2554 Dictee donderdag 13-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (452) √

Dictee – dictees [2554]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 405, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (452)

1. Op Hawaï eten ze hawaïburgers. Met het ME-syndroom heb je myalgische encefalopathie (encefalomyelitis). Het Balkansyndroom [militairen, vgl. Golfsyndroom] zou niet bestaan, zo hoorden we recentelijk. Metempsychose is zielsverhuizing. Een uitzaaiing wordt ook metastase genoemd. Metalliek en metallic zijn synoniemen. Is methodeleer hier een studievak? Kun je wat voorbeelden van metro- [moedersnaam] en patroniemen [vader] geven? 'Couperus lezen' is een voorbeeld van metonymie (metonymia – in dit geval: boek van). Met microcefalie heb je een klein hoofd. Hoeveel microbesoorten zouden er bekend zijn? Een fragment uit het Oude Testament, op een rolletje perkament geschreven en in een busje aan de deurpost bevestigd bij vrome joden, heet een mezoeza. Zijn dat nou midasoren [lange of ezelsoren]? Het is moeilijk, steeds de juiste middens te vinden. Zijn die Midden-Europese landen het eens over het
Midden-Oostenbeleid? Het kereltje was nog mies(j)er [lelijk, slecht, bangelijk] dan zijn broer.

2. De middle class genoot van de middle of the road, voluit:
middle-of-the-roadmuziek. De middleclassgenoot genoot ook van de middle of the road. De midrasj [mv. VD: midrasjim, GB: midrasjiem] is een interpretatie van een commentaar op de Thora. Aangezien 'mie' in het Groene Boekje mannelijk is, zal dat een homoseksueel zijn. Overigens staat 'mie' ook in VD. Met 'mi' wordt kennelijk een soort van vermicelli bedoeld. Mihoen is dunner dan mi. Een mihrab is een gebedsnis. MiG's (ontwerpers: A. Mikojan en M. Goerevitsj) zijn Russische gevechtsvliegtuigen. De miliciens-korporaals [+] werden mildironisch te kijk (te kakken) gezet. Een mikwe met meervoud mikwes (of mikwa met meervoud mikwa's (GB) of mikwaot (VD)) is een ritueel joods bad of badhuis. De milieueducatie stond hoog op het verkiezingsprogramma: de milieu-uitgaven zullen fors stijgen. Het militair-industriële complex krijgt minder geld toebedeeld. Die partij is militant nationalistisch, maar ook felnationalistisch. Inwoners worden per mille [duizend] geteld. Hebben jullie ook last gehad van de seven-year itch [neiging om vreemd te gaan na 7 jaar huwelijk]? De mimespelers (mimers, mimici) hebben gemimed. Een minidisc [VD, GB + minidisk, md] is vrij klein.

3. Mine(s) maken (GB) is nog verre van echt iets gaan doen (VD: mine van iets maken, mines maken). Die mini-ijstijd duurde niet lang. Een minimalartuiting legt een relatie met de omgeving. Een minoriet is een minderbroeder. De minnezanger nuttigde een minnedrank. Het
min-maxcontract liep af. Met minimaal een minjan kun je in het jodendom een godsdienstoefening houden. Heb ik hem dan iets misdaan? Ze droeg een mirtenkrans. Op Miradj wordt de miradj (hemelreis) van Mohammed herdacht. Van je misjpooche [familie] moet je het maar hebben. De Misjna is een verzameling joodse wetten. Met het miserere wordt psalm 51 (in de Vulgaat: 50) aangeduid. Pas een huwelijk kan je doen hunkeren naar misogamie (afkeer van het huwelijk – niet te verwarren met misogynie = haat, ziekelijke afkeer van vrouwen). Het antediluviale tijdperk is van voor het diluvium (= pleistoceen). Hij nam de beslissing coram Deo [voor het aangezicht van God]. Deze verzamelaar is gespecialiseerd in eofilatelie [tijd van voor de postzegels]; de EO-programma's over vrijetijdsbesteding helpen hem daar weinig tot niets bij.

4. Het voorcolumbiaanse (van voor Columbus – precolumbiaanse) Amerika stelde niet veel voor. Een sharpie is een kleine soort (de en het) van zeilboot. Bij 'prototypografie' [de vroegste vormen en producten van de drukkunst in Nederland, niet-gedateerde teksten van voor 1473] verwijst Van Dale naar 'costeriana'. De prerafaëlieten zijn aanhangers van een Engelse, romantische kunstrichting. Dat is paucorum hominum, aan weinig mensen besteed. Kastie is een balspel, verwant aan kaatsen. Het woord 'mistletoe' [mih-suhl-too] moet je natuurlijk wel goed uitspreken. Heb ik iets miszegd? Bij een mixed grill horen (mixed) pickles . Mixture is pijptabak, niet te verwarren met mixtuur [mengsel, orgelregister]. De mobiles (GB ook: mobile's) draaiden rond. Hij had al diverse mo-aktes, maar haalde ook nog die specifieke mo B-akte. In een MKZ-crisis heerst er mond-en-klauwzeer. Zijn mo-aktemap puilde uit. Met een mobilhome bedoelen de Vlamingen een groot soort camper. Dat modeblad wordt door de mode-industrie gesponsord. De modeontwerper had in het magazijn nog een ouderwetse modem [modulator-demodulator] staan.

5. De term 'modern-klassiek' is je reinste contradictio in terminis. Wij waren blij te moede, zij bang te moede. Wat is de relatie tussen Moeder Aarde en Flora's kinderen? Geldt daartussen een moeder-dochter- dan wel moeder-kindrelatie? Op Moederdag komen alle kinderen. Maria is wel de Moedermaagd, maar zij is niet Moeder Natuur. Zijn er na Saddam Hussein nog Moerasarabieren overgebleven tussen de
moerasvergeet-mij-nietjes? Is zij in moermantherapie? Moesjawara zijn eindeloze beraadslagingen. De mofokoranti in Suriname is de mondkrant, het roddelcircuit. Op molières kun je lopen. Als toetje was er mokka-ijs.

6. Een moleculair bioloog doet moleculairbiologisch onderzoek. De moksimeti is een Surinaams gerecht. De Molièrevertaling was van hoge kwaliteit. Ze spraken niet met één mond, maar wat ze zeiden was mondgemene kennis. Monastiek is het kloosterleven betreffend. Het mineraal monaziet is samengesteld uit cerium en thorium. Soms heb je zo'n momentum. Theoretisch kan dat slechts eenmaal het moment suprême zijn … De molukkenkreeft leeft niet alleen op de Molukken (onder de noorder- of Kreeftskeerkring, of bedoel je de zuider- oftewel Steenbokskeerkring?). Molybdeen (symbool: Mo) heeft als atoomnummer 42 en is een zilvergrijs onedel metaal. Een mollusk is een weekdier en met een molluskicide kun je slakken bestrijden. Het is de bedoeling dat jullie mond-tot-mondreclame maken voor de
mond-op-mondbeademingscursus. Het monnikenlatijn is nog lang geen Kerklatijn.

7. Het mongolisme is down, het downsyndroom (syndroom van Down). Monopolyen (GB), monopoly spelen (GB), doe je met monopolygeld (GB). Een obelisk is een voorbeeld van een monoliet. Monoklonale antilichamen zijn van dezelfde kloon gemaakt. Een monoftong is een eenklank. Regelt de monumentenwet de Monumentendag? Nee. Een montycoat is een houtje-touwtjejas. Het montessorionderwijs zit in de lift. Met hun Mont Blancbeklimming schreven ze geschiedenis. De montage-instructie was overduidelijk. Moquette is fluweelachtig trijp. Het mora is hout van een zekere loofboomsoort. De mopé is een eetbare, pruimvormige, gele vrucht. Een Moors paleis is in Moorse stijl gebouwd. In de mormonenkerk wordt geen morning-afterpil gebruikt. De Morin (Moorse) plukte morieljes (morilles). Bij de drogist buiten hing een moriaan. Zij leed aan morfineverslaving. Morbide humor is maar al te vaak macaber, pervers.

8. In Moskovisch gebak zit een scheutje rum. Een mosjav [mv. VD mosjavim, GB: mosjaviem] is een net-nietkibboets. Een muizenis is beslist geen muizenhol. Een Multatulibiografie mag je met recht multatuliaans noemen. MS is multiple sclerose. In de wiskunde komen multipele wortels (van een vergelijking) voor. De multi-etnische brigade was multi-inzetbaar. Een multiplechoice-examen is multiple choice. De munster is een zachte kaassoort uit het Munsterdal (in de Elzas). Een munsterkerk is een domkerk. De naam 'muon' is ontstaan uit 'mu meson'. Een musette kan een trekharmonica zijn. Mutsaard is hout voor de brandstapel. Hebben ze in Myanmar MX-raketten? Hij was muzikaal en zat in de muziekzaal. Mythevorming vindt autonoom plaats. Of kan je die sturen? Ik heb een aversie tegen de A-versie op de A-kant van die uitvoering in A-majeur. Is mijn bestelling akanten (acanthussen) al aangekomen?

9. Citer, cimbaal en tamboerijn kom je in de Psalmen [Bijbelboek] al tegen. Ga je dit jaar op Prinsjesdag naar Den Haag ('s-Gravenhage)? Met fine fleur wordt een uitgelezen (hebben ze het boek uit?) gezelschap bedoeld. Een fiësta is naast feest(dag) ook een stierengevecht in carnavalstijd. Falderappes [gajes, geteisem] vind je soms in een stadion. In Ethiopië trok een lange falanx [stoet] van Falasha's voort. Wat is het meervoud van falange [falanges, falange's]? Met fair play kun je de fairplaybokaal verdienen, bij fair trade worden fairtradeproducten verhandeld. Het faiencedecoratiesproductiebedrijf werd failliet verklaard. Zij zong falset [hoog register van de stem], vals, dat wel.

10. De FIDE [Fédération Internationale des Échecs] is de Internationale Schaakfederatie. Fides is geloof, zoals in fides carbonaria (kolenbrandersgeloof) en in fides Punica (Punica fides, trouweloosheid). Dat komt letterlijk van Latijn voor: punische (Carthaagse) trouw. Bonafide is te goeder trouw, malafide te kwader trouw. Het sjibbolet van de lutheranen is 'sola fide' (door het geloof alleen). Fideïsme vindt dat religie alleen op geloven gebaseerd is. Het fidelisme is castroïsme. Je kunt ergens fiducie (vertrouwen) in hebben. Je kunt een fidele vent zijn (fideel is genoegenszuchtig). Het
fideï-commis (bnw., adjectief: fideï-commissair) is erfstelling over de hand. Een fidejussio is een schriftelijke borgstelling. Fidus is een bijvoeglijk naamwoord, zoals in 'fidus Achates' (een trouw metgezel). De drieletterafkorting s.f.r. staat voor 'sub fide remissionis' (in het vertrouwen op terugzending).

11. Zou steunrijden [niet meer in VD: shoppen van de ene gemeente naar de andere voor bijstand] steun vinden bij de politiek. Ik denk stilaan: doe maar kalm aan. Vertonen Britten vaker een stiff upper lip [onaandoenlijkheid]? Een streng gelovige is strenggelovig Er heerst daar een rijke stinsenflora (VD ook: z – stins: versterkte adellijke woning in Friesland).

 

2553 Dictee woensdag 12-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (451) √

Dictee – dictees [2553]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 405, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (451)

1. Faeröerders wonen op de Schapeneilanden. Het farnasol [in etherische oliën] behoort tot de sesquiterpenen. In het Goereese wonen heel wat farizese mensen. Een farcicale klucht zit vol farcen [klucht]. Is dat famille-roseservies [Chinees porselein] gesneuveld? En die famille-verteschaal dan [idem, vijf kleuren, vooral groen]? De families Flodder en Doorsnee hebben weinig gemeen. De farouche [wild] mannenverslindster was ontembaar. Het Duitse carnaval wordt ook wel fasching genoemd. Een faun is een bos- en veldgod der Romeinen. We doen het faventibus astris, onder een gunstig gesternte. Faute d'argent [bij gebrek aan geld] moeten we het er maar mee doen, faute de mieux [bij gebrek aan beter]. Het boek telde twaalf fascikels [aflevering]. Fausses couches [+] zijn miskramen. Het fauvisme is naar 'fauves' (wilde dieren) genoemd. Een fashionista is een vrouw die de laatste mode op de voet volgt. Mag je haar ook een fashionvictim noemen? Ja. De belhamel, aanvoerder, heet ook wel fax et tuba.

2. Lobbyen is een kwestie van stroopsmeren en featherbedding [in de watten leggen]. Feedingfrenzyhonger [onverzadigbaar verlangen naar nieuws] is nauwelijks te stillen. De felnationalistische fedajien [in het Midden-Oosten islamitische, anti-Israëlische of antiwesterse volksmilitie] met hun felrode sjerpen waren felomstreden. De foto's van het felgeteisterde [VD: lemma 'fel'] gebouw waren felbegeerd. Anders gezegd: de foto's van het erg geteisterde gebouw waren erg begeerd. De felliniachtige [filmregisseur] fellowtraveller [sympathisant communisme] was een felle jan, die pochte (opschepte) over zijn neef, een fellah, een Egyptische landbouwer. De feelgoodfactor is een onmisbaar ingrediënt van de feelgoodfilm. In een viool kan een f-gat zitten. Sommigen noemen deze hoofddeksels fezzen, anderen tarboesjen. Fettuccine is lintpasta. Fêtes galantes [+] zijn schilderijen. Het festivalweidegebeuren leek wel een fête champêtre [tuinfeest]. Feta etend en elkaars ferronnières [voorhoofdssieraad] bewonderend, passeerden ze de hoop fernambukhout [ook: pernambukhout, braziel], terwijl de fenneks (VD ook: fenneken – woestijnvos) in het donker wegvluchtten. De begaafde feniksdichter [zeldzaam begaafd] wist zelfs weg met het fenylmethylketon (acetofenon). Het symbool voor femtometer is fm [femto: 10^-15]

3. Het ethylderivaat fenacetine helpt tegen hoofdpijn en koorts. Een fenakistiscoop is een apparaat met spleten. De (het) feng shui is uit China afkomstige kunst. Het fenotype is een soort kruising tussen genetische aanleg en milieufactoren. Hij had een fijnbesneden gezicht, maar was verder grofgebouwd. Zijn zuster is grof gesponnen en los gedraaid [uiterlijk sterk, innerlijk zwak]. Een spreuk zegt het al: fiat justitia (et) pereat mundus (niet meer in VD: het recht moet zijn loop hebben, al vergaat de wereld erbij). De fichedoos was leeg. Een fichuutje is een halsdoek. Bevat dit boek fictie of non-fictie? Op de fiësta fietsten de fietsgekke fietssters langs het cricketveld, alwaar hun eega's fieldden. Fierljeppen doen ze in Friesland. Fijiërs betalen fijnchemicaliën met Fijidollars [FJD]. De gemeenteraad werd helemaal buitenspel gezet. De naan (het naanbrood) is Indiaas brood. Veel Neolatijnse uitdrukkingen behoren tot het Nieuwlatijn. India's geschiedenis is boeiend.

4. De voortvluchtige zou in het nabijgelegen Mali of het verafgelegen China zijn. Napi's zijn eetbare knollen uit de yamswortelfamilie. Kan een nargileh [Turkse waterpijp] ook als vredespijp (calumet) dienen? Is dat een nataal dan wel een post- of prenataal probleem? Wordt het weer pappen en nathouden? Kom je de nasibal en -schijf als
nasi-ingrediënten tegen in nasiproducten als nasi goreng en nasi rames? Hij is een crack in nat-in-nat schilderen. Zijn bompa was ooit nationaalsocialist. Ik heb in Suriname gestudeerd en ben ex-Natin'er (Natuurtechnisch Instituut). Ik ben zelfs nog kandidaat-voorzitter geweest van de Nationale Assemblee. Native speakers zijn voor anderstaligen de beste docenten in hun moedertaal (hier worden niet bedoeld geluidsboxen). Het spannende jongensboek ging over de Navajo-indianen. Je mag zowel 'Nauw van Calais' als 'Nauw van Kales' (GB, thans niet meer!) schrijven. Bedoeld wordt dan de Straat van Dover.

5. De inkomsten werden naar avenant (navenant) verdeeld. Met navy truien [navytruien] heb je vanzelf een navylook [navy look]. De
NAVO-eenheid vertrok van de NAVO-basis. Hij bestudeert de Nederduitse dialecten (dus niet het Hoogduits ...). Veel Neder-Duitse gebruiken zijn verloren gegaan (Ook in het Nederduitse spraakgebruik). In nazi-Duitsland was veel naziagressie, zo ervoeren de nazi-jagers. De neanderthalers leefden heel lang geleden. Hier is nederwiet populair. Op de Nederlandse Antillen wonen
Nederlands-Antillianen. Het neekamp voerde een neecampagne om
ja-stemmers om te turnen tot nee-stemmers (let op: geen neezeggers!) en zo een nee-uitslag te creëren. Ligt Nedersaksen in de buurt van Noord-Rijnland-Westfalen? Wat is dit een negorij, zeg!

6. De neg(ge) is de zelfkant. Werd in de negerhut van Oom Tom Negerengels gesproken? Neofyten en neofieten zijn respectievelijk(!) planten en nieuwbekeerden. Het Nengre was de slaventaal in Suriname. Het zou uit een Ollie B. Bommelstrip kunnen komen: goedemorgen commissaris Bulle Bas, ik ben Beun de Haas, woon in Nergenshuizen en ben een beunhaas, al zeg ik het zelf. De commissaris sprak vervolgens heer Bommel aan: "Heer Bommel, wat is je naam?" De netsuke [nèht-skuh] is de gordelknoop. Deze berekening is volgens het netto-nettotraject. Volgt deze e-mail geheel de nettiquette (netetiquette)? Is een netenkam een Nisskakam (merk)? Ja, luizen ... Mijn neus-keelholte voelt verre van senang. Hij is een neuswijze (div. bett.) wijsneus. In de niet-Engelstalige literatuur (GB ook: tt) kwam ik de niet-euclidische meetkunde niet tegen. Het newtoniaanse zwaartekrachtbegrip is heel klassiek. Het
no-nonsensebeleid sloeg aan.

7. Het niet-alledaagse nietapparaat – een soort nietpistool – niette voortreffelijk. Het Nieuwe Testament spreekt van nieuwgeborenen. Dat raadslid is toch nieuwgekozen, nietwaar? Wat houdt de nietzscheaanse leer nu werkelijk in? Het nijlpaard, de (-)krokodil en de (-)reiger kom je in Egypte tegen. Een nikab is een gezichtssluier. In het
no-cure-no-paycontract was geen no-claimkorting voorzien. Hij was op tijd aan het NMBS-station [Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen]: noblesse oblige [adeldom verplicht]. Wat is de nom de plume [pennennaam, pseudoniem] van die schrijver die op non-actief staat ook alweer? De nomadenstam was de bovenliggende partij. De nonvlinder vloog non-stop van het rupsennestje naar de dennenboom. Een non sequitur is een niet-geoorloofde gevolgtrekking. Nondedju [nondeju, verdju], wat een kloteweer [pokkenweer]! De noni (GB) is een vrucht met lekker sap. Het achtergrondkoor bestond uit een aantal
non-descripte [onopvallend, vaag] figuren. Bij de Noordkaap vind je regelmatig voorbijzwemmende noordkapers [baleinwalvis].

8. Een no-showstudent komt nooit op het toneel. Het
normen-en-waardendebat gaat over ons normenstelsel en onze waardebeleving. Met floss kun je je tanden flossen, een vloszijden leeswijzer kun je in een boek leggen en het vlossig uiteinde van sigaren wordt ook wel flos genoemd. En vergeet vooral niet: flos caducus (vergankelijke bloei), flos ipse (een bloeiend jong meisje) en flos juvenum (flos juventutis: de bloem der jeugd). De fullprof, een fullback, kreeg een free kick. Zijn ene broer doet aan freefight(en), de andere scoorde met kaarten een full house. De groente was fijngesneden, om niet te zeggen zeer fijn gesneden. Het fijnstofbesluit betreft (BE) fijn stof (NL: fijnstof). Het was een feit, dat hij fijt had. De sikhs zijn monotheïstisch georiënteerd. Hoe komt het Bargoense filippie (tienguldenstuk) aan zijn naam? Oorspronkelijk munt met borstbeeld van Filip van Spanje! Waarom kan een filhelleen niet in een modern symfonieorkest spelen? Glansgaren heet in het Frans meestal fil d'écosse.

9. Mag ik een filetje? Ja, wat wilt u: filet americain [BE: preparé] , filet mignon [van het smalste deel van de ossenhaas] of filet d'Anvers [gerookte runderfilet]? Hoe ze het fiksen weet ik niet, maar die junks fixen wel viermaal per week. De fil-à-fil is een bepaald soort weefsel. Fijtedalen zijn gekonfijte dadels. De fikh is de jurisprudentie van de sharia, de islamitische wetgeving. Er is vanmiddag thé complet. Geef mijn portie maar aan Fikkie. OK (oké), maar er zijn meer honden die Fikkie heten [Mops of Blom, koeien: Blaar]: welke dus? In Bijbelse tijden kon je in Palestina naar de Filistijnen gaan. Ook een
film-noirregisseur [film noir] is een filmmaker: hij doet aan film maken. Ik fitnes en daarna eet ik altijd fish-and-chips. De fiscaal jurist was ook fiscaal-economisch en fiscaaltechnisch behoorlijk onderlegd. De fischer-tropschsynthese is een bepaald chemisch proces. De first lady [in de VS nu ook: first man!] vroeg een second opinion. Dat leidde tot een gedegen en langdurig secondopiniononderzoek naar de vermeende kwaal waaraan zij lijdt.

10. Ze moet gedacht hebben: first things first. Stort de fiolen van je toorn maar rustig uit (Vergelijk: de fiolen – ook violen – laten zorgen)! Met een beetje fingerspitzengefühl is de finishing touch snel aangebracht, ben je gefinisht en is het dus finito [afgelopen]. Een Lord Wanhoop moet de uitdrukking 'finis Poloniae' [het is gedaan met Polen] kennen. In Syrië vond door Iran een zekere finlandisering plaats. Zelfs binnen een coterie [kliek] kun je nog een fine fleur [de meest uitgelezenen] hebben. Met chaplinhoed op speelde hij een ongeëvenaarde Chaplinvertolking. In een fin de siècle wordt vaak een fin-de-sièclegevoel gecreëerd. Vandaag zijn er drie returnmatchen.

 

2552 Dictee dinsdag 11-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (450) √

Dictee – dictees [2552]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 407, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (450)

1. Boven de flap-aan-de-wand [klaptafel] hing een flap-over [flip-over]. Is 'flandricisme' een flandricisme? Nee. De flandrien [wielrenner] was een verstokte flamingant [Vlaamsgezinde]. Hij was flabbergasted [verbijsterd, stomverbaasd], haar op de afternoontea te treffen. Buiten de fitnessstudio bevond zich een fit-o-meter [trimbaan]. Het boeket was duidelijk ineengeflanst (werkwoord: -flansen). De petite histoire [geschiedenis van de bijfiguren] verhaalde van petitfours [koekje] en petits-beurres [biscuitje] in het petite maison [woning maîtresse], waar de petit-maître [pronker, saletjonker] een petit mal [absence] kreeg toen de maîtresse het petit point [de kruissteek] oppakte. De
flamenco-interpretatie was gebaseerd op de gedachte aan flamingo's. Flausch is duffelse wollen stof. De twee broers zijn als Flip en Jacob (past niet bij elkaar). Een flikflak is een reeks handstand-overslagen. De maaglijder had geleerd te fletcheren [hap voor hap en goed kauwen]. Een fliffis [op trampoline] is een 2-voudige salto met schroef. Een flexikoker [afbraak zware stookolie] is een fabriek, een flexiecirkel [kromtecirkel] komt uit de wiskunde. Flensen doe je tussen de korenaren (of in het struweel), flenzen met de lading van een schip. Flok is wollegras.

2. De flare [fakkel] werd flashy [flitsend] uit het vliegtuig geworpen en gaf een flash [flits]. De fleetowner (geen 'town'! – maar een reder) droeg een fleece bodywarmer [fleecebodywarmer]. Een flèche is een pijl, flerecijn is jicht en een fleer is naast Staphorster nieuwjaarskoek ook een klap. Milchig en fleisjig zijn termen bij de joodse voedselbereiding. Als je bij Bordeaux komt, vergeet dan niet zo'n fameuze margaux [wijn] te drinken, een medoc [idem, soortnaam]. In oorlogsgebieden staan altijd weer nieuwe Florence Nightingales [cijfert zichzelf weg voor zieken of gewonden] op. Floroglucinol is benzeen-1,3,5-trion. De floréal was de bloeimaand in de Franse Republiek. Tennis kan op een floidbaan gespeeld worden. Floating rate notes zijn obligaties met variabele rente. Worden er nu ook nog flippootjes gespaard? Een foergon (niet meer in VD) is een vrachtwagen. De foerageur fourneert de levensmiddelen. Als halve scheikundige weet ik maar al te goed wat het
N-pteroyl-L-glutaminezuur is (foliumzuur!). Nou, geef me dan toch maar een klein flûteje champagne.

3. Met veel flux de bouche en flux de paroles [beide: radheid van tong, welbespraaktheid] probeerde hij zijn fluwelenfrederikgedrag [goed, zachtaardig] te rechtvaardigen. Een focolarini is een kleine gemeenschap van leken en priesters. Een focaccia is een Italiaans brood. Dat is me wat: oceanisch onderzoek in de Oceanische [van Oceanië!] kustwateren. In een ochlocratie heerst het gepeupel. Verwijst 'ochtendlijk' naar een vroege dood? Nee. In alle Vlaamse plaatsen heb je een OCMW [Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn]. Oekraïens slaat op Oekraïne. Om modern Hebreeuws te leren moet je een oelpan [intensieve cursus daarin, mv. oelpans, VD ook: oelpanim, GB ook: oelpaniem] volgen. Het oestrum (GB: oestrus) ligt tussen
pro-oestrum en metoestrum. De ofiologie is de leer der slangen en ofidiofobie is de ziekelijke vrees voor slangen (en wat is eibofobie eigenlijk? – angst voor anagrammen). Het okshoofd is een oude vochtmaat. Een ojief [schaaf] vind je bij timmerlieden, een ogief [spitsboog] bij mathematici. Olewesjolem [wijlen] Kennedy was erg geliefd bij velen. Hoeveel olieproducerende landen zijn er? En hoeveel daarvan zijn praktisch olie-uitvoerend? Op Kreta hadden de Olympische bergbeklimmers (als waren ze de plaatselijke goden – berg Olympus!) een barre tocht. Een mallejan is een wagen; gelukkig maar.

4. Doordat ze om en om de kop namen, bleven ze op-en-top in conditie. Voor omva(de)ming [omvamen, omarmen] zijn twee armen nodig. Zie niet om in wrok, dan ben je in een ommezien weer de oude. Op 25 november viert men in Suriname de Onafhankelijkheidsdag. Een sousmain is een onderlegger of -ligger. Het or-lid kraakte de ondernemings-cao volledig (af). De ongeuite, de niet-geuite, kritiek was niet mals. Plotseling ontwaarde hij haar. Hij ontwaardde zijn reisbiljet en daar stond hij dan met het ontwaarde biljet. De rijontzegging gold voor zes maanden. De oppositieleider gedroeg zich onvaderlands. De onus probandi [bewijslast] ligt bij mijn geachte confrère. Onverrichter zake keerde de onderhandelaar weer. Forain beslag (saisie foraine) is conservatoir beslag tegen vreemdelingen. Fonetica en fonetiek [juiste stemgebruik] zijn synoniemen. Franse gourmets en culi's genieten evenzeer als Britse foodies. Die machine is foolproof [gekbestendig]. Folliculair betreft follikels [eiblaasje].

5. Wat het fonduen betreft: we hebben gefonduud en het kaasfonduetje was heerlijk. Het bleef zijn hoogste wens: in de (het) Folketing woede nu voor één keer eens een verbeten strijd. Bij foeyonghai past geen pâté de foie gras (in het Nederlands kortweg: paté). Op het toetsenbord was hij een F1-fan. Het foyertje blonk uit in fraaiigheid en de fraîcheur van wilde limoenen. De Telegraaf maakt deel uit van de fourth estate [vierde stand, pers]. De fourrés (fourreetjes – koekje met crème) staan beschreven in die cookie en zijn geroofd door het koekjesmonster [GB – Sesamstraat: Koekiemonster – VD]. Het fragiele-X-syndroom [verstandelijke handicap] treedt vooral bij mannen op en ontleent zijn naam aan het X-chromosoom.

6. Is Bols ook fournisseur de la Cour [hofleverancier]? Hij vertoonde een vorm van grandisme in het kleineren van anderen. De grand plié(!) is een basisoefening bij ballet en dans, net als de demi-plié. Hij was forsgebouwd: hij had een fors bemeten tors [torso, romp van beeld]. De foucaultslinger toont de aswenteling van de aarde aan. We wilden de met goede kwaliteit foto-inkt afgedrukte foto-opname van de formule 1-rijder fotokopiëren om daarna de kopie te kunnen fotoshoppen, liever gezegd: fotofucken. Beheerst die decatlondeelnemer (tienkamper) de fosburyflop [bij hoogspringen] wel? De forsythia's [plant] lagen op de grand foulard [groot kleed over bank of stoel]. Geen caudillisme zonder caudillo [(militaire) leider van een politieke beweging, met name generaal Franco]! Een freatofyt is een putplant. Een frankolijn is een patrijs en een frankipaal is een betonpaal. Als je als voormalig
Frans-Polynesiër in de Franse Savoie woont, kun je Fransdol
(anti-Vlaams) zijn. In het framepje [raamwerk] paste het kiekje van de kordelier [minderbroeder] die coulis [vloeibare massa van gepureerde vruchten en groente] slurpte. Een guereza is een zijdeaapje.

7. De fransoos danste met de Française de française [dans] en bij de afterparty deelden ze een plak fransje [Goudse kaas] op hun francala's [Turks stokbrood]. Het franquisme (niet te verwarren met franskiljonisme!) is een vroegere falangistische politieke beweging in Spanje [m.b.t. dictator Franco]. Frangipanes zijn (ook) Surinaamse sierboompjes. Een francofoon is een Franssprekende Franstalige. Als bij frankeren de afzender betaalde, was de zending franco: de ontvanger betaalde 0 (nul) frank(en). Is de frank nu gevallen? In Zwitserland kan bij een bankencrisis overigens de frank ook vallen. De fresnellens wordt steeds frequenter gebruikt. Vertoonde de freelance journalist [freelancejournalist] freeridersgedrag [niet aangesloten bij belangenorganisatie, wel profiteren daarvan]? Op freelancebasis [freelance basis] versloeg hij af en toe de freejazz en het voetbal met de free kicks. Hij werd frenetiek [dol, razend], toen het frêleste [broos, teer] balletmeisje op de freinetschool belaagd werd door een boerenkinkel. Hij friemelde met zijn vingers in de wriemelende mierenhoop. De fulldress folder werd full speed in fullcolourdruk gexeroxt. Krijg de ftisis [klinkt beter dan: de tering]!

8. Als je ge-ftp'd hebt, heb je onbewust FTP, het file transfer protocol, gebruikt. Hij is frisgewassen, na schoongewassen te zijn met het friste water. Zijn die froufrous (met crème au beurre) een frivolité [klein hapje]? De frulleman [knoeier] fröbelde er maar wat op los. 'Fucking' is een f-woord. De fylloxera is de druifluis die de wijnstok verwoest. De fulltime dominee [fulltimedominee] heeft een fulltimebaan [fulltime baan]. Wat is het verschil tussen fundi's [principiëlen] en realo's [los van levensbeschouwing, etc.]? De eersten dragen wel, de tweeden geen funfur (nepbont). Waartegen beschermen fylacteria [beschermingsmiddelen]? De futurum exactum praeteriti is afgekort de v.v.t.t. [voltooid verleden toekomende tijd – ik zou hebben gelopen] Fungicide [stof ter bestrijding van schimmels en paddenstoelen] kan alleen de fungilore [folklore i.v.m. de paddenstoelen en schimmels] maar verstoren. Ze klinken anders, maar zijn hetzelfde: marcia funebre en marche funèbre [dodenmars]. De futsalinternational [zaalvoetbal] had veel last van een furunkel [steenpuist]. Dit fund [beleggingsfonds] is een fundgrube [goudmijn] om in te beleggen. Funkrock is een combinatiestijl van rock met funkelementen. Vanuit fysisch-chemisch oogpunt is dat fout. Hij draagt fumé [donkere] brillenglazen.

9. Ook het onzelieveheersbeestje heeft Onze-Lieve-Heer geschapen. Onyxen onyxen [agaat of chalcedon – chalcedoon, calcedoon] zijn wit of lichtgrijs. Het Onzevader is geen weesgegroetje. De
oog-handcoördinatie laat te wensen over. De oomzegster was ook neezegster, maar toen het erop aankwam (GB; VD: eropaan kwam) een nee-stemster. De oölogie [eierkunde] bestudeert geen oölitische oölieten [eiersteen]. Ik ben in 1944 geboren, het jaar van de Oorlogswinter (1944-'45). Bij de vroegere Hanze werd veel Oostzeehandel bedreven, onder andere met de Hansasteden. In Suriname heb je de Oost-Westverbinding. Opake mineralen zijn ondoorschijnend en dus niet translucide. Waar wordt het opaal [een mineraal] gedolven? De opalen [als van opaal] luchten waren opaalblauw. OPEC-landen zijn olieproducerend en olie-exporterend (OPEC staat voor: Organization of the Petroleum Exporting Countries). Ik ben mijn ov-kaart, mijn openbaarvervoer(s)kaart kwijt. Na openleggen komt -liggen. Hij is op-en-top een heer.

10. Prachtige samengestelde woorden zijn: openeinderegeling, openhartoperatie en openhaardhout. Een op-en-neer verdeelt [als stut] de druk over een muur. Operatesk slaat niet op een ziekenhuis, eerder op een opera-enscenering. Operment is geel of rood zwavelarsenicum (ook wel: auripigment, VD). De krant heeft dit jaar hogere oplagecijfers. Hij wilde me een opmieter verkopen toen ik naar de opname-unit liep. Bij de oppensioenstelling word je op pensioen gesteld. De
AOW-gerechtigde vutter en de VUT-gerechtigde AOW'er lagen elkaar wel.

11. Veel kan achter de palissadeafscheiding verborgen blijven, maar niet de balustradescène. De bammoeder is de bewust alleenstaande moeder. Bamboe gordijn of bamboegordijn? Ze hielden een [initiaalwoord] BBQ'tje. De bathyscaaf [stalen bol diepzeeonderzoek] ging diep. Het Bauhaus: strakke, functionele vormen.

 

2551 Dictee maandag 10-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (449) √

Dictee – dictees [2551]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 408, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (449)

1. De bse is de bezinkingssnelheid van erytrocyten [rode bloedlichaampjes], maar BSE is de boviene spongiforme encefalopathie, de dolle- of gekkekoeienziekte. Scrapie is sponsvormige encefalopathie bij schapen en kuru is spongiforme encefalopathie bij kannibalen in Papoea-Nieuw-Guinea, gekenmerkt door ataxie (spierstoornis) en onbeheersbare lachbuien. Met CJD wordt de Creutzfeldt-Jakob Disease (VD) bedoeld, in goed Nederlands (GB): creutzfeldt-jakob(syndroom) of ziekte van Creutzfeldt-Jakob (een subacute spongiforme encefalopathie). Fytoftora is [oo] de zwakziekte in aardappelloof. De galactorroe is de melkvloed. De galabia wordt in Arabischsprekende landen (m/v) gedragen. In gaillard (lettertype, ook: galjard) was gedrukt, hoe de gaillards [sterke kerels] tussen de gaillardia's [tuinsierplant] de gaillarde dansten. Op de galeien trof je veel gajes [slecht volk] en geteisem [schorr(i)emorrie] aan.

2. Geachte lezer, u bent mijn dictee-ideeëninspiratiebron! Laat me niet in de steek. De geilbakken lagen lascief [wulps], met lubriciteit [grove zinnelijkheid], in de gijlkuip [bier, gistkuip] te geilen. Het bier is gijl genoeg om getond te worden. Een lesje biologie: chijl (chylus) is de door de darmvlokken opgenomen en in de chylusvaten afvloeiende, vet bevattende lymfe; chijm (chymus) is de spijsbrij in de maag. Kwantiseren (natuurkunde; nee, niks met nastaren!???) is uitdrukken in quanten. Is er in het Gaelic (Gaelisch) een uitdrukking voor gadogado [Indonesisch gerecht]? De engel Gabriël keek goedkeurend toe. Hij struikelde in zijn gabardine regenjas [gabardineregenjas] over een stuk gabbro [gesteente]. Zit onze gaga [kinds, halfwijs] opa nou in een gaaz [in NL: geriatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis] of in een paaz [in NL: psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis]? Een gaine [gèh-nuh, g van goal] is een buikkorset. In de gamellehut wordt de scheepstafel bereid. Een gegalonneerd uniform geeft status. Een galantuomo is een gentleman. Op de Galapagoseilanden (VD) vindt men galapagosvinken (VD) (en GB heeft de galapagosschildpad). Hoe werkt de galluppoll [peilen van publieke opinie] precies? Twintig gallons [inhoudsmaat] zijn circa 90 liter.

3. Een galiameloen heeft lichtgeel vruchtvlees. Een galjak is een zeker soort breitschwanz [de behaarde huid van te vroeg ter wereld gekomen schaap]. Met gamay drink je wijn uit de Côte d'Or. We eten vandaag ragout. Gants mousquetaires zijn handschoenen met een grote kap. Redactioneel commentaar staat tussen dubbele guillemets [<< en >>] (vergelijk: chevrons, rangordetekens bij militairen). Het lettertype is garamond (ook: garmond). Bij een garen-en-bandvrouwtje kon je garen en band kopen. De garçonnière [vrijgezellenwoning] werd als
garde-meuble [meubelopslag] gebruikt. Een garde-manger [verzorgt koude schotels] maakt nu eenmaal geen warme hap. Een galoche is een overschoen. Zonder gascomfort [gemak] waren er geen gaskomfoors [warmhouder, ook: komfoort] geweest. Is de gas- en lichtrekening(!) al betaald? Briljanteren is tot briljant slijpen. De gaultheria [oo] is een plant. Plechtig werd het Gaudeamus [studentenlied dat begint met de Latijnse regels: Gaudeamus igitur, juvenes dum sumus (laten we dus vrolijk zijn zolang we nog jong zijn)] aangeheven. Die gauchist [aanhanger gauchisme – Frankrijk: (extreem)linkse politieke beweging] is rechtshandig. Ondanks het gebakkelei werd er toch gebarbecued. Een gastro-enteroloog weet raad met maag-darmcatarres. Wat was dat, gaullistisch [Franse president Charles de Gaulle]?

4. De briljante geleerde (hij bezat brille = virtuoze begaafdheid) met brillantine in het haar zou briller par son absence [schitteren door afwezigheid]. Hij had zijn oudedagsreserve opgesoupeerd. Hoe gaan jullie optischevezelactiviteiten? Bestaat er verband tussen 'opteren' en 'coöpteren' (vergelijk ouderschap en co-ouderschap)? Ja, een keuze doen ... Een optant maakt een keuze (uit nationaliteiten). Ze vreeën (GB) elkaar op: dat beloofde wat! Sjeiks zijn vaak corpulent [dik] en opulent [zeer rijk]. Hier hebt u wat opera (enkelvoud: opus): opus alexandrinum (mozaïekwerk), opus anglicanum (fijn Engels middeleeuws borduurwerk), opusculum (werkje, klein geschrift), opus Dei (koorgebed), Opus Dei (conservatieve katholieke spirituele organisatie), opus Herculeum (herculeswerk, reuzenwerk), opus magnum (magnum opus, zeer groot, belangrijkste werk), opus mallei (stippelgravure), opus operatum (werk sacramenten) en opus postumum (nagelaten werk). 'A vista' betekent 'op zicht'.

5. Het ex-or-lid sprak orakeltaal. Een oral history is een op schrift gestelde mondelinge overlevering. Onze driekleur is oranje-blanje-bleu. Vroeger namen de Oranjevorst en de andere Oranjetelgen in de Oranjezon het defilé af. Nadat de oranjehemden wereldkampioen geworden waren (de Oranjeploeg won op het WK voetbal) werden ze gehuldigd met een boottocht door de oranjegekleurde Amsterdamse grachten. Een orante [in biddende houding] stamt uit de oudchristelijke kunst. De advocaat hield voor zijn privézaak een oratio pro domo [in zijn eigen belang, uit eigenbelang]. Sjonnies en anita's zijn meestal ordi's. Twee ordinaten vormen samen coördinaten. Vergelijk:
co-existentie [tegelijk aanwezig zijn].

6. Betaal je in Zweden nog steeds met öres? De orenmaffia [alternatieve genezers] regeert. Voor je woordenlijstje: een oreade is een bergnimf, oregano is een tuinkruid (wilde marjolein; overigens: Marjolein wilde wel …) en het oremus is een uitentreuren herhaald gezang (zoals: ik heb een potje met vet al op de tafel gezet?). Wat op de Oriënt betrekking heeft, is oriëntaals. Een oribi is een antiloop. De organza is een weefsel van doorzichtige zijde. Orni's zijn insecten (een ornithopter is een ontwerpvliegmachine van Leonardo da Vinci; het Surinaams-Nederlandse 'orni' uit het GB is een sjaal!). In vol ornaat ben je in compleet ambtsgewaad. 'Orkestraal' mag je nog maar op één manier schrijven. Origami is Japanse papiervouwkunst. Een orpheusgrasmus kan mooi zingen. Een ortolaan is een broedvogel. Een oryx is de paardantilope. Bij een Oscaruitreiking wordt een Academy Award uitgereikt. Een osloconfrontatie vindt vanachter een spiegel plaats. In het Osmaanse (Osmanische (VD)) Rijk kenden ze de osmose nog niet. Op oudejaarsavond volgt Nieuwjaar (= nieuwjaarsdag en een nieuw jaar, waarin je iemand (een gelukkig) nieuwjaar wenst).

7. Van het Oudegyptisch [taal] begrijp ik geen syllabe: misschien is het ook wel geen syllabeschrift. Het oudbakken oud-bestuurslid hanteerde oudchristelijke waarden. De wedstrijd ossi's versus wessi's in Berlijn eindigde in 4-3. Een ostracisme is een schervengericht. Een otoscoop is voor het oor. Hij was oudkatholiek en hing het oudkatholicisme aan. Het was dikke mik, ouwe-jongens-krentenbrood. Gooi dat maar op die hoop oudroest. Out of the blue [volkomen onverwacht] werd de trainer ontslagen. Op de ouwelullendag dronken we veel ouzo [Griekse sterkedrank (GB ook: sterke drank)] (we waren met het ov gekomen). Op de (het) overheadsheet stond het allemaal heel duidelijk. Na de gedachtesprong begreep hij de gedaanteverwisseling. Shockrock, dat moet een shockjock presenteren. Ons hofje is gecarreleerd [belegd met vierkante tegels] en onze zitkussens zijn gecapitonneerd [opgevuld, bekleed].

8. Het was bijna choquant (shockerend) en zeker shocking te zien hoe gechoqueerd (ook: geshockeerd) hij was na het zien van het folteren en martelen van de gevangenen door een shocktherapie die nochtans niet als therapeutische behandeling bedoeld was. Je moet gebruikmaken van de gebruikersinterface. De twee gebronsde mannen waren flink gebrouilleerd [in onmin levend]. Hoe vaak per week kan er hier een brouwsel (een gebrouwt) geproduceerd worden? Bij het gebrokenhartsyndroom is er sprake van stresscardiomyopathie. Gelukkig is het conflict gede-escaleerd. Ze kunnen weer gedag zeggen en goedendagzeggen. Het gewas gedijde goed. Ik was beduusd dat hij zich zo gedeisd hield. De geel-roden wonnen. We hebben
'gemens-erger-je-niet' en geëenentwintigd. Een geek [ie] is een computerfreak. Kippen kunnen geelpeld [geelgevlekt] zijn. Wanneer heb je voor het laatst ge-i-bankierd? Ik was geëpateerd [overdonderd]: het kon hem inderdaad geen vits (geen zier, geen moer) meer schelen. Geëlucideerd is opgehelderd, verklaard.

9. Ik kon goed overweg met de overwegwachter. Een voorbeeld van een oxymoron is 'levend dood'. Drie en vijf zijn onpare [oneven] getallen. Hoe vaak schrijf je 'paella' nu nog fout? Padisjah was de titel van de sultan van het Ottomaanse Rijk. Padie is rijst te velde (Maleis), paddy is een spotnaam voor de Ieren. Waar we aten, bij de pakistaan, stond een pagodeboom. Je zou het niet verwachten, maar pain à la grecque zijn koekjes uit Brussel. In Palestina draagt bijna iedereen een palestijnensjaal (arafatsjaal, kaffiya, keffiyeh, kufiyyah). Wat en waar was het Palingoproer ook weer? O ja, in Amsterdam. Een palimpsest is een perkamentrol of ostraka (meervoud van ostrakon). Ook voor het eiland Pampus kon je voor pampus [uitgeteld zijn] liggen. Een panacee is een middel tegen alle kwalen. Als je pan-Afrikaans bent, hang je het panafrikanisme aan. In Panama dragen ze panama's (en pyjama's). Een pangi is een Surinaamse omslagdoek. Een panegyriek is een feestrede.

10. Een pandit en een pandita zijn geleerde hindoes. Pancetta is Italiaans gepekeld buikspek. Hij scoorde met een panenka [voetbalstafschop door het midden]. Panna [voetbal: tussen de benen door spelen] kun je niet eten, panna cotta [zoete Italiaanse roompudding] wel. Het pantheon is het geheel van de goden. Een papadum is een zeer dunne, in olie gebakken pannenkoek uit India. De pantry is de provisiekamer. Het genus irritabile vatum is het prikkelbare dichtersgeslacht. De gepard, het jachtluipaard en de gerbil (steppemarmot, renmuis, woestijnrat) gingen gebukt onder de stress van de ghibil, de hete woestijnwind in Noord-Afrika. Gethsemane is de Hof van Olijven (olijfhof, olijvenhof). Giaur [gaa-voer] is de Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims. O ja, en nog even off the record: een chicard is een chiqueling (en die is echt chiquig). En een chichi madam is bekakt (Belgisch-Nederlands, niet algemeen). Hou deze laatste twee woorden voor uzelf; breng ze niet naar buiten.

11.Volgens mij speelt de g-factor [dwarsversnelling] geen rol bij G-krachten [zwaartekracht]. In de gezinssfeer wordt er gezweefvliegd en heel wat afgewauweld. De gezelliaanse kompanen toostten op Guido Gezelle. De gewoontedieren bleven gewoontegetrouw hun gewoonte getrouw. Een ghazidsja is een heilige oorlog, een ghazel(e) een dichtvorm. De gewürztraminer is een kruidige witte wijn uit de Elzas.