3395 Dictee woensdag 09-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1025) √

Dictee – dictees [3395]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee aug 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1025)

Oefendictee aug 2019 (1)

1. Dat schrijf je echt zo: competitie en competitief. Na de pyrruszege [schijnsucces] stak het pyrronisme [alleen twijfelen leidt tot de waarheid] de kop op. De qu'en dira-t-on [praatjes] vullen geen gaatjes. Hoe spreek je quicheje (taart) [kies-juh] en quisseje (kip) [kwies-juh] uit? Wie daar, qui-va-là, werda? De kwestie heeft zeg maar een
non-liquetstatus-quo [het is niet toegestaan]. De koeien werden in hun oor gecoteerd [merken]. Zijn quotejes over de koeienquotetjes hebben jammer genoeg al in de krant gestaan. Rafting is wildwatervaren. De railleur [werkman die tramrails schoonmaakt] [ree-leur] op vakantie hing over de reling. Kangoeroewagons [voor vrachtauto met aanhangwagen] kom je tegen bij het rail-routevervoer. Een rallypaper is een snipperjacht of een rally. Een RAM is een random access memory en een ROM is een read-only memory bij computers. Hij is op weg naar kaalheid: zie zijn rari nantes [zeldzame haartjes op een bijna kale [alleen streepje na kale bij znw.!] schedel]. Kaleien is met kalei [kalk, zand, water] bestrijken. Ze kwam recht tegenover (vis-à-vis, face to face) me te zitten. Ik zal 'r [haar] met gelijke munt renumereren [betalen].

2. Een isogram is een woord, waarin elke letter maar één keer voorkomt, voorbeeld: ‘thuisland’. De term seu [see-joe] of sive
[sie-vuh/vee] is Latijn en staat voor 'of' [seú = oogstfeest Curaçao]. De chebakia (ch, niet sh!) is een Noord-Afrikaans koekje. Ik kom net bij mijn woprelatie vandaan: wippen, ontbijten, pleite. Een tambangan is in Indië een pont. Op de Antillen heet de huisgekko trouwens pegapega [ee, aa, g van goal]. Het lbo is lager, het mbo middelbaar en het hbo hoger beroepsonderwijs. Op zijn verjaardag was hij verlangeloos [vero, lit(t)erair; verlangenloos klinkt beter]. Die uberteit [Frans, overvloed] aan geneugtebelevingen lokte überschwänglichkeit [Duits, overdaad, aan enthousiasme] uit. De vuvuzela is de olifantentrompet. Bij zawiya's (islamitisch klooster) zie je veel taqiyahs (gebedskapje). Uit Kasjmir komt de stof kasjmier. Wij noemen onze poes gewoon poezenbeest. De wilhelmina-vooruit [vrouw met grote boezem] reed langs de Wilhelminaboom, keek door de voor- en achterruit en zette de wagen die nog in de vooruit stond, in de achteruit.

3. "Je hebt een siepoog." "Welnee, ik heb een siepeloog [traanoog].” Hij heeft zijn septum nasi [neustussenschot] gebroken. Een clam [klèhm] is een strandgaper. Simavi (NL) betekent: Steun in Medische Aangelegenheden voor Inheemsen (organisatie voor steun aan medische projecten in ontwikkelingslanden). De schrijver groet u zeer (opschrift Latijnse brief): salutem plurimam dicit, S.P.D. In NL is SPD ook nog het Staatspraktijkdiploma (voor bedrijfsadministratie). Als een kruidenier toevallig Jan Grutter heet, is dat een aptoniem, een speaking name [geeft toevallig het beroep aan]. Een spec is een speculant. In de VS zingen ze bij de stars-and-stripes (vlag) The Star-Spangled Banner (volkslied). Op *giant*: collegiant (de drie gebroeders Van der Codde te Warmond, later Rijnsburg, daarom ook 'Rijnsburgers' – ook wel: reformateurs – geheten). Een rijnsburger is trouwens een groentesoort (gele ui), plagiant (plagiaris), super-giant = super-G en(!) yagiantenne [tv-antenne met passieve stralers en/of reflectors].

4. Een SWOT-analyse betreft strengths, weaknesses, opportunities en threats: een sterkte-zwakteanalyse. In een Sydneys park zag ik een Sydneyer op een sydniër [paard] rijden. Je weet het: in de chemie is DMMP dimethylmethylfosfonaat (belangrijke grondstof voor o.a. sarin(e), een zenuwgas). DME is dimethylether, DMF dimethylformamide, DMS is dimethylsulfide, DMT is dimethyltereftalaat of ook dimethyltryptamine en D.M.S. betekent op grafstenen Diis Manibus Sacrum (gewijd aan de geheiligde gedachtenis (van de genoemde)). Een tabby is een kat met cyperse tekening. Een cyperse kat is een vrij grote, zwartbruin-grijsgestreepte kortharige huiskat. De tgg is de transformationeel-generatieve grammatica (Noam Chomsky). Een thaumaturge is een wonderdoenster. THB is de genormeerde valuta-aanduiding voor de baht (baat – munteenheid van Thailand). Een th.c. is (historisch) een theologiae candidatus, een kandidaat in de theologie en th. dr. is een theologiae doctor, een doctor in de theologie.

5. De Perseïden zijn een groep van vallende sterren, die rond 12 augustus uit een punt van het sterrenbeeld Perseus uitstralen, ook Laurentiustranen genoemd. Een thrillseeker is een spanningzoeker, een persoon. Een tiercé-uitslag is een trio-uitslag. De donna [It.] en de doña [Sp.] konden het goed vinden samen. Is een tinnegieter (potgieter) net zoiets als een kousenmaker? Dat zijn beide beroepen. Op een to-dolijstje staan de to do's. Ik zal er het zwijgen toedoen, maar door zijn toedoen ging het wel mis. En zal mijn actie ertoe doen? Die touroperator (reisorganisator) staat als een smooth operator (gladjanus) bekend. Een systeemoperator moet wel een coöperator [samenwerker] zijn. Mijn coopertest [in 12 min – minuten – zo ver mogelijk hardlopen] verliep magnifiek. In de Tourkaravaan bij de Tour de France vind je geen toercaravans. Een BIOS (basic input/output system) zit in je pc, zelf zit je in de bios(coop). Het afvalscheiden (GB) houdt in dat je afval scheidt(!). Jullie rooster- of tralievormig latwerk, dat treillis [trei-jie] vind ik mooi! Op een hillula [oe] (feestdag) wordt het overlijden van een tsadiek (mv. tsadikim) herdacht. Gerechtigheid is tsedaka (mv. tsedakot). Zijn TUD [Delft] en TU/e [Eindhoven] rivalen of conculega’s?

6. Volgens GB is de TSE de transmissible [overdraagbaar] spongiform encephalopathy – vergelijk de BSE = de boviene [betreft rundvee] spongiforme [met sponsachtige prionen, niet-afbreekbare eiwitten] encefalopathie (degeneratieve hersenziekte, dolle- of gekkekoeienziekte). Denk ook aan het creutzfeldt-jakobsyndroom (bij de mens, CJD – disease), kuru [oe] (kannibalen,
Papoea-Nieuw-Guinea) en scrapie (schapen, schraapziekte). De voormalige TUT [Twente] heet tegenwoordig UT. Majorettes zijn dansmariekes. De georgiaanse architectuur is een bouwstijl die gebruikelijk was in het Verenigd Koninkrijk tussen 1720 en 1840. Die straalde ook uit naar de Britse koloniën, in het bijzonder naar de huidige Verenigde Staten. Zinnenlust is wellust, zinnelijke lust. De chicte van die extravagante kleding droop ervan af [en is chiquig]. De MeToobeweging [vgl. het me-too-effect – to keep up/keeping up with the Joneses] is flink groeiende.

7. Kinderen kunnen bij breath-holding spells blauw aanlopen en zelfs flauwvallen. De joden wachten nog steeds op de masjiach [heilbrenger, verlosser, mv. mesjichim]. Uitgerokken [BE?] voor uitgerekt is zeker geen standaardtaal, geen Standaardnederlands. De uitspraak van methamfetamine begint niet met 'mee' maar met 'mèth' [Engels: /meθ/]. Vergelijk (crystal) meth. Een zwarte magiër (duivelskunstenaar) beoefent zwarte magie [tovenarij]. Een witte magiër (wicca, SR: bonuman) beoefent witte magie [met goddelijke hulp]. We zullen het eens aan die deskundo(loog) vragen ... Een zoete kandij is een zoete appel. Een hannik is o.a. een lummel, een Vlaamse gaai en een zwarte kraai. De zaadleider van bijbal naar penis is de vas deferens. Eigenlijk zijn usual suspects gebruikelijke verdachten, maar de betekenis is afgezwakt tot personen, zaken die je steeds op een bepaalde plaats, in een bepaalde situatie aantreft. Usus et ars: praktijk en theorie.

8. Usus: gebruik, zede, gewoonte en usus fori (juridisch): rechtsgebruik. Usus loquendi: spraakgebruik. Hij was stikjaloers.
Niet-officieel is onofficieel en niet-begroeid is onbegroeid. Schrijf je dit goed: niet-gelovig, bijna-crisis, ex-collega, non-stop,
oud-burgemeestersbal, adjunct-commissaris, aspirant-arts,
chef-hervormer, kandidaat-lid, interim-premier, stagiair-officier, substituut-griffier, collega-boer, leerling-kok en meester-architect? Doe het met le coeur léger [lee-zjee], een licht gemoed. Een cache-coeur is een kort damestruitje. In mijn furor scribendi [schrijfwoede] ga ik tekeer als een animal scribax [kan het schrijven niet laten]. Malagassische inwoners spreken Malagasi. Ik werd onderzocht door een haio [huisarts in opleiding]. De Koeweiti verschalkte een kutai (hoogkijker, vis). In Myanmar betaal je met kyats [tsjahts – MMK]. In Spaanse steden heb je plazas mayores [groot centrumplein].

 

3394 Dictee dinsdag 08-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1024) √

Dictee – dictees [3394]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee juli 2019 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1024)

Oefendictee juli 2019 (3)

1. Zij is een echte nymfo(mane) en fladdert als een nymfale [dagvlinder] van prooi naar prooi. De nimfkruidfamilie wordt ook wel omschreven met najades. Hij zocht in het bos naar een nimfijn [jong meisje, begeerd door oudere mannen], maar belandde bij een hamadryade [bosnimf]. De OESO is de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (economisch overlegorgaan van een aantal westerse landen). Alles in één pan: olla podrida, olipodriga, olipodrigo. Ik tel af: ollekebolleke, rubisolleke, ollekebolleke knol. De Assumptie is: Maria-Hemelvaart, Maria-Tenhemelopneming, Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart * of O.L.V.-Hemelvaart. In de hemelvaart(s)vakantie (ook: hepivakantie, vgl. lange week), waarin het hemelvaart(s)weekend valt, wordt de hemelvaart
(Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart, ook: O.L.H.-Hemelvaart) herdacht. Daarin valt Hemelvaart(sdag). Een blinde zaterdag is bv. woensdag voor Hemelvaart(sdag).

* In bepaalde samenstellingen ook wel Onze-Lieve-Vrouwe...

2. Voor een (recht-)op-en-neertje moet je bij de missionaris zijn [seks in missionarishouding: man boven, vrouw onder]. Een op-en-neer is een horizontale plaat om de stutdruk tegen de muur te verdelen. Een recht op-en-neer is een gewone klare. Bv. een strip kan een
recht-op-en-neerkarakter [op gewone wijze, niet bijzonder] hebben. Een Oranjespeler (of -speelster) is een oranjehemd. Wat doet een oudpapierophaler? Juist: oud papier [GB ook: oudpapier] ophalen! Een jutter vindt veel stranddingen. Het land van Bruegel is het Pajottenland, ten zuidwesten van Brussel. Pakoeli is geelhart(hout), niet te verwarren met patchoeli(olie) of kajapoet(ih)olie. De paloeter (bedrieger) verstopte zich achter de palulu (plant). De afkorting van de term
'protestants-christelijk' is p.-c. of prot.-chr. (vergelijk rooms-katholiek en r.-k.). Ken je de thermometerschaal van Rankine (drukt de temperatuur uit in graden R of Ra, °R of °Ra – R minder gewenst i.v.m. Réaumur)? VD schrijft (nog maar kort – 2020): Arctische cirkel (noordpoolcirkel) en Antarctische cirkel (zuidpoolcirkel).

3. Parotitis (de bof) krijg je van het paramyxovirus. Heerlijk, die parmigiano op mijn carpaccio (en cappuccino toe!). Zo schrijf je dat: passés definis. In de Pathébioscoop galmde de pathefoon [platenspeler]. Rond de pawpaw [pau – boom] vond de indiaanse powwow [dansceremonie] plaats. Hij heeft best wel wat pikkedillen (peccadilles) begaan. De penoze dronk roze rosé (en anders wel een pernodje). Ik vind mezelf best een peritus artis [kunstkenner]. De bedrijvige martha (daar komt ook maarte, dienstmeisje vandaan) gedroeg zich als een barmhartige samaritaan. Je hebt BE- en
NL-alerts. Bij de beagles, braks, drijfhonden hebben duidelijk de braque d'Auvergne en de braque ariégeois [ook: de l’Ariège] mijn voorkeur [ook: braque Saint-Germain]. Vergelijk ook bleu d'Auvergne en bleu de Bresse (blauwschimmelkaas). Het pickwicksyndroom is het apneusyndroom, slaapapneu of het OSAS: obstructief slaapapneusyndroom. De cockneys spreken het Cockneydialect, de pidginsprekers vaak Pidginengels. Hij heeft een pinokkioneus [GB ook: cch].

4. Een proggie is een computerprogramma (resultaat van proggen = programmeren). Een pirog en een pirosjki zijn beide een Russisch pasteitje, een pierogi is een Pools gerecht. Met zijn gepikeerde [doorgenaaide] revers stootte hij een piqué, piqueerde hij [stoot bij biljarten met bijna verticale keu]. Een pirlamp heeft een ingebouwde passief infrarode sensor. Na mijn prévôt [titel bij schermen] ga ik voor maître [schermmeester]. Alle pythagoreeërs [volgeling Pythagoras] moesten natuurlijk de pythagorische tafel wel kennen. Wij zeggen: de tafels van vermenigvuldiging (producten van alle getallen van 1 t/m 10). Met ons zesjes waren we getuige van de seiches [mv. – niveauverandering meer a.g.v. luchtdruk] bij het Meer van Genève. In Sudan is de SDD (dinar) opgevolgd door het SDG (pond). Is sudanknoopwerk soedanrood [2020, GB ook: sudanrood]? Suppen is peddelsurfen. Zijn er nog Tanganyikanen? Dragen die taqiyahs [gebedskapje moslims]? Toedeloe, toedels, toedeledokie, tabee, okido(ki), oké!

5. Triskaidekafobie is ziekelijke angst voor het (ongeluks)getal 13. De turista is de reizigersdiarree. Allemaal goed: (tot) in den treure(n) [4x dus]. Het woord bunsenbrander spreek je met een 'uh' uit, niet met een 'oe'. De Pléiade: groep van 7 Franse dichters, een plejade: groep van 7 personen en de Plejaden: het Zevengesternte, een sterrengroep in het sterrenbeeld de Stier. Allemaal goed: achenebbisj (GB), aggenebbisj, oggenebbisj, genebbisj, ocharm, ocharme, ocharmen. We eten fondue savoyarde, kaasfondue [ook: fondue bourguignonne = vleesfondue]. Wil je pistache-ijs of pistacheyoghurt? Elitisme is elitarisme.
Jeu-de-boulen is jeu de boules spelen, het jeu-de-boulesspel dus. Het znw. dubbelgebeide = iemand die door de wol geverfd is of (graan)jenever, ook dubbele of dubbel gebeide(!) jenever. Het bnw. dubbelgebeid betekent: door de wol geverfd. Alleen correct is: dubbelgebeide (znw.) is dubbel gebeide (bnw.) jenever. Theeplukken (inf.) is theeblad oogsten. De colibacterie is de E. coli(bacterie). Met rvs wordt zowel 'roestvrij staal' als roestvrij stalen' bedoeld.

6. Sf-romans [S wegens begin zin] zijn sciencefictionromans. Eén bijou, twee bijous en een kleinood van een bijoutje, allemaal bijouterieën dus. Een laaienlichter is een ladelichter [oplichter]. Banken moeten geen
va-banque spelen [roekeloos optreden]. Met nieuwjaarsdag wordt Nieuwjaar aangeduid en gevierd. Rechts afslaan is rechtsaf gaan. Lekker, die cahors(wijn)! Dat zijn spullen voor huis, tuin en keuken. Er zit ook een huis-tuin-en-keukenmiddeltje bij. Wat daar genoeg aan heeft, is een huisje-boompje-beestjegezin. Jeu-de-boult hij, speelt hij jeu de boules? De auto shimmyde [heen en weer zwaaien van autowielen]: de baby's werden door elkaar geschud, dooreengeschud. De dronkenman zei: "Klokklok!" en de klok zei; "Tik! Tik!" [systeem VD tik! tik!, in lopende teksten fout]. Die uitgezwete vloeistof verdampt gewoon. De dakpannen bevonden zich in gezwete (gezweten) toestand [laten water door -VD gezweet of gezweten]. De hardloper was flink bezweet, hij was in bezwete toestand. De drank podosiri maak je van açaibessen. Een allantoïs is een embryonale urineblaas.

7. Hexakosioihexekontahexafobie kan nog net (angst voor het getal 666, getal van het Beest, Openbaringen), maar toch heb ik angst voor lange woorden: hippopotomonstrosesquippedaliofobie [vergelijk: sesquipedalia verba, ellenlange woorden]. Het knäckebröd ware niet te verwarren met smörrebröd [GB ook, VD alleen: smørrebrød]. In de VS zijn de democraten de aanhangers van de Democratische Partij en de republikeinen van de Republikeinse Partij. In Nederland heb je trouwens het Republikeins Genootschap. De wind was NNW [2023], noordnoordwestelijk. De theologen waren weer aan het bekvechten, ze leden overduidelijk aan de rabies theologorum, de razernij der theologen (niet de gewone rabiës, de hondsdolheid dus). Een goeni- of zeilzak is een zak van jute [jutezak, juten zak]. Op Black Friday (straten zien zwart van de mensen voor kerstinkopen) volgt Cyber Monday (onlinewinkels met koopjes en gereduceerde prijzen). En ervoor zit Thanksgiving Day: nationale feestdag in de VS. Een thar is een kleine, gracieuze himalayageit en een thangka een banier van boeddhisten bij hun huisaltaar. De eerste maandag van september is het in de VS feestdag Labor Day.

8. Gooi de verzouten soep in de rivier en je hebt een verzoute rivier. Op de party waren er gezoete en gezouten lekkernijen. De nabootsing van een kort, stotend vogelgeluid, vooral dat van de wijfjesvink is: tjok! Limo [L wegens begin zin] is een verkorting van limousine, maar ook van limonade. Met *limo* ook nog: Julimonarchie, het koningschap van Louis-Philippe, de Burgerkoning (1830-1848), limobier = limonadebier, limogeren (BE: aan de dijk zetten), limonade gazeuse, limoncello = limoncino = Italiaanse citroenlikeur, limousin (groot vleesrund), limousine (chauffeur zit afgescheiden), stretched limo = stretchlimo [verlengde limousine] en yoghurt-limoenmengsel. Een pisco sour = een cocktail van pisco (sterkedrank uit druiven) en limoen- of citroensap, met een laagje geklopt eiwit erbovenop. Bitter lemon is een koolzuurhoudende frisdrank met extract van limoenen.

 

3393 Dictee maandag 07-08-2023 (2) – dictee Het Groot en Hip Deventer Dictee 2023 √

Dictee – dictees [3393]

Het Groot en Hip Deventer Dictee 2023

Geen titel, auteur: Wim Daniëls, ook presentator: dat deed Wim heel leuk en het was erg leerzaam voor de deelnemers.

Gehanteerde norm: online-GB 2023 en online-VD 2023.

1. Je hebt cafés en je hebt De Hip (evt. andere lay-out werd geaccepteerd, bijna ‘alles’ was goed).

2. In het genre cafés heb je allerlei categorieën, bijvoorbeeld: bruine cafés, staminees [BE, spreektaal], grand(s) cafés [GB, VD], loungebars en cocktailbars.

3. De Hip is een einzelgänger, met livemuziek [ook: live muziek, andere uitspraak] bij de undercoversessies met zijn (z’n – andere uitspraak) Hipshop en de Hiphap (vanwege De Hip zijn hoofdletters logisch, h h leverde maar 1 fout op – XXX), waar ik ooit een pico bello koninginnensoep at plus een fabuleuze rodebietenschotel en een smeuïg tiramisu’tje als toetje.

4. Wie bij De Hip werkt, hoeft niet per se gekleed te zijn als de hippies uit de flowerpowertijd, al zijn er wel enkele souvenirtjes in De Hip die eraan herinneren.

5. De Hip bestaat [letters] tien jaar met Fonz [je moest je opgeven voor het dictee bij fonz@dehip.nl] – nu naar verluidt [denk aan: naar ‘het’ verluidt, het is wel ‘naar luid van’] voor een all-invakantie [ook, minder goed: all-in vakantie met andere uitspraak – all-in in VD bnw., in GB bijwoord - GB: alles aaneen] naar Portugal afgereisd – als de bijdetijdse roerganger.

6. Verder is er de onbezoldigde vicepremier Marcel alias dj [ook: deejay] Hutch (dit werd door Wim gespeld), de éminence grise onder de diskjockeys.

7. Fonz’ [na sisklank] ideeën reiken ver, zoals ook zijn snode plan de Deventer Schouwburg [als eigennaam, maar niet echt afdwingbaar, daarom werd de s ook goedgerekend] te willen exploiteren in de overtuiging er met een langetermijnbeleid een sociaal-cultureel en commercieel succes van te kunnen maken, ongesubsidieerd welteverstaan.

8. In de lokale politiek wordt er flink over gekonkelefoesd, maar konkelefoezen [ww.] houd je in de politiek altijd. [Vormvarianten VD, andere uitspraak: konkelefoezelen, konkelfoezelen en konkelfoezen.]

9. Maar tien jaar De Hip, dat verdient een hip-hip-hoera * [YYY]! [Vanwege De Hip ook mogelijk één of twee H’s.]

* Wim beschouwt dit als een variatie op hiep-hiep-hoera uit het zogenaamde Witte Boekje. Dat wordt echter in gemiddeld hooguit één van de honderd dictees gebruikt. Die andere 99 hanteren vrijwel altijd Het Groene Boekje en de Dikke Van Dale (online, 2023). Als je dat als norm gebruikt, kom je alleen in VD terecht sub lemma ‘hiep’ 3 (tussenwerpsel): hiep, hiep[, hiep]! hoera! Eventuele komma’s en uitroeptekens dienen te worden voorgelezen en de onvolledige zinnen (van 1 of 2 woorden) zou je ook met een hoofdletter kunnen laten beginnen [zeker indien gevolgd door een uitroepteken]: ‘hip hip hoera’, ‘Hip, Hip hoera’, ‘Hip! Hip! Hoera!’, etc. zouden dan zeker niet fout zijn.

Jan Riefel, Twello, 8 fout, Suzanne Voets (enkele jaren geleden winnares Groot Nederlands Radio Dictee) 8 fout, Rein Leentfaar 2 fout (1 dom, 1 dubieus – zie resp. XXX en YYY in de tekst hierboven).

Van de ca. 50 plaatselijke deelnemers waren er 2, die slechts 5 en 4 fouten maakten: bijzonder goed!

Een leuke en geslaagde avond!

RL

3392 Dictee van maandag 07-08-2023 (2) – dictee De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee van zaterdag 05 augustus √

De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee

VI zaterdag 05 augustus 2023

Dit waren de woorden die de beide kandidaten in de spellingbee 

hardop moesten spellen.

1. tennisster

2. (we) leiden (een druk leven)

3. luiwammesen (znw., ww.)

4. perplex

5. sinecure

6. editen

7. bisque (gebonden soep)

8. antithese

9. ootmoedig

10. kalibreren

11. gigabyte

12. respijt

13. hartstikke (goed)

-----------------------------------------------------------------------------

14. codex

15. fiducie

16. surrealist

17. kwibussen

18. (dat kan geen uitstel) lijden

19. epibreren

20. apotheose

21. doopvont

22. clowneske

23. cricketen

24. tapir (met kleine beweeglijke slurf)

25. reilen (en zeilen)

26. ricotta (kaas)

 

3391 Dictee maandag 07-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1023) √

Dictee – dictees [3391]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee juli 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1023)

Oefendictee juli 2019 (2)

1. Hij pleitte voor de-escalatie. De klavecinist(e) speelde op zijn/haar cembalo. Een klavertjevier is een klaver(tje) van vier (plant, mv. klavertjesvier, VD ook: klavertjevieren), ook klaverblad van vieren. Hij speelde de klaverboer (VD ook: klaverenboer), een klaver(en)kaart dus. Aan die kleredag wil ik niet herinnerd worden. Kies maar een naam voor kleefkruid (niet meer: klinge): duivelsnaaigaren, klet, klever, klimharen, stekelbedstro of tongenkruid. Koffie verkeerd is café au lait (je kunt dus een café-au-laitvlek hebben), lait russe of wienermelange (die is met slagroom). Hij heeft geld bij de vleet. Het Colos/iseum was een kolos(sus) van een amfitheater in het oude Rome [vgl. de Kolossus van Rhodos]. Omstreeks 1300 waren de leliaards de aanhangers van de Franse koning, de klauwaards die van de graaf van Vlaanderen (BE: flamingant). Ook toen al!? Er was stormweer op komst, daarom hebben we gelensd [lenzen, met geen of weinig zeil voor de wind varen].

2. De recensie ging over een film, waarin een licentiaat een licentieus [losbandig] leven leidde. Echte liefdesscènes leiden tot liefdesbaby'tjes. In een lijf-aan-lijfgevecht wordt er vaak lijf om lijf gevochten. Met *ecart*: ecart = koersverschil, ecarté = kaartspelen en ecarteren = o.a. ecarté spelen, écartelé = gevierendeeld (heraldiek), écartelé en sautoir = schuin gevierendeeld (idem), een ecarteur is een wondhaak, een grand écart is een spagaat, een oliecarter = een oliezinkbak, oliecartridge (houder), ruimte- en zeecartografie We noemen ook nog: maan- en Marscartografie. Die woning is logeabel: gerief(e)lijk. De afkorting lsd (ook: lysergamide) stamt uit het Duits: lysergsäurediäthylamid, in het Nederlands:
lysergeenzuurdi-ethylamide. Het meervoud van maäriev [maa-aa-rief, joods avondgebed] is maäravim [ie]. Wist je echt dat magor (kaas) een samentrekking is van mascarpone en gorgonzola?

3. Lavas heet ook: lubbestok, maggiplant of reuzenpeterselie. Een magic mushroom is een paddo. De Maghreblanden zijn de
Noord-Afrikaanse landen ten westen van Egypte, nl. Mauritanië, Marokko, Algerije, Tunesië en Libië. De Maghreb is volgens VD een gebied in Noordwest-Afrika (2002). Deze dirigent zet een robuuste Matthäuspassion neer [lemma 'neerzetten' – NL Mattheuspassie – 2023 beide verdwenen!]. De Edda is een Oudnoors [taal] prozawerk van Snorri Sturluson. Het mattheuseffect betreft rijken en armen (wie heeft, zal gegeven worden, ...). Een tennisjunk(ie) heeft een passie voor iets. Wie was jouw grande passion [e niet uitspreken, grote liefde]? Een oratorium waarin de tekst handelt over het lijden van Christus is een passie [ook: passion, pah-sjohn, Latijn: passio]. De handelsnaam voor amfetamine is benzedrine (ook: speed – voor speedfreaks dus, pep(middel)). Methamfetamine [n/s] is
meta-amfetamine [wdb]: crystal meth, meth of tik. Een designerdrug is een chemische drug. Ook ice is een amfetamine. Ecstasy (of xtc) heet ook wel: lovedrug, liefdespil, MDMA [methyleendioxymethylamfetamine].

4. O ja, en meowmeow [uitspraak: miauw] is mephedrone [een designerdrug]. De maghrib is in de islam het avondgebed, een van de vijf gebeden van de salat. Een digitale radio verzorgt digital audio broadcasting [DAB, een DAB-radio]. Een AM-radio werkt met amplitudemodulatie (middengolf) en een FM-radio met frequentiemodulatie (ultrakorte golf). Ze hebben die drie nymphes du pavé [straathoer] in het nymfaeum [monumentale fontein] gegooid. Om onder dak te zijn, moet je een onderdak (onderkomen) hebben. Wat valt je op bij 'orthoëpie' [leer van de juiste uitspraak, orthofonie – niet meer herkend als samenstelling] en ‘ortho-ester' [chemie – samenstelling]? Er zijn mensen die echt alle landen van de wereld bezocht hebben: ce vain travail de voir divers pays, die ijdele moeite om allerlei landen te gaan bekijken. Die kruiden zijn behoorlijk pedis [puh-dihs] (heet). De verbogen vorm van passager (zjee, medisch, voorbijgaand) is passagère [zjèh]. Dat laatstverschenen boek is pas verschenen. Een stumper(d) is ook een jan-van-gent [maar VD, bij
jan-van-gent vind ik dat niet terug …?]. Met één pennentrek was het voorstel passé [verouderd, voorbij].

5. We gaan naar de bisse, de bissinge, de kermis. De pic(ca) [digitale afbeelding] had als bijschrift een lettertype met grootte twee pica('s). De poppoll pakte goed uit voor hem. 15/07/2019: in oVD 385.361 lemma's (toename: 96). In de majorpremisse komt de predicaatsterm voor (logica). Malentendu's zijn mal-à-propos [zelfde mv.] (misverstanden). Malmö's hotels zijn erg in trek: daar kun je goed je intrek nemen. Manusjes-van-alles zijn maîtres Jacques. Een mappemonde [geen e uitspreken!] is een wereldkaart. Heerlijk: pizza margherita [2023] met een glaasje margarita erbij! Mariamonogram: M en R. Mastik of mastiek: mastix, lantisk, kostbare harssoort. De scheids [bij judo] riep 'mate', de toeschouwers namen nog maar een mateetje (maté). Je kunt de referee maar beter meehebben (GB in toelichting ook wel: mee hebben). De mentee [èh, ie] troostte hem met menthe [mahn-tuh].

6. Een sahn [zaan] is de binnenplaats van een moskee. Met zijn saharienne [mouwloos colbert met opgestikte zakken] nog aan en getooid met pugree [puh-grie, g van goal, ook: puggaree – puh-guh-rie – beschermt nek tegen zon] plofte hij neer op de méridienne [sofa voor middagslaap]. Machiavellisten [M wegens begin zin] proberen pugnis et calcibus – met alle middelen – hun staatsdoelen te verwezenlijken. Je kreeg het niet, hè? Lekker puh! Ik ben dat pas gisteren gewaargeworden. Hij heeft iets onorthodox. Cachupa is een Kaapverdisch nationaal gerecht [VD, febr 2019]. Coxitis wil niet zeggen dat je te veel coxen (appels) gegeten hebt, het is een heupgewrichtsontsteking. Met *cox* verder nog: alcoxide (alcoholaat), coxartrose (slijtage heupgewricht), dementia praecox (vroegtijdige zwakzinnigheid, schizofrenie) en ejaculatio praecox (voortijdige zaadlozing, prospermie). De hand-, voet- en mondziekte wordt veroorzaakt door bepaalde coxsackie- en enterovirussen. Een heupbeen is een os coxae. De winterappel karmijn is een kruising tussen een cox en een jonathan. Vergelijk ook de karmijn [2023] de Sonnaville. De vroege ereprijs heet officieel Veronica praecox.

7. De juiste volgorde is voorbronst (pro-oestrum), oestrum/s (met paring) en metoestrum (rustperiode). De mezomme [geld] vertegenwoordigde een flinke som geld(s). Een mezzaluna is een kaasmes. Selectie met mix*: mix(tuur), mixed double (tennis), mixed grill (verschillende soorten vlees), mixed martial arts (MMA, freefight, ultimate fight), (mixed) pickles, mixed policy (gemengde verzekering), mixed zone (voor sporters en pers), mixgreep (gymnastiek), mixtum compositum (allegaartje), mixoloog (bedenker van cocktails), mixotrofe planten hebben als aanvulling mycelium nodig, mycotrofe planten leven met zwammen in symbiose. Een mizrach is een bord of plaat in de oostelijke gebedsrichting (joden). De mizuna is een Japanse bladgroente: smaakt naar mosterd. De Moerasarabieren leven bij Eufraat en Tigris (Tweestromenland, Mesopotamië met Haran, Babylon): Soemeriërs spreken de taal Akkadisch.

8. Dat moet wel een kapitale [hoofdletter] bediende geweest zijn: Monsieur Calicot. Wist je dat kajieten in het Vlaams janken is? Nuraghenjuweeltjes [uh/ee] vind je op Sardinië [uit natuurstenen opgetrokken rond bouwsel] Hoe ziet 'nashipeer' er in naskhischrift [cursief, Arabisch] uit? Nyala en koedoe zijn antilopesoorten (ook: antiloopsoorten). Van 'ouijabord' begint de uitspraak met 'wie'. Bij 'vallen' is 'vallend' het tegenwoordig deelwoord (participium praesentis) en 'gevallen' het voltooid deelwoord (participium perfectum). Een pharmaceutical is een farmahuis. Is dat nou psilocine [uit paddenstoelen] of psilocybine (dat komt uit het paddenstoelengeslacht psilocybe). Het zij maar weer gezegd: dotteren, ptca, is percutane transluminale coronaire angioplastiek. Een quatuor (BE) is een kwartet. De rabauw [vagebond] was ook nog rouwdouw [rouwdanus, ruw persoon, dirty harry, rouwdouwer, rauwdouwer]. De ruffiyaas [munten] hebben code MVR [Malediven], ringgits MYR [Maleisië – Y van Malaysia]. Let op: lekkere chebakia, Noord-Afrikaans, te koop in de gebakshop-in-shop aldaar.

 

3390 Dictee zondag 06-08-2023 (3) – dictee Oefendictee augustus 2023 (1) √

Dictee – dictees [3390]

Oefendictee augustus 2023 (1)

1. Efedrine [efedra, ook plant: geeft alkaloïde met verschillende medische toepassingen] is nu eenmaal geen mephedrone [meowmeow, desinerdrug]. We hebben kangoeroes in de zoo gezien. Niet te verwarren: de plant palulu, de touwlava pahoehoe en de directeur van een moskee, de panghoeloe. Listig bij een dictee: pencak [tsj] silat en pentjak silat [tj] (vechtsport, Indonesië). Het orakel van Delphi is het pythisch orakel en dat is behoorlijk delfisch (orakelachtig). De Pythische Spelen werden om de vier jaar in Delphi gehouden ter ere van Apollo, ter herinnering aan zijn overwinning op het monster Python [eigennaam]. Blijft lastig: quiëscentie [ver-NL'd] en acquiesceren [Latijn]. Hij ging met zijn taqiyah [gebedskapje] op naar de zawiya [islamitisch klooster]. Deze vroegere havoër
[ho­ger algemeen voort­ge­zet on­der­wijs - letterwoord zonder hoofdletters] is nu Cito’er [Cen­traal In­sti­tuut voor Toets­ont­wik­ke­ling - mét!]. De Almachtige, God, is de Gever van alle goeds.

2. Bij een asoër [aa-soo - letterwoord - asociaal iemand] moet je aan een havoër [zie alinea 1] denken, bij een aso’er [initiaalwoord - algemeen secundair onderwijs] aan een vwo‘er [idem - voorbereidend wetenschappelijk onderwijs]. Simpel toch: begeistert is begeesterd? Die bralette [beha, bh, bustehouder], dat braletje/bralettetje staat je goed! Ze was een bijdehante ka en was ook diabetica [m: diabeticus], ze had IADM, insulineafhankelijke diabetes mellitus. Een decastère is 10 (tien) kubieke meter (m³). Deze millesimé [cham­pag­ne ge­maakt van drui­ven van één oogst­jaar] is van millésime [wijnjaar] 2018. Kan hoogtezonnenstraling echt de zonnestraling vervangen? Iets okés schrijf je net als cafés. Wat onderzoekt een kraplaplab [kroplap, beuk, vrouwenkledingstuk] nou precies? Om het goed te zien, moet je loepen [met een loep (be)kijken]. Entre chien et loup [in de avondschemering, in­ter ca­nem et lu­pum] … in het Nederlands nooit loupe! Een mashrabiya [houten rooster tegen venster geplaatst] houdt invallend [Arabisch] zonlicht tegen. Op 27-07-2023 nieuwe update van oVD: 394.866 treffers (was 394.699).

3. De juiste schrijfwijze met tt is: florettist, fagottist, klarinettist, sabbattist, duettist, complottist, etc. Wel: egotist (egoïst), metist (deelnemer in een conto a metà), (f)luitist, altist, adventist en alfabetist (ee vgl. alfabetisch). Een segerring wordt als zekering gebruikt
[wiel vastzetten op de as]. De superscherp geprijsde artikelen werden ook nog superscherp geprezen. Wilde hij weer de barmhartige samaritaan [ontfermt zich over medemens] spelen? Een santepetie(k) is een santenboetiek oftewel santenkraam [de hele rommel]. Overtrotse ouders doen soms aan sharenting [overmatig delen foto's kinderen op sociale media]. Een sjwartse jood is orthodox [vgl. versjwartster nar = dwaas, idioot, bnw.]. In BE zeggen ze in plaats van proost! liever
tchin-tchin! Op een to-dolijstje staan je to do’s. Okidoki, het is toedeledokie. Deze paraplu geeft tompoucebescherming. Een top secret operatie.

4. Dat weten we uit to the pointe info. We gaan op vakantie naar
Tous-de-Lou: we blijven thuis. Tofi zijn jichtknobbels. Trofie is een zekere pasta. Wie ALS heeft, lijdt aan amyotrofische laterale sclerose. Kijk, daar: twee fila brasiliero's [(vecht)hond]. Een bodhrán is een Ierse handtrommel. Een cajon is meer de Spaanse dito. Met een jacquard [voorziening voor patronen op weefgetouw] werd de afbeelding van een jaquemart [staande figuur op klok die de uren slaat] geweven. De ngoni is een West-Afrikaans snaarinstrument. De 1G-regel houdt in dat je tijdens een epidemie alleen toegang hebt tot een bepaalde locatie als je een negatieve testuitslag hebt. Een 21-diner is een diner ter gelegenheid van iemands 21e verjaardag. Ngana = nagana is de tseetseeziekte. Met ngultrums betaal je in Bhutan (BTN). Kun je lavas (maggi) op je lavash [zeer dun rond brood] doen?

5. We trokken, le coeur léger [met een licht gemoed], eropuit. Met *hh* in GB: pechhulp, pochhans, pechhaven, techhouse, pinchhitter,techhouse-dj, heimlichgreep (medisch: blokkade luchtwegen opheffen) en münchhausensyndroom. In VD ook nog: bachhoorn, b.b.h.h. [bezigheden buitenshuis hebbende], beachhandbal,
breath-holding spells, bruchharsch, die Ruhe eines Kirchhofs, EE.MM.HH. (Edelmogende Heren), h.b.b.h.h. (haar), HH. (de Heiligen, de Heren), H.H. (Hare Hoogheid), HH.KK.HH (Hunne/Hare Koninklijke/Keizerlijke Hoogheden), HHK (Hersteld Hervormde Kerk), HH.MM. (Hare/Hunne Majesteiten), HH.KK.MM. (Hunne/Hare Koninklijke\Keizerlijke Majesteiten), hhs (hogere hotelschool), HHS (Haagse Hogeschool), high heel (damesschoen, hoge hak), kuchhoest en madhhab (soennitische wetschool).

6. Verder: MM.HH. (Mijne Heren, M.H. = Mijnheer of Mijne Heren), münchhausen-by-proxysyndroom, mutahhuwelijk, O.L.H.-Hemelvaart, peace with honour, pochhans, pochhanzerij, punchhoer, sandwichhanddruk, TT.HH. (in gedrukte redevoeringen: toehoorders – T.H. = idem, toehoorders), z.b.b.h.h. (zijn), squashhal en sikhheiligdom. Een oed heeft geen fret. In het Bargoens wordt met toffe truk goede waar bedoeld. Er kwam (cijfers) een 20 tonstruck voorgereden. Aciclovir moet tegen herpes helpen. Een pierlala is genoemd naar de echte Pierlala. Heb je het alcazar in Sevilla weleens bezocht? De aeolis luisterde geboeid naar de eolusharp. Die Anthologie vindt men in Heidelberg. Een mangalitza is een Oost-Europees varken.

7. De asdic staat voor anti-submarine detection and investigation committee. Een Nigerees, Nigeraan, Nigeraar of Nigerijn
[Niger, vrouw: Nigerese, Nigeraanse of Nigerijnse] is nu eenmaal geen Nigeriaan [Nigeria]. Zijn erfenis was bono publico datum [geschonken aan het algemeen welzijn]. De man in bonis [in goeden doen] deed zichzelf in de bonus [aanbieding]. Een boap is een beestenontmoetings en -activiteitenplek. Hij liet de bouilli [soepvlees aan een/één stuk] in de bouillie [pap, brij] vallen. Een breeder- is een moedertulp. Bij de afasie van Broca werkt het brocacentrum [spraakcentrum] kennelijk niet (goed). Ze maakte een chiquige [chique, vgl. chic] indruk. Dat moet je niet door elkaar halen: citrulline [chemie ...] en tuberculine
[vaccin en diagnosemiddel]; ook niet: citronnade [citroendrank] en robinsonade [avonturenroman]. Consilium ante rem is raad voor daad. Een coupe is een champagneglas of bij de kleermaker snit of vorm. Couppoging geslaagd.

8. Een coupe-file is een voorangskaart en een coupe de soleil is een kapsel; verder alles met ‘coup’. Een Couperusvorser heeft vast veel couperiana. Een coupérijtuig heeft zijdeuren aan de coupés. Let op: cremaillère spreek je met ah-jèh uit! De crémant is een licht mousserende wijn uit Frankrijk. Een CVA is een cerebrovasculair accident (een beroerte). Schrijf je P.A. de Génestet wel goed? Hij verloochende zijn D66-heid nooit. Klimaatverandering leidt tot steeds meer uitdroging (dehydratatie). De brieven zaten in een depêche (postzak). Deshabillé dragend ben je en déshabillé [nachtkleding]. Je (boeddhistische of hindoeïstische) karma is een soort cv (curriculum vitae - levensloop). Wie is onze dicteeprima-donna? Het was een echte dies ater, een ongeluks- of zwarte dag.