2400 Dictee vrijdag 24-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (341) √

Dictee – dictees [2400]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 516 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (341)

1. Speechangst is glossofobie. Scheerangst is keirofobie. Braakangst is emetofobie, bloosangst erytrofobie. Lichte angst is een glas jenever met angostura (of: angostura-elixer). Wagenvrees is amaxofobie. Relatievrees is gamofobie. Polysemievrees is vermijding van het gebruik van een woord uit vrees voor dubbelzinnigheid. Opinievrees is allodoxafobie. Kattenvrees is ailurofobie, infectievrees mysofobie en hoogtevrees acrofobie. Hierna volgt (niet) een opsomming met bullets. Hij sloeg met de bullenpees het bulleglas kapot. Eén buxus [buksboom], twee buxussen, één buxi [lijntaxi], twee buxi's. Het stilgevallen peloton kreeg een nieuwe boost [oe – extra impuls]. Hij draagt altijd buttondown (bnw.) overhemdsboorden en zij draagt altijd bootees [kinderlaarsje]. Jeroen Bosch' schilderijen zijn jeroenboschachtig (hier beter: J. B.a.). Dat gaat naar Den Bosch toe. Wie zal dat betalen, zoete lieve Gerritje? Bosch' burgemeester zat in een Bosch café.

2. Tot de Generaliteitslanden behoort het kwartier van
's-Hertogenbosch met onder andere de Meierij van Den Bosch en het Land van Cuijk. Bourrees zijn oude, snelle rondedansen uit Auvergne. Braiseren is smoren. Die twee briards zijn zekere Franse herdershonden. Zijn wens was gemeend: "Bon appétit!" [goede appetijt]. De bombardeopstelling maakte de middeleeuwse vesting onneembaar. Ze vormden een soort bulletje en bonenstaak (genoemd naar Bulletje en Bonestaak uit 'Het Volk'). Bone deus, goeie god, dat is waar ook! In de bonheur(-du-jour) stond nog een fles bonekamp naast de beerenburg(er) (GB ook: berenburger). De bonhomme [goeierd] – hij was in bonis [in goeden doen] – maakte toch bonje [ruzie]. De gevijlde metalen blokken werden geveild. Boreh is welriekende gele zalf van kurkuma [2 x oe]. Australië heeft een austraal [zuidelijk] klimaat. Een bosseer- is een bouchardhamer. Er zijn Bossche bollen, berlinerbollen en Maagdenburgse halve bollen.

3. Alle b.o.t.'s (b.o.t.'ers) hadden een b.o.t.-contract [beroeps voor onbepaalde tijd]. Ga jij nog naar dat botje-bij-botje [Amerikaanse picknick: allemaal wat meebrengen]? We eten ratatouille [ratatoelje, rats, ratjetoe], bouillabaisse [ook: Provençaalse vissoep]. Bouclé is losse kaardgaren mantel- en tapijtstof die hard aanvoelt. Hij kon zijn lusten botvieren, maar zou uiteindelijk bot vangen. Botkloppen en botprikken is bot vangen; slib vangen is ook bot vangen. Boulewerk is inlegwerk in hout. De bourettehoop groeide alsmaar. Hij was bourgeois [uit de middenstand, bezittende klasse] en zij bourgeoise; hun zoon was dan ook een bourgeoistje (en ook nog een watje). Ze creëerden samen bouts rimés [alleen mv.: verzen op opgegeven rijmen]. Een bouterolletje is letterlijk een sluitstukje [aan einde sabel]. Hij woont aan de Boven-Maas en is boven Jan [binnen]. Eén Serf, twee Serven, één Serviër, twee Serviërs. Je moet eerst de auto gereedzetten, wil deze tijdig gereedstaan om te vertrekken. De kenau [virago, manwijf] zou de man die het buskruit niet had uitgevonden [is niet slim, niet snugger], in correct ABN [Algemeen Beschaafd Nederlands] buitenzetten en ging vervolgens zelf de bloemetjes eens buitenzetten.

4. Het burowwater wordt gebruikt voor kompressen en als desinfectans [ontsmettingsmiddel]. Heb je ooit een kompresser [bnw. kompres = dicht ineen] boekdruk gezien? De mannen droegen vlinderdasjes (butterfly's). Een buvard is een vloeiblad, bruschetta is geroosterd brood. Schrijf je de Japanse butoh [Jap. dans] [oe] zoals je dat uitspreekt? Nee: boe-too. Is brønstedzuur gevaarlijk? Kent u trouwens naast de brønsted- ook de hammettrelatie, beide vrije-energierelaties (maar ook beide niet meer in VD)? De business development managers [ook: aaneen – verbetering van de organisatie van het bedrijf] hadden heel wat burotica [elektronica en IT voor kantoren] voor hun bureaux-ministres [+] . Het BW is het Burgerlijk Wetboek. Een buddleja is een vlinderstruik. De Buitengewesten of -bezittingen lagen buiten Java en Madoera. De bugel [muzikant] speelde de bugel [muziekpartij] op zijn bugel [uu – instrument]. De families leefden in brouille [onmin] en dronken zeker samen geen brouilly [een zekere beaujolais]. Zij reden met paard en brougham [vierwielig gesloten rijtuig voor twee personen, getrokken door één paard], als was het met paard-en-wagen [paard-en-kar]. Met zijn brique [steenrode] briquet [aansteker] probeerde hij de briketten [brandstof] aan te steken. Met bühnenfieber [Duits] bedoelen we bühnekoorts [Ned.: n/s – dubieus ...].

5. De broeder- en zustersschool lagen vlak bij de rooms-katholieke kerk. Houd je van jujubes [2 x uu + uh – vrucht, drop]? En houdt je dochter van die razende roeland [onstuimig en woest persoon]? Ik zou liever een bereisde roel [ervaren reiziger] of stenen roeland [onverzettelijk persoon] hebben. In de strijd bij Roncesvalles sneuvelde Roeland, de paladijn [ridderlijke held] van Karel de Grote. Ze hielden een bruyante [luidruchtig, lawaaiig] barbecue. Het sofisticeren [suiker bij bier of wijn] is op zich een heel gesofisticeerd, gesofistikeerd, sophisticated [geavanceerd] proces. Een filet [èht] (niet meer in VD) is een anjer, een filetje [ee] americain bevat fijngemalen rauw rundvlees; een filet d'Anvers is gerookt. Kijk, daar is die brankalie [kale kruin] weer. De naam van het muziekgezelschap was Con Brio. Deze brocante [winkel tweedehandsgoederen] verkoopt broccatello [een marmersoort].

6. De Brunssumer [2 lettergrepen] (die van de Brunssummerheide – eigennaam, Natuurmonumenten) en de Dokkumer [2] gingen op de vuist. Eerst geklasseerd, nu gedeclasseerd: men kan diep vallen. Buckyballs zijn fullerenen [voetbalmoleculen]. Aan Johan Cruijff hebben we 'en un momento dado' (op een gegeven moment) te danken; voor 'un poco' (een beetje) geldt dat niet. Als je de Calvarieberg opgeleid wordt [het iemand moeilijk maken], moet je een calvarietocht [lijdensweg] volbrengen! Ik voelde me unheimisch (unheimlich – beklemmend, naargeestig) op dat canopenveld. In die garage worden positieve en negatieve camber [bandenslijtage] gecorrigeerd. Calx [poedervormig residu] wordt uit metalen en mineralen gewonnen. Een camarilla [hofpartij, hofkliek] is een camaraderie [kameraadschap, bent, kliek]. Specifieker, wat is een camaraderie à titre de revanche? Antwoord: kameraadschap bij wijze van wraakneming. Met cadanceren wordt de cadans aangebracht (in de muziek kennen we cadensen). Het calicivirus veroorzaakt
gastro-enteritis [buikgriep]. Zou cachaça [Braziliaanse sterkedrank – GB ook: sterke drank] erg zoet zijn vanwege het suikerriet? Een cachelotje [oh] is een potvisje en een cache-potje [oo] een sierpotje. Papier kun je cacheren [sjee – afdekken], keukengereedschap kasjeren [ah uh – weer koosjer maken].

7. Hoe groot is het cachegeheugen [kèhsj] op deze harde schijf? CAD staat voor computer-aided design, Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs en de Canadese dollar. Een camaieu is een tweekleurige camee [halfedelsteen met voorstelling in reliëf]. Hoe kun je nu zo caligare in sole [ziende blind] zijn? Uit cananga's [tropische boom] worden etherische oliën gewonnen. Er waren twee camions-citernes [+ tankwagen – niet meer in VD] nodig. Hé, dat is een grappig camionetje [bestelwagen, camionettetje]! De calvinisten (zo genoemd naar Calvijn) lusten graag calvilles (ook kalvijnen – fijne tafelappel – genoemd). Campaniles [ə] zijn klokkentorens. Een candlelightgedicht lees je bij candlelight [kaarslicht] voor. Bij argoteren [argot, dieventaal spreken] bedient men zich van cant [kèhnt – jargon, dieventaal]. Wanneer is Johannes XII gecanoniseerd [heilig verklaard]? Hij moest een canossagang [gang naar Canossa = publiekelijk boete doen] maken. De cannelures [verticale groeven op zuilen] leken wel op cannelloni [pasta in cilindervorm]. Een capibara is een waterzwijn. Wat, gaan we capties maken [tegenstribbelen]? Een caprice wordt ook capriccio [muziekstuk] genoemd. Je moet je capsuultje [capsuletje – omhulsel geneesmiddelen – figuurlijk dus] nog innemen! De markies van Carabas komt uit de Gelaarsde Kat.

8. Spreekt men in Kent ook cant [kèhnt – dieventaal]? De caracole-uitvoering [zwenking rijschool] was matig. Een caramboletje [carambooltje] meer of minder maakte niet meer uit. De kampioensschaal was [niet] voor Ajax. De caracal [woestijn- of steppelynx] vertrapte de caracoles [wijngaardslakken]. Wat is de andere naam van dibenzopyrrool? Antwoord: carbazool. De carrousel van het carottespel [zwaar verdedigend] was begonnen. De carottier (karottentrekker) was ermee begonnen. Hij kwam er carrément [ronduit] voor uit. Kan men ook een scheve carveschaats [ijzers in midden smaller] rijden? Het duel begon met een voorafgaand cartel [uitdaging tot duel]. In een cas fortuit [schuldenaar kan niet betalen] kun je naar je centen fluiten (met een fluitje van een cent?). Het carpaletunnelsyndroom (tunnelsyndroom) betreft de carpale tunnel [kanaal in de onderarm]. De catharsis is een vorm van loutering. Zijn recensie was cassant [scherp, overmatig kritisch, bits]. Ze begon te huilen lijk [als] een magdalena (= overvloedig, onophoudelijk – afkomstig van: Maria Magdalena). Een dugong [oe] is een vorkstaartige zeekoe, foeyonghai een Chinees gerecht, UYU [oe duh-buhl-joe oe] is de aanduiding van de Uruguayaanse peso.

9. Heb jij je kechies [kuchie, boterham] nog niet op? De udu's [oe-doe] (uit de Nigeriaanse taal Igbo) waren in dit geval vals klinkende percussie-instrumenten. De truqueuse werkte aan een falsificatie. Inter gladium et jugulum is op het nippertje. Kloosterlingen beloven obsequium [obediëntie, gehoorzaamheid]. De sukuk [soe-koek] is een islamitische vorm van financiering. Een circulus in probando [cirkelredenering] maakt gebruik van een circulus vitiosus [vicieuze cirkel]. Je zal toch maar een graculus inter musas [kraai onder de muzen] zijn! Heb je zijn opusculum [werkje, klein geschrift] al gelezen? De vinculum matrimonii [huwelijksband] bindt ons. Een
praesta-quaesumus is een priester die alleen de mis leest. Quousque tandem [hoe lang nog?]?, zo vroeg de rastaquouère [buitenlandse snoeshaan] zich af. Lijdt zij aan dupuytren (Keltische klauw – de ziekte van Dupuytren)? Ze deden het inter canem et lupus (entre chien et loup – avondschemering). Kuru [koe-roe] is verwant aan BSE [boviene spongiforme encefalopathie, gekkekoeienziekte]. We eten wagyurund [kie-joe]. Alleen in casu substrato (het onderhavige geval). Een mandatum sine clausula is een onbeperkte volmacht. Nec plus ultra (allerbeste)!

10. Business as usual [zoals we gewend zijn]. Uuu is het chemische element unununium (met atoomnummer 111, thans ook: röntgenium – Rg). Overigens is Uun het element ununnilium met atoomnummer 110, thans ook darmstadtium, Ds. De vuvuzela [olifantentrompet] verdreef het ludduvuddu (afgekort: ldvd – liefdesverdriet). Hij droeg cantillegouden epauletten [op de schouder]. De cérémonie protocolaire stond op een dvd'tje. Het caudasyndroom wordt ook rijbroekanesthesie genoemd. Een catweazle is een niet-bijdetijdse engerd.

 

2399 Dictee donderdag 23-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (340) √

Dictee – dictees [2399]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 517 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (340)

1. Caulomen zijn stengelleden, geen leden van de hengelclub. Een catonisch (= van Cato, maar die en het volgende gezegde niet meer in VD) gezegde was: overigens ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden. Je zult toch maar onder het Caudijnse juk [zich moeten vernederen voor de overwinnaar] moeten doorgaan. Schrijf je reçu nu wel of niet met een c-cedille? In causes célèbres [+] [beroemd rechtsgeding] krijgen rechters vaak caustische spot [bijtend] over zich heen. In straighte [duidelijk, rechtdoorzee] onderhandelingen zit men niet op cavillaties [spitsvondigheid, gezocht argument] te wachten. Hoe schrijven we dat: centiempje, centimepje [sjwa niet uitspreken] of centimetje [sjwa wel uitspreken]. Laat je oren uitspuiten: laat het cerumen [oorsmeer] verwijderen! Een cesarist wil het liefst alleen heersen. Die Servische nationalist, die četnik, dat schrijf je met een haček. Ze moesten de chamade [sj] [aftocht, terugkrabbelen] blazen. De (c)hamieten stammen van Ham (of Cham, zoon van Noach) af. De chambres ardentes [+] [Frans inquisitiegerecht] hebben weinig goeds gebracht. De charleston [dans] stamt uit Charleston in South Carolina [geen –]. Ze droeg een Chanel, een chanelpakje.

2. Het shantykoor [ah/èh] was aan het chanten [tsj ah]. Het Chanoeka (chanoekafeest) is het joodse Lichtfeest, niet te verwarren met het Divali, het hindoeïstische lichtjesfeest. Hij schoot met een chassepotje [achterlader]. De bevallige chatelaine [kasteelvrouwe] serveerde op een van haar chateaus [kastelen] een châteauneuf-du-pape [wijn], maar dat was chateau migraine [hoofdpijnwijn, hele slechte]. De chaude [in het oog lopend vriendschappelijk] gastheer viel op. Gezocht op '*shock*': ijshockeyschaats(!), elektroshock (ect, elektroconvulsietherapie), shockart (om te choqueren of shockeren), shock-and-awe (militaire strategie), shocken (shockte, geshockt – ook: choqueren), shockjock [dj die van shockeren, choqueren, zijn handelsmerk heeft gemaakt], toxischeshocksyndroom [tamponziekte] en een anafylactische [levensbedreigende allergene reactie] of een cardiogene [m.b.t. het hart] shock. Een stupor is een psychische shock. Gezocht op '*choq*': choquant (ook: shockerend), choqueren (ook: shockeren), gechoqueerd (ook: geshockeerd) en choquerend (ook: shockerend). Voor twee paren zijn twee lits-jumeauxs(!) nodig. Schokkeren [ee] is trouwens honend beledigen: hij heeft me ten diepste geschokkeerd. Sjuchten is bij joden ritueel slachten. Hoor: cicadegezang!

3. Nou, ajuussies, hoor! De Cajuns [Franse kolonisten, Louisiana] houden van cajun(muziek) en in India dragen ze indiajurken [van indiakatoen]. Een coadjutor is een hulpbisschop. Ze zijn ejusdem > < anni (a.ej., van hetzelfde jaar). Nondeju, nondedju, sodeju, nondedjuke, verdju, sakkernondeju, dat kan er ook nog wel bij. Ze gingen base- [parachutespringen vanaf een berg] en bungeejumpen [elastiekspringen]. Het jejunum is de nuchtere darm. Dit geldt sans préjudice [onverminderd het recht van iemand anders]. Een préjugé [vooroordeel] past ons en een rechter al helemaal niet. Een montejus is een toestel [vloeistof door luchtdruk laten opstijgen]. Bij de elfjuliviering [11 juliviering – Guldensporenslag] gingen we cliffjumpen [van hoge rots in water]. Schrijf vrijuit: brei-juffrouw, mini-jurk, naai-juffer en
naai-juffrouw. Ze droeg een blingblingjurk [met opzichtige versieringen]. Zij was ontegenzeggelijk een crackjunkie [cocaïneverslaafde]. Rjucht en sljucht is oprecht en eenvoudig (in het Fries). De fröbeljuffrouw [knutselen] droeg afwisselend een cocktail- en dirndljurk [Zuid-Duitse boerenmeisjes]. Mal-jugés [onjuiste rechterlijke beslissingen] kunnen niet rechtgezet worden. Tjuus [dag, adieu] , tot morgen!

4. Conjunctis viribus [met vereende krachten] werden de verkrachte eenden [spoonerisme] weer in de juiste spellingvorm gebracht. Het animus injuriandi is de opzet om te beledigen. Die janjurk, een donjuan, scoorde op het hoofd-van-jut [kermisattractie, ook: kop-van-jut]. De ninjutsu is een Japanse vechtsport. Een vindex injuriae is een wreker van onrecht. Een dirju (BE) is een directeur judiciaire. Verjus is sap van onrijpe druiven. De saint-julien is een bekende, gecorseerde rode medoc. Beatjuggelen is scratchen [met grammofoonplaat] op de beat van de muziek. Een decujus is een erflater. Hujus loci is van deze plaats, hujus mensis van deze maand. Salvo cujus vis is zonder iemands recht te verkorten. Een tv-junk [teeveeverslaafde] heeft beeldschermogen. De CHU was de Christelijk-historische Unie. Wil jij de challes [brood voor de sabbat] klaarleggen? Dit beeldje is van chamotteklei gemaakt. Dat is een frisgewassen [GB] chintztheemuts [sits, calicot, indienne]. Zij draagt een chinéjurk [van gevlamd weefsel]. Is een chert een edelsteen? Nee: een dicht gesteente, bestaande uit siliciumoxide. Een chertepartij is een charte-partie [overeenkomst m.b.t. scheepsbevrachting]. Er zat chèvre [zachte Franse geitenkaas] op zijn chevrons [meestal mv., op de mouw van militairen].

5. Op Koninginnedag [thans: Koningsdag] is heel Nederland feloranje gekleurd. Met zijn cheiloschisis [hazenlip] wist hij toch de cherimoya [vrucht] en chayote [zekere pompoen] te verorberen. In een clarence [vierwielig rijtuig] kun je rijden en een clam is een strandgaper. De clairet [kort (vooraan in alfabet) = rood] is een lichtrode, droge wijn, de clairette [lang (verder in alfabet) = wit] een mousserende witte wijn van clairettedruiven. Cladomanie wordt ook heksenbezem [woekering van takken in de kruinen van bomen] genoemd. Clafoutis is flan (eiervla) met vruchten. Clenbuterol is een antihoestmiddel. Cisiojanen [beginregels van verzen] zijn middeleeuwse hulpmiddelen voor de kalenderinrichting. Circe's zijn onweerstaanbare verleidsters (zo genoemd naar Circe). Hij draagt een cingulum [wit koord om de albe van een priester] en bespeelt de cinellen [kleine koperen bekkens]. Ciao (tot ziens), riep hij.

6. Een cinchplug is een tulpstekker. Een chowchow is een keeshond. De chouans waren de aanhangers der Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek. We eten Elzasser choucroute (sauerkraut). Een chrestomathie is een bloemlezing (als je gebloemleesd hebt). Cholecalciferol is vitamine D3. De choemasj(im – meerdere bundels) zijn de vijf boeken van Mozes, de Thora, in de vorm van een gebonden boek. Cheshirekaas is chesterkaas. Alle chef-koks hebben meerdere chefs-d'oeuvre [meesterwerken]. Chiastoliet is holspaat. Een chiffonnière is een ladekast. Wat houdt het chinasyndroom [tsjaai-naa] in [angst voor meltdown kerncentrale]? Ook een geilaard heeft chijlvaten [chylus, lymf(e)vat]. Ook chique chicks [meisje] lezen chicklit. Wat is het verschil tussen voetbalgogme en die andere chochmes? Chlooracetofenon is CN-gas. Ze speelde chitarrone [lange, als bas gestemde luit], ondanks haar chlamydialijden [chlamydiasis, een geslachtsziekte] en een gezicht vol chloasma [vlekkige, geelbruine huidverkleuring, geen mv.]. Is bij de chinees (GB) eten, chinezen, bijna hetzelfde als chinezerij? Nee, dat laatste is muggenzifterij, haarkloverij.

7. Is elke Chinees een zoon van het Hemelse Rijk? Ja, maar de keizer van China is de Zoon des hemels. Dat Chinese restaurant wordt gedreven door een rare Chinees. Heb je mijn chocoladen [bnw., lees: n] paasei gezien? De kinderen kregen een chocoladekasteel. Het ontoegankelijke gebied was afgesloten als door een Chinese muur [figuurlijk: beletsel]. Het leek de echte Chinese Muur wel. Deze cholerica [vrouw, driftkop] heeft geen cholera [ziekte]. Cholecystitis is galblaasontsteking. Er kwamen meerdere chrieën [k] [behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten] aan de orde. De christensocialisten zijn christensociaal (bnw., GB) (ook: christelijk-sociaal). Met een chopper kun je uien versnipperen. GB houdt het op cicerones, van VD mag cicerone's ook. Bij die stammen kennen ze chtonische godheden [aardgoden]. Chutney is een gekruide zoetzure saus uit de Indiase keuken. Cibeben zijn grote, beste rozijnen. Cichliden behoren tot de baarsachtige vissen in Afrika, Zuid- en Midden-Amerika. Churros [tsjoe] zijn heerlijke Spaanse gefrituurde deegstengels.

8. Gezocht op '*xw*': bordeauxwijn, boxwood (palmhout), duplexwoning, flexwerken, maxwell (cgs-eenheid van magnetische krachtstroom), reflexweg [weg van een reflex], soundmixwedstrijd en Vinex-wijk. Gezocht op '*que*' (een selectie): yquem (witte bordeauxwijn), vies manquées [+] (mislukte levens), vertu héroïque (heldhaftige deugd – mv. s s +), unique sellingpoint (USP), va-banque spelen en va-banquepolitiek, ultra citraque (over en weer), tel quel (zoals het is), suum cuique (ieder het zijne), spemque metumque inter dubii (zwevend tussen hoop en vrees), semper et ubique (altijd en overal), reciproque (omgekeerde), raquette (sneeuwschoen), queteletindex (QI – ook: BMI = body mass index), querciet (eikelsuiker), pulque (Mexicaanse drank), per consequentiam (bijgevolg), niqueteren van een paard [spieren doorsnijden, staart staat omhoog], maître Jacques (manusje-van-alles), manibus pedibusque (met hand en tand), in utrumque paratus (op alles voorbereid) en fausses queues [+] (misstoten – biljart, keu ketst).

9. Verder: hodie [hoo-die-jee] atque heri (nog maar sinds korte tijd), face-to-face-enquête, ex quocunque capite (uit welken hoofde ook), equerre (trommelkruis), eau de labbaraque (naar de
negentiende-eeuwse Parijse apotheker Labbaraque – bleek- en vlekkenwater), coûte que coûte [koste wat kost], corps diplomatique [op kenteken: CD], coquille Saint-Jacques [jakobsschelp], een kokette [behaagziek, ijdel] coquette [Frans! – behaagzieke vrouw], concours hippique, communiqués en communiqueetje, chef de clinique, cacique (stamhoofd indianen = kazike), een bloque (een rechtuit, met forse stoot te maken of gemaakte bal), belle époque (negentiende eeuw voor wat betreft het culturele en mondaine leven), attaqueren (aanvallen), attaque (beroerte), apud novercam queri (aan het verkeerde adres zijn), absque ulla conditione (onvoorwaardelijk), adequeren (vereffenen), ab ovo usque ad mala (van het begin tot het eind), wit laqué boekenplanken, queueën [kjoe] (een queue [keu] maken), troqueren (ruilhandel) en ubique (overal).

10. De hele chose [zaak] viel in duigen. Het glagolitische [Kerkslavisch] en gotische [fractuurschrift, Bijbelletters, Duitse letters] schrift vind ik kunstig. Bij netsuke (inro, gordelknoop, uitspraak!) is er een opvallend detail wat betreft het meervoud in VD (niks of een s erachter; GB: s). Gezocht op '*ei*ij*' (een selectie – let op: oVD-2015 maximaal 2 jokertekens!): beiderzijds, beleidsrijk, biedermeiertijd [1815-1850, Duitsland], boekweitebrij, deimt-deimtsgelijk [elke deimt = dagmaat betaalt evenveel aan dijklasten] , fonteinpijp, freinetonderwijs [ervaringen centraal], geitenvijg, hameistijl [valhek], heitjespiejijzer [kwartjesvinder, bedrieger], geinlijn, karweitijd, keinijg, leigrijs, meierij, moerbeizijde, one-issuepartij, peizelijk (denkbaar), pleisterstrijker, porseleinrijden [taxi], reigerpijp, reikwijdte, roei-ijzer en schroei-ijzer.

2398 Dictee woensdag 22-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (339) √

Dictee – dictees [2398]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 518 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (339)

1. Vervolg '*ei*ij*': sprei-ijzer, steilewandrijder, treillijn [treklijn, jaaglijn], treiterij, veinzerij, verscheidenlijk, vleierij, vloei-ijzer, zeilijzer [goudsmederij: magneet] en zeilwrijver [boenblok]. De cliffhanger [spanning bij onderbreken film] speelde zich af op de Ierse kliffen. Een clerihew is een gedichtje [aabb] en de ars clericalis is de schrijfkunst. Een clericus (meervoud: clerici) is een geestelijke; dat roept klerikale gedachtestromen op over de klerikale partijen [invloed kerk op staat]. Ik had toen mijn closeste [uitspraak: kloos-tuh] relatie ooit. De koksianen worden ook wel 'volgers van de kok' (veeleters) genoemd, maar zijn volgelingen van dominee (afkorting: ds.) Hendrik de Cock uit Ulrum. Het zijn de christelijk-gereformeerden. De high church was de Engelse staatskerk; een non-conformist was daarvan afgescheiden. De coccejanen waren volgelingen van de Leidse hoogleraar Coccejus (Koch – vrijzinnigheid). Een myorrhexis is een spierscheuring. Het Romeinse leger was een cohortenleger [cohort(e): 600 man, onderdeel van een legioen,]. Dat is in comité-generaal [geheime zitting] besloten. Mystère: lang overgordijn [mv. s].

2. Een piarist [onderwijs aan arme kinderen] behoort tot een zekere rooms-katholieke orde. NB Internet: de katholieke Orde der Piaristen of Scolopi (Ordo piarum scholarum) = Sch.P of S.P. = naam organisatie. VD: ordo clericorum regularium scholarum pauperum – ocrsm, achter de naam. Een passionist is lid van de kloostercongregatie van het Heilig Kruis. Deklerikaliseren leidt niet altijd tot antiklerikalisme. De trahison des clercs is het verraad van de intellectuelen. Veel woestijnplanten zijn sclerofyten [sclerofiel = met groot wateraanzuigend vermogen, hydrofiel = wateraantrekkend, waterminnend]. Europa lijdt aan eurosclerose [starre regelgeving Europese eenwording]: dat leidt tot apathie. De clerus (clergé) heeft te veel macht (een teveel aan macht). Met ALS wordt amyotrofische laterale sclerose aangeduid. Gladgeschoren is clean-shaven. Wat zijn cleistogame bloemen? Antwoord: met gesloten knoppen toch vrucht voortbrengen. Ze droeg een cloquéovergooier [ook: cloqué overgooier]. Je zag daar champlevé [verdiept] en cloisonné [verhoogd] email, zo schreef ze in haar e-mail. Dit museum heeft een indrukwekkende Cobra-collectie. De cobbler is een verkoelende drank. Een konzenielje (niet meer in VD) is een cochenille [schildluis]. Cometten is comète [zeker kaartspel] spelen. Bij het maaidorsen wordt er gecombined met een maaidorser, ook:
maai-dorsmachine. Zij skieden een combiné [afdaling + slalom].

3. De mendicantenorde is een bedelorde. In Friesland wordt niet gezongen: Frisia non cantat. De cantal is een soort van zachte kaas van koemelk. Alençonkant is tuleachtige kant. Een kantjil is een dwerghert. Wat is een lykantroop? Antwoord: een weerwolf. Deze zoutjes hebben een krokant korstje, net als die croque-monsieurs [tosti]. De krokusvakantie zit erop. De Oostkantons [van België] horen er niet echt bij. De pc-fabrikant ging failliet, de trafikant [koopman] vond ander werk. De vakantie-uittocht is voorbij. Het ciré is een gewast [wassen, waste, gewast] (kunst)zijden weefsel. Circonflexes zijn circumflexen [dakje, ook: accents circonflexes [+], diakritisch teken]. Is er verschil tussen klasseren en classificeren? Nee. Een
cito-prestolunch [die gaat cito presto] kun je moeilijk savoureren [met smaak nuttigen]. De camions-citernes [tankwagen – geschrapt in VD!] reden voor om de cisternen [regenput] te ledigen. Hij was zo'n civielingenieurstype [civiel ingenieur]. De claressekwekerij [n/s, zoetwatervis] floreerde. En wat houdt declasseren in? Bij voetbal: overspelen (niet: overspelen)! Een cluniacenzer is monnik van de congregatie van Cluny. De geclusterde statuerestauratie [beeldhouwwerk; e niet uitspreken] verloopt voorspoedig.

4. Ken je de begrippen metaaloxideoppervlak, -weerstand en -afleider? Dit geneesmiddel is in dit geval gecontra-indiceerd [via een tegenaanwijzing]. Consanguien is verwant in den bloede, consanguiniteit [beide: gwie] is bloedverwantschap. Conquesteren is veroveren, een conquistador een veroveraar. Er werd een captain's dinner (niet in de wdb.) geserveerd. Een condyloma is een wrat. De confuse [verwarde] concubin [minnaar met wie je samenleeft] had het niet meer. De comstockery (genoemd naar Comstock) is het als verwerpelijk afdoen van iedere vorm van censuur, met name die op de literatuur (GB ook: tt). Wat je zegt, dat is Latijn [Chinees, Moffrikaans] voor me. Bij het biljarten kennen we de collébal [vast tegen de band]. Deze collega-notarissen zijn mijn collegae proximi [naaste collega's, enk.: collega proximus]. Zijn handtekening is een collector's item [verzamelobject]. Hij is collectioneur van coldwavemuziek. Deze whizzkid weet toch het columbo-effect [verliezen alertheid door voorgewende domheid tegenpartij] af te dwingen. Zijn ze weer [aan het] comazuipen [zonder rood: elliptische zin]? Dit gaskomfoor is comfortabel in het gebruik. Uitleg: commercen is commerce [zeker kaartspel] spelen.

5. Bij committeren vertoon je commitment [betrokkenheid]. Een aanhanger van de Parijse Commune van 1871 wordt communard genoemd. Wat is de (Nederlandse) commanderije van het Heilig Graf (in Jeruzalem)? Antwoord: organisatie van leden van een moderne ridderorde in een bepaald gebied. Uit de commedia dell'arte [kluchtspel, 16e-18e eeuw] kennen we Pantalone, Arlecchino en Colombine. Het meervoud van commilito [wapenbroeder] is commilitones. Hij had compassie [medelijden] met de kompasbedienster. Hij is non compos mentis [niet bij zijn verstand]. Hij lost moeiteloos de complexte vraagstukken op. Dit is een concieze [k] (beknopte) samenvatting. Conchologie (conchyliologie) is schelpenkunde. De comtoise(klok) [hangklok, slingerklok uit de Franche-Comté] loopt gelijk.

6. De conans (primitieve, agressieve, oersterke strijder) zijn genoemd naar Conan de barbaar. Ik neem dat compotetje [als de e gelezen wordt, moet je dat schrijven; zeker goed is – VD: compoteje zonder uitgesproken sjwa – oo/oh]: dat is een compromistje [ie – s niet uitspreken – anders compromisje – ih]! Bij confisqueren van confiscabele goederen vindt confiscatie [inbeslagneming] plaats. De conga is een Cubaanse dans. Gezocht op '*coc*': varicocele [ee uh] (zakaderbreuk), tacochips (tortillachips), strepto- en stafylococcus [bacteriën], silicocement [dooreengemalen portlandcement en kiezelzand], sacochenverkoper (tassen), rococo-interieur [periode, bouwstijl], ricochetschot (schot waarbij het projectiel ricocheert = een vlak raken en dan opspringen), precociteit (vroegrijpheid), glycocol (glycine), picocurie [eenheid van radioactiviteit], decoct(um) (afkooksel), crambe repetita (crambe recocta, crambe bis cocta: opgewarmde kost, oude koek), coco/a (cocaïne), cocufiëren ((van echtgenoten) bedriegen), cocotte (vrouw van lichte zeden), cockneys die het Cockneydialect spreken, een cochleair implantaat is een inwendige gehoorprothese, cochlea (slakkenhuis), cochenille-inkt (rode drukkersinkt), cocaïniste en het (kokette = behaagziek, ijdel,) cocasse [zot, koddig] meisje. Miscanthus is olifantsgras.

7. Het COC was oorspronkelijk het Cultuur- en Ontspanningscentrum [nu: NVIH-COC: Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit – Cultuur- en Ontspanningscentrum]. Ik wil coca-cola [vero ook wel: coca] en geen coca/o [cocaïne]. Het ascocarp is het vruchtlichaam van de zakjeszwammen (antoniem: basidiocarp, vruchtlichaam van de steeltjeszwammen). Gezocht op '*dow*': windowdressing [mooier voorstellen dan de werkelijkheid], ups en downs, ups-and-downs [let op de uitspraak], top-down (en bottom-up), sandow (spierversterkend toestel), pseudowetenschappelijk, dropdown (uitklapbaar keuzemenu), down-under (in Australië, etc.), downtown ((in de) binnenstad), down-to-earth (met beide benen op de grond), down the drain (door het putje), Downing Street, een downie lijdt aan het downsyndroom (syndroom van Down), downer (roesmiddel met een verdovende werking, antoniem: upper), Dow-Jones(index), de coolingdown [t.o. warming-up] en basedow (de ziekte van Basedow – overmatige schildklierwerking). Wat is downdaten [relatie van vrouw met sociaal lagere man]? Downhill is bergaf, van de berg af, omlaag skaten. Ze gaan er eens uitvliegen [uitstapje maken]. Jodhpurs [mv.] zijn een rijbroek.

8. De kinderen beginnen uit te vliegen. Gezocht op '*wod'*': wodanseik, de madiwodo (de agenda), vwo-diploma, het WODC (Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (van het Ministerie van Justitie)), wodka en woiwode (bestuurder Poolse provincie). Zittend in de zodiac [rubberboot] kon je de zodiak [dierenriem] goed zien. Gezocht op '*yod*': bodyodour [lijfgeur], embryodonatie [afstaan van een embryo, overgeschoten uit de reageerbuis] en pyodermie (etterige huidontsteking). Gezocht op '*xod*': een exodus (uittocht), hexode (elektronenbuis met zes elektroden) en loxodroom (kromme lijn op aarde die alle meridianen onder eenzelfde hoek snijdt). Avodiré is een tropische houtsoort. Dat is echter niet zo, dat is niet waar: quod non! Quod licet: wat geoorloofd is. Een quodlibet is een mengelmoes, een potpourri. Quod absurdum: hetgeen ongerijmd zou zijn. Male quidem: erg genoeg dat het zo is (ook: male quod sic). In duodecimo is een drukkersterm [kleinste boekformaat van 12 bladen (of 24 pagina's per vel)].

9. VOD is video on demand. Het duodenum is de twaalfvingerige darm. Een glyptodon(t) is een reuzengordeldier. Een kartodroom is een skelterbaan en nematoden zijn rondwormen. De toddik [vuilak, smeerpoets, niet meer in VD] dronk toddy [koude grog zonder suiker]. Mijn ene buurman is himmelhoch jauchzend (euforisch, zeer enthousiast: pasgetrouwd), de andere zum Tode betrübt (diepbedroefd: kind verloren). Mijn to-dolijstje (woordgroep 'to do' – let op: athomegevoel) is up-to-date. De rapsode [rondtrekkende volkszanger] bracht een rapsodie [mengelmoes] ten gehore. Hij wil een whisky-soda. Deze kamer moet gedesodoriseerd [ontdoen van onaangename geur] worden. Podo-orthesiologie is een alternatieve vorm van podotherapie. Wat is podcasten? Antwoord: audiobestanden voor internet maken en beschikbaar stellen. Om ramsj [boeken tegen afbraakprijs] te voorkomen, kun je POD (printing on demand) toepassen. Een olla podrida [olipodriga/o] is een allegaartje. Hij heeft een iPodduim (GB ook: ipodduim). Hij sprak ex (ook: de) tripode dictum: in orakeltaal. Cefalopoden zijn koppotige weekdieren of inktvissen. Een capodastro is een barréklem [snaren gitaar verkorten]. Een mooi voorbeeld van een epanodos [herhaling zin in omgekeerde volgorde] is: de Heer prijs ik, ik prijs de Heer. De aron hakodesj is de heilige ark in de synagoge. Hebben e-papa's en e-mama's e-kinderen [telewerken, e-werken]? Een cynodroom [s] is een hondenrenbaan. Een voorbeeld van arachnodactylie [lange, dunne vingers, ranke bouw] was de vroegere tv-presentator Pierre Jansen (kunstprogramma: Kunstgrepen). Is die slijkklodder opzettelijk gegooid?