Dictee –
dictees [2441]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
488 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (369)
1.
Dit kind is geëcht. Een rugbyer rugbyt. Twee baby's huilen harder
dan één baby'tje. Laten we nou wel wezen: 'ani' [enk.:
anus, aars, poepgat] klinkt toch
beter dan 'anussen'? De Parijse apacheclan [straatbandiet]
was apetrots op de nieuwe leden. Bij de
meervouden van 'apocope' [3
stuks!] steekt VD weer de kroon.
Hij kreeg een apoplectisch insult [beroerte].
Bij de antitheseconstructie ging er iets
mis. De antitoxinewetgeving komt eraan.
Pas op: niet er aankomen, je mag er niet aanzitten. De antraciete
materie zag er zwartgrijs uit. Niet te geloven: een
antroposofencongres voor alleen onze
vrouwelijke vakgenoten! Waar staan de afkortingen adv
[arbeidsduurverkorting]
en atv [arbeidstijdverkorting]
voor? De Arboraad ziet volgens de
Arbowet [wet
op de arbeidsomstandigheden,
BE: ARAB]
toe op de arbodienst. De aprilse,
maartse en meise buien komen er weer aan. Is parkinson [de
ziekte van Parkinson] een
voorbeeld van apraxie [niet
kunnen handelen; zenuwen en spieren intact]?
Een beetje. De arabisering van die
Parijse stadswijk staat me niet aan. Apsissen (absides)
vinden we bij een kerk, abscissen [x-coördinaat
= horizontaal, antoniem: ordinaat = verticale y-coördinaat]
meestal in een coördinatenstelsel.
2.
In Artis bedacht ik dat het meervoud van 'ars' [kunst]
'artes' is (en dus
van 'ars moriendi' [de
kunst van het sterven, m.n. als boektitel]
'artes moriendi'). Sommige
Arnhemmers kunnen zelf goed koken, maar die arnhemmers [GB,
aardappelsoort] kun je zelf goed
koken. We hebben deze winter nog geard [met
de ar, slee]. Arrowroot is
zetmeel. De AROB was de Wet
Administratieve Rechtspraak
Overheidsbeschikkingen.
In de winter zijn er vaak vierschansentoernooien. Geef eens een
archetypevoorbeeld. Wat is dat arduinen
[van blauwgrijze
kalksteen] kasteel mooi! Door de
droogte werd er een hectaretoeslag
gerekend, nee: geen arentoeslag
[VD – lijkt fout
– wel ook: arenlezer,
GB n/s, dus
aretoeslag,
GB en VD bij hectare wel n/s
en dus hectaretoeslag
– 2021 GB en VD: are en hectare, beide
+ n/s]. Deze argotsprekende
[dieventaal]
argus [bewaakt
iets argwanend] met haviksogen
lijkt me wel geschikt voor het journaille. Daar heerst een aride
[droog, dor]
klimaat. De ariërs zijn blanke
niet-Joden en de Ariërs zijn
Indo-Germanen. Een voorbeeld van een armada [grote
oorlogsvloot] is de Armada [1588,
Filips II naar Engeland]. Zo is
een armageddon [reuzenstrijd,
wereldbrand] genoemd naar de
Bijbelse plaats Armageddon [daar
verzamelen de demonen zich in de strijd tegen God].
De armlengtemaat is vrij onnauwkeurig om
echt mee te meten.
3.
Het is tijd voor de asladenlediging. Hij
nam een apc'tje, een aspirinetablet [mv.
s]. Met assetmanagement wil je
snel rijk worden [hoog
rendement]. Karin was associee
[VD alleen
associé] in deze vennootschap.
Deze Surinaamse volksvertegenwoordiger is tevens Assembleevoorzitter.
Alle ascendenten [verwanten
in opgaande, rechte lijn] hadden
een ascendant [sterrenbeeld
bij geboorte]. De artdirector
[grafisch
ontwerper] had iets met de
art-decostijl [van
de art deco]. In Suriname weten
ze wel wat de ASFA (niet
in wdb. – Associatie
van Surinaamse
Fabrikanten)
is. Het trivium omvat grammatica, dialectica en retorica en het
quadrivium muziek, aritmetica, geometrie en astronomie. Samen vormen
die de artes liberales, de (zeven)
vrije kunsten. Bij een artesische [door
eigen druk omhoog] put hoef je
niet te pompen. De artisanaal [ambachtelijk]
bereide wafelen/s smaakten heerlijk. Een
artisanale bakker = een warme bakker. De dames Froukje en Sjoukje
vormden het artiestenduo. Waar zijn de
arterieklemmen [slagader]?
Asthenie is krachteloosheid, astringent is zuur (gezegd
van wijn). Nadat hij omgebouwd
was, veranderde zijn functie van attaché in attachee. Is dat nu die
audio-cd [met
geluid]? De studie mo Nederlands
(mo-akte, mo A/B-akte Frans) was in
trek.
4.
Na die bde [bee-dee-ee]
[bijna-doodervaring]
vertoonde hij een duidelijke attitudeverandering
[mv. n/s].
Wie is de auctor intellectualis [geestelijk
vader] van al dit fraais? Zowel
bij de tienkamp als bij de (vrouwen)zevenkamp
kun je een atletentitel behalen. Wat
zijn de autotypekenmerken van een
hatchback [vijfdeursauto]?
De au pairs (het
waren au-pairmeisjes) waren even
weg. Wie kan hier auralezen [fijn-stoffelijk
of vluchtig omhulsel]? Sarcoïdose
is een
auto-immuunziekte, vroeger de ziekte van Besnier-Boeck
(ook
wel: Besnier-Boeck-Schaumann, allemaal niet in wdb.).
De
Aussie-Engelssprekenden herken je zo.
De autocontrolepatrouille was weer op
pad. Bij de autocross hebben we geautocrost. Het Avondland is de
Occident, het Morgenland het Oosten, de Oriënt of de Levant. Venus
staat zowel bekend als Avond-, Morgen- en Dagster. De axolotl is een
Mexicaanse salamander. Lachebekjes zijn
moderne e-mailicoontjes.
5.
Hij was gauw geraakt, maar ook snel lichtgeraakt. De EHEC-bacterie
[enterohemorragische
E. coli]
doet veel kwaad. Met je smartphone ('smartfoon'
staat niet meer in VD) kun je
wordfeuden (ww.,
ook wordfeuten: wordfeud
spelen) [wuhrt-fjoet].
Een occupyer heeft zich aangesloten bij de beweging Occupy. Het
letsen is deelnemen aan een plaatselijk
ruilhandelsysteem zonder geld (LETS
staat voor Local
Exchange
Trading
System).
Bij het paardrijden kent men de steilsprong. Ze lagen
lepeltje-lepeltje, in de
lepeltje-lepeltjehouding (lepeltjeshouding).
Tussen luchtgekoelde motoren kon hij door de luchthapper (windhapper
– door de patrijspoort) lucht
happen. Met haar loutrejas [otterbont]
aan was ze outre-tombe [postuum,
na de dood] nog een schoonheid;
pikante vorm van outreren [overdrijven]?
6.
Het outro [au]
[laatste maten
muziekstuk] was majestueus. Heeft
dit museum echt de hele Lucebertcollectie? Een lorkenboom
[lariks]
is geen sporkeboom [zwarte
els, vuilboom]. De lombaardse
(lombardse)
zag het lombards hoen tussen de lombardse bonen lopen [Lombardije].
Het liveoptreden [live
optreden]
van C in het live-tv-debat [live
tv-debat]
was matig; een live pornoact (livepornoact)
zou wellicht meer succes hebben. Zijn loafers [schoen
– instapper] glommen (en
hijzelf ook). De comicus was niet
vies van af en toe een litotes
[overdrijving: zo
gek nog niet ...]. Lees jij
Lloyd's-lijst [scheepvaart]
dan niet? Ook mammelukken [soldaat
van een Egyptische ruitermilitie]
kunnen benigne [goedaardig]
en maligne [kwaadaardige]
tumoren krijgen; ze kunnen zelfs een petit mal (absence)
krijgen. Het boze oog wordt soms met malocchio,
soms met ograi aangeduid (vergelijk:
ograikraal). Hij schreef een
light verse [lichtvoetig]
over de nieuwe lightrail [tram,
metro]. Zij vochten lijf aan
(ook: om)
lijf in het lijf-aan-lijfgevecht. Ze vormde een zeer ongewenste
kruising tussen een lijsje-weetal [weet
alles beter] en een
lijsje-albedrijf [ook:
albed(r)il
– bemoeit zich met alles]. Je
kunt extreem linkse (extreemlinkse)
ideeën hebben,
links-extremistisch zijn en lid van een extreem
linkse (extreemlinkse)
partij. 2011 was een jaar van likmevestje.
7.
De linkerhelft [linker
helft]
van het voetbalveld is het linker gedeelte [linkerdeel].
De meeste limbo's komen uit Limbabwe [schertsend:
Limburg]. Ajax is dit jaar
zegerijk en dat heeft zegenrijke
gevolgen voor de clubkas. Hé, gebruik jij lipgloss [lippen
laten glanzen]? De
kind-uit-het-water-haalster was de lionne du jour [held
van de dag]. Een links-links
[niet meer in
wdb.] breiwerk ziet er regelmatig
uit. Hoe is het linneaanse [Linnaeus
– biologie] systeem te
karakteriseren? Lobbyen is een kwestie van lobby's. Een llanero
[herder]
bewoont de llano's [uitgestrekte
boomloze (gras)steppe,
m.n. in Zuid- en Midden-Amerika].
De loddenvisserij tref je in Finland
aan. De decadische [=
met grondtal 10 – deca]
log log van 10 miljard
[tien tot de
tiende] is 1. Moet je
'losschroeven' los schrijven? Nee (GB,
VD).
Is Uub ununbium
[112,
tegenwoordig: copernicum
– Cn],
Uun is ununnilium
[110,
tegenwoordig: darmstadtium
– Ds].
Het badstof negligeetje (badstoffen
negligeetje, badstofnegligeetje)
paste net niet. De badmodefolder [mv.
s] was pas uit. Waar is de
badgehouder [naamspeldje]?
De reclamebabe [mv.
s] trok veel bekijks. Volgens mij
komt babi pangang [geroosterd
varkensvlees] niet van een
babiroesa [hertzwijn].
Er heerste daar een babylonische spraakverwarring. Ik schenk je klare
taal en een bare [contant]
munt [Dat is een
zeugma of syllepsis.].
Baantjerijden kunnen we allemaal. De afkorting bc.
is van 'baccalaureus'.
Dat pas verschenen boek is populair.
8.
'BA' achter de naam staat voor bachelor
of arts (geen
dokter …). Geschikte
dicteewoorden zijn: baghera
(welpenleidster),
chimaera (entbastaard),
ciguatera (visvergiftiging),
directklaarcamera, habanera (Cubaanse
dans), madera (wijn),
nomenklatoera (de
communistische partijbureaucratie),
sjoera (raad van
wijze mannen – moslimwereld) en
sub littera (onder
de genoemde letter). Let op het
verschil tussen 'baksis' [SR:
extraatje] en 'baksjisj'
[fooi].
Ik koop mijn brood altijd in die bakkerij-patisserie. De
balladezanger [mv.
n/s] struikelde. Is balletje
hooghouden [voetbal]
hetzelfde als balletje-balletje [balletje,
bekertjes]? Nee.
Van ballonvaren, bankdrukken en bandstoten kennen we alleen de
infinitief. De balustradebeschoeiing
[mv. n/s]
kon hem maar net houden. Het bandopnameapparaat
[mv. n/s]
gaf de geest. Die bandbreedte- en
banddiktedefinitie [beide
mv. n/s] zullen wel duidelijk
zijn. Het weer is nog barder [GB,
VD ook: barrer] dan gisteren. Hij
basede [ee
cocaïne] geregeld. De
baronessenvereniging [GB,
VD] floreerde. Bezitten zij veel
knowhow?
9.
Bij nazi-Duitsland was er sprake van een echte nazistaat. Een
macroseisme [ij]
is een zware aardbeving. De maglev is de
magnetische levitatie.
De magnanieme [grootmoedig]
grootmoedigaard vergaf de pusillanieme [kleinmoedig,
laf] verrader. Bij de
bierbrouwerij is de maische het bierbeslag. Bij budo betekent
'maitta' zo veel als 'ik geef op'. De macarena is een Spaanse
solodans. De term 'machicoulis' [voor
pek, ook: mezekooi, mezekouw, werpgang]
komt uit de middeleeuwse vestingbouw . De macwaardebepaling
[maximaal
aanvaardbare
concentratie]
is niet altijd eenvoudig. De machiavellisten
mogen gewoon burgers vermoorden voor een hoger doel [de
staat]. Bij een lymfoedeem worden
de lymf(e)vaten
geobstrueerd [gehinderd].
Lyssa is hondsdolheid en maäravim (enkelvoud:
maäriev) zijn joodse
avondgebeden. Lusinghiero of lusingando is (muzikaal)
vleiend. Lyddiet
(meliniet, denk
aan DDT – maar
dat is niet plofbaar) en lydiet
(kiezellei)
worden vaak verward. Ik kreeg van mijn amante [minnares]
een makartboeket [gedroogde
bloemen en grassen]. Het schip is
losgeslagen en het behang is alweer losgegaan. Dit is een losstaand
[maar
aaneengeschreven] feit.
10.
Louisine is een andere aanduiding voor madapolam [katoenen
stof]. De loucheste van de drie
pikte de louis d'or [oude
Franse gouden munt, met een waarde van 10 tot 24 franc]
in. Die lulleman [vervelende
babbelaar] werkte bij de
brandweer en was daar lullenman
[bestuurt de lul =
straalpijp]. Het koeterwaals
heeft mogelijk iets met Chur en het Reto-Romaans te maken, maar is
beslist geen Luikerwaals. Een
luidsprekende telefoon zal luid klinkend zijn.
