3412 Dictee maandag 21-08-2023 (2) – dictee Oefendictee augustus 2023 (3) √

Dictee – dictees [3412]

Oefendictee augustus 2023 (3)

1. De dii minores = dii minorum gentium = mensen van de lagere klasse [lett. goden van de mindere families]. A minore ad majus = van het kleine naar het grote redeneren. Antoniem: a minore ad majus. Een poeta minor is een minor poet. De camino is het pelgrimspad naar Santiago de Compostela [wdb., Spaans, NL eigenlijk: ll]. Een sequoia is een reuzenpijnboom. De predikant hield zijn predicatie. De soldaat had een pre: hij had een goede pree [soldij]. Een meester Pennewip [2024] is een specifieke figuur, dat geldt ook voor een meester Prikkebeen. Op *lor: bachelor, counselor, flor (schimmellaag op sherry), ni(si) fallor: als ik mij niet vergis, Selor (BE: Selectie en Oriëntatie) en se/imilor [(s)pinsbek, legering van Cu en Zn].

2. Verder nog: tailor (kleermaker), technicolor (procedé bij vervaardiging kleurenfilms), tricolor (bnw.: driekleurig, znw.: driekleurige amarant – zeker onkruid) en Vlor (Vlaamse Onderwijsraad). Een swab is (medisch) een wattenstaafje. Het woord ‘remarquabel’ is een buitenbeentje [met qu - rest: -cabel]. Een reliquiarium bevat relikwieën. De uitdrukking ‘Van den vos Reynaerde’ spreekt me aan. Denk ook aan Reinaert [verkleinvorm Reintje] de Vos. Ook nog: Reinaertlegende en een reinardie is een listige streek of spotlust (zoals van Reintje de Vos). De IDR is de Indonesische roepia, de INR is de Indiase roepie. De lelie en de sterhyacint behoren tot de scilla’s. De afkorting van scilicet is sc. [met punt – te weten, t.w. en sc. = scilicet, te weten, namelijk]. Wat is de rubberentegelgeneratie [overbezorgdheid op kinderspeelplaatsen]? Het sens-commun- is het commonsensegevoel.

3. Sinn Féin is een Ierse vereniging met een radicale en een gematigde vleugel. Voor de Sinksenfoor moet je in Antwerpen zijn, voor de sinksenbloem (pinksterbloem) niet (meer) in VD. Softbal is een soort baseball. Hij is een doorgewinterde softmusicliefhebber. Is een d/t-fout ook een soloecisme [taalfout]? Hij ging met zijn sousmain [onderlegger, vloeimap] naar het souterrain [onderstuk, kelderverdieping]. Een freatofyt is een putplant. Ook Sydneyers rijden op sydniërs [paarden]. Een tabby is een kat met cyperse tekening. Kunnen we het erover hebben of jullie iets overhebben voor haar? Ga er maar aan staan: een tyfoon (ook: taifoen) is een hevige wervelstorm, een tycoon een magnaat, een industriële topfiguur (VS) en taikoen de titel van de shogun [Japan, einde Tokoegawadynastie].

4. De rijstijd(!) van het pannenkoekenmeel viel tegen! Hier nog wat aardige dicteewoorden: seksexces, snackseks, seksextensie, uniseks, sextortion, jazzsextet, seksshow, sekssite en geloofsextremisme. Ik wil ervan af zijn: ik weet het niet precies. Ik heb een slechte reputatie, daar zou ik wel van af willen. Gezocht in VD op *eine: acroleïne (propenal), asjeweine (gasjewijne, kasjewijle, kasjewijne, kassiewijle, kassiewijne, sjewijne), cafeïne (coffeïne = koffiebitter, theïne), caseïne (kaasstof), chromatoproteïne (zeker eiwit), codeïne (tegen hoest), cysteïne (een aminozuur: Cys of C), decafeïne (decafé, decafeïné, deca), deveine (tegenspoed, veine = geluk), eau de la reine (lodderein) en fenolftaleïne (laxeermiddel).

5. Verder nog: fluoresceïne (kleurstof), fosfo- en glycoproteïne, homocysteïne (smaakstof, Hcy), hordeïne (in gerst), lipoproteïne, luteïne (gele kleurstof), madeleine (evenveeltje = gebakje,
quatre-quarts, in ovale vorm), mauveïne = alininepurper, metaalproteïne (metalloproteïne), mycoproteïne (schimmeleiwit), nolijeheine (uitroep van verbazing – ook: ottelenojeheine), nucleoproteïne (= nucleïne), oleïne (= oleïen), osseïne, paracaseïne (wei), pleitheine (weggaan, pleite, pleiter), poppedeine (pop, klein meisje), scleroproteïne = globulair eiwit, spartine (tegen hartziekten), verveine (aftreksel van ijzerkruid of een daarmee bereide odeur) en zeïne (proleïne in mais/maïs). Die Duitser werd uitgescholden voor teutoon. Een T/B-lymfocyt is een T/B-cel.

6. Hij zou zich hier wel thuis voelen, maar kreeg zijn streken wel thuisbezorgd. De bij het gannef/ven [stelen] verkregen ti/ennef [slechte (koop)waar) werd voor een habbekra(t)s [weinig geld, een schijntje] verpatst. Een arme tobias is zo arm als Tobias. De ganzerik [mannetjesgans] at ganzerik [plant, rozenfamilie]. Hij vroeg: “Kom jij ook morgen?” Er heerste daar een verbrodde [verziekt, verknoeid, bedorven] sfeer. Het meervoud van aloë [plant] is echt aloë’s. Hij is goed thuis in de evangeliën. De meervouden ceremoniën en cereomonieën zijn beide goed (klemtoon!), net als ceremonies. Uit het meervoud ‘de Allende's’ kun je de uitspraak afleiden [ee]. Het verkleinwoord van facsimile [= fax] is facsimileetje [mv. facsimile’s], van pre preetje [pre’s]. Zij staat vaak op de bühne [NL mv. n/s]. Een gîte is een vakantiehuisje. Je schrijft alinea-indeling, astmaonderzoek,
groei-economie en caféuitbater.

7. Er valt geen peil op de verkiezingsuitslag te trekken. Een samoerai is een lid van de Japanse krijgsadel. Een samoeraihelm is een kabuto en een smoeraizwaard is een katana. De rituele zelfmoord heet harakiri, bij de samoerai is dat de seppuku. Een sepschijter is regionaal een opschepper (niet uit de pan …). Een turbe is een grote menigte, een türbe een graftombe bij de Seltsjoeken. Een Tyrolienne komt uit Tirol. Sommige Tirolers dragen tirolerpakjes. Met t*be [VD] nog: teorben (basluit), thobes (lang Arabisch mannengewaad), tibben (doopsgezinde), tjabés (lange Spaanse peper, lomboks), tobbe (kuip, n/s), to be or not to be, tombe (praalgraf, n/s), een tube [uu] met tandpasta en een tube [oe], een smalle luchtband voor racefietsen.

8. Verder nog tennisbabe, tv-babe en tandpastatube. De jachtterm ‘tiro’ verwijst naar vliegend wild, ‘kiro kok’ naar een fazantenhaan en ‘kiro hen’ naar een fazantenhen. Een tirette [BE] is een ritssluiting. Een tireur probeert bij jeu de boules de bal van een tegenstander weg te schieten. Voorbeelden van umc’s zijn het LUMC [Leiden] en het UMC Groningen. Bij het uit spelen wordt het uitspelen van een tegenstander uitgefloten, bij het thuis spelen toegejuicht. Een ongelikte beer, dat is un ours mal léché. Unplugged is stekkerloos. Een va-banquespeler houdt zich bezig met va-banque spelen. Valenciennes: een stof. Valet de chambre spreek je uit met vaa-lèh, maar valetparking met vèh-lee. De notaris zou de akte verlijden [hij is een akteverlijder] en de vrouw verleiden.

 

 

 

3411 Dictee maandag 21-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1037) √

Dictee – dictees [3411]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee dec 2019 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1037)

Oefendictee dec 2019 (3)

1. De hashtag fungeert op socialemediasites zoals Twitter [2023: X]. De @ is het @-teken, at-teken, at-sign, apenstaartje, slinger-a, slingeraapje, aapje of apenklootje. Waar wij [resusfactor] O (oo) zeggen, zegt de dokter 0 [nul]. Een 0800-nummer is een groen nummer en een 0900-nummer is een service- of informatienummer. Met een nulmeting (0-meting) start een onderzoek. Dat louche zaakje is niet 18-karaats (achttienkaraats). Een seo is een structureel echoscopisch onderzoek (20 wekenecho, screeningsecho). De 7/7- en 24/24-service [uitspraak: 24 op 24] is ons handelsmerk. Wij zijn 24/7 [uitspraak: 24 7] bereikbaar. De 2 step betreft de muziek, de twostep de dans. De 30 kilometerzone [afgekort: 30km-zone] heet in BE: zone 30. Gebruik 80-grams papier (tachtiggramspapier). De Vlaamse 3V (Veilig Verkeer Vlaanderen) is in NL 3VO [Verenigde Verkeersveiligheidsorganisatie]. De aadlers [vero: adelaar] vliegen je daar om de oren. Een zakat is een islamitische aalmoes. Schrijf
a-al-tolletje wel goed!

2. Aaltjesgallen zijn helminthocecidiën. Zijn aam [adem] stokte: hij was aamborstig [kortademig]. Worden er ook nu nog hagenpreken (predicatie, preek, in het open veld in de eerste tijd van de Hervorming) gehouden? Aambeien zijn hemorroïden. De vrachtauto's reden af en aan [dat is af- en aanrijden]. Je mag er niet aankomen: pas op dat daar niets aan komt! Een Toledaan is een inwoner van Toledo. Aanaarding is remblai [déblai: uit te graven grond]. Afsluiten van een verzekering is recommandabel [aan te bevelen]. Die winkel heeft een mooie kerstaanbieding. Aanbod creëert vraag, ook vice versa. Een
aan-en-uitrelatie is dat een ledrelatie [vgl. ledlamp – light emitting diode]? Aangezichtspijn is trigeminusneuralgie. Je neemt wel de hele bups met den aankleve van dien [alles wat erbij hoort] over! De Aankondiging des Heren is Maria-Boodschap. Eerst de aanpikkelateur [die op de hijsvloer de hijslasten aanpikt en lospikt], dan de aanpikkeradeur [rangeerder]. Het débouché is het afzetgebied, de markt.

3. Vergelijk touch (Engels), touche (aanraking, sjans, trompetstoot), touché (tw., treffer bij schermen, bal geraakt bij biljarten) touche-à-tout (bemoeial) en toucher (aanslag pianist, medisch: bijv. rectaal toucher). Dat aanslibsel is behoorlijk vei [vet, vruchtbaar]. Zitten daar ook sliptongetjes in? Tussen het spoor en het raccrochement zit het (r)accordement [aansluitspoor]. Je zag de toestellen af- en aanvliegen. De AAT zijn de aan- en afvoertroepen. In BE is het AAP het assisterend academisch personeel. Door de aâren [ader] stroomt het bloed, aren [aar] kun je lezen [op het veld]. Een bataat is een zoete aardappel. Een aardbeienneus is een rhinophyma. Op de aardbei zat een aardbij. Een aardebaan is een aarden baan. Aardewerk is paardenwerk [grondwerk is zeer inspannend]. De Midgardslang [Germaanse mythologie: aardslang] is de wereldslang Jormungandr. Ik ben gefrustreerd: a(a)rgh! Vanaf nu gaan we het gans aârs [anders] doen!

4. Volksopstanden: de Bokser(s)opstand (geheim genootschap China, 1900) en de Paasopstand (Ierland, 1916). Oproeren: Aansprekers- of Biddersoproer (Amsterdam, 1696), Aardappeloproer (Amsterdam, 1917), Bijltjesoproer (Amsterdam, 1787), Jordaanoproer (1934), Junioproer (Parijs, 1848), Pachtersoproer (1748), Palingoproer (Amsterdam, 1886), gevangenisoproer en vele andere (e.v.a.). Staking: de Februaristaking (1941, Amsterdam), een havenstaking en een mijnwerkersstaking. De AA. SS. zijn de Acta Sanctorum: Levens der Heiligen (uitgegeven sinds 1643). Er stond a.a.u.b. op: antwoord alstublieft. Het werd me ab acia et acu [k – oe], in geuren en kleuren, uitgelegd. "De Abessijnse en haar abessijn" lijkt een ambigue uitspraak, maar het ging om een kat! De wielrenner reed en zat à bloc [leegrijden, leeggereden zijn]. Het ABM-verdrag gaat over anti-ballistic missiles, antiballistische raketten. Waar is hier het rokersabrietje? Ik wil graag pruimeneau-de-vie. Hij is een meester in abrupta [puntige gezegden of anekdotes]. Of dat klopt? Ja, ik ben weer bij de a begonnen!

5. De piesemopsantee (wc) heeft zijn naam aan 'puis-je m'absenter?' te danken. Absit omen: even afkloppen! Het was een ongelijke strijd tussen absorbens [dat absorbeert] en absorptief [dat wordt geabsorbeerd]. Hij zwaaide met zijn abtsstaf. Van diep naar dieper: zone (0 – 200 m), bathyale (200 – 3000), abyssale (3000 – 6000) en hadale (6000+) zone. Let op: a.C. is ante Christum (voor Christus, v.C. of v.Chr.) en A.C. = anno Christi (na Christus, n.C. of n.Chr. – ook: appellation contrôlée – a.Chr.n. = ante Christum natum = voor Christus' geboorte). De nieuwe CEO [chief executive officer, president-directeur, bestuursvoorzitter] is al helemaal accepté [algemeen aanvaard]. Acces [toestemming tot verkering] vraag je aan haar vader, de accesstime is de toegangstijd (tot de computer). Een accident de parcours [ongeluk tijdens proces], is dat niet gewoon collateral damage [nevenschade]? Is een vrouwelijke accountant een accounttante? Een ACE-remmer is bedoeld tegen hoge bloeddruk (angiotensin converting enzyme). Een soixante-huitard is een achtenzestiger [arbeiders- en studentenprotesten 1968, Parijs]. Een ach(t)el is 1/8 hl. Een smaldeel is (ook) een pocketboek. De AMB was de Acht Meibeweging.

6. De Pacific is de Stille Oceaan (en de ACP-landen dus de
ACS-landen – AC = Afrika en de Cariben). Het acroamatische is
ex-cathedraonderwijs: dat duldt geen tegenspraak. Ze zitten nog midden in hun acrobatentour door Spanje. Aceetamide, acrylamide, cyaanamide en lysergamide (lsd) zijn chemische stoffen. De Act. zijn de Acta Apostolorum (Handelingen der Apostelen ). Hard studeren is adammen of hengsten. Ze hebben hem ad assem, tot (op) de laatste cent, uitgekleed. A dato, a.d., van heden af. Wat is het verschil tussen ADD [attention deficit disorder – concentratiestoornis] en DDD [digitaal opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd]? Ad corpus is alles bij elkaar, somma sommarum of summa summarum. De adderringslang leeft in Zuid-Europa en een beemdduizendknoop is een adderwortel. Zoals daar zijn de telefonade en de tamponnade. De Holocaust en genocide zijn deeds without a name [te vreselijk voor een naam]. Naast de Franse en Pruisische Adelaar (Frankrijk, Pruisen) is er de dubbele Adelaar (Oostenrijk, Rusland). De adeliepinguïn leeft op Antarctica.

7. Ik bezit dat landgoed à demi [half, voor de helft]. De adenoïden, dat is de adenoïde vegetatie. Van God alleen is a Deo solo. ADP is adenosinedifosfaat en ATP is adenosinetrifosfaat. Die sprint à deux [eindsprint, 2 renners] was beslissend. De oproep van de muezzin [tot gebed, van boven uit de minaret] is de adhan of azan. Bij een
ad-hocoplossing wordt er ad hoc negotium gehandeld [= ad hoc]. Ad hunc locum (a.h.l.) is te dezer plaats(e), hoc loco (h.l.). Trouwens: h.l.s.e. = hoc loco sepultus est = op deze plaats ligt begraven ... De adi is de aanvaardbare dagelijkse inname (van bv. lachgas?) en de adh is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. En trouwens: het ADH is het (vochtvasthoudende) antidiuretisch hormoon. Op wisselbrieven vind je a di [van de dag der maand], adie is adieu (adios, vaarwel, ajuus, ajuussies, adé, aju, cheerio, hadie, tabee en tjuus) en a die [aa-die-jee = a di] is van de dag af. Neuroleptica [kalmerend middel] leiden tot akathisie (letterlijke(!) draaikonterij). De spits beheerste de akka [voetbal: bepaalde schijnbeweging waarbij je de bal afwisselend met de buitenkant en de binnenkant van de voet van links naar rechts speelt om de tegenstander te misleiden] perfect.

8. Ad modum Minellii [vertaald of geannoteerd] kan ik ook wel Latijn leren. Deze sans-papiers (zelfde mv.) bleek inderdaad stateloos (staatloos) te zijn. Hij heeft het er goed van afgebracht. Er zijn nog achttien afdichttapes. Een afgedane zaak is een chose jugée, een judicata res. Een absolverend tentamen is afdoende. Een affaire (d'amour, ook: de coeur) is een liefdesgeschiedenis, net als een affairette. Affiliate marketing [gratis adverteren op de site van een ander met vergoeding bij transacties] en een affiliatemarketingovereenkomst kunnen flink wat opleveren. Een affix [formant, affigering] is een prefix [ww. prefigeren] of een suffix (ww. suffigeren). Prefix: vooraan zoals ‘her’ in ‘herhalen’, suffix achteraan zoals ‘te’ in ‘hoogte’ zonder zelfstandige betekenis. In 'bloedmooi' is 'bloed' een affixoïde [wél zelfstandige betekenis]. Morgen is het een afgestelde [ook: afgezette – viering niet verplicht – bij een geboden dito is viering wel verplicht] heiligedag. Afgetobd keek hij naar de afgetopte boom. Je betaalt daar met afghani's [Afghanistan, AFN]. Hoe stel jij je de afgrond van het Niet voor [afgrond der vergetelheid, waarvan je je geen voorstelling kunt maken]? We nuttigen vandaag een takeawaymaaltijd. Een afikoman is een stuk matse [ongezuurd brood]. Afijn, de buit is (van) mijn. VD zegt het: afkappen is bijhakken. Een rehab [rehabilitation] is een ontwenningskliniek. Afko is wel een officiële afkorting (van: afkorting), vero niet (van: verouderd). Hij zou het niet afkunnen (aankunnen). De kerk is een aflaatplaats [kwijtschelding van straf]. Een aflaatkramer was een questeerder [op onbetamelijke wijze aflaten te koop aanbieden].

 

3410 Dictee zondag 20-08-2023 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 272 RL √

Dictee – dictees [3410]

Wekelijkse dicteetest 272 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 772

1. Het …………. is een zandgesteente en nootmuskaat de grondstof

 voor ………....

a. masienjo                                       macieolie

b. masienjo                                       macisolie

c. macigno                                        macisolie

2. In een ………… (soennitische wetschool) moeten ze niets hebben

van …………...

a. madhab                                   majesta's

b. madhab                                   maesta’s

c. madhhab                                 maesta’s

3. Ondanks zijn mal ………. genoot hij van de filet ………....

a. americain                                américain

b. américain                                americain

c. américain                                américain

4. De ……….. verbood het dragen van die ………..

a. magnieter                             maliënkolder

b. mag-nieter                            malieënkolder

c. mag-nieter                            maliënkolder

5. De ……….. had het niet op die …………..

a. condottiere                          Manoesj

b. condotiere                           Manoesj

c. condottiere                          Manoesch

6. Wil je …………. of …………...?

a. teppaniyaki                                 yakitori

b. teppanyaki                                  yakitori

c. teppaniyaki                                 jakitori

7. Oktober is de …………..., mei de……………..

a. Mariamaand                           mariamaand

b. Mariamaand                           Mariamaand

c. mariamaand                            Mariamaand

8. Een …………. wordt voor de …………... gebruikt.

a. marsiliaan                              cabottage

b. marsilliaan                             cabotage

c. marsiliaan                              cabotage

9. De ……….. maakt deel uit van het …………..

a. mast                                  schip argo

b. Mast                                 Schip Argo

c. Mast                                 schip Argo

10. In Suriname is een ………… een goede vriend en een ………

een lesbienne.

a. mattie                                          mati

b. matie                                           mati

c. mattie                                          matie

Oplossingen [272]: zie hieronder.

 

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [272]

1c 2c 3b 4a 5a 6b 7c 8c 9b 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com

3409 Dictee zondag 20-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1036) √

Dictee – dictees [3409]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee dec 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1036)

Oefendictee dec 2019 (2)

1. Genietend van zijn pitabroodje (met shoarma) keek hij naar de gevederde pitta's (grondlijster) en dacht: die lijdt niet aan psittacosis (psittacose, de papegaaienziekte). Hij had echter liever pitaja (ook: pitahaja, drakenvrucht) gehad, die eetbare sappige vrucht van een zekere, gelijknamige cactus. Het woord 'moelleux' [mwèh-leu] wordt vaak (ook door mij) fout geschreven. Pentatonische muziek [pentatoniek] heeft slechts vijf tonen per octaaf (de vijf zwarte toetsen op de piano). De cougar [valt op jongere mannen], op vakantie in Italië, zag wel iets in die papagallo [Italiaanse jongeman die op erotische avontuurtjes met toeristes uit is]. De rijstijd(!) van dat pannenkoekenmeel viel tegen: meer dan 12 minuten! Met *sex*: geweldsexplosie, groepsexpositie, grootambtenaarsexamen, in puncto sexti = in puncto puncto: m.b.t. het zesde gebod (gij zult niet echtbreken), in sexualibus = wat de seksualiteit betreft, les extrêmes se touchent: de uitersten raken elkaar, kermisexploitant, kandidaatsexamen (kandjes) en handelsexpeditie.

2. Verder: links-extreem (etc.), middenstandsexamen, gasexportbedrijf, bloed(je)sexy, drugsexces, seksexces(!), spelersexodus, Marsexpeditie, pancreasextract, persexcursie, qui s'excuse, s'accuse = wie zich verontschuldigt, bekent daardoor juist dat hij schuldig is, radiosextant, rechts-extreem (etc.), safe sex (en safesexcampagne), scheepsexpert, seksextensie(!), sexagesima, sexappeal, sexies = (onder) lid 6, sex on the beach (zekere cocktail), sext (zesde toon of seksueel getinte boodschap), sextant en Sextant (sterrenbeeld), sextern (katern van 6 bladen), sextet, sextiel (in sterrenkunde), sextiljard, sextiljoen, sexting (versturen van seksueel getinte boodschappen), sexto (ten zesde), sextool (muziekfiguur), sextortion (internetafpersing met naaktfoto's, etc.), staatsexamen, strijksextet, surnumerairsexamen (boventallige bij de posterijen), uterusextirpatie (baarmoeder, hysterectomie), tennisexpert, vleesextract, godsdienstextremisme [wat doet dat woord hier? – 2023: had geloofsextremisme moeten zijn!] en jazzsextet.

3. Met *seks* (selectie): seksattractantia (feromonen), sekscapade, seksfeest, seksexces(!), seksegebonden, sekskompaan, netseks, sekspaleis, sekscontact, sekseneutraal, seksist, seksisme, seksloos, sekspop, seksshop, seksscène, gayseks, holebiseks, sekssensatie, seksslavin, seksspeeltje, sekstoy, seksualiteit, seksval (voor insecten), sm-seks [sadomasochisme], snackseks, tirolerseks, transseksueel, trioseks, tryseksualiteit, überseksueel, uniseks, seksshow, sekssite, seksweigeraar, sekszaak, vanilleseks, verseksen, webseks en werk-, wraak- en wurgseks. Daar ben je dan weer, krullenbol steilhaar! Die marseillezeep is van olijfolie gemaakt. Ongegeneerd gênant, als je je sans gêne moet generen. Wie kent de Marseillaise [Franse volkslied] nog? U toch?

4. Zoeken op *ç* in GB levert op: reçu [schriftelijk ontvangstbewijs] , maçon [vrijmetselaar], aperçu [kort overzicht, resumé] , façade [voorgevel, ook: schijn], garçon [vrijgezel], açaibes [aa-saa-jie, van açaipalm = podosiri], cachaça [Braziliaanse sterkedrank], curaçao [drank], Curaçaos, Française, façadisme [bij nieuwbouw oude voorgevel behouden], maçonniek [van de vrijmetselarij], Provençaal [Provence], bagagereçu, commerçant [gewiekst handelaar], façadebouw [zich achter iets uiterlijks verschuilen], remplaçant [vervanger], Brabançonne [Belgisch volkslied], Provençaals, Curaçaoënaar, façadepolitiek [etalagepolitiek = alleen successen melden], potemkindorp (plaats die slechts schijn is) , salade niçoise [zekere maaltijdsalade] en Provençaalse kruiden. Bij VD lukt dat niet: VD kijkt bij 'zoeken' niet naar diakritische en andere tekens! Een
face-à-main is een handbril voor dames, een lorgnet een bril aan een handvat [knijpbril]. Geef mij maar face to face en een
face-to-facevergadering [met face to face vergaderen], vergelijk
vis-à-vis en vis-à-visbijeenkomst. Het klantenrelatiebeheer heet in goed Nederlands customer relationship management (crm). Een c.r.m. is een candidatus (reverendi) ministerii, kandidaat tot het eerwaardig ambt (kandidaat-predikant), vergelijk cand. min., c.m. In NL is CRM historisch het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. CRMH staat in NL historisch voor de Centrale Raad voor de Milieuhygiëne.

5. Zo'n c.r.m. [zie alinea 4] hoopt uiteindelijk D.V. (Deo volente, als God het wil) of V.D. (volente Deo) een V.D.M. (verbi divini minister, bedienaar van Gods Woord (predikant), ook: bedienaar des goddelijken Woords) te worden. De Taaladviesdienst opteert voor de schrijfwijzen doe-normaalcontract en pak-meegewoonte. Op *croche*: compliment à crochet (met boemerangbedoeling), croche (achtste noot – zou achtstennoot ook kunnen? – ik denk van wel), double croche (1/16 noot, zestiende noot, zestiendennoot? – vergelijk: zesachtstenmaat), crochet (haakwerk), crocheteren (BE, spreektaal: haken), macrocheilie (medisch: vergroting van een of beide lippen), microchemie (met microscoop), raccrochement (klein spoorwegemplacement op een industrieterrein, aangelegd voor rekening van de gebruiker), sucrochemie (suiker) en topomicrochemie = histochemie (stoffen in weefsels). Velcro komt van velours + crochet. Ook croquet is van crochet afgeleid. Striatie is het gestreept zijn.

6. Is hij een buitengewoon dienstverlener of een buitengewonedienstverlener? Hij is een oudekoeienverteller oftewel een oude-koeien-uit-de-sloot-halenverteller [BE: gracht]. Met oud en nieuw zal de oud-en-nieuwschade weer groot zijn. De zorilla [bunzing, Afrika] verbleef onder de zilverspar. Met *scs*': cd-speler = compactdiscspeler (vgl. compact disc = cd), gsc's zijn groenestroomcertificaten en ik heb een aantal md's = minidiscs [GB ook: k]. Die gemeentelijkeontvangersbaan is hem op het lijf geschreven. Met *csc*: het postdocschap, plasticscheiding en
tbc-screening [GB ook: gothicscene]. De bestuurder van de XXXL-truck droeg een extra extra extra large T-shirt, de bijrijder een XXXS-T-shirt [small]. Don Quichot, el caballero de la triste figura, was bij absentie van Sancho Panza taciti, soli, sanza compagnia: zwijgend, eenzaam en zonder geleide. In Indië was een 'edeleer' een 'Edele Heer' (E.H. = Eerwaarde Heer)

7. De hartree is de atomaire eenheid van energie, ongeveer 4,360 × 10¹⁸ joule (symbool: E_h). De beginnende goochelaar vertoonde de grote uitdovingstruc. Hij putte daarbij weer uit zijn nog kleine trukendoos. Wie won de Nobelprijs voor de Natuurkunde? Natuurkunde is fysica. De actio in distans is de werking op afstand. De AE is de astronomische eenheid (pakweg honderdvijftig miljoen kilometer). De Ah is de historische eenheid ampère-uur [historisch: ampere-hour]. De ata was historisch de atmosfeer absoluut, de atm de atmosfeer (nu: pascal) en de ato de atmosfeer overdruk. De B is de bel [eenheid intensiteit geluid] en de Bd de baud [eenheid transmissiesnelheid, eerst telegraaf, nu informatica]. De Bft is de beaufort [eenheid van windsterkte] en de Bq de becquerel [eenheid van kernactiviteit]. De geisslerse buis is de voorloper van de gasontladingslamp. Wat is het golf-deeltjedualisme [bundel bewegende deeltjes als golf beschreven]? Een HK is een hefnerkaars (een oude eenheid van lichtsterkte). Met lm wordt de lumen [eenheid van lichtstroom] aangeduid en met lx de lux [eenheid van verlichtingssterkte]. De Pas is de pascalseconde (een eenheid van viscositeit).

8. De vis viva is de kinetische kracht. Geluk is wat chemie in de hersens, het verdwijnt. Ze vormen een bipiramidesamenstel. De calx is een poedervormig residu. Een daniellelement levert 1,1 volt (V) spanning. Is dat zuur een-, twee- of meerbasisch? Bekende stoffen zijn ethyleendiaminetetra-azijnzuur (EDTA) en ethyleenglycolmonomethylether, een veelgebruikt oplosmiddel: CH₃OCH₂CH₂OH. Bekende dicteewoorden zijn fehlingsreagens [suikers aantonen in urine] en fischer-tropschsynthese [productie van zekere koolwaterstoffen]. De gaswet van Boyle en Gay-Lussac luidt: pV = RT en die van Van der Waals: (P+a/V²) * (V-b) = RT, toch?. Hyosciamine is een alkaloïde uit planten van de nachtschadefamilie. Met kevlar wordt de aramidevezel van een bepaald merk bedoeld. Kwik-I- en -II-chloride heten respectievelijk kalomel (Hg₂Cl₂) en sublimaat (HgCl₂). Het leclanché-element is een zekere batterij. MDMA is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy, afkorting: xtc). Chloor is een niet-metaal. Oxystaal is geoxideerd ruw ijzer. NB Een sexcuus = een reden om geen seks te hoeven hebben. Sekssomnambulisme [GB!] lijkt op slaapwandelen. Maar in plaats van uit bed te stappen, probeert de persoon seks te hebben met de bedgenoot, zonder dat hij dat zelf weet. Op het eerste gezicht lijkt het misschien een onschuldige kwaal, maar volgens onderzoekers kan 'slaapvrijen' leiden tot relatieproblemen en zelfs tot juridische procedures.

 

3408 Dictee zaterdag 19-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1035) √

Dictee – dictees [3408]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee dec 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1035)

Oefendictee dec 2019 (1)

1. Hij verloor de weddenschap over de weddeschaal. Toen hij met de wedge [ijzeren golfclub] meteen doel trof, verdiende hij een vermogen: een wedgwoodservies. Rappen is zingzeggen en appen is whappen [3 x èh, whatsappen met WhatsApp]. Komen in deze whodunits [detective] nog namen voor uit de who's who [lijst bekende personen]? O, bedoel je een wie-met-wietje? Nee, dat is: wie doet het met wie, relatie. Zoeken op *wijdopen* levert op: wijdbeens staan, lopen(!). Niet reproduceerbaar! Een yuko kom je tegen bij judo [laagste score, lager dan een waza-ari]. De legering zamak bestaat uit zink, aluminium, magnesium en koper. Een Pietje bedroefd is een zevend'halfje [NB = 6,5 stuivers], een oude zilveren munt, t.w. 1/8 van een Zeeuwse rijksdaalder, die 52 stuivers deed. Ook: Bargoens: 32½ cent. Klopt: 52 stuivers = 52 x 5 = 260 cent, gedeeld door 8 is 260/8 = 130/4 = 65/2 = 32,5 cent. Dat schrijf je vast fout: verticuteerhark.

2. Met *knikker*: iemand eruit knikkeren [afkegelen], de knikker er uitknikkeren (uit het putje), in 't ootje (kringetje) knikkeren = ootjeknikkeren, radiootje schrijf je met twee o'tjes, een knikker is ook een jaknikker = een jabroer, een ertsknikker is een pellet, een bolletje ijzererts, die man heeft een kale knikker, een keutel en drie knikkers is een kleinigheid (ook: een scheet en drie/acht knikkers), een habbekrats, er is klei (stront) aan de knikker, albast, allebas, basje (albasten knikker – ook: alikas), bakker = (op)stuiter, grote knikker [ook: bastaard, bonket, ket], blinkerd (gebakken en verglaasde knikker), daai, klits, erwtenkannetje [met erwt of knikker erin], hoerenbakkerd (niet zuiver ronde knikker), (slijp)kogel (stalen knikker), koel ((knikker)kuiltje = kuuk, kuulk, loch), kuis (stenen knikker), lavoor (van glas, porselein), marbel, marmel, merbel, mexicaantje (zekere gekleurde knikker), de ausputzer werd omgeknikkerd, onderzeeër (aardappel die slecht enkele 'knikkers' nalaat), spelen voor het (on)echie, gaat het door de roeper [mond], het komt ook door de poeper, ‘uit houwens' bij het knikkeren is voor het echie en een opzetje of uppie bij het knikkeren is een soort snoepcent (als je blut was bij een spelletje, waarbij om centen werd gespeeld, niet in VD).

3. [Onderstreepte zijn invulwoorden]. Met handen vol CFA-franken-Centraal – hier is dus niet bedoeld de CFA-frank BEAC maar de dito BCEAO – heeft die Centrafikaanse en zwart-Afrikaanse niet-onbemiddelde en zeker niet doorsnee-Guinee-Bissauer een vals nansenpaspoort [personen zonder nationaliteit, nansenpas] geconquesteerd [veroveren]. Een c.s.q.n., een conditio sine qua non, was wel dat hij enkele weedtasjes [ook: wiettasjes] mee zou nemen naar beoogd droomland Utopia. Hij zou later de boot in gaan, toen die somptueuze [weelderige] kleinodiën [kleinoden, klein kostbaar kunstvoorwerp] aan amotie [ontvreemding] ten offer vielen. Hij was trouwens letterlijk het schip ingegaan aan de Slavenkust [tussen de Goudkust en de delta van de Niger].

4. De monniken [uh] werden afgeleid door hinnikende [uh] paarden, toen zij naar het batikken [ih] zaten te kijken. Hij was een strenggelovige refo [reformatorische] refo [reformatorische christen], zij een streng gereformeerde grefo [gereformeerde], tevens eva [evangelische jongere]. Zij, dochter van moeder Eva, was de ware eva voor hem. Met *coc*: ascocarp (vruchtlichaam zakjeszwammen, basidiocarp: steeltjeszwammen), het COC [vroeger: Cultuur- en Ontspanningscentrum, homobeweging] , cocaïne = coke = coca = coco, een cocakauwer of coquero, een cocasse [zot, koddig] kokette (coquette), een coccejaan (Coccejus, Johannes Koch, niet: koksiaan, Hendrik de Cock), coccidiose (coccidiosis, hoenderziekte), coccine en coccinine (verfstoffen), coccus (kogelbacterie, mv. cocci), cochenilline-inkt (van de schildluis), cochenilline (karmijnzuur), cochlea (menselijk slakkenhuis), cockaynesyndroom (snel verouderen), cockpit, Cockney(dialect), rococoachtig,
art-decocollier [art deco], gincocktail, gin-tonic, krabcocktail, cockteaser (vrouw die man opgeilt), cockring (penisring), coco (papegaai), cocoonen (vrije tijd in huiselijke kring doorbrengen), cocotte (prostituee, ook: vuurvaste schotel) en cocu (bedrogen man, hoorndager).

5. Verder: crambe bis cocta, crambe repetita, crambe recocta: oude koek, opgewarmde kost, decoct(um) = afkooksel, dktp-cocktail (difterie, kinkhoest, tetanus en polio), echinococcus (blaasworm), cramignon (dans), glycocol (glycine), loco citato = ter aangehaalder plaatse – t.a.p. –, afkorting l.c., loc. cit., ook: citato loco, lococontract (levering ter plaatse), micrococcus = microkok (kookt niet ...), molotovcocktail, narcocratie (narcostaat), NVIH-COC (huidige naam vroegere COC = Cultuur en Ontspanningscentrum – NVIH = Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit ), picocel (gsm-cel met een diameter tot enkele tientallen meters rond het basisstation, m.n. in bedrijven en kantoren), precociteit (vroegrijpheid), ricocheren, ricochet en ricochetteren [afkaatsing van een projectiel tegen de grond of een watervlakte], sacoche (+ n, tas), silicocement [met kiezelzand vermalen portlandcement], varicocele (vaa-rie-koo-see-luh – zakaderbreuk), rococo-interieur, nolococktail (no/low alcohol) en cocastreek [verbouw cocaïne].

6. Het Bijbelboek Genesis [eerste boek van Mozes, Gen., Gn.] bracht me ertoe eens op *genes* te zoeken. Dan vind je ook: ingenesteld raken en een geneste subroutine, lus [in computerprogramma's] of matrix [in de wiskunde]. Verder: genese (genesis) = ontstaan, wording, schepping, achtervoegsel: -genesis, -genese of -genie, (on)geneselijk = (on)geneeslijk. Ook (een selectie): abiogenesis [abiogenese, autogenese = ontstaan leven uit niet-levende materie], ook: zelfwording (uit niet-levende substantie), agenesie (niet ontwikkelen van ledematen, tanden, kiezen), angiog. (bloedvaten, g. = verder genese), antropog. (de mens, menswording), biog. (levende organismen), biothermog. (warmte door levende wezens), carcinog. (cellen die afsterven), Diogenes (die van de ton), dysg. (slechte orgaanontwikkeling), embryog., fylog. (cladisme: ontwikkeling van de soort), gametog. (vorming gameten = geslachtscel), gamog. (geslachtelijke voortplanting, antoniem: agamie), hematog. (bloed), legenestsyndroom(!), oög. (ovog. – eicelvorming), orthog. (evolutie volgens voorbeschikking, onafhankelijk van natuurlijke selectie), osteog. (onvoldoende botvorming) en pathog. (ontstaan ziekte).

7. Een Sint-Genesius-Rodenaar woont in Sint-Genesius-Rode. Verder: parthog. (voortplanting zonder bevruchting), plooiingstektog. (= orog.: gebergtevorming via plooien in aardkorst), psychog. (de ziel), pyrog. (vuur), rizog. (zekere plantcellen --- > wortels) en thermog. (warmteontwikkeling). Een parc vaccinogène is een koepokinrichting. Denk ook aan een nest schalen (meerdere nestschalen dus, een ‘schalennest’)! De listeria [bacterie] veroorzaakt listeriose [infectieziekte]. Hoornvee kan de maaiziekte hebben (maden tussen vet en vlees op de rug). De Griekse christenen kennen nog de juliaanse kalender (loopt achter: 12 dagen verschil met onze gregoriaanse), genoemd naar Julius Caesar en ontwikkeld door sterrenkundige Sosigenes.

8. Uit de baaierd, de chaos, is de wereld volgens het Bijbelboek Genesis geschapen. Met *idee* (een selectie): de idee (filosofie), het idee, de ideeën, ideëel. ideeëloos, ideeënarmoede, idee-fixe (dwangvoorstelling), idée reçue (algemeen aanvaard), idées de derrière la tête [Blaise Pascal – uit achtergrond bewustzijn], ideetje, irideeën (lissenfamilie), orchideeënkas, kooldioxide-emissie, piramide-entree, reuze-idee, weide-erts, fideel, godsidee, hallekidee, ideoloog, ze was gedecideerd, geen (flauw) idee!, mijn idee!, een ideetje (schijntje) zout, zij kandideert zich, mwah, dat was het dan: allemaal zo oud als de weg naar Kralingen dus. Gezocht op *mchr*: alarmchromograaf (alarmhorloge), naamchristen (schijnchristen) en stamboomchristendemocraat (in navolging van (voor)ouders). Op *pchr* alleen diepchristelijk. Op *bchr*: subchronisch (subacuut), op *dchr*: loodchromaat, mondchristen, oudchristelijk, op *fchr* hofchronist, op *gchr* dunnelaagchromatografie, vroegchristelijk, op *kchr* doorbraakchristen, op *lchr*: gelchromatografie, nikkelchroom, pulchrum (het schone) en pulchri studio (uit liefde tot het schone), met *nchr*: veel met synchroon, bornagain christen, n.Chr. = n.C. = na Christus, A.C., anno Christi, met *rchr*: allerchristelijkst [zie *****], anima naturaliter christiania = de van nature christelijke ziel, met *schr*: te veel om op te noemen, met *tchr*: feestchristen, herfstchrysant, matchracen, stretchrokje(!), prot.-chr. = p.-c. – protestants-christelijk, op *vchr*: v.Chr. = v.C. – voor Christus = BC (before Christ), op *xchr*: rex christianissimus = Zijne Allerchristelijkste Majesteit (***** voormalige titel van de Franse koningen, door paus Paulus II in 1469 aan Lodewijk XI verleend), X-chromosomaal en X- en Y-chromosoom (vergeet het fragiele-X-syndroom – bij mannen verstandelijke handicap, etc. – daarbij niet!), orthodox-christelijk(e), met *ychr*: polychromatisch (polychroom, veelkleurig), psychofriel (koudeminnend). Ook de blobvis (diepzee) kwam nog voorbijzwemmen.