vrijdag 4 februari 2022

2585 Dictee zondag 06-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (476) √

Dictee – dictees [2585]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 381, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (476)

1. Spagnolet [nj] is flanel, een spanjolet (espagnolet) [nj] een draairoede. Spahi's zijn Arabische inlandse cavaleristen in Franse krijgsdienst. De muur is pas nog gespachtelputzt. Spacewagons [ruime auto] bieden veel ruimte. De spadesteel is afgebroken. Laten we nu eerst maar een spa (spaatje) rood nemen. De Spaanse vlieg [schildvleugelige kever, als poeder: afrodisiacum, middel tegen impotentie] had het Spaans benauwd. Is er wezenlijk verschil tussen een Spanjaard en een spanjool? Leiden is de sleutelstad, Haarlem is de Spaarnestad en Utrecht de domstad. De spaghettiwestern bracht een heuse spaghetti-bolognesevreter in beeld. Het
spaghetti-alla-carbonaragerecht ging erin als koek. Die spraakmakende poging tot spraak maken, moest wel spaak lopen. Een soxhletapparaat is een toestel om te extraheren. SoZa en SoZaWe waren ministeries in Nederland. Niet alle sp.a'ers zijn sp.a-coryfeeën.

2. Speciësisme is soortdiscriminatie [mens boven dieren]. De spectacles coupés [+] waren spectaculaire spektakelstukken. De spartatlon is maar liefst 346 kilometer lang. Een bepaald soort van dier of plant is een species [spee-sie-jèhs]. Wat is in dit huis de spécialité de la maison? Spartepapier is uit sparte (gras) vervaardigd. De special guest (voor de special effects) kreeg speciaalbier aangeboden. Een spinnaker (GB ook: één n) is een ballonfok. Op het spinnewiel zat een groot spinnenweb. De spillebeen at graag spinazie à la crème. Hij repareerde graag spillenwervels. Deze passage moet spiccato [met springende stok] gespeeld worden. Welk middel bevordert het spijs verteren, de spijsvertering? Spelemeien is een vorm van spielerei. In een spelotheek worden spellen uitgeleend. Na de schoonmaakactie door de spes patriae [de jeugd] zag alles er weer spic en span [helemaal schoon] uit. De spetsnaz was een sabotage-eenheid in het Russische leger. De speler-trainer stond op speltbrood voor zijn sporters.

3. Spie-einden passen in mofeinden. Het was zoeken naar een speld in de hooiberg. In a split second was de spoetnik geëxplodeerd. Van 'split level' komt het begrip 'splitlevelwoning'. Een spleetoog is een Japanner. Taedium vitae is spleen (weltschmerz). Geef mijn spitzen even aan, wil je? Die vent heeft opvallende spockoren. De splendide [prachtig] splendid isolation [heerlijke afzondering] beviel ons uitstekend. Met een spitssteker kun je graveren. Een spionnetje is een milde vorm van spionage. Wij spinzen [speuren] nu op die baan, zij had er al eerder op gespinsd. De Spiritus Sanctus is de Heilige Geest. Er is een nuanceverschil tussen politesse de coeur [fijngevoeligheid in het omgaan met anderen] en political correctness [politieke correctheid]. Spoelvoetcollybia's zijn plaatjeszwammen. Een spoiler kan aan een auto zitten, maar kan ook een voorziening zijn om kopiëren van cd's onmogelijk te maken. Mijn spondengenoot wist alles van sporenelementen. 'Blaasje gier' is een spoonerisme [voor glaasje bier].

4. Spooms zijn sorbets met champagne, als tussengerecht. Spondeïsche verzen bestaan uit spondeeën [lang – lang]. Met sponzen (sponsen) kun je sponsen (sponzen). Spongieus is sponsachtig (sponsig, sponzig). Het woord 'spongiform' (sponsachtig) staat niet als lemma in VD (wel in GB – 2020), maar de dicteetijger moet het wel kennen. In VD was BSE (gekkekoeienziekte) immers 'bovine spongiform encephalopathy', maar GB prevaleert met 'boviene spongiforme encefalopathie'. Inmiddels hanteert VD nu ook de vernederlandste uitdrukking. De spontaneïteit van het publiek was groot, toen de spooky [griezelig, eng] spoof [parodie, persiflage] ten tonele werd gebracht. Ze komen steeds maar weer voorbij: de sporkeboom (ezelsbrug: sprokkelen) en de lorkenboom (lariks). De spouwmuur werd volgesprayd met insectenverdelger. S.P.Q.R. (Senatus Populusque Romanus) zijn senaat en volk van Rome. Voor het verraderlijke 'sprietouw' kun je als ezelsbrug 'spreitouw' gebruiken.

5. De SP-roerganger van vroeger is nu de sp.a-leider. Spread-eagle oratory is bombastische nationalistische retoriek in de VS. Een spreidzit is een spagaat. Is er wezenlijk verschil tussen een sprei-ijzer en een snijijzer? Uit hoeveel spring-in-'t-velds [ook: -velden] bestond dat gymclubje eigenlijk? In spyfi (spy fiction) moet wel spyware voorkomen. Een squadron (afkorting: sqn.) is een eskader. Het SQL is de Structured Query Language. Een squameuze [schubachtig, schubvormig] huid bestaat uit squama's [schub]. Gestreste varkens – met veel stress – vertonen staartbijten. De staart-op is een inrichting in veestallen. Kondigden SS'ers ooit een staakt-het-vuren af? Een SRBM (short range ballistic missile) is een ballistisch wapen voor afstanden tot 800 km.

6. Hare krisjna's zijn volgelingen van een door swami Prabhupada gestichte sekte. GB noemt de beweging Sri Krisjna [2018: verdwenen]. Het takitaki wordt officieel aangeduid als Sranan(g) (Sranan(g)tongo). De squatters (illegale kolonisten) hebben de squaws [indiaanse vrouwen] hardhandig verjaagd. Een squire is een landjonker. Zij stagedivet, ik had al gestagedived. Wat is de officiële benaming: stafchef of chef-staf? Monaco behoort niet tot de Oud-Griekse stadstaten. Een rus in urbe verenigt als woonplaats de voordelen van stad en land. Stachanovisme is het systeem van officiële erkenning van prestaties die de opdracht overtreffen. Het Stabat Mater zingen we in de week voor Pasen. De Statenvergadering was saai. Er zat geen statiegeld op de staatsiekoets. Een staphorster is een wegkruising, de Staphorster variant [jaren 1980: CDA-VVD met steun van SGP, RPF, GPV] een in de politiek bekend fenomeen. Standstill heeft betrekking op veevervoer. Die Stanfries (GB) spreekt principieel Stadfries (Stadsfries).

7. Een Standaardnederlandssprekende hanteerde de Nederlandse standaardtaal. Zullen we nog een paar stances (stanza's – couplet, strofe) reciteren? Een stalagmiet richt zich op vanaf de grond, een stalactiet hangt [lucht]. Uitblijven van een overeenkomst over het stamijn [grove wollen stof] was een behoorlijke sta-in-de-weg voor het verdere zakendoen. The Star-Spangled Banner is de naam van het (sinds 1916 officiële) volkslied van de Verenigde Staten (vlag:
stars-and-stripes
). Haar bedrijfje was een echte start-up. De Statenbode bedient de Statenfracties. Een stasi was lid van de Stasi [Staats Sicherheitsdienst DDR] en voerde Stasi-praktijken uit. De
IRA-wapens [Irish Republican Army] werden toentertijd [ook: toendertijd] gestasht [geheim opslaan]. Indertijd was prins Willem III Kind van Staat. Statine is een cholesterolverlagend medicijn. De stegomyia [steekmug – Aedes aegypti] is de gelekoortsverwekker. Hou op met steggelen (VD ook: stechelen) over dat Stephen Kingboek. Er stonden heel wat statues (ook: statuen – statue = beeldhouwwerk). Ze had nog steeds ludduvuddu, liefdesverdriet, ldvd.

8. Sauciers zorgen voor de sauzen (sausen). Tanganyika heet nu Tanzania. Een yippie is lid van de Youth International Party [Internationale Jongerenpartij]. Gebedsgenezing volgens de christian science heet eddyisme. Moet je de teriyaki en de sukiyaki [en vergeet de teppanyaki niet ...] hier met ouguiya's [Mauritanië, MRO], met riyals [Saudi-Arabië [ook: oe], SAR – let op: recent, 2020, ook riyal in Qatar?QAR -rest = rial], met rials [meerdere landen zoals Iran, daar IRR] of met rufiyaas [Malediven, MVR] betalen? Die steigerfabriek was een stijger op de beurs. De steiltebalans tussen op- en afgang was volledig zoek. De spijlen (stijlen) van de trap maakten een en ander ook nog gevaarlijk. De ster van Bethlehem [VD; NBG: Betlehem] is de Kerstster, de ster-van-bethlehem (GB) is een plant. Een poinsettia is een kerstster. De steppeonager en de steppe-ezel zijn echte zwervers. Leg in 100 woorden de steppingstonetheorie [softdruggebruikers gaan automatisch naar de zwaardere drugs] uit. Een stent is een prothese in een bloedvat. In de stand op de medische beurs werd deze aangeprezen. Schrijf je eerder 'stenen tafels' of 'stenen tafelen'?

9. Een cyclostyle [ie, ie] is een stencilmachine. Het stendhalsyndroom (syndroom van Stendhal) is de toeristenziekte. Steltlopen zie je vaak op de kermis. Het stemmersheer vocht om de rode potloden voor de Provinciale Statenverkiezingen. Een heirbaan (heerbaan) was vroeger voor het leger, maar nu een hoofdverbindingsweg van de ene streek naar de andere. Hij had vroeger op de steinerschool [vrije school] gezeten en was voor bepaalde signalen nu stekeblind. Stella maris, ster der zee, is een epitheton van Maria. Wil je een Stella Artois, een Hoegaarden of een triple-sec? Een manoel is een steppekat. Deze stentor had een stem als een klok. Wist je dat je van GB voor 'stèle' ook 'stele' mag schrijven? Let op: een stère is iets anders (een wisse – volume van hout: 0,45 m3). Vraag: Buma en Stemra heten nu vast anders? Jazeker: Buma/Stemra [NL – Bureau voor Muziekauteursrecht – Stichting tot Exploitatie van Mechanische Reproductierechten voor Auteurs]. Heb je die STER-spot al gezien? Een sterkteonderzoek onderzoekt geen sterkwerkende geneesmiddelen.

10. De stereotypie werd toegepast bij het drukken van kranten (met stypen, stereotypen, als drukplaten). Het was een sterreloze nacht. Ze hadden een stereotiep beeld van de organisatie. De Ster van het Zuiden en de grote ster van Afrika zijn diamanten. Stercoraire beschouwingen zijn fecalisch. Het stewardessje was vastberaden. De stiekemerd – hij was trouwens Stier – nam in zijn blootje een blowtje (stickie). Wat doet de Stichting van de Arbeid? Stichomythieën zijn passages in een drama [sprekers om en om]. Zijn stheniciteit [kracht, uithoudingsvermogen] was ongekend. De stiff upper lip is Britse onaandoenlijkheid. De stijfbevroren armoedzaaier werd stijfgevloekt.

 


woensdag 2 februari 2022

2584 Dictee zaterdag 05-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (475) √

Dictee – dictees [2584]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 382, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (475)

1. De stilb (sb) is een eenheid van lichtsterkte. Een stilist werkt met een pen, een stylist onder andere met een kam (maar hoe moet het dan met de haarstilist?). Een still is een filmfoto. De Stijlgroep [o.a. Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, J.J.P. Oud en Gerrit Rietveld] bestaat uit kunstenaars. Als een paard steigert, stijgen zijn voorbenen. Als een werk stilgelegd is, is het stilliggend. De stinkend rijke vent stak nog een stinkedorus (stinkadorus – slechte sigaar) op ook. Hoewel stokoud, was hij nog een stokebrand [opruier, onruststoker]. De stoplossorder werd net op tijd uitgevoerd. De stoepiers [pjees] lokten ons naar de stoepa's [boeddhistisch heiligdom in India]. De stockexchange is de effectenbeurs in Londen. Stobbezwammetjes (GB nu ook – 2021) groeien op stobbehout (GB nu ook – 2021). Een stjelp is een stelphoeve. Laten we hier even (bij) stilstaan. Tom Poes, bedenk een stratagème [(krijgs)list]! Welke strapatsen [bokkensprongen] heb je nu weer uitgehaald? Hij balanceerde op het strakgespannen koord. Stoneleek is een op stenige grond geteeld gewas. Heeft die
stoppen-met-rokencampagne veel effect? Een 'storzkoppeling' slaat op brandslangen.

2. De stowaway (verstekeling) dacht dat hij nog in Bulgarije was en wilde met stotinki [munt, mv. 100 stotinka = 1 lev, BGN] stracciatella-ijs kopen. Hij verloor in straight sets [bij tennis]. Kan een streaker [naaktloper] strenggelovig zijn? Hij zat met zijn stretchbroek in de limo [limousine]. Een stuga is een Zweeds buitenhuisje. Het GB laat een stukadoor stuken [ook wel, zoals VD: stuccen] . VD reserveert stuccen dus niet specifiek voor stucco lustro? Nee. Als je iets stukgooit, zal het ook wel stukgaan. Het Stygisch wed is de Styx [met veerman Charon die je voor een obool overzette naar de onderwereld]. Hoe groot is het styptisch [bloedstelpend] vermogen hiervan? Hij sliep sub Jove (sub Jove frigido, onder Jupiter, de hemelgod, onder de blote hemel). Bij bdsm-relaties [bondage, dominance, sadism & masochism] moet er een sub [slaaf, slavin] zijn. Welk deel bedoel je nu met sub-ABN? Een stylobaat is een zuilenstoel en een styliet een pilaarheilige. De historische Sturm und Drangtijd [lit(t)eraire stijlperiode eind 18e eeuw Duitsland] is niet de sturm-und-drangtijd bij de overgang van puber naar adolescent.

3. Tijdens Suarez' regering moesten ambtenaren vaak
stuivertje-wisselen [jobrotation!]. Bij stupefactie is men stupéfait [stomverbaasd]. Sub quocunque titulo [op welke rechtsgrond, onder welk voorwendsel dan ook], je regelt het maar! Gisteren hebben we gesudokud (oeVD, GB). Gaan we vandaag weer sudokuen? Succès fous [= mv.een daverend succes], zijn dat successtory's [VD, GB ook: sss]? Hij werd gesued (werkwoord: sueën, voor het gerecht dagen). Suèdine is peau de pêche, van suède maak je suèdejasjes en suèdeschoenen. Suède jasjes zijn dus uit de spellinggratie [GB: znw., VD: znw. + bnw.]. Suffoqueren leidt tot suffocatie. De suffragettes suizebolden. Sueren [overtollig water lozen] doe je in een suatiesluis. Met een suçon [insnijding kledingstuk] breng je lijn aan. Een succursale

[
suh-kuhr-saa-luh] is een hulpkantoor. Geef eens een succincte [ks] (beknopte) beschrijving van een succulent (vetplant). Gelukkig word je geen succumbent [verliezer in een burgerlijk proces] door een sudden death [bij sport, verlenging], al zou je dat licht denken; het ligt wel voor de hand. Om voor de hand liggende redenen kan ik hierop niet ingaan. Sundae (waarschijnlijk. van 'sunday') is plombière-ijs (en dat mag je ook doordeweeks eten).

4. Te midden van de super-de-luxe woningen stond een eenzame superdoe-het-zelfzaak. De super 8-film zat in haar suitcase [handkoffer]. De supercoole rockgroep, omringd door groupies, was superbe. Moet de sultane walidé [moeder van regerende sultan] de sultane favorite [(bevoorrechte) gemalin van de sultan] goedkeuren? De sultane Sheherazade vertelde de sprookjes uit de
Duizend-en-een-nacht (1001 Nacht). De zanger vond ik vet cool, de gitarist supervetcool. Wat is het verschil tussen infra- [zondeval niet door God gewild] en supralapsarisme [wel + uitverkiezing, predestinatie]? Op het moment suprême sprong de suppoost tussen beiden om tussenbeide te komen. Een superior [overste] vind je in een klooster. Superficies is het recht van opstal. De supersub [scorende invaller] van Go Ahead Eagles was behoorlijk superstitieus [bijgelovig]. De suzanne-met-de-mooie-ogen is lid van de acanthusfamilie (ook: akant) [Afrikaanse slingerplant, ook: kamerplant]. SUV's zijn sports utility vehicles (GB, VD: zonder die s, GB ook wel: suv), luxeauto's [luxe auto's] met [in cijfers] 4wd (fourwheeldrive, auto met vierwielaandrijving – ook: fwd, 4x4). Suttiisme is weduweverbranding. Zij is vorig jaar verweduwd.

5. Survivallen is voor survivors [niet in wdb.: overlevers]. Hij werd illico, sur-le-champ, op staande voet, ontslagen. Sushi's [rijstballetje, etc.] zijn in zeewier gewikkeld. Bij een surplace is stilstand geen achteruitgang. Ik zag de tenondergang, het ten onder gaan, van hen die gesurft (gesurfd) hadden! Decharge kan verleend worden, surcharge is een toeslag op de vrachtprijzen en surchargé is overladen in de heraldiek. De Koran telt 114 soera's. Mijn koran was in surah [oe] (zwaar (kunst)zijden weefsel) gehuld. Suramin is een zeer giftig geneesmiddel tegen slaapziekte, met name tegen trypanosomenziekten. Van Vlissingen naar Breskens en vice versa vaart er een swath [small waterplane area twinhull: onder water twee rompen].

6. Als je syfilitisch of luetisch bent, heb je lues of syfilis (sief). Hé, dat leek wel een chiasme (chiasma – kruisstelling: levend of dood, dood of levend)! Bij de svarabhaktivocaal ['melluk', volluk'] denk ik altijd aan damesonderkleding [wat zou ik daarmee bedoeld hebben, geen flauw idee! – 2021: ik denk: bh!]. Swietendrank [uit gedroogde rozijnen] is van Friese herkomst. Sommige Sydneyse hockeyers, Sydneyers, houden sydniërs [paard]. De sybaritische [verwijfd, wellustig] sycofant [beroepsverklikker] viel ten offer aan de swipi, de zweepslang. 'Swing' en 'slice' zijn golftermen. Hoe heeft de SWOT-analyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats] uitgepakt? Wat geeft me dat een swell [mieters] gevoel! Dat is een door de duivel ingegeven symmachie [oorlogsbondgenootschap]. Bij lichaamskiespijn spreken we van synesthesie (anesthesie is 'geen pijn'). Synapsen geven pijnprikkels door via axonen en dendrieten. 'Synecdoche' is weer zo'n driemeervoudenwoord ('syncope' trouwens ook). Mijn vader leed vast niet aan klinefelter (het syndroom van Klinefelter). Het Taalunieversum beantwoordt al uw vragen op taalgebied. Wanneer is het volgende taalquizje? Voor goede tabak heb je fijne tabakssaus (fijnetabakssaus) nodig. Tabacologie houdt zich onder andere bezig met tabaksproductie.

7. Tabasjir is bamboesuiker. 'Zeventiend'eeuws' is een synaloefe [twee woorden samen]. Synalgie is pijn in een ander lichaamsdeel dan het zieke of gewonde. Syndiceren is bij een emissie niet-geplaatste aandelen kopen. Volgens VD is zich syndikeren (niet algemeen B.-N.) zich aansluiten bij een syndicaat (idem – vakbond). 'Spoor' en 'zweem' zijn voorbeelden van synonymie. Er gaat niets boven Groningen of een szechuaneend. Van 'synthesizer' moet je wel alle letters goed opschrijven! Syntagmatisch is niet het bijvoeglijk naamwoord bij syntaxis, maar bij syntagma [paradigma: lineaire opeenvolging van woorden]. Wordt in de synthipop ook de syrinx (de panfluit) gebruikt? Tegenover de systolische bloeddruk (systole: samentrekking van de spierwand van de hartkamers of hartboezems – bovendruk) staat de diastolische [onderdruk]. Syzygie is samenstand: gemeenschappelijke naam voor conjunctie en oppositie van de zon en de maan. Een talking head (sprekend hoofd) geeft commentaar op de actualiteit voor tv.

8. Vlak voor halftime in de sudden death viel de golden goal door een owngoal van Liverpool. Waar komt de term 'procrustesbed' toch vandaan [Grieks rover met bed: benen te lang = afhakken, te kort = 'oprekken']? De colère [woede, vgl. Franse colère] was te snijden in Libië. Een tacker is een nietmachine. Een van de Tachtigers is Herman Gorter. Rein is (nog) geen tachtiger, Jaak wel. De Tachtigjarige Oorlog is in cijfers een 80-jarige oorlog. Dat is nogal tacheles (wiedes). Tachyonen zijn hypothetische deeltjes. Die tache de beauté [schoonheidsvlekje] maakte haar nog mooier. Het verschil tussen tacet [langdurige pauze in muziek] en tacendo [muziek: zwijgend, stil] is me niet helemaal duidelijk. Het tabun [oe] is een zenuwgas. Tabula [uu] rasa maken is schoon schip maken. Tabouleh (VD, GB ook nog: taboulé) is een salade. Op een taboeret [stoeltje, krukje] met je
tablet-pc werken is niet echt handig. Vrijmetselaars (maçons) dragen tabliers [schootsvellen]. Ik begrijp de taboeïsering van de
homo-emancipatie niet. In het zorgcentrum worden ook tables d'hôtes [of] [open tafel tegen vastgestelde prijs] gehouden. Tabijn staat bekend als een gewaterde (moiré) zijden stof.

9. De krant verschijnt momenteel op tabloidformaat. Er zijn nogal wat tableaus, waaronder vele tableaux vivants [+ groep onbeweeglijke figuren op toneel] en verscheidene tableaux de la troupe [lijst van alle spelers bij een toneelstuk]. Is tableautje vivant trouwens een correct geschreven uitdrukking? De taille douce is een zekere grafische techniek. 'Tycoon' [tie-koon] (magnaat, (Amerikaanse) industriële topfiguur) en 'taikoen' [taaj-koen] hebben geheel verschillende betekenissen. De laatste uitdrukking staat voor: titel die in Japan de shogun tegen het einde van de Tokoegawadynastie aannam. Tyfoon [tie-foon] en taifoen [taaj-foen] zijn slechts vormvarianten voor: hevige wervelstorm in de Chinese Zee en de Grote Oceaan. Een tagrijn is een knorrepot. Tagliatelle is een lintvormige pastasoort. Bij tai-chiën beoefen je het tai chi. Ik tai-chi, tai-chiede, jij tai-chiet, wij hebben
getai-chied. Het 'tafeltje-dek-je' en het 'tafeltje-welbereid' zijn synoniemen.

10. Taeniae vormen een geslacht van lintwormen. Het tae-bobegrip is niet algemeen bekend. Bij tae-bo beoefen je het tae-boën: ik tae-bo, jij tae-boot, zij tae-bode, we hebben getae-bood. Tip: denk maar aan judoën: dat gebeurt soms ook op een taekwondomat. Tadzjikistan heeft tactische troepen. Tactel is een synthetische stof, veel toegepast in sportkleding. Tanto melior [zoveel te beter], het probleem is opgelost. Tali rami is in Indië touw van rameevezels. De taliban rukken op en de talibanisering schrijdt gestaag (gestadig, staagjes aan) al(s)maar voort.

 


dinsdag 1 februari 2022

2583 Dictee vrijdag 04-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (474) √

Dictee – dictees [2583]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 383, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (474)

1. Tamoxifen bestrijdt borstkanker. Een tamarillo heet ook boomtomaat, van een taludje kun je afglijden en een tamagotchi [interactief computerknuffeldier] kun je knuffelen. Een beetje jood draagt de talmoed op zak als hij naar de Talmoedschool gaat. Kunnen tallships [zeilreus] en de opvarenden ervan ook bakzeil halen? Aan de tallyklerk [= tallyman: telt geloste of geladen lading bij schip] gaat niets ongezien voorbij. Taleggio is zachte Italiaanse kaas. Wie van de joden mogen een talliet [gebedskleed] dragen? Een talkie is een geluidsfilm. De talking blues is de blues waarin de liedtekst wordt uitgesproken tegen een instrumentale begeleiding. Taliter qualiter (= qualiter taliter – op enigerlei wijze, hoe onbevredigend ook), je regelt het maar. Met talies [zeewezen: takel] kun je taliën. In deze taxfreeshop koop je onder andere taks- en btw-vrije taksen (basset – dashond), maar die mogen het vliegtuig niet in! Het takkewijf sprak takitaki en droeg een takkenbos. Kun je tayerbladeren [tropisch gewas met eetbare knol] in een tajine [zj] (aardewerken stoofpot) stoven? De tekstverwerker dacht dat ik kamerfladderen bedoelde. Het Taino is een indianentaal.

2. In het tamarindebos staan tamarinden. Wie Tamazight spreekt, spreekt Berbers. Een beetje tamboerkorps heeft ook een tamboerijn [rinkelbom, kleine handtrom]. De chirurg moest de wond tamponneren. De tantaluskwelling is naar Tantalus genoemd. Tantaliseren wordt aldus omschreven: belust maken zonder dat er bevrediging volgt. Kan een tanker een T-anker uitwerpen? Nee, dus [zit in elektrische machines]. De Tamiltijgers gebruikten ooit de tamtam (met hun tampeloeres?). Een kip tandoori gaat toch niet met yoghurt de oven in? De match tussen de tamboer-majoors en de tambour-maîtres eindigde in een draw. Tant mieux (des te beter), je wint, nipt, tant pis [het zij zo]. Tapestry [sterke geweven stof] wordt gebruikt voor wanden en meubelen. Een voorbeeld van een tantebetje (in tantebetjestijl dus) is: wij gingen om acht uur weg en moesten wij nog hard lopen ook om de trein te halen. Zij had haar favoriete tante Betje [tante – familielid] – die zag eruit als Tante Bloemkool [zonderling gekleed] – op bezoek, toen ze naar Tante Betje [ook: Tante Meier, wc] moest, omdat ze tante Betje te logeren [ongesteldheid] had. Tante Pos kwam alleen aan de deur en Tante Cor kwam alleen aan de telefoon.

3. Een tartuufje (tartuffetje) is een huichelaar. Onder de brief stond tout à vous (afkorting: t.à.v. – geheel de uwe, t.à.t. = tout à toi). Een
taste-vin is een wijnnapje. Tarmac is gewalst en geteerd steenslag als wegdek. Een Tarentijn woont in Tarente. Zij taquineerden [kwellen] hem tot in de doodsangst. Een tararaboemdijeefiguur is een schertsfiguur. Met een tarryklem zet je iets vast. Tarpaulin is een stevig juteweefsel. Hij werd van de Tarpejische rots (niet in VD: gedeelte van de Capitolijnse heuvel in Rome) afgeworpen. Een tarboesj is een hoge Egyptische fez. Ze stonden aan de tapasbar en nuttigden tapioca [gekorreld zetmeel uit de wortelknollen van de cassave]. Op een
tapis-roulant [roltrap] hoef je geen tapis-plain [kamerbreed vloerkleed] te leggen. In Suriname is een tapu [tah-poe] een amulet. Een tapplaats was in het kader van de TAP-regeling (Regeling Tijdelijke Arbeidsplaatsen – regeling uit 1973 voor academisch personeel) een tijdelijke arbeidsplaats. Met 'tata' [dáág] namen de kinderen afscheid bij de tatami [judomat]. Tattoos (tatoeages) worden getatoeëerd. Ik zweer bij tawny (port). Taugé [sojascheuten] is bepaald niet taupekleurig (molgrijs).

4. Taxrouting [geld doorsluizen naar een land met een mild belastingklimaat] is gemakkelijker dan het lijkt. Het taylorstelsel is een bepaald productiesysteem [duur handelingen vastgelegd: maximale productie]. De tbs'ster in de tbs-kliniek had alleen maar een tazza [schotelvormige drinkschaal, meestal met voet]. Wie speelt er nu nog tchoukbal [soort handbal]? Djati(hout) is teak. Te (GB, VD ook: + r) bestemder tijd zal ik het je betaald zetten. Een teacosy is een theemuts. Je moet niet zo tekeergaan. Anders zal ik je te gronde richten en zul je te gronde gaan, wat de rechter ten gronde ook bepaalt. Met wat hij nog tegoed had, wilde hij zich tegoed doen. Nu moet hij het echter maar tegoed houden. Hij heeft ook nog een mooi tegoed op zijn bankrekening staan. Te gelegener ure (te gepasten tijde) en ter aangehaalde (VD, GB ook: + r) plaatse [contextueel: onzin!] (afkorting: t.a.p.) zal ik die cheque te gelde maken. Ik zal je tegemoet gaan, tegemoetkomen en tegemoet treden: je kunt mijn komst dus tegemoetzien.

5. De TEE is de Trans-Europa-expres. Een teetotaller [ie] is een geheelonthouder. Teboekstelling is iets te boek stellen. Als je te boven komt, dat iets je niet meer te binnen schiet, zijn je grijze hersencellen misschien nog te redden, hoewel dat dan mijn klein verstand te boven gaat. De technical sales assistant wilde zich weer te buiten gaan aan technogedoe [muziek]. De technicien had geen teclubrander [verbeterde bunsenbrander] nodig en hoefde ook het Te Deum (laudamus) [U, God, loven wij] niet te zingen. Het teckeltje liep het veld in tijdens het tackelen van zijn tegenstander door de rechtsback met een gemene tackle. Droeg de teenybopper [dweperig jong tienermeisje] echt tefilin [gebedsriemen israëlieten]? Niet te geloven! Met temp wordt een verkorting van de temperatuur in het hospitaal aangeduid [we zullen u tempen]. Bent u al getempt?

6. In de Teleac-cursus leerde ik dat 'tellurisch' 'tot de aarde behorend' is. Teneinde rellen te voorkomen, was het goed dat de wedstrijd ten einde liep. De tektoniek bestudeert ook de tektogenese [vorming van plooiingen en breuken in de aardkorst], maar niet noodzakelijkerwijs ook tektieten [glasachtige stenen = meteorieten?]. Is je conclusie tekstueel of contextueel te onderbouwen? Ik zou je tekortdoen, als ik je tekort niet zou aanvullen. Tekortschieten hoeft niet altijd tekortkomen te zijn. Is dat nu echt te zijner nagedachtenis, te ja of te nee? De tehatexlerares [tekenen, handvaardigheid en textiele werkvormen] hield te harent een partijtje, een party. De telepaat (gedachtelezer) vertoonde zijn telepathische gaven met veel pathos [hoogdravendheid]. Hij kreeg des te meer aandacht, temeer omdat de media zich ertegenaan (bedoeld: ermee) bemoeiden. Tempé is een gefermenteerd product van sojabonen. Te mijnent bekeken we de foto's waar ik te midden van de Temmincks strandlopers poseerde. Niet klagen achteraf, je koopt deze partij tel quel [zonder verantwoordelijkheid van de verkoper wat de kwaliteit en de fustage – emballage – betreft]!

7. Teloh [tee-loo] zijn stukjes cassave. De officiële afkorting van telefoonnummer is telnr. [met punt!] Laat onze kennis niet teloorgaan! 'Telenovela' is vernederlandst tot 'telenovelle' [kortlopende, romantische soapserie]. Hij hoorde tenenkrommend aan, hoe het krakkemikkige [krakemikkig, krikkemikkig] feestlied ten faveure van de jubilaris – als ware het een smartlap – ten gehore werd gebracht. Er waren tendensen (ook: z) om aan te nemen dat de mijnwerkers met hun petlampen [aan de pet] ten dode opgeschreven waren. De tunnelgids zal ons ten einde brengen. Een bijtertje vertoont tenaciteit [vasthoudendheid]. Krijgen we dat ten eeuwigen dage te horen? Ten aanschouwen en ten aanhoren van iedereen verkondigde hij dat het verspilde moeite en dus temps perdu [verloren tijd] was. Jongens waren voor haar ten enenmale onaantrekkelijk. Eenmaal, andermaal, derdemaal: verkocht! Maak af: voor het eerst, ten tweeden (anderen) male, … Het meervoud van tempus [uh/oe] is tempora. De tempranillo is een wijnstok uit Spanje.

8. Is de tempoe doeloe [goeie ouwe tijd] een onderdeel van de tempi passati [de voorbije tijden]? Een temperaschilderij is een schilderij in tempera, duidelijk [mat opdrogende verf, antoniem: olieverf]? Tempura [oe] is een Japans gerecht. Het tenhemelschreiende slechte weer ten spijt werd Maria-Tenhemelopneming toch nog een mooie dag. Ten langen leste zou hij me tenminste toch nog op de middenstip ten huwelijk vragen te midden van een horde hoogstwaarschijnlijk hoogst verbaasde (ten naaste bij ten minste vijftig) rugbyadepten. Met zijn ten onder gaan was de tenondergang compleet. Dat is zelfs figuurlijk een beetje dwaas: in je tenue de ville [wandelkostuum] ten strijde strekken. Tenuitvoerlegging is iets ten uitvoer leggen, tenuitvoerbrenging is iets ten uitvoer brengen. De tenuis [tee-nuu-wihs] is de stemloze plofklank (p, t, k; meervoud: tenues; antoniem: media – enk. medium). De puck viel ten prooi aan de gasten, maar de scheidsrechter (scheids, arbiter, referee, umpire, fluitist) floot voor de thuispartij.

9. Hij loog, tenware [tenzij] ik ernaast zat. Een tenzone (drie meervoudsvormen!) is een van de vormen van de troubadourspoëzie, een dispuut- of strijdgedicht. Dat hebt u terecht gesteld: die man heeft uw oom toentertijd [ook: toendertijd] terechtgesteld. Te rechter tijd zullen we er terechtkunnen. Na de teraardebestelling (het ter aarde bestellen) is hij bij zichzelf te rade gegaan. Bij een terdoodveroordeling vindt een ter dood veroordelen plaats en is er een terdoodveroordeelde. Bij een terbeschikkingstelling wordt iets of iemand (dan is de afkorting: tbs) ter beschikking gesteld. Waarom worden die oude koeien van uwentwege uit de gracht (sloot) gehaald en opnieuw ten tonele gevoerd? Een teorbe is een basluit en teppanyaki [let op: sukiyaki, teriyaki] is een zekere Japanse wijze van voedsel bereiden. Doet u mij maar een tequila sunrise [cocktail van tequila, sinaasappelsap en grenadine].

10. De terabecquerel (symbool: TBq) is een eenheid van kernactiviteit. Het voorvoegsel 'tera-' staat voor een een met twaalf nullen. Kirren kan gemakkelijk in het riet eindigen. Dan is er sprake van een kir [kluitje in het riet] . Een flessluiting met beugel heet ook wel musketon (mousqueton). Hij was wel tweehonderd (200) tertiën (terties) [zestigste deel van een seconde – tijd] buiten westen. Zoek eens op waar 'tertie' vandaan komt [Latijn – tertius = derde]. Heb je het teruggavenbiljet al ontvangen? Een terzet is een muziekstuk voor drie stemmen of partijen. Kunnen we ter zake komen over de terzijdestelling van ons bedrijf? Jullie kunnen dat niet zomaar terzijde stellen! De (gewestelijke) tettenmieën (bh's, beha's – bustehouder) waren kop aan staart verpakt. Dat leek wel op een heuse kop-aan-staartbotsing.

 


maandag 31 januari 2022

2582 Dictee donderdag 03-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (473) √

Dictee – dictees [2582]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 384, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (473)

1. Wat is nu feitelijk het verschil tussen tête-à-tête [gesprek onder vier ogen] en tête-bêche [van postzegels]? Ze zullen wel terug willen voor het terugzoeken en terugvinden van het horloge. Wie terneergedrukt wordt, is terneergeslagen en moet zich soms terneervlijen. De Witte Terreur [de vervolging van de aanhangers van Napoleon na Waterloo] was de terreur blanche. Inez' jurk kwam tussen de ketting van Terrence' fiets. Ik ben zo te werk gegaan, dat ik heb kunnen teweegbrengen dat hij slechts tot de tewaterlating (het te water laten) tewerkgesteld was. Een theologoumenon [oe] is een theologische uitspraak die berust op een persoonlijke ervaring of visie. Is deze gentleman de laatste der Mohikanen? Wordt het een thé complet of een tdansant (t.d.)? Een thebaïde is een kluizenaarsdorp. In
'THC-gehalte' staat de afkorting voor tetrahydrocannabinol. Thaumatologie is de leer der wonderen. Thalidomide was het rampzalige softenon [aangeboren afwijkingen bij de baby]. Werkt dat ook in op de thalamus [grijze stof van de tussenhersenen]? Bij Toutatis [grappig bedoelde krachtterm – Asterix en Obelix], wat een mess [knoeiboel]!

2. Thanatofilie is de dwangmatige suïcideneiging. Bij het teaën was het thatcherisme [Engeland – Margaret Thatcher, de iron lady] gespreksonderwerp. Theürgie is geestenbezwering. Thetische uitspraken hebben het karakter van een these, een stelling. In onze voorgevel zit thermopane [zeker merk dubbel( )glas]. Een van de Griekse letters is de thèta (net als de bèta). Thermische lansen dienen als lasbranders. Een thermocauter (thermocautère) is een geneeskundig instrument om weefseldelen uit- of door te branden. The Star-Spangled Banner is het Amerikaanse volkslied en met
'stars-and-stripes' wordt de Amerikaanse vlag aangeduid. Wat thoracaal is, betreft de thorax. Thiamine is vitamine B1. Onder thorbeckianen [Thorbecke] vind je ook ongelovige thomassen. Die thuis moet spelen, is de thuisspelende ploeg. Hij had een tic [raar aanwensel] van thujamos [zeer fijn mos]. Een thuriferarius is een wierookdrager. Na zijn allereerste TIA (transient ischaemic attack) hebben ze een tibetdog [herdershond] aangeschaft.

3. Een tierce [uitspraak: tiers] is een Engelse inhoudsmaat. Een triëre is een oorlogsschip. Toen we het na een tigtal keren voor de tigste keer vroegen, kwam hij uiteindelijk wel met een tig aantal argumenten op de proppen. De tienergeneratie bestaat uit teenagers. De thyrsus (thyrsusstaf) was het attribuut van de bacchanten. Met een pimpmobiel kun je bellen, de term 'pimpotentie' danken we aan Pim Fortuijn. De Tiers-Etat (de burgerij) is de derde stand; wat is de vierde? Antwoord: dat hangt volgens VD van de taal af: in het Nederlands sinds de negentiende eeuw de arbeiders, maar in het Engels (de fourth estate) de pers en andere media. 'Timotheus' schrijf je zo volgens VD [NBG: Timoteüs]. Een timon is een mensenhater. Wat verstaan ze gewestelijk onder een tinus-aan-de-rekstok [kruisbeeld – jan-an-de-lat]? In een tinnekast bewaar je tinnegoed (tingoed uit de tingieterij: tinnen vaatwerk). Hoe zit de staatsvorm timocratie [alleen vermogenden] in elkaar?

4. Op beschuttingsmuren van middeleeuwse wallen en torens vind je soms een tinnenserie. De gannef [dief, schelm] behoorde tot het tinnef (tennef, gespuis). Timotheegras is een als voedergras veel aangekweekte soort van doddengras. Jij, rare tinus, lijkt wel een tipsy [dronken, licht aangeschoten] gipsy [zigeuner]! Nadat ze had
getipp-ext, was 'tiptop heertje' nu goed gespeld. De Tirolers dragen vaak tirolerhoeden (Tiroler hoeden). De titoïsten [Tito] hadden een titanenstrijd geleverd. Hier mag geen tittel of jota aan veranderd worden! Toen het tobbetje-even-rond het tobbedansen gewonnen had, bracht hij, met in zijn ene hand toast, met zijn andere hand een toost uit. Op de T-kruising vielen de T-koppelingen van de vrachtwagen af. Een tjost is een gevecht tussen ridders te paard. Iemand tjintjangen is hem tot moes slaan. Olé, tsjakka, tjabé als specerij en spécialité [bijzonder, eigen product] en tjandoe [in Indië bereide opium] toe! Een tire-fond (kraagschroef) wordt gebruikt voor de bevestiging van railstoelen op dwarsliggers [bij spoorwegen].

5. Geef mij maar een tiramisu'tje als toetje. Hé jij, toddik [niet meer in VD: smeerpoets] met je toddenoutfit [tod(de) = prul, oude lap], wil je een toddy (koude grog [grohk]) van me? Beperking van je to-dolijstje zou ik toejuichen. Na het je toe-eigenen van iets, heb je je dat toegeëigend. Het kan er heet aan toegaan tussen de toekans [vogels]. Ze moeten nog wat naar elkaar toe groeien. De tournee had veel weg van een toertocht. Dat hij toeterlazarus was, zijn zatheid, werd een hot topic. Boven op de toercaravan zat een toerako, een met ether bedwelmde bananeneter. De toehoorster zou niet meer toekomen aan het stellen van haar prangende vraag. De arme tobias roetsjte met zijn slee de tobogan [kermisroetsjbaan] af.

6. Tocoferol is een vruchtbaarheidsvitamine, vitamine E. Een toccata is een compositie voor klavier of orgel. De tocologie is de leer van het baringsproces. Een tobhut wordt bij de valkenvangst benut. Een toetoep is een hoog gesloten jasje met stijf opstaande boord. Nadat hij de deur had toegetrokken, wilde hij de aandacht naar zich toe trekken. In een bijna tolstojaanse entourage werd de fles tokayer(wijn) ontkurkt. De tolken-vertalers, net afgestudeerd aan de tolk-vertaleropleiding, wensten elkaar toitoitoi. De tong picasso (in feite een tongfiletje) smaakte tongstrelend, ravissant, à ravir. Het tomtommen doe je met een tomtom, liefst van het merk TomTom (voorbeeld van een CamelCase). Een tompoes kun je wel onder een tompouce opeten, maar niet omgekeerd [Deze zin is – 2020 – sinds kort dubieus – VD en GB zeggen feitelijk: tompoes = tompouce, gebak, paraplu]! De tongpunt-r wordt niet met de huig gevormd. Het was kiezen: tomaten- of groentesoep. Een tokeh [ee] is een gekko. Ik doe tout mon possible [al het mogelijke].

7. De tomahawk [strijdbijl indianen Noord-Amerika] verstoorde de tölt [een van de gangen] van het paard grondig. De an sich al schitterende uitdrukking 'to kalon k'agathon' staat voor 'het mooie en het goede'. De topless zwemwedstrijd was de top of the bill [belangrijkste programmaonderdeel]. Een van de betekenissen van 'toot' is 'greep van een reischaaf'. Een poulaine [oe èh] is een tootschoen [oo]. Een tootsie [oe] is een man als vrouw verkleed. Dat komt niet veel voor bij Hutu's en Tutsi's. De Toradjase geschiedenis verhaalt van de Toradja's. Een toqueje (zeg, afhankelijk van de maat, maar toque) wordt gedragen bij honkbal en ijshockey [genitaliënbeschermer]. De torr [geen speciaal symbool], genoemd naar Torricelli (die van de buis!), is een eenheid van druk in de vacuümtechniek en gelijk aan de druk van een millimeter kwik (symbool: Hg – hydrogenium is waterstof!). Tot nog toe, tot nu toe, snap ik weinig van wat een toties-quotiesaflaat
[2x ie-jèhs] is [kan bij elk r.-k. kerkbezoek verdiend worden]. Wel weet ik wat 'toties quoties' betekent: 'zo dikwijls als'. Tout le monde [iedereen] weet dat!

8. Een schoolreis dient tot lering ende vermaak [uitdr.]. Tot hoe laat kan ik nog van je te horen krijgen tot hoever je met me meegaat? Ik vind het tot daaraan toe dat zij tota tua [geheel de uwe – t.t.] is. Hij was
tot-en-met een geleerde. Wie de toss won (ik tos altijd zelf), mocht het eerst de tostitoaster gebruiken. Ook Toscanen roken toscaners [sigaren] (of roken zij andere Toscaners uit?). De auto was total loss en kreeg daarom een totallossverklaring. Kijk, dat is nou nog eens
to-the-pointinfo [VD bijw., GB bnw.: to the pointe info!]. Een torsekast heeft getorste poten. Een torsadenlas tordeert twee uiteinden. In Italië hebben ze zelfs met 65 nog geen torschlusspanik. Het zal je
ivf-moeder
[in-vitrofertilisatie – in vitro, reageerbuis(bevruchting) – ant.: in vivo] maar wezen! Wat is het verschil tussen tortilla's [Spanje: omelet, Mexico: dun pannenkoekje] en tortellini [halvemaanvormige of ronde pasta, klein] respectievelijk tortelloni [groot]? 'Topvijfplaats' [letters] schrijf je [met cijfers] ook als 'top 5-plaats'. De topscorer tobde niet, maar voelde zich wel toppiejoppie (dit is een bijna-reduplicatie). Een toponymist bestudeert toponiemen [plaatsnamen]. Wat is topocytochemie [topochemie m.b.t. afzonderlijke cellen]?

9. De Topografische Dienst maakt onder andere kaarten. Let op: de td is de technische dienst (en t.d. tdansant). Een top-downbenadering vindt top-down plaats in plaats van bottom-up. En dat zo plotseling: het lijkt wel op tourner casaque (zijn jasje keren, de huik naar de wind hangen). Toen Gino op tournee was, gaf hij in het kleine cafeetje aan de haven enkele tournée(s) générales (B.-N., spreektaal). In de Tourkaravaan (Tour de Francekaravaan) mogen geen toercaravans meerijden, wel één touringcar (toerwagen). In de touristclass (toeristenklasse) kom je niet via een tourniquet (kruisrad). In de Tour de France wordt meer verdiend dan in de Tour Féminin, welke strapatsen [bokkensprongen] en tours de force [krachttoeren] de Tourrenners in elke touretappe ook uithalen. Kun je een toupetje [haarstukje] eigenlijk wel touperen [een kuifje in het haar maken]? Het gros-de-Tours is een zware, zijden of halfzijden geweven stof [vgl. gros-de-Naples]. Politici halen in hun tours d'ivoire [ivoren torens] tours de passe-passe (goocheltoeren) uit.

10. Tours de bâton zijn ook trucjes, kunststukjes. Toucheren is aanraken en touchy is lichtgeraakt. Voor het rectaal toucher kon de arts ook zijn honorarium toucheren. Bij het schermen is een touche een aanraking en een touché een treffer. Een touche-à-tout is een bemoeial. De tragédienne speelde in een tragikomedie. Ze speelde de tragischte rollen. De communicant was de zoon van een trafikant [handelaar, koopman]. De trekker [met rugzak] reed mee op een tractor. Werkt een tracergas [inert gas waarvan de concentratie gemakkelijk meetbaar is] ook in op de tractus (een bundel zenuwen)? Verdraagt toyotisme [maximale prestaties, kleine teams, minimale voorraden] wel toynbeewerk [ontwikkelingswerk onder de arbeidende klasse]?