Dictee – dictees [3101]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 041, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (816)
"He thinks too much; such men are dangerous …" (Shakespeare, niet meer in VD)
1. In het hbo [hoger beroepsonderwijs] ben je hbo'er en haal je een hbo-diploma. In het HBO (Het Brabants Orkest) speel je een symfonie mee.
2. Het hechsjer – meervoud hechsjers (hechsjeirem) – is de koosjerverklaring [koosjer: van voedsel – volgens de orthodox-joodse godsdienstige voorschriften geschikt en bereid]. Is dat vlees – halal [= koosjer], dus niet treife [niet koosjer of: niet-koosjer] – via de hawala [informeel banksysteem islamwereld] gekocht?
3. Weduwe, samojeed (hond) en appel (vrucht) komen uit het Oudkerkslavisch. Een vrij-katholiek heeft veel van zijn liturgie gemeen met de oudkatholieke kerk. Een relaps (relapsus) is een hernieuwde ketter, een typisch geval van relapsus (relaps), terugval. De xerofagiën zijn strenge vastendagen, daarna volgt (bij de islam) het kleine Beiram (Bairam). Dat is het Suikerfeest, het grote is het Offerfeest.
4. Het is altijd hei of fij met hem. Hij is altijd overdreven en vervalt altijd weer in extremen, in uitersten.
5. Een heiligmaker of hijlikmaker is een met honing en specerijen bereide koek in lange platte repen, soms een peperkoek met kandij of een platte vierkante kruidkoek, op bruiloften gegeten.
6. Een heitjespiejijzer (Bargoens) is een kwartjesvinder, een bedrieger die, voorgevend geld te hebben gevonden, iemand tracht over te halen met hem te kaarten en hem door vals spel geld afzet.
7. Het hellmanngetal meet de strengheid van winters, een hell of a job, een sisyfusarbeid!
8. Helminthagogum is een wormafdrijvend middel, helminthocecidiën zijn aaltjesgallen.
9. Hemagglutinatie is klontering van rode bloedcellen, hematomyelie is ruggenmergbloeding.
10. Een Chinees is zoon van het Hemelse Rijk, de keizer van China is Zoon des hemels.
11. Lekker, een mixdrank van witte curaçao, citroenlikeur en persico, die heet ook wel hempje-licht-op.
12. Een hendekasyllabus (hendekasyllabe) is een elflettergrepig vers, veel gebruikt in de Italiaanse poëzie.
13. Een ankh is een Egyptisch hengselkruis, een uraeus de brilslangfiguur bij de farao's, en een ank een tool van de goudsmit.
14. Hendrik IV [spreek uit: vier] of Hendrik de Vierde leefde van 1553 tot 1610 en droeg een henri-quatre (korte puntbaard).
15. Een heresiarch is een aartsketter, die zich schuldig maakt aan heresie [ketterij] en arianisme [goddelijkheid van Christus loochenen].
16. Hergebruik is recycling [vgl. recycleren], herhaling is recidive en herinneringsverlies is amnesie.
17. Heroïne [ook: heroïen] is diacetylmorfine, heroïne roken is chinezen en heroïne spuiten is shotten.
18. Hersenverweking wordt ook wel dementia paralytica of encefalomalacie genoemd (necrose is weefselversterf).
19. Dicteefreaks zullen vaak herspellen of translitereren [GB ook met tt] met hun orthografische schrijfwijze.
20. Heterofilie is heterofiele seksualiteit, maar heterofyllie is een verschijnsel bij planten [tweeërlei stengelbladeren].
21. De Pentateuch [5] bestaat uit de vijf boeken van Mozes, de Hexateuch [6] zijn de eerste zes boeken van het Oude Testament en de Heptateuch [7] is de Pentateuch aangevuld met Jozua en Richteren.
22. Een hezbollah, een Hezbollahstrijder is lid van de Hezbollah, een sjiitische groepering in het Midden-Oosten. Deze groep is verwant aan de PLO [Palestinian Liberation Organization], de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie.
23. In 'geef tante-n-eens een kusje' dient de ingevoegde n om de(!) hiaat te vermijden.
24. Zo is ook in 'wilde-n-ie' de tussen-n een hiaatdelger. Een hiaat (de/het – in overige betekenissen) kan ook een leemte of een lacune zijn.
25. Een hippeastrum is een amaryllis, een hippo een overjarige hippie en je kunt lijden aan hypo's [hypoglykemie: abnormale daling van de bloedsuikerspiegel].
26.
Een hoax [hooks] [onterechte
viruswaarschuwing op pc]
waarschuwde tegen een e-mail over prehistorische hoatzins
[hoo-wah-tsihn] [vogel]
in het Amazonegebied.
27. In het hobu [in BE: hoger onderwijs buiten de universiteit] leer je alles over hobiecats [bepaald type catamaran], de hockeystickcurve [geleidelijk licht dalen om vanaf een zeker punt constant te stijgen] en hodgkin [ziekte van Hodgkin: kanker van het lymfestelsel].
28. Een hodonymist [beoefenaar leer van de straatnamen] is een man van de straat. Daar groeit soms het hoe-langer-hoe-liever [plant, o.a. porseleinbloempje en bitterzoet].
29. Hoefijzerverkeer is verkeer tussen Zeeuws-Vlaanderen en het overige Nederland via België.
30. Een hofmeier heet [met toezicht op de hofhouding] ook wel majordomus. Een Belg met een holmespet [naar: Sherlock Holmes] op, dat is toch zeker een Hollandermop?
31. Holothuriën zijn zeekomkommers – geen groente! – en holspaat is chiastoliet (kruissteen – een mineraal).
32. Homoioteleuton is prozarijm. Iets heel anders: een soort hondenteek brengt rickettsia [micro-organisme tussen bacterieën en virussen] over.
33. Op de kop-van-jut [hoofd-van-jut] sla je, de kop van Jut ben je, samen met Jul ben je [als Jut – Jut en Jul dus] een raar stelletje (iedereen).
34. Zijn hooftiaanse [dichter P.C. Hooft] hoofsheid [vormelijk elegant] overtrof onze hoog opgeschroefde, hooggespannen verwachting.
35. Door het hennepen [plant --- > touw] venster kijken is door de henker [beul] met wurgtouw opgehangen worden.
36. "Alle beetjes helpen", zei de mug en ze (hij) pieste in zee. Onder mensen dragen anderen het water ernaartoe.
