Dictee – dictees [2415]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee 505 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (352)
1. De VWA [Voedsel- en Warenautoriteit] en NMa [Nederlandse Mededingingsautoriteit] zaten er vroeger bovenop. Deze vwo-leerling zit in een vwo 3-klas. Dit is echt gebeurd, waargebeurd. Een Walkure (uit het Oudnoors) is een godin van slagveld en overwinning (en een walkure een struise vrouw). De deur stond wijd open, zeg maar: wagenwijd open. Ook Napoleon heeft zijn waterloo (GB) geleden. 'Ze waren echte wannabe's (van wat dan wel?). Aan de wand hing een wanttalie. Die waterpoloër is een Waterman (en de waterpoloster dan?). De ware jakoba en de ware jozef waren een echt paar (echtpaar). Wee onzer, vreselijk, die weeë lucht. Deze wauwe wind is gunstig. Sedekahs [2 x ee aa] zijn islamitische, godsdienstige offermalen. Romantisch: seideren (de seider of seder vieren) op cederen banken onder de ceders? 'Sinds' en 'sedert' kunnen een expletief [bnw., niet-noodzakelijke aanvulling] 'dat' krijgen. De sedes apostolica (Heilige Stoel) hoort geen sedes belli [strijdtoneel, mv. hetzelfde] te zijn. Met sedisvacatie [vacant zijn van pauselijke of bisschoppelijke stoel] wordt meestal sede vacante [idem] bedoeld. Vergelijk ook de sede-vacantisten [erkennen de zittende paus niet].
2.
De Sejm [seem]
is de Poolse volksvertegenwoordiging. Het (de)
seersucker
[ie
ə] lijkt
op crêpe en is vaak blauw-wit gestreept. De Sefarden (VD
ook: Sefardim,
GB ook: Sefardiem)
zijn in Nederland georganiseerd in het Portugees-israëlitisch
Kerkgenootschap [PIK].
Met een segerkegel bepaal je oventemperaturen. 'Dal
segno' (d.s.)
is in de muziek 'vanaf dit teken'. Deze bijbel heeft een segrijnen
(komt van
'chagrijn') band. Het seicento
[tsj]
is de zeventiende eeuw [de
jaartallen 16xx]. Seiches
[sèh-sjəs]
kennen we van het Meer van Genève (VD).
De seidernacht is de joodse paasnacht. De seinmeester kan aan de
brandmeester het sein 'brand meester' geven. Bij het
kruidje-roer-me/ij-niet is er sprake van seismonastie [bewegingen
t.g.v. aanraking]. Hij had een
seigneuriaal [als
van een seigneur, adellijk heer]
voorkomen. Seitan is een vleesvervangend product. Wanneer worden de
séjours [theater:
verblijf(s)kosten,
daggeld] uitbetaald? Zij is een
seksbom met veel sexappeal. Een sekscapade is een seksuele escapade.
Marilyn Monroe was een sekssymbool. Sekt
[z]
is Duitse champagne.
3. Daar lag het dan allemaal: het perssel en het pluissel, het uitkauwsel, het uitschraapsel (of uitschrapsel, ook: uitschrabsel). We moeten een keuze maken uit de operettes van Lehár. Het seleniet bestaat uit monoclien en transparant gips. Zij is een selfmade woman. Bij de sembah in Indië worden de plat tegen elkaar gelegde handen naar het nijgende voorhoofd gebracht. Zijn semiartsexamen is aanstaande. Semi-empirische gegevens zijn niet ab initio [van het begin af, chemie: met alleen fundamentele grootheden]. Van druiven van de sémillon wordt sauternes [zelfde mv.] gemaakt. Wat houdt het semipelagianisme [tegen de genadeleer] in? De semitische volken stammen van Sem af en spreken Semitische talen. Wat is een semorschoen [orthopedisch hulpstuk]? Altijdgroene planten zijn semper virens. De 1-0-voorsprong is tenietgeg/daan. Een Japanse yen is 100 sen. Senegalezen betalen met de CFA-frank (BEAC: XAF en BCEAO: XOF). De Berner sennenhond zat in de sennhut [zomerhut herders op de hoge Alpen]. Een señoritaatje [langwerpige sigaar] roken? Sensu proprio [in eigenlijke, letterlijke zin] is sensu bono [in gunstige zin] of sensu malo [in ongunstige zin].
4.
De separatio a toro et mensa (separatio
quoad torum et mensam) is de
scheiding van tafel en bed. Deze strafzaak is een sepotje
[oo
niet-vervolging
door OM, Openbaar Ministerie]
geworden. Wat zijn sepoys [inlandse
soldaat in het voormalige Brits-Indische leger]?
Het getal septiljard telt vijfenveertig nullen, septiljoen
tweeënveertig. De actie door Jordanië tegen de Palestijnen in 1970
wordt 'de zwarte september' genoemd. Artikel 30 septies [punt
7] bevat wat daar septimo [ten
zevende] bij vermeld moet worden.
Septa nasi zijn neustussenschotten. Een sequel [vervolg
op speelfilm, boek, etc.] heeft
niet altijd succes. Bij DNA-lezen wordt er gesequencet [letter
voor letter in kaart brengen].
Een serac is een ijskegel. Opzoekvraag: welke Cherokee-indiaan vond
het Cherokeealfabet uit (daarmee
is 'sequoia' gevormd = reuzenpijnboom).
Antwoord: Sequoyah! De Serf, eigenlijk
beide Serven, kregen seresta [kalmeringsmiddel
uit de benzodiazepinen]
toegediend. In deze jas zit een sergen
[zj]
voering. Kunt u een serie-parallelschakelaar leveren? Serine
(Ser,
S)
is een onuitspreekbaar c.q.
onuitsprekelijk
[(S)-2-amino-3-hydroxypropaanzuur]
aminozuur, cerien een roodbruine allanietvariëteit.
5. Een sergeant-een is geen eersteklaslijmtang [een sergeant wel]. Een sero is visgerei, een serow een Japanse gems en een zero een nul. Hij deed het sero sed serio [eerst met tegenzin, maar, eenmaal begonnen, met hart en ziel]. Hebben we de schrijfwijze 'serrestoel' alleen aan Vlaanderen te danken? Antwoord: nee, want Nederlanders kennen alleen maar 'serres', Vlamingen twee meervoudsvormen [n/s]. Welk van de twee volleybalteams heeft zojuist geserved [geserveerd]? Onze wasmachine is geservicet [ww. servicen]. Een serviet is een bedelmonnik. Een kamerheer verleent servitus personae [persoonlijke dienstbaarheid]. Tahin is sesampasta. Sesquipedalia verba zijn ellenlange woorden. Een settler heeft zich in een kolonie gesetteld [ww. settelen]. 'Seu' [Latijn] [see-joe] betekent 'of' (ook: sive). Set-uppen is set-ups geven. Sévère zijn is een uiting van severiteit [strengheid]. Geisha's worden begeleid met de shamisen [3-snarige, driesnarige luit].
6. Een cheque is een geldswaardig papier, een sjek een vrouwenjakje, een check een controle en shag tabak. De shake-up [radicale reorganisatie] voorkwam een shake-out [zwakke ondernemingen failliet of overgenomen] . Shamponeren (shampooën) doe je met een shampoofles. Zij heeft zich geshaved [geschoren - ww. shaven] met een ladyshaver. Pedoseksuelen worden vervolgd. De grijze wouw (niet die gewone, de milaan) profiteerde van de al genoemde wauwe [gunstige] wind. Als je 'wesp' niet goed kunt uitspreken, moet je maar 'weep' [= ook: wesp] zeggen. Die weergase kwajongen moet als de weerga, als de wiedeweerga [als de bliksem] bestraft worden. De Mozartvertolking was weergaloos. De uitvoerende was zonder weerga. Het welliné is een dubbelweefsel. Het wengé is een houtsoort en Van Dale drinkt wel degelijk naast Schotse (of Canadese) whisky, ook Amerikaanse of Ierse whiskey. Een white collar worker noemen wij een witteboorden- of whitecollarmedewerker (daar vallen ook witteboordencriminelen onder!).
7. Hij whitelistte [ww. whitelisten] dit e-mailadres [daarvan wil je mails ontvangen, van de geblackliste niet]. Een rietwouw is een bruine kiekendief, een wouwou een zilvergibbon en een wiewouw een vogel (de gele wiewouw is de wielewaal) of een tanige vrouw. Als je in een winkel iets weggrist, zul je veel weg hebben van een dief. Sommigen vinden het veel-, anderen weinigzeggend [vgl. nietszeggend]. Welteverstaan, welverstaande, ik heb je wel verstaan. Een zeispreuk is een apologisch [een apologie is een verweerschrift] spreekwoord, een wellerisme. Er stond op de envelop: "Aan de weledelzeergeleerde heer P. Q. te R." De overlast duurde niet een (één) week lang, maar wel wekenlang. Wendt u zich tot de directeur. Wanneer werdt ge u daarvan bewust? Ik zei toch al: wend u tot de directeur. De RNW is Radio Nederland Wereldomroep. Werkende weg kregen we het onder de knie. Het www is het wereldwijde web [world wide web]. Er was een welverdiende maaltijd aan de welvoorziene dis [tafel]. Ik had dat wel voorzien.
8.
De nieuwe ontdekking over het wereldrond ging de wereld rond. De
koningin woof [wuifde]
en de arbeidster weefde door. West-Europa, met wessi's en
ossi's, behoort tot de westerse wereld. De aussies met hun
Aussie-Engels doen dat niet (die
wonen in Australië). Welke
wetsschennis wil je melden? Die van de Wet
op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering
(WAO),
de Wet op de lijkbezorging of de Wet
openbaarheid van bestuur
(Wob)?
Staan in who's who ook de wie-met-wietjes? Wat je wiedt in Suriname
is wied (onkruid;
'dat' (andere)
spul noemen ze daar ook weed of wiet).
Ik weet [van
wijten; ten laste leggen – tenlastelegging of telastlegging]
hem onze teloorgang. Wat ik je zal wijsmaken, zal je niet wijzer
maken. De wildebras was wild- en
wildenthousiast [GB,
VD]. Neem je een
croque-monsieur
[tosti]
of een croque-madame [met
spiegelei erop]? Wijnen zijn brut
[bruut]
en anders sec, demi-sec of doux [zoet,
niet-droog].
Vicuña [lama of
wol], ratanhiawortel
[adstringerend =
samentrekkend geneesmiddel],
Inca, kina [bast
van de kinaboom, ook: munt Papoea-Nieuw-Guinea
– PGK],
viscacha [voskonijn],
coca [cocaïne]
en guano [meststof]
zijn Quechuawoorden [indianentaal
Zuid-Amerika].
9. Liquor is sterkedrank (GB ook: sterke drank). Een sheltie (Sheltand is een metathese, metathesis – omzetting van klanken – van Shetland) is een kleine collie. Sir Arthur Conan Doyle creëerde Sherlock Holmes [hohlms]. Dit voorwerp is gesherardiseerd [verzinkt]. Sherry is een witte, als aperitief gedronken wijn uit de streek van Jerez de la Frontera (of Xeres, vandaar ook: xeres(wijn)) in Andalusië, met 14 tot 22% alcohol. 'Shiitake's' schrijven we volgens de uitspraak, die Van Dale geeft [ook: shiitakes, dus]. Hoeveel schilling [Oostenrijk, tot 2002, ATS – Austria] kreeg je toen voor een shilling (sh. of s.; in ieder geval twintig keer zoveel als ponden sterling GB = GBP, p.st. of £)? Vroeger heeft mijn auto wel geshimmyd [heen en weer zwaaien van autowielen]. Shinto ryu [sjihn-too-rie-joe] is een Japanse vechtkunst met stokken en wapens. Shiva is de Vernietiger, Brahma de Schepper en Visjnoe de Instandhouder [hindoeïstische goden]. Ze is in shock; geef haar een glas sjok [chocolademelk]! Ze blijft trouwens maar voortsjokken. Zij was gechoqueerd (ook: geshockeerd), hij was geshockt. Zijn dat short- [sigaar met gesneden tabaksbladeren] of longfillers [hele bladeren]? De aandelen zijn geshortseld [shortsellen = short gaan, speculeren op koersdaling].
10.
Runt het Groene Boekje dans-en-showorkesten [net
als VD]? Met SHP
wordt het Sint-Helenapond
aangeduid. Een shubunkin [ah]
is een Japanse goudvis. Als een Siamese tweeling uit jongens bestaat,
kun je echt zeggen: 't zijn Siamese broeders [onafscheidelijk].
Een siamees is een Siamese kat. Die Siberische kou laat mij
siberisch. Een siccatiefvernis is sterkdrogend. In de siërra's
vonden we een nutras [uitspraak!],
geen sierras dus. De Sicilianen speelden een siciliaan
[bij het schaken] en
dansten de sicilienne. Haar lach was sicut lilium inter spinas: als
een lelie tussen de doornen. Een sidewinder is een
korteafstandsraket.
