wat cachaça [Braziliaanse sterkedrank, suikerriet] speelde hij nog veel vrijer op zijn snare- of snaardrum [trommel met snaren eronder] en cajon [handtrommel].

5. Bij die chaitya [heiligdom of stoepa met boeddhistische relikwieën] kon je gemakkelijk chikungunya [subtropische virusziekte] oplopen. Die chimaera (entbastaard) bleek alleen maar een chimère (hersenschim) te zijn. Voor de schrijfwijze van ‘Chroesjtsjov’ [geen r] kijk je naar ‘borsjtsj’. De celeb (beroemdheid) speelde op zijn celeste [see, hemelsblauw] celesta [tsjee, klavier]. Die capoeira [zelfverdedigingstechniek] werkt bij hem altijd cathartisch [catharsis = loutering]. Leg eens uit, wie de coccejanen [see] (Coccejus, Coch, Leiden, vrijzinnig] en de koksianen [ie] [Hendrik de Cock, Ulrum, christelijk-gereformeerd] waren. Zonder coërcitie [dwang] vaak geen co-existentie [naast elkaar bestaan]. Kun je van een hoen met coccidiosis/e (infectieziekte die je besmet met kokken of cocci, kogelbacteriën, mv. van kok of coccus) de aandoening coeliakie – glutenintolerantie – oplopen? Het was niet de daaraan voorafgaande (afko: d.a.v.) gebeurtenis, maar de daaraanvolgende (afko: dav. – dov. is daaropvolgende). Om het simpel te houden: voor dhuhr [doer, islamitisch middaggebed] mag je nu ook dohr [door] schrijven. Door de derrie kun je lopen, over een dhurrietapijt (kelim) ook.

6. De dhole [alpenhond] gaf de geest in de dhow [vaartuig]. VD’s dyuka (bosneger) is GB’s djoeka (dat lijkt fout). De donna [It.] en de doña [Sp.] schoffeerden, bruuskeerden, die coño [kohn-joo, schoft] van een doño [dohn-joo, baas]. Ken jij een eufemisme [verzachtende, verbloemende uitdrukking] voor een eufonium [koperen blaasinstrument, tenortuba] in het euphuïsme [gekunstelde lit(t)eraire barokstijl]? Esofagitis [dito ontsteking] krijg je aan je oesophagus (slokdarm). Na het Spaanse koude visgerecht escabeche kregen we croquembouche [toren van gevulde soesjes] als nagerecht. Kun je syfilis [sief] aan je epididymis [bijbal] krijgen? Hij hield een eloge (lofrede, GB, VD) op dat eblouissante [schitterend, betoverend] herdersdicht, die ecloge [èhk-loh-chee]. Fyofyo’s [bedwantsen] moet je niet in je bed hebben. Hoe spreek je in vredesnaam futhark uit [/fuθɑrk/ – runenalfabet]? Freekeh [frie-kuh] is onrijp geoogste en daarna geroosterde tarwe. De focaccia is een platte Italiaanse broodsoort. De fikhschool, die islamitische rechtsschool, werd in de fik gestoken. De fellah (boer Egypte) versprak zich met een freudiaanse fehlleistung [verspreking] in het woord fettuccine (Italiaanse lintpasta). Je kunt het behoorlijk te pakken hebben met tourette, tourettesyndroom, gillesdelatourette, gillesdelatourettesyndroom of syndroom van Gilles de la Tourette [allemaal goed].

7. Van een ginkgo [Japanse waaierboom] oogst je geen nangka [vrucht van 30 m hoge fruitboom]. Hij weet en wijt het echt aan gurwitschstralen [mitogenetische – hypothetisch, nooit aangetoond]. Ze zweren bij gulab jamun [Indiase deegballen] en golauyoek [uitspraak! – Chinees gerecht]. Mao Zedong koesterde het hukou [zeker sociaal systeem]. Ze lurkten aan hun hookahs (waterpijpen). Aan de jacquard(machine) [weefgetouw voor patronen] bespraken ze de werking van een jaquemart (onderdeel klok). Voorlezen uit de Thora doe je met een jad in je jat(ten) [handen]. Een yurta mag je gerust joert noemen [maar niet: yurt!]. Als je toch aan het schelden bent, vergeet dan naast die kafirs of kufar [scheldwoord voor ongelovige niet-moslims] de kafri’s [SR, scheldwoord zwarte Surinamers] niet! Voor SR hebben we maar even het ka’i òrgel (draaiorgel), de snèkbar (eettent) en de trùk’i pan (foodtruck) gerepeteerd. Viert die loerah [dorpshoofd op Java – kepala kampong of petinggi in Indië en dorpskapitein in SR] ook het ketikotifeest [Ketikoti – afschaffing slavernij 1863]? Onder een kameez [lange ruime bloes] hoort een salwar [katoenen broek met ruime pijpen]. Een khimar bedekt hoofd en boezem van moslimvrouwen.

8. Met name bij het vrijdaggebed houdt de imam voorafgaand aan de salat [gebed, vijf maal daags] een preek, de khutbah. De kiyu is een leerlingengraad bij judo. Een kodkod is een nachtkat. Een koebba is de koepel van een koepelmoskee. De kafirs en kufar worden uitgescholden vanwege hun ongeloof in de islam, de koefr. Een koeswe [wih] is een anattoboom. Köfte is een Turks gerecht en de kombucha een theezwam. Korè (mv. korai) en kouros (mv. kouroi) zijn beelden van schone jonge vrouwen resp. (naakte) (jonge) mannen. Krawkraw [kraa-kraa] is chips van de cassave. Een krutu is een vergadering, een beraadslaging (SR). Een ksar is een versterkt woestijndorp en heeft tighremts [kasteel] en agadirs [opslagplaats]. Kukaleisi is snelkookrijst. De külliye is het bijgebouwencomplex van een moskee. Een kümbet is een vrijstaand islamitisch grafmonument. Een kutai is een hoogkijker (een vis) en de kyat [tsjaht] is de munteenheid van Myanmar (code: MMK).

 

 

3429 Dictee zondag 03-09-2023 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 274 RL √

Dictee – dictees [3429]

Wekelijkse dicteetest 274 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 774

1. Wat weet je van het ………. en de ………….?

a. hertzhooi                               hertshoren

b. hertshooi                               hertshoorn

c. hertzhooi                                hertshoorn

2. In de ………… zijn er veel …………..., koffieratten, loewaks.

a. moeson                                  moesangs

b. moesson                                moessangs

c. moesson                                 moesangs

3. Moet is een ………..., maar geen …………...

a. bitterkruid                         bitter kruid

b. bitter kruid                        bitterkruid

4. Een …………. is een …………....

a. copperhead                          mocasinslang

b. kopperhead                          mocassinslang

c. copperhead                           mocassinslang

5. ………… veroorzaken vaak ……………..

a. Blokbusters                           mokbusters

b. Blockbusters                         mockbusters

c. Blockbusters                          mokbusters

6. ………… is arsenicumkies, ………… is misdoen.

a. Mispickel                                  mispikkelen

b. Mispikkel                                  mispikkelen

c. Mispickel                                   mispickelen

7. Die …………. wilden per se geen ………... (soort tatoeage).

a. mocro’s                                       moko’s

b. mocro’s                                       moco's

c. mokro's                                        moko’s

8. Hij heeft een ………. van een kleine ………....

a. mok-up                                mokkamok

b. mock-up                              moccamok

c. mock-up                               mokkamok

9. Ondanks haar ……….. kon ze het glas ………... vasthouden.

a. mitella                                       mistela

b. mitella                                       mistella

c. mittella                                      mistella

10. De …………. scheten op de …………..

a. millanen                                  millanaise

b. milanen                                   milanaise

c. milanen                                    millanaise

Oplossingen [274]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [274]

1b 2c 3b 4c 5b 6a 7a 8c 9b 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com

 

3428 Dictee zondag 03-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag 1050 √

Dictee – dictees [3428]

Dictee van de Dag 1050

Oefendictee febr 2020 (5)

1. De holstein-friesians zijn zekere runderen in de VS. Doet die Vlaming nu een hokt- [hoger onderwijs van het korte type] of een holtopleiding [lange]? De Homeriden [behoeders Homerusgedichten – homerische dus] van [het eiland] Chios werden later rapsoden [rondtrekkende volkszangers]. Toen hij het gelag [consumpties] niet kon betalen volgde een homerisch [onbedaarlijk] gelach. Een hommer [mannetjesvis] is geen kuiter [wijfjesvis – ook vrouwtjesvis VD, m.n. bokking en haring]. Een homo multarum litterarum [een zeer geleerd, belezen man] moet wel een hel(l)uo librorum [boekenverslinder, verwerkt het gelezene niet] zijn (maar geen homo unius libri, mv.: homines unius libri – heeft maar één boek gelezen en zweert daarbij). De Honderd Dagen omvatten de tweede regering van Napoleon, 20 maart – 28 juni 1815. Elfhonderdduizend is één miljoen (plus) duizend. Een mocarabe is (in de islamitische bouwkunst) een honingraatmotief. Hon(n)i soit qui mal y pense: schande over hem die er kwaad van denkt. We kennen de eerste-, tweede- en derdehonkman. De auto deed honk-toet [nabootsing claxongeluid]. Deze filmer maakt regelmatig een hoodvlog [vlog over het leven in de (gewoonlijk sociaal zwakke) buurt waar de filmer zelf woont]. De hoofddader werd gepakt op de hoofdader van Rotterdam (de Coolsingel). Hij is zowel hoofd- [denker, met het hoofd bezig] als handenmens [doener].

2. Met de nieuwe verhaaltrant is een trend ingezet. Het woord ‘hoogedel’ slaat niet op een del. Het was als uit het Hooglied, niet uit Jeremia. De titel van Prins Carnaval in Maastricht is Zijne Hooglustigheid. De Hoogmogende Heren of Hunne Hoogmogenden, dat waren de Staten. Als je ‘hoogzit’ voor ‘kansel’ gebruikt, is dat niet in de kerk, maar in een boom … Een hookah is een waterpijp. De repliek op “Hoor ‘ns” kan zijn “Ik heb geen hoorns.” VD heeft naast ‘hoorndol’ niet ‘horendol’ [GB wel], het heeft immers naast (de) ‘hoorn’ ook niet ‘de horen’, zoals GB. Verwar de langoest (hoornkreeft) niet met de langoustine (zeekreeft, Noorse kreeft). De hoquetus [kwee] is een
13e-eeuwse compositietechniek [muziek]. Ook een hoppespruit kun je als groente eten. Bij dat kinderspel wordt een snorrebot [hor stukje karton dat bij ronddraaien en snorrend geluid maakt] gebruikt. Als je die baan goed vervult, houd je veel horae subsicivae (snipperuren) over. Djenghis Khan liet het rijk van de Gouden Horde achter. Bokkegeil is horny of zaadvragend. Hort, hortsik [ook: hort sik, aansporing tot trekdier]! Blijf nog een hortje [poosje]!

3. In de wielersport is hors catégorie in de buitencategorie. De horror vacui [afschuw van het ledige], daar moet een kunstenaar iets mee doen (opvullen). Zonder horzelfunctie [kritische begeleiding en stimulering] is het business as usual. Na hospitatie (afko: hospi, hospiteren – kandidaat-bewoner, studentenhuis) kun je wellicht medekamerbewoner worden. De duivel is de hostis generis humani (hostis humani generis – lett.: vijand van de menselijke soort). Hotelier of hôtelier [GB en VD: beide]. Ze draagt een hottentottenschort [h – dom mens, H – Khoikhoi]. Hij is van houtem (ook: Houthem – gierig, vrekkig). Hovaart is hovaardij. De NSB’ers begroetten elkaar met ‘houzee’. Hoverboarden doe je met een hover/oxboard [elektrisch, eenassig, tweewielig voertuig] en een hovercraft is een luchtkussenvaartuig. De HUB is de Hogeschool-Universiteit Brussel. Hybris mag je nu ook hubris [dat alleen in VD: overmoed], noemen. Hubby komt van en betekent husband. Een wetsuit zit huidstrak. De huismeid [vrouwelijke dienstbode] griezelde van die huismijt [vgl. hooimijt en ww. mijten]. Zij bezit de Huisorde van Oranje [staatsorde, ridderorde]. Nieuwste update oVD: 388.109 lemma’s (voorlaatste: 388.049). Huivering is ijzing (niet: icing!) en huiveringwekkend is ijselijk.

4. Tot voor kort baatten zij Huize Avondrood uit. Ze heeft mij gehuisd en gehoofd [daar woonachtig]. De jubelstemming was skyhigh [huizen/torenhoog]. De hukou [oe] is onder Mao Zedong ingevoerd [sociaal systeem]. Voor de aide de cuisine [hulpkok] lag er een
aide-mémoire [geheugensteuntje] gereed. De hulp-Pool moest de hulppool [tussen de twee polen in een elektrische machine] repareren. Een maîtresse is een hulpverloofde. Human beatboxes [menselijke stem als percussie-instrument] doen aan human beatboxen. Die Van der Hummus ging er met huppel(d)epup, dinges en hutsefluts vandoor [4 x persoon waarvan je de naam niet wilt noemen]. In de chemie is humuleen α-karyofylleen [zekere koolwaterstof]. De humvee is een multifunctioneel legervoertuig van een bepaald type (merknaam op basis van de afkorting HMMWV – dat in VD, van high-mobility multipurpose wheeled vehicle). Een hunebed is een reuzenbed [Drente]. De hunnen [scheldnaam] komen uit Duitsland, de Hunnen uit Mongolië. Die huntington [ziekte van Huntington] is een soort van chorea [dansziekte, sint-vitusdans, sint-veitsdans]. Na die sloot huppelwater [jenever] had hij geen opkontje [stimulans] meer nodig voor zijn actie. Hij was in een hurry [haast], want hij moest hurry-up [met grote haast] iets doen. De huwelijksduivel, dat is Asmodee. De huwelijksgod, dat is Hymen. NB Een MPV is een multipurpose vehicle.

5. Een huwelijksmakelaar [bij joden] is een sjadchen. Een huzarenboon [kogel] is blauw [een blauwe boon]. Een hybride dier is een kruising van verschillende diersoorten, zoals de lijger [leeuw m. + tijger v.], de teeuw [tijger m. + leeuw v.] en de zezel [zebra + ezel]. De hydroformylering is de oxoreactie [alkeen + synthesegas = aldehyde]. Een hydrolyzer werkt met hydrolyse [splitsing van chemische stoffen met opneming van water]. Wat is de formule van hydroxyazijnzuur? Weet ik niet. Jazeker: Hyl is 5-hydroxylysine (en Hyp = 4-hydroxyproline). Hij was gestrest en energievol: dat is hyper of hieperdepieper. 3,14 spreek je echt niet uit als drie veertien honderdste (dat is 3 14/100), maar als drie komma veertien – net als nul komma nul – en dus is de uitspraak van 1,7 ook een (één) komma zeven en niet 1 7/10 (dat is een (één) zeven tiende). Het mv. van truc is trucs of truken (zoals in trukendoos), het verkleinwoord (diminutief) alleen trucje en niet truukje! Een drone is een vliegend object, maar ook een mannetjesbij, een dar (niet als maar wel sub lemma in VD). Ik haal mijn trucjesdoos, mijn trukendoos tevoorschijn.

6. Hij is trouwens een getruukte (niet: getructe!) en dus tricky voetballer. Met *ight*: all right (prima, in orde, OK, oké), almighty dollar, het alt-right of alt-rechts (znw.,ook bnw. – van ‘alternative’, niet: de alttoets op het toetsenbord!) slaat op groepen met extreemrechtse opvattingen (oorspronkelijk in de VS), de bright side of life [de zonnige kant van het leven], candlelightgedicht [directe gevoelsontlading], crimefighter [gedreven misdaadbestrijder], deadweight (draagvermogen), fightingspirit [strijdgeest], flight (staartstuk van een dart), flightcase (versterkte koffer), floodlight (spotlicht), (een) Florence Nightingale [cijfert zichzelf helemaal weg], frightnight (angstig, met zombies, killerclowns en andere horrorfiguren), high tea, hightech (znw., bnw.), een ladies’ night (in goed Nederlands: een lady’s-avond), cola light (ook: lightcola) en light kaas (ook: light kaas), light verse [lichtvoetige poëzie], onenightstand (verhouding of persoon), overnight (zomaar ineens), nightcap (slaapmutsje), ultralight,
paradise-by-the-dashboardlight [seksueel verkeer in de auto], saturday night fever [koortsachtig verlangen naar swingen in de disco in het weekend], ships that pass in the night [toevallige passanten], sightseeën en sightseeing, straight (rechtdoorzee), in straight sets [sport: nul tegen] en straight edge (principiële levenshouding). Het Tamazight is een taal, Berbers: het symbolenschrift waarin dat wordt weergegeven is Tifinagh.

7. En ook: the light that failed [het licht dat doofde], the morning after the night before [na kater en doorfuiven], the right man in the right place [de juiste man op de juiste plaats], twilightzone [schemergebied, overgangsgebied], ultimate fight (mixed martial arts, MMA), ultralightvliegtuig (ulv), weightwatcher [in groepsverband aan de lijn doen] en white knight (witte ridder, bevriende ondernemer die te hulp schiet). Ken je die alt-right website [extreemrechts]? Een sdr is een special drawing right [land bij IMF, International Monetary Fund]. Een QL-lamp is een quartz-lightlamp, een kwartslamp. Is dat echt publicdomainsoftware [freeware, geen copyright]? Hij nam een overnacht(s)e beslissing. Een oled is een organic light emitting diode. Een MLA is een micro light airplane, een zeer klein en licht luchtvaartuig. Die fissa is lit: dat feestje is gaaf, cool, vet. Een KG is Knight of the Garter, Ridder (in de Orde) van de Kousenband [Engeland]. De patroon(heilige) daarvan is Sint-George.

8. De gebiedende wijs enkelvoud én meervoud is hetzelfde: tegen één, maar ook tegen meerdere personen zeg je: “Loop naar de pomp.” (en niet: loopt). Zo ook: wees niet bevreesd. Kom hier. Ga weg. Wees niet bang. Word niet boos. Had dan gezwegen. Wend u tot de conciërge (maar: wendt u zich tot de conciërge – gewone zin). Vroeger was dat anders. Daarom komt er in enkele archaïsche, verouderde of formele uitdrukkingen wel een extra t. Neemt en eet, dit is Mijn Lichaam (formule bij het protestantse Heilig Avondmaal). Proletariërs aller landen, verenigt u (adagium van Karl Marx). Ook in enkele vaste verbindingen zoals “Bezint eer gij begint” en “Komt allen tezamen” (kerstlied). Je schrijft: cesium 133 , koolstof 14 en strontium 90. In samenstellingen: koolstof 14-datering, afkortingen: C14 en
C14-datering. Bij isotopen wordt (VD) ook wel gebruikt ¹⁴C, en bijv. ²H = D (deuterium).

 

3427 Dictee zaterdag 02-0-2023 (1) – dictee Oefendictee febr 2020 (4) - Dictee van de Dag 1049 √

Dictee – dictees [3427]

Dictee van de Dag 1049

Oefendictee febr 2020 (4)

1. De letter H geeft o.a. de henry [H – eenheid zelfinductie], enthalpie [H, grootheid thermodynamica], hydrogenium [H, waterstof, atoomnummer 1] en het hellmanngetal weer (kijk eens bij lemma H, 10 – geeft de strengheid van winters weer). Gezocht op *hell*: clamshell (klaptelefoon), echelles (toonladder(s)), filhelleen (ijveraar voor de bevrijding Griekenland uit Ottomaanse overheersing, begin 19e eeuw), glacis- [bij vestingbouw] en groenezeephelling, Hellas, Helleen en Helleens, het helladisch (vgl. het laathelladisch en het laatminoïsch) = de cultuurperiode op het Griekse vasteland en de Cycladen die ongeveer samenvalt met de minoïsche cultuur (= het minoïsch) op Kreta, hellebaardier en hellegang, hellehond en Hel(le)hond, hellenisme, hellepijn, helleschipper (Charon, veerman van de onderwereld), helletocht, Hellendoorn(s) en Terschelling(s), hellewagen (mallejan) en Hellewagen (sterrenbeeld de Grote Beer = Hemelwagen), een hell of a job, Hellp-syndroom (bij zwangerschap), hell’s angel, hel(l)uo librorum (boekenverslinder), in a (een) nutshell, kachellak(!), panhellenisme, [streven: alle Griekse stammen in politieke eenheid] rochellezout [= seignettezout uit La Rochelle], schellak (! coating), Seychellen en Seycheller, shell (pc, schil – Shell – niet in wdb.), shellshock, softshell (jas), de Helleense Republiek en: hij speelt in dat stuk Othello (daaruit ook: egregiously an ass = bij uitstek een ezel).

2. De helmmycena is een plaatjeszwam. Het redders- is het helperssyndroom. Een helperwhitey is (vaak minachtend) een blanke die zich inzet voor de rechten van zwarten en kleurlingen. Zij is een echte she-woman [vgl. he-man]. Die hematomata [ook hematoma's, mv. van hematoma – hematoom = bloeduitstorting] zagen eruit als tomaten. Hij zou die goede raad aan zijn hemdsslippen afvegen. Veel hempathie [sympathie voor machtige mannen die ten val komen] zou hem toch niet redden. Een ankh is een hengselkruis. Hij kon niet meer henne- of denneweg [geen kant meer op]. Hij lichtte de deur uit zijn paumelles [scharnier]. Je moet daar haaks- [= haaks op de rijbaan], niet langsparkeren. Er gaan (qua inhoud) dertig kalkoentjes [wijnflesje, 1/5 = 0,2 l(iter)] in een methusalem [wijnfles, 6 liter]. De haantjepik is de duivel, ook: Heintje Pik. Een grimeur-posticheur is een haarwerker. De leporiden/s zijn een kruising tussen haas en konijn. De soldaat begon met haasvreten [bang zijn/worden].

3. Mijn naam is haas [ik weet van niets, laat mij erbuiten], ik [achternaam: Haas] ben genoemd naar het sterrenbeeld Haas. Ik ben me het habbiebabbie [heel erg] geschrokken. In de hepivakantie [van Hemelvaart + Pinksteren] voelde ik me best heppiedepeppie [happy]. Een hacendero bezit een haciënda [landgoed, ook: woning daarbij]. Je kan me de bout (h)achelen [jouw mening interesseert me totaal niet]! Een hadji gaat na een hadjprik [vaccinatie] op hadj [reis Mekka]. Die Hagedis zie je maar op één halfrond [heel hoog]. Wanneer valt de hafttijd ook alweer? Paar dagen rond Sint-Jan, 24 juni. Hij was van de hak op de tak (ook: van de os op de ezel – wispelturig) aan het hak(ke)takken [vitten, kibbelen]. Abrammetje spelen is menistenleugens verspreiden [noodleugen, halve waarheid]. Zowel het gehakt als de likeur was half-om-half (half-en-half). Bedoel je een halfbloed paard of een halfbloedpaard? Het halfgetal van zeven is drie en een half (drieënhalf). Er waren een halfhonderd (50) bezoekers. Assonantie is klinkerrijm, acconsonantie medeklinkerrijm. Bedoel je halfstam kroonbomen of halfstamkroonbomen?

4. Is halftaligheid [twee talen allebei slecht beheersen] de reciproke van tweetaligheid? Is ‘halfleeg’ echt het antoniem van ‘halfvol’? Zelfde vraag voor ‘halfwild’ en ‘halftam’. Een half wit(te)brood is geen halfwit brood. Met haar foulard (halsdoek) zat ze op de grand foulard [groot kleed over bank of stoel]. Halt houden is stilstaan. Een hamsa is een handje van Fatima [amulet, genoemd naar de dochter van de profeet Mohammed]. Handicraft is kunstnijverheid. Bij de moslims was een hanif (mv. hanifs of hoenafa) een monotheïst [in de pre-islamitische tijd]. De hanja is het Chinese karakterschrift waarin het Koreaans geschreven wordt (hanzi is Chinees karakterschrift). Hanniken zijn lummels. Zo’n hannekemaaier [Westfaling, kwam in de hooitijd hier gras maaien] mocht graag een hanneman [soort van Gelderse zoete appel] achteroverslaan. Het was hap-slik-weg. De hardheid [bv. van water] ervan is 4 D.H. (Duitse hardheid). Hij is hardlinks (door ervaring gestaald – vgl. hardrechts). Spreek uit: hardtrance. De dicteegastvrouw zal u te(n) harent ontvangen. Haring kaken (ww.) is een kwestie van het haringkaken [znw.]. Harkkeerders [hooi harken en keren], gebruiken ze die nog? Een harmonicatrein is een D-trein. De afstand is hart-op-hart 33 cm. Hij is hardsteke(n) blind. Een hart-vaatziekte is een hart- en vaatziekte. Dokter, ik heb toch geen hartverzakking? Hassium heeft atoomnummer 108 (Hs – en 118, oganesson is Og – vroeger ununoctium = Uuo).

5. De koningin van de Maas, dat is Rotterdam. Die vreemdeling doet als de Maas bij Bokhoven [voorbijgaan zonder groeten]. Ik zit nu bij de franc-maçonnerie, de vrijmetselarij. Tombak is rood messing [ook tumbaga – oe en de g van goal] en oreïd is kunstgoud. Wat is het verschil tussen een hatch- [met 5e deur] en een notchback [= sedan, met 4 deuren]? Cashback: aankoopstimulering [deel geld terug], clawback: afroming door belastingen, drawback: hindernis of zwarigheid, greenback: Amerikaanse dollar, kickback: vergoeding voor genereren van inkomsten, laidback: bnw. rustig, relaxed, outback: het ruige binnenland, pushback: achteruitduwen van vliegtuig, klaar voor vertrek of onderscheppen bootvluchtelingen, (Rhodesian) ridgeback: leeuwhond of pronkrug en slingback: hooggehakte damesschoen met een riempje achter de hiel langs. Een hatwoning of -eenheid is huisvesting voor alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens. Haud mora: zonder dralen, haud sine gloria: niet zonder roem en haud passibus aequis: (van navolgers:) ver achterblijvend bij hun voorbeeld.

6. Hij is een haute-voléefiguur [haute volée = hogere kringen]. Een havanezer behoort tot de bichons [gezelschapshond]. Een havenzate [verhoging in haven] is nat en een havezate (havezaat – boerderij) droog. Spreek goed uit (mocht er maar een streepje staan, buiten dictees wel …): haveraar. Wat een hazard (= hazaard – geluk, buitenkans) was dat! Een hazard [hèh-zuhrt] is een hindernis bij golf. De haze [heez] [zeer kruidige wietsoort] heeft een hoog THC-gehalte [tetrahydrocannabinol]. Dit was weer zo’n hazennacht [met weinig nachtrust]. Het smaakte als hazenpeper zonder haas [het wezenlijke ontbreekt]. De hazewind had hazenvlees gegeten en vertrok met de noorderzon. Hoe hoog is je Hb (hemoglobine)? Het hbo-iw is het hoger beroepsonderwijs – inrichtingswerk. Een hd-tv [tv met high-definition] is een hd-televisie [GB: ook hdtv is correct als afkorting van hogedefinitietelevisie]. Met de hedjra (hidjra) verdween Mohammed uit Mekka. Een Heemsteedse heemstedebewoner [= boerderij] vind je niet in de stad. Zijn heengaan leidde tot veel heen-en-weergepraat. Een heldentenor is een tenore drammatico. Een helikopter-, hyper-, über- of curlingouder is vaak over/überbezorgd.

7. Hij verwerd van hero tot zero [nul]. Een hetaerie is een verbond. Een breeder is een homo [ook: breedertulp] en een airfryer is een heteluchtfriteuse. Heterodoxie is onrechtzinnigheid. Hij is gewoon heteroseksueel. Verklaar de term ‘Heterogonie der Zwecke’ [menselijk handelen heeft vaak een averechts effect]. Bij dieren is de HD de heupdysplasie [aangeboren afwijking: heupkom niet goed over heupkop]. Heuvelen is [bij de spoorwegen] rebrousseren [ook: terugkeren]. Ze speelden het spel hex [bordspel met zeshoeken]. Met hexylresorcinol kun je wormen bestrijden. De Hib is de Haemophilus influenzae type b, de bacterie die meningitis en luchtweginfecties kan veroorzaken. De HIJSM was historisch de Hollandsche IJzeren Spoorweg-maatschappij. Een hillula [hie-loe-laa, Hebreeuws] is een feestdag ter nagedachtenis van het overlijden van een tsadiek [rechtvaardige, mv. tsadikim]. Hij was himmelhoch jauchzend [laaiend enthousiast, euforisch] over dat weizenbier [uitspraak: tz]. Een hinkepoot is een manke. Hires [haaj-rèhs] (hoge resolutie van afbeeldingen) van digitale bestanden is natuurlijk niet lowres [loo-rèhs] (lage). De hiziki is een eetbare, bruine zeewiersoort. Ik lijd aan welvaarts- oftewel ouderdomsdiabetes (= type 2, jong: type 1).

8. Sommigen zeggen alpaca lepels, anderen alpacalepels. Er was veel gehob en getob, gesukkel dus. Ik moet het toegeven: hoc habet, die zit, 1-0, een-nul (vgl. nul-nul), een tegen nul. Een hodgetria is een zeker Maria-icoon. Hij weet het nog maar hodie atque heri (sinds korte tijd). Hoedoed [geheel van ernstige misdrijven] wordt volgens de Koran bestraft. Met een raps [hoefsmidsvijl] kun je niet raspen met een [rasp]. Of juist wel? De hoegrootheid van het probleem bleef onduidelijk. Uitspraak: hoekerker en hoeklassen … Hoeneer kom je? Evacuees zijn vrouwen, evacués zijn mannen, een gemengd gezelschap bestaat uit evacués (en mogelijk een evacueetje). Je kunt buitengewoon veel hoerenchance (-sjans) hebben [buitengewoon veel geluk]. Ken je die hoer(d)erijboerderij? Gebruik je die hoffmann(s)(druppels) nog? Een hofnar is een sjalksnar. Een rassé is een kleine Indische civetkat.