Dictee – dictees [3352]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee sep 2018 (2), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (996)
Oefendictee sep 2018 (2)
1. Trac is (BE) plankenkoorts. Rabauwen zijn rouwdouws (rouwdouwen), ook wel rouwdouwers (rauwdouwers). Wie bedenkt om 'rekwisitoor' (ook) zo te schrijven? Juist, GB. Een rib is een rigid inflatable boat. De aanduiding voor ribose is Rib: dat zit o.a. in DNA (deoxyribonucleic acid). Het ribosoom-RNA of rRNA [2019] is hetzelfde als ribosomaal RNA. Met ripszij wordt zijden rips bedoeld. Een avondpartij wordt rout [au] of raout [raa-oet] genoemd. Aansporing: sa, op internet sa: Saudi-Arabië [GB ook: oe], s.a. is sine anno (zonder jaartal) of secundum artem (volgens de regels/regelen der kunst), SA is sans (atout), [bridge] zonder troef, of de landcode van Saudi-Arabië [oe], de SA is ook (historisch) de Sturmabteilung [paramilitaire organisatie binnen de NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei – Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij – tot 1945) die vooral tot 1934 invloedrijk was in Duitsland], S.A. = Son Altesse [Zijne of Hare Hoogheid], maar ook achter bedrijfsnamen: société anonyme = naamloze vennootschap (nv).
2.
In de safesexcampagne wordt aangedrongen op veilige seks. Een
gaffelsilene- of gadodedebegroeiing ware te vermijden [lastig
te bestrijden onkruid]. Sjaak van Buren [tussenwerpsel:
kan me niet schelen], dat ik de sjaak-afhaak [toezeggingen,
maar nakomen: ho maar, ook: als eerste weg op feestje] ben!
Zij speelt heel goed theremin [muziek, handen
in elektronisch veld]. Is het meervoud van ulcus cruris echt
ulcera crura (dat
laatste niet in wdb.)? Zouden
biná's [SR:
herten] ook meerdere buní's [SR:
tonijn] op kunnen? Geen gezicht,
zo'n celeste [hemelsblauw,
suh-lèhs-tuh]
celesta [klavier,
tsjee-lèhs-taa].
Handtrommen te over: bendir, cajon [kaa-chohn]
en bodhrán
[bau-rahn].
De hoenderziekte coccidiosis [kohk-sie]
wordt veroorzaakt door cocci [(enkelvoud
coccus) – koh-kie,
informeel ook: kokken – kogelbacterie].
Voor deze consensus was een consent van beide besturen nodig. Hij was
de baas, de doño, van de onderwereld.
3. Hij wilde een putt maken met een hole-in-one, maar wat er in de hole kwam, was alleen een divot [dih-vuht, losgeslagen graszode]. Manifesteert syfilis zich aan de epididymis? Nee. Met 'forza' wens je iemand in SR forsa [kracht] toe. Het moet toch niet gekker worden: 'gauge' opschrijven en 'geetsj' [g van goal – ‘gautsj’ mag ook wel] uitspreken. Ook giaurs [gaa-voer, niet-moslim] kunnen gaurs [gau-wuhr – rund] houden. Wie schrijft er nou ' giouvetsi' als-ie 'joe-vèht-sie' [uitspraak] hoort? Wat weet zo'n muezzin [oproeper gebed moskee] nou van een hoatzin [vogel Amazonegebied]? Bij een dictee is het de vraag of je jacana [k] moet schrijven of jaçana [s] (niet allebei goed dus). Kijk, een kangoeroe [uh] in de zoo [oo]! Een van de schrijfwijzen voor arafatsjaal is kufiyyah. Leuke combinatie: salwar [broek] met kameez [kaa-mie:s – ruim hemd]. Wat kalos k'agathos (schoon, goed en rechtschapen) is doet me denken aan de znw. kalokagathia (rechtschapenheid) en agathologie (de leer van het hoogste goed).
4.
De uitspraak van 'kyat' is 'tsjaht',
toch [Myanmar,
MMK]? Zingen jullie nog wel uit
Valerius' Gedenckclanck?
Een sawpaw [soh-poh]
is een bapao, een snack: deegrol met vlees. Een caddie [golfjongen
of -meisje] kan wel met een (cd-)caddy
lopen, omgekeerd niet. Op *boeddh*: zitten als een boeddha (=
beeld van de
(!)
Boeddha), boeddhisterij,
boeddholoog, chanboeddhisme = zenboeddhisme (meditatie
ter verlichting – kortweg: zen of chan), Boeddhabeeld,
boeddha-achtig, preboeddhistisch, boeddhaprent, nederboeddhisme,
bardo (in het
Tibetaans boeddhisme elk van de fasen tussen leven, dood en
wedergeboorte), bodhiboom
(daaronder
bereikte Gautama
de verlichting – Gotama
is fout, zie: lemma 'Boeddha' –
heilige boom, vijgenboom, Ficus religiosa),
bodhisattva (heilige
die zich voorbereidt om het boeddhaschap te verwerven, maar dit
uitstelt om anderen te helpen om tot inzicht te komen),
bonze (boeddhistische
priester in Japan of China), BOS
= Boeddhistische Omroepstichting
(Nederlandse
zendgemachtigde) en chorten
(gedenkteken in de
Himalaya).
5. Verder: chaitya = heiligdom of stoepa waarin de boeddhistische relikwieën of soetra's werden bewaard, dagoba (schrijn met relikwie), dalai lama (geestelijk en wereldlijk hoofd van de lamaïsten – speciaal boeddhisme in Tibet en Mongolië – afkomstig uit Tibet door wie de Boeddha zijn verlossingswerk voortzet), Fo (Chinese naam voor (de) Boeddha), in een jaïnatempel volgen jaïns of jaïnisten een strenge ascese (India), javanisme [SR: oorspronkelijk geloof van de Javanen in Suriname met invloeden van animisme, boeddhisme en hindoeïsme], karma (geheel van goede en slechte daden – soort geestelijk cv), kinhin (zenboeddhistische loopmeditatie), lotushouding = boeddhahouding, nirwana (bevrijding uit de kringloop van dood en wedergeboorte), non-theïsme (religie zonder godsbegrip), pagode (heiligdom met meer verdiepingen), Pali (heilige taal), samsara (kringloop dood en wedergeboorte), satori (plotselinge verlichting), shintoïsme (godsdienst Japan) en soetra (uitspraak Boeddha).
6. Ook nog: stoepa (heiligdom India), tantra (tekst die geheime riten verklaart), thangka (geschilderd of geborduurd banier), een vechtmonnik is getraind in de de shaolin kungfu, de wabi-sabi is een zekere kunstopvatting en zazen is de zenboeddhistische zitmeditatie. Een swami is een godsdienstonderwijzer bij de hindoes (ook als aanspreekvorm). De hare krisjna is de door swami Prabhupada gestichte sekte [hindoeïsme] en bestaat uit hare krisjna's. De Vlaming gaf een tip (tuyau) [twie-joo] over de aandelen teloh [tee-loo] (cassave). De Waadi gaat volgens mij gewoon over koppelbazen (Wet Allocatie Arbeid door Intermediairs). Chanoeka (ook: Gannek of Hanukka) is het Inwijdingsfeest, Lichtfeest of chanoekafeest. Cheviot is fijne Engelse wollen stof voor kledingstukken.
7.
De ČSSR is (historisch)
de Československá
Socialistická
Republika
[Tsjecho-Slowaakse
Socialistische Republiek (tot
1989 zo geheten en daarna in 1993 opgedeeld in Tsjechië en
Slowakije)].
De C.Ss.R is de Congregatio
Sanctissimi
Redemptoris, de congregatie van de orde
der redemptoristen en c.ss.r achter
iemands naam betekent: Congregationis
Sanctissimi
Redemptoris, lid van de congregatie van
de orde der redemptoristen. Het Latijnse mea tenuitas wordt vertaald
met 'mijn geringe persoontje', meine Wenigkeit. Hier wat woorden die
met oud beginnen en geen koppelteken hebben (op
enkele uitzonderingen na):
oudadellijk, Oudbisschoppelijke Cleresie of Cleresij, oudblauw,
oudbouw, Oudbulgaars, oudchristelijk, ouddier (vrouwelijk
hert na de eerste paring),
oudeboekhandel (antiquariaat,
naast oude boekhandel!), oudeeuws
= eeuwenoud, oudeigen (oude
gewoonte), Oudenaardist =
Oudenaardenaar, oud en nieuw, oud-en-nieuwschade, oudijzer- en
-papierboer en Oud-Heverleeënaar (betreft Oud-Heverlee,
ook: oud-, betreft: Heverlee).
8. Verder: oudbeige, etc., Oudantwerps, Oudfries, etc., ouderfs (overgeërfd), oudgast (Nederlands-Indië) en oudgasterij, oudgediende (oud-soldaat), oudgelovige (afsplitsing Russisch-orthodoxe kerk, maar ook: oud-gelovige), oudgereformeerd (maar ook: oud-gereformeerd!), oud-strijder, oudhoevig (land: is vanouds in bebouwing), oudhollands = oud-Hollands papier, oudvaderlands, Oudhollands (taal), oudkatholiek (en oud-katholiek), oudkomer, oudkraams = kraams = kortgeleden [GB] bevallen, oudmelkt, (h)oudoe, oudoom en -tante, oud-raad (Raad van Indië), oudrooms (en oud-rooms), oudkatholiek (en oud-katholiek), oudte, oudtijds, oudvader, oudwijfs, oudziek (ringziekte hyacinten) en oudzwart (ziekte van de hyacint).