2385 Dictee maandag 13-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (330) √

Dictee – dictees [2385]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 527 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (330)

1. Nog meer trendy bnw.: nerdy [wereldvreemd, nerderig], out of the box [buiten gebaande paden], on the job [tijdens het werk], low cost, fishy [moreel onzindelijk, met luchtje], extra vierge (extra vergine – van olijfolie), e causa ignota (met onbekende oorzaak), du terroir (regionaal), crunchy (knapperig), catastrofiel [van rampspoed houdend], bleu froid (rauw en koud) en bleu chaud (van vlees: lauw en rood). Het aantal [moderne, nieuwe] zelfstandige naamwoorden is dermate groot, dat we die buiten beschouwing laten. Maar: wat let u? Een zettabyte (ZB): heel veel bytes, te veel om te benoemen [= zebibyte, ZiB: 1.180.591.620.717.411.303.424 bytes = 2 tot de 70(st)e]! Hij leidt een gracious living: een elegante en tevens aangename levenswijze. Je zult maar een graculus inter musas (een kraai onder de muzen) zijn. We gaan toch geen goecheltjes maken (goechelen = giechelen), hè? Die gojse (VD ook: gojimse) Gooise kinderen zijn (dus) niet-Jood(s). Het meervoud van goj is gojim of gojims (VD; GB heeft: gojem en gojiem). Het goudveil (Chrysosplenium) zijn lage plantjes met goudgele bloemen uit de steenbreekfamilie. De groente werd geveild en de gevangenisraamstijl weggevijld.

2. Een veile deerne [prostituee] bedrijft veile liefde [prostitutie]. Die glazenkast? O, die staat in de gloriëtte [prieel – voor glazen]! Een serpentarium is een glazen kast [van glas] voor slangen en andere reptielen. Glidkruid is blauwe godsgenade. Met gm-voedsel [genetisch gemodificeerd] wordt frankensteinvoedsel bedoeld. Gnocchi [uitspraak!] is een tussengerecht. De gnathologie [kauworganen en stoornissen daarvan] is deel van de tandheelkunde. Bij 'gnōthi seauton' [ook: o – ken uzelf, tempel Apollo te Delphi – opschrift: G] moet ik aan de gnoseologie (de kenleer) denken. Zo is het godbetert (God betere het, God betert!) wel genoeg. Een go-getter is een streber. In
no-goarea's mag je niet komen. Goëtisch is de goëtie [zwarte magie] betreffend. Ze is heibeiig [snibbig, kijfziek – vgl. haaibaai], maar goed opgeleid. Wie goeddoet, goed ontmoet. Hij zou zich tegoed doen aan spijs en drank. Het toerbusje (touringcar – touroperator) toerde richting Drenthe. Een GeV is een giga-elektronvolt. Bepaalt de g-factor [dwarsversnelling] de G-kracht [zwaartekracht]? Gibberelline reguleert de groei en bloei van planten. Praat in de mike [microfoon]!

3. Portugezen werden door Hollanders vroeger Gijs-oom genoemd. Een hollebolle gijs kun je moeilijk goochem noemen. Zonder een
gin-fizzje vooraf kreeg hij zijn gimmick niet goed over [voor] het voetlicht. Zijn optreden was glamoureus, vol glitter en glamour. Is dit een primair of secundair glaucoom [groene staar]? Hoe moet je
'alt-A-hypotheek' [nu: A!] op een azertyklavier typen? Hoe is dat godsterwereld (Gods ter wereld) mogelijk? Gnawa en goamuziek (genoemd naar Goa) zijn muziekstijlen. In de Barentszzee begonnen de barensweeën. Een champetter is een veldwachter. Toen ze omhoogkeek, zag ze het steelpannetje, de Grote Beer. Een goezla is een eensnarige viool. Guacamole is puree van Spaanse avocado's. 'Apekool' is een algemeen erkend woord, wittekool (GB ook: witte kool) lustten ze alleen bij Van Dale. In haar gummi-jas had ze nog wat gummi Arabicum (Arabische gom). Hij had zijn leven veil voor zijn vaderland.

4. Is een gore-texjas hetzelfde als een gore-tex jas? Ja. En is het net zoiets als een waxjas [wahks] [van wasdoek]? Gouttières zijn dubbele, parallel lopende haarlijntjes. Scolopenders zijn duizendpoten. Lopendebandwerk is geestdodend. Gouteren is het goûter (vieruurtje) nuttigen. Eau de goulard is goulardwater (een heldere uitleg, toch? – met loodacetaat in alcohol, Franse chirurg: Goulard). Goudron is gezuiverd asfalt van Trinidad. Gramine|ae [ee ee] zijn graanachtige planten. Het gris de lin is het lila-achtige blauw van grain de lin (de vlasbloem). Het haar van de graag geziene gast begon te kroezen. Grège is ruwe zijde, een grawitztumor is kanker van de nieren en grazioso is bevallig (in de muziek). Ze droeg grijs-met-rode kleding. Een grisaille is een grauwschildering. Grissini zijn Italiaanse soepstengels. Er wordt groepage [meerdere afzenders] naar Spanje verzonden. Bij de overval op de goud- en zilverwinkel vond veel
gooi-en-smijtwerk plaats. Degoutant [walgelijk] is vol van degout [walging]. Hij heeft niks met de gotiek [spitsbogenstijl].

5. Een kazak (kazakke) is een manskleed, maar niet direct een kozakkenmantel. Trouwens, die kozak, een militair, behoorde niet tot het volk van de Kozakken. Een kazakkendraaier laat zijn huik naar de wind hangen en wisselt bijvoorbeeld gemakkelijk van politieke partij. Ze wil je gedag zeggen, goedendagzeggen. Onder de middeleeuwse zwervers vinden we goliarden [zwervende studenten]. Goh, dat die
go-getter geen (ski)goggles [skibril] draagt. Hij stelde een gorgiaanse [retorische] vraag. Wat is een googolplex [een 1 met een googol – 10 tot de honderdste (macht) – nullen]? Een gonfalonniere is een Italiaanse burgemeester [die draagt een gonfalon] en een douairière een adellijke Franse weduwe. Deze goth [aanhanger gothic – stijl of muziek] leest vaak een gothic novel (griezelroman).

6. Men neme dressing à son goût [naar zijn smaak]. Die dwarsdrijver heeft vaak goût de contradiction [lust tot tegenspraak]. Gouden knoopjes en goudenregen zijn synoniemen. Je kunt een hd-led-tv winnen! In de hafttijd is de schafttijd niet altijd prettig. Een hafiz is een Korankenner: de halacha [dogmatische stroming jodendom] en hagada [boek met liederen uittocht Egypte] kent hij niet. In het haiku'tje [Japans, Chinees gedichtje] kwam een hagenpreek [in de openlucht] voor. Een guajakboom is een pokhoutboom; de guaguanco dans je op Cuba. Guttatie is uitdruppelen van bladnerven. Tel maar mee: één Guinees biggetje (vergelijk: steenrat, steense rat, cavia, marmot), twee en drie Guinese (ook: Guineese) biggetjes; u vindt die op het Guineese platteland. Hij liep op gympies. Een guimpe (gimpje) is een tulen halsbedekking met baleintjes. In Guinee-Bissau betaal je die met de CFA-frank [Communauté Financière Africaine, Afrikaanse Financiële Gemeenschap]. Een guacharo is een vetvogel, guacamole zekere puree. Een gueridon is een pronktafeltje, een guereza een zijdeaapje; met guarani's betaal je in Paraguay [PYG].

7. Met de grungelook [stijl in mode en popmuziek] ben je grungy [grungeachtig]. Groggy [dronken] lurkte hij uit het grogglas. Zijn grootspreken en grootdoen – dat hij Putten had grootgemaakt al was hij er niet grootgebracht – leverde een daverend fiasco op, maar hij heeft zich grootgehouden. Een guiro [guu-wie-roo] is een klein slaginstrument. De deur was halfopen, halfgeopend, dus halfgesloten en daarmee half dicht. De toenmalige hard klinkende hardrock verpestte ons gehoor. Logisch is het niet, maar halfdronken is half beschonken. De apk is de aspaardenkracht [rempaardenkracht, break horsepower, BHP], maar ook de algemene periodieke keuring. Is deze auto apk(-)gekeurd, heeft deze een apk-keuring [dubbelop] ondergaan? De auto is ook met gps uitgerust en heeft dus een
gps-systeem. Een grand-prixwedstrijd is een GP-wedstrijd. Eet smakelijk: allinsonbrood [volkorenbrood dat zonder vet en met relatief weinig gist is bereid], casinobrood [toastbrood, in een bus gebakken en geribd], Duits brood [tijgerbrood, lijkt op roggebrood], grahambrood [zonder gisting bereid brood van grofgemalen graan], hazenbrood [niet meer in VD: volksnaam voor gewone veldbies en trilgras], hottentottenbrood [niet meer in VD: eetbare wortelstok of stengelvoet van de olifantsvoet], (sint-)hubertusbrood [brood op Sint-Hubertusdag (3 november) gewijd en gegeten om tegen de hondsdolheid te beschermen], johannesbrood [de roodbruine, eetbare peulen van de johannesbroodboom], kerstbrood [Kerstmis], kokosbrood [met kokos], mueslibrood en ongebuild tarwebrood [ziften, zeven].

8. Ook lekker(?): mastiekbrood [stuk bereid asfaltmastiek, harssoort], oordjesbrood (kost een oortje, ook: oordje),
ouwe-jongens-krentenbrood [dikke mik], paasbrood [voor Pasen – matse], pinksterbrood [voor Pinksteren], palmpaasbrood [voor Palmpasen], roggebrood, rozijnenbrood, sesambrood [met sesamzaadjes], sint-antoniusbrood [aalmoes van brood t.g.v.
Sint-Antonius], sint-jansbrood [vrucht van de sint-jansbroodboom], smartenbrood [de derde matse, die gebroken wordt (bij het joodse paasfeest)], sukadebrood, speltbrood [spelt = zekere grove tarwe],
tarwe-roggebrood, vier- en vijfgranenbrood, weekendbrood [met vet: langer vers] en zuurdesembrood (dat moet je desemen!). Hij benaderde ons met gratuite [twie] [onverplichte] gratuïteit [tuu-wie – ongegrondheid], zijn partner met gracieuze [bevallige] gratie [bevalligheid]. Granité is korrelig ijs, granito kunststeen. Gezocht op '*demi*': à demi (voor de helft, half), acidemie (verzuring van het bloed), académie d'amour (bordeel), cholera-epidemie, civitas academica [docenten en studenten universiteit], demi (overjas voor voor- of najaar – demietje), demi-finale (semifinale, halve finale),
demi-fortune (rijtuig met één paard), demi-john (dame-jeanne – grote mandfles, dameraan), demikini (bh zonder bandjes), demi-plié (basisbeweging ballet, vergelijk grand plié) en demi-vol (een der vleugels van een vol – in de heraldiek).

9. Verder: demi-mondaine (schijnbaar fatsoenlijke vrouw van losse zeden), demi-monde (de wereld der schijnbaar fatsoenlijken),
demi-reliëf (halfreliëf), demi-saison (demi = overjas), demi-sec (wijn: halfdroog; antoniem: brut, doux, sec), demi-vierge (halve maagd,
bijna-maagd), nicodemiet [in geheim naar Reformatie, officieel nog
r.-k.], neoacademisch, mond-op-mondbeademing, malaria- of influenza-epidemie, kort- of langademig, rockacademie (hbo-opleiding voor popmuzikanten), schilder(s)academie [voor schilderkunst], sodemieterij [als de: zeer snel, naar de: bliksem], vendémiaire [wijnmaand Franse Republiek 1793] en ten slotte de weidemier(!). In deze grand(s) cafés wordt alleen met grand cru's (ook: grands crus) gewerkt. Kiesjeliesj (hamansoren – Poerim) en gremzelisj [Pesach, joodse Pasen, Pascha – herdenking uittocht, exodus uit Egypte] behoren tot het feestdagenvoedsel. Die hottentot [ruw, onbeschaafd mens] lijkt wel een echte Hottentot [Khoikhoi – Zuid-Afrika, West-Kaap, verwant aan de Bosjesmannen]. De emittent [uitbrenger van aandelen] paste de greenshoeoptie [extra aandelen kopen tegen originele prijs] toe. De GroenLinksaanhanger nam tjaptjoi, een Chinees
groente-en-vleesgerecht. De grootmogol [alleenheerser zeker keizerrijk, ook: diamant] mocht zomaar (zo maar) in grootmoes stoel zitten.

10. Ik ga haar nog slaapwel wensen. Enkele treffers op '*wel*': alhoewel, awel [BE: welnu], het dankjewel, evenwel, hoewel, jawel, [een] je-weet-wel [znw.], oftewel, ofwel, onwel, ouwel [niet-geconsacreerde hostie], het vaarwel, het wel en wee en zowel. Als ik mijn tv aanzet, moet er authenticatie [vaststelling identiteit] plaatsvinden. Hij gebruikte de circuitus verborum [omhaal van woorden, geen mv.].

 

2384 Dictee zondag 12-09-2021 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 171 RL √

Dictee- dictees [2384]

 

Wekelijkse dicteetest 171 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 671

1. Au grand ……... is met ……….. bedoelingen.

a. serieux                                       serieuse

b. sérieux                                       serieuse

c. sérieux                                       serieuze

2. Een ………… is een Ethiopische ………....

a. asmari                                griotte

b. asmari                                griot

c. azmari                                griot

3. Deze ………… is nog …………. ook.

a. heibei                                 hajig

b. heibij                                  haaiig

c. heibei                                  haaiig

4. Kun je het ………… van Berenice (…………..) kammen?

a. haar                                    sterrenbeeld

b. Haar                                   sterrenbeeld

c. Haar                                    sterrebeeld

5. Na het dansen van de …….. rookten ze een ……..

a. habannera                            havanna

b. habanera                              havanna

c. habanera                               havana

6. Ik had ………. al besloten dat we………  ……. zouden gaan eten.

a. half en half                             half-om-half

b. half-en-half                            half-om-half

c. half en half                             half om half

7. Die ………………. was een meer dan …………………. crimineel.

a. egghead                                hard-boiled

b. eghead                                  hardboiled

c. eghead                                   hard-boiled

8. ……………. passibus ………….: (van navolgers)

ver achterblijvend bij hun voorbeeld

a. Haut                                           equis

b. Haut                                           aequis

c. Haud                                           aequis

9. Een ……………., een ……………..., kan nog niet zelf kalven.

a. hindenkalf                                  hertenkalf

b. hindekalf                                    hertenkalf

c. hindekalf                                    hertekalf

10. Wat ……………. is, is ……………..

a. hooftiaans                        à la Hooft

b. Hooftiaans                       a la Hooft

c. Hooftiaans                       à la Hooft

Oplossingen [171]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [171]

1c 2c 3c 4b 5b 6a 7a 8c 9b 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2383 Dictee zondag 12-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (329) √

Dictee – dictees [2383]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 528 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (329)

1. Met Pinksteren vierden we het pinksterfeest (we aten stracciatella). Wie kent de christelijke betekenis daarvan nog? Handelingen 2:7-11 (2, vers 7-11): ze waren buiten zichzelf van verbazing en zeiden: ''Het zijn toch allemaal Galileeërs [uit Galilea] die daar spreken? Hoe kan het dan dat wij hen allemaal in onze eigen moedertaal horen? Parten (niet meer in VD = weg!), Meden en Elamieten (weg!), inwoners van Mesopotamië (Tweestromenland), Judea en Cappadocië (weg!), mensen uit Pontus (Zwarte Zee) en Asia (Azië), Frygië en Pamfylië (weg!), Egypte en de omgeving van Cyrene in Libië, en ook Joden uit Rome die zich hier gevestigd hebben, Joden en proselieten [nieuwbekeerden], mensen uit Kreta en Arabië – wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.'' De her(i)heri [ih (ie) ih ie] is een Surinaams eenpansgerecht. De harira is een
Noord-Afrikaanse gebonden soep (traditioneel gegeten 's avonds tijdens de ramadan). Hapkido is een Koreaanse vechtsport.

2. De Japanse term voor harakiri is seppuku [oe]. Wie beheerst dat vak nog: (werkwoord) haring kaken (VD ook: het haringkaken). De harissa is een Noord-Afrikaanse pittige saus. Hansa en Hanze: twee woorden, één begrip. In Haarlem vieren ze jaarlijks op 15 augustus nog hartjesdag. Ze bezaten zowel een hatch- als een notchback. Hannesen is te werk gaan als een hannes. Roesdranken als haoma en soma (VD: alleen plant …) geven goddelijk inzicht. De taxi zou halt houden bij het Halt-bureau. Halloumi is schapenmelkkaas van Cyprus. Is dat het hele kersen- of eier(en)eten? Mooi niet, we hebben immers noch kersen noch eieren gegeten. Grote hanzen pochen op hun rijkdom. Guichelheil lijkt op muur, maar in de verste verte niet op eschscholtzia of gaultheria [oo]. Een guinguette [(tə)] is een uitspanning, een buitencafé. De gynaefobie is een beklemmende vrees voor vrouwen. Laat hen nog maar even haasvreten [bang zijn/worden].

3. Gyromantie is waarzeggerij uit magische cirkels. In deze gyrobus [met vliegwiel] deed je geen overschrijvingen. 'Hallali' is een jagerskreet. Ze heeft veel haarlemmerdijkies [ook: -dijkjes – praatjes, drukte], maar spreekt wel mooi Haarlemmerdijks [ook: Standaardhaarlemmerdijks]. De damiaatjes zijn kerkklokjes in Haarlem, het Haarlemse klokkenspel is een plant! Volgens de Hadith gaat een hadj (Mekkaganger) op hadji naar de Kaäba. Haggis [èh g van goal] is een Schots nationaal gerecht. Niet elke Hagenaar is een hagenaar [homo]. Het Hagois [deftige, met Franse woorden doorspekte Haags] leer je niet, daar word je mee geboren. Half begrijpend las hij de halfbegrepen tekst voor. We gingen halmaën; hij halmade verdienstelijk. Het half ontblote bovenlijf ging schuil achter de half versleten kleding. Na het halloweenfeest (met de gebruikelijke halloweencadeautjes op Halloween) trouwde hij halje travalje met haar. Van hallucinante stoffen raak je in een hallelujastemming. Met halsstarrig verzet hielden zij de hallentoren [belfort] bezet en in bezit.

4. Dankzij sterkwerkende geneesmiddelen voor de strafcornerspecialist won Finland het sterk bezette toernooi. Zij zijn children of a lesser god [als minderwaardig beschouwd]. Een chignon is een haarwrong, een knoet. Een chihuahua (wat zijn chihuahuadilemma's? – persoonlijke gegevens op internet) en een mastiff zijn honden, net als de sharpei (Chinees). De maine coon (niet in wdb. – internet – VS) is een kattenras. Polenta is een Italiaans gerecht, brij van maisgrutten of -meel met boterolie en Parmezaanse kaas [gebakken op de Antillen is dat funchi (oe)]. Bruschetta [bruus-kèh-taa] is geroosterd brood dat is ingewreven met knoflook en olijfolie. Mangrove-extract is extract van mangrovebast, als looistof gebruikt. De chikungunya (tsj – uit het Swahili) is een door muggen verspreide subtropische virusziekte. Panettone is luxe [ook: lux] Italiaans kerstbrood.

5. Een rijtje woorden uit SpellingSpel: cockerspaniël [hond], feces (fecaliën), eilaci [eilaas, laci], yuca (maniok), yucca (sierplant) en réussite (succes; vergelijk: reüsseren = succes hebben). Ze droeg een babydoll. Waar vind je de 180-gradige thermometerschaal? Juist: bij Fahrenheit. De Vandalen plunderden in 455 Rome. De beste in heresie [ketterij, dwaalleer] is de heresiarch [ketter]. Waarin verschillen heterofyllie [plant: tweeërlei soort stengelbladeren] en heterofilie [heterofiele seksualiteit]? Een hesychast is een contemplerende [overpeinzend beschouwen] monnik. Het hetaerengilde [in het oude Griekenland een publieke vrouw, courtisane van hogere klasse] had een hetaerie [verbond] gesloten. Ze blonken uit in courtoisie [hoffelijkheid] en bourgeoisie [(van) gevestigde burgerij (getuigend)]. Hematomyelie is ruggenmergbloeding. Hemagglutinine is eiwit aan de buitenkant van een griepvirus. Geef mij de reinhennep [beste soort zuivere hennep] maar. Hij mocht door een hennepen venster kijken [werd opgehangen, kreeg de strop]. Helminthocecidiën zijn aaltjesgallen. Ecdysone [hormoon] bevordert de ecdysis [afwerpen pantserhuid insecten].

6. Een heiligmaker is een hijlikmaker [(ei) – huwelijk, zekere koek]. Loop toch niet zo te heibeien [tieren, schelden]. Nu moet je niet van de hei [hoera] in de fij [foei] gaan [van het ene uiterste tot het andere]. Sommige Fijische [fie-dzjie-sə] vrouwen zijn niet geëmancipeerd. Op Havana roken ze havannasigaren. Een helikopterpiloot (helikopter, ook: helicoptère (niet meer in VD), Frans: hélicoptère) moet een helikoptervisie of -blik hebben, een helicopterview. Hechsjers (hechsjeirem) zijn koosjerverklaringen. Er moet dan een certificaat bij het voedsel zijn. Hebben wij nog driekoningenkaarsen en loewakkoffie [door loewakratten gegeten en uitgepoept]? Een zwart gat geeft jet(!) [dzjèht] [zekere bundel] en hawkingstraling. Ik heb voor- en nazaten. Een eenzaat is een einzelgänger. Dat is het markizaat van Bergen op Zoom [met de markies en marquise, markiezin]. Een havezate (havezaat) is een ridderlijk goed, een havenzate een ondiepte in een haven. Hoki's zijn kabeljauwachtige vissen rond Nieuw-Zeeland. Helminthagogum is een wormafdrijvend middel. De haute volée is de highlife, de upper ten [de elite]. Is dat een (helm)kasuaris [loopvogel]?

7. De hamburgerziekte is het hemolytisch uremisch syndroom. Dat krijg je van het hamburger eten. Als je het WK gewonnen hebt, kun je een hamansfeest [vreugdebetoon over de ondergang van een belager of tegenstander] houden. Ik heb rachmones [medelijden] met je. Hij had zijn tegenstander in een driekwart [bnw.] nelson. Beide(n) [denk aan paarden] waren halvefinalist. Hoofdschuddend ging hij handen schudden. Hij had er handenvol werk aan (en er de handen vol aan) om zijn handen vol oude munten geteld te krijgen. Ik zie er genoeg handvatten (ook goed: handvaten) aan. De Goddelijke Meester is Jezus. Een jan-contant betaalt handje contantje. Hij is hier dus welkom, want het is hier Jantje Contantje. De hanzeaten zijn leden van de Hanze. Wil je die bewering even hardmaken? Hij diende op Harer Majesteits [Hr. Ms. – nu ook: Zr. Ms.?] De Ruyter. Bekijk het maar, dikke Harry. Dit havenloze land heeft veel haveloze zwervers. Met zijn houw [slag met scherp werktuig] velde hij de hauw [plant, peulvrucht]. Ze zat op een piepklein havootje [niet: vwo'tje]. Met de pengö [= 100 filler] betaalde je vroeger [tot 1 augustus 1946] in Hongarije.

8. Hardlopers zijn doodlopers, veelrokers zijn doodrokers (veel rokers trouwens ook). Op tweede pinksterdag was het bloedheet: het leek wel een openauto's-dag(!). Bij de RoPa-run lopen veel hardlopers hard van Rotterdam naar Parijs. De opbrengst van deze sponsorloop is voor het KWF, het Koningin Wilhelmina Fonds, en dan in het bijzonder – zoals op de KiKa-website is te lezen – voor de bestrijding van kinderkanker. Een pinacotheek [galerij voor schilderijen] vind je met name in München. Peccothee (pecco, pekoe) komt uit China. Is er ook een Discothecaressedag? Hoogdravendheid duidt men wel aan als een cothurnengang. Colcothar is dodekop en de coth [see-oo-tee-haa of 'koht'] is de cotangens hyperbolicus [uit de wiskunde]. Een cactee is een cactusachtige plant. Demozes-in-het-biezen-mandje is een bekende kamerplant uit Mexico. Een res judicata is een gewezen vonnis. Peccata contra naturam zijn tegennatuurlijke zonden.

9. Peccare nemini licet: verkeerd handelen staat niemand vrij (Cicero, niet meer in VD). Pecca fortiter: zondig stevig, onbekommerd. De slangenbezweerder trad apotropaeïsch [afwendend, bezwerend] op. Gastropathie is een maagaandoening en een europaschip een zeker type van groot binnenschip. Diabetische nefropathie [nierbeschadiging] is een vervelende aandoening. Propadieen is een kleurloos gas en propaantrioltrinitraat is nitroglycerine. Bespreek de begrippen 'totum pro parte' [geheel voor deel – de auto (motor) wil niet starten] en 'pars pro toto' [deel voor geheel – beeldbuis voor tv, rijwiel voor fiets]. Het fourball [enk., matchplay bij golf, vierbal] is een golfwedstrijd, net als foursome [mv. s]. Een four in hands is een rijtuig bespannen met vier paarden, van de bok gereden. Hij fourneert [verschaffen] mij alles, hij foerageert [voer, levensmiddelen verschaffen] me. Welke bedrijven zijn zoal fournisseur de la Cour [hofleverancier]? Fourragères [mv., schouderkwasten met koorden] zitten op uniformen. De fourth estate is de vierde stand: pers en andere media. Een fourwheeldrive [4wd, 4x4, awd – all] is een auto met vierwielaandrijving. De afkorting voor 'brieven met foto op erewoord retour' is br.m.f.o.e.r.

10. Vechten tegen de bierkaai is frustra Herculi. Hij wil nudo detrahere vestimenta: veren van een kikker plukken. Tetrahydrofuran (THF) en tetrahydronaftaleen (tetralien) zijn chemicaliën. De trahison des clercs [geen mv.] is het verraad der intellectuelen. Welke Bijbelboeken zijn protocanoniek [van het begin af canoniek]? Bij erfpacht moet je een canon voldoen. Een caccia is een muziekstuk met jachtscène. Dronken als een kanon zong hij de canon [kettinggezang] mee. Het Pali is een heilige taal [met geschriften der boeddhisten].

 

2382 Dictee zaterdag 11-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (328) √

Dictee – dictees [2382]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 529 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (328)

1. Bij de zondagsviering wordt de dominica, de zondag, de dag des Heren, in ere gehouden. Een dame-huishoudster is een huisdame. Stel nu eens dat Kea en Jan Steen zouden gaan samenwonen, dan krijg je een huishouden van … dat wil je niet weten. Ze hebben aardig huisgehouden in onze drankvoorraad. Het Parisch marmer komt van Paros. De mambo is een dans, de mamba een slang en de gamba een grote garnaal, maar ook een muziekinstrument. In Hollywoodfilms vind je veel hollywoodromantiek. Is het een goed hooi-jaar geweest? De artseneed is de eed van Hippocrates, de hippocratische eed. Een hippopotamus is een nijlpaard of een log persoon. Hippopotomonstrosesquippedaliofobie [Engels, geen Latijn – zoals sesquipedalia verba – ellenlange woorden] is de ziekelijke angst voor lange woorden. Het Hindoevolk telt veel hindoeaanhangers. Een hobiecat is een bepaald type catamaran. Dat hofstedegroepje ligt er mooi bij. Mijn bedstedegenoot trouwens ook!

2. Met hoffmann(s)druppels breng je een bezwijmde (persoon) weer bij. Zwoeren de Woodbrookers [vero: protestantse stichting] bij wedgwood [Engels porselein – wedge = zekere golfclub]? Holadijee, en høken [uit je dak gaan] maar! Dit is een hof van Eden [lustoord], naar analogie van het originele Hof van Eden [Bijbelse paradijs]. Het land van deze agrariër is 60 hectare groot. De vier Heemskinderen zijn Ritsaart, Writsaart, Adelaart en Reinout. Aaisykjen is iets met kievitseieren (ook: kieviet). Deze hercules [buitengewoon sterk en fors man] kan bergen verzetten. Hervese kaas [uit (het Land van) Herve] is sterkruikende en -smakende kaas. Zij was het struist(e) van al die meisjes. De Heverleeënaar keek naar de hexaëder [regelmatig zesvlak, kubus]. De angst voor het getal [letters] zeshonderdzesenzestig heet hexakosioihexekontahexafobie. De diels-alderreactie is, u weet wel, een additiereactie van een geconjugeerd dieen, bijvoorbeeld butadieen, met een alkeen, waarbij een cyclohexeenderivaat ontstaat, toch? Het is maar dat u het weet. Een narthex is een voorhal, een portiek langs de voorgevel. Hexyl is een alkylgroep afgeleid van hexaan.

3. De maestro [meester, muziek, dirigent] legde het geduldig uit. Een bornagain christen is een wedergeboren christen. De scheidsrechter toste, hij heeft getost, hij deed de toss. Ja, ik ben gekke Henkie niet (ik ben geen gekke henkie)! Ik schrijf 'een snelle jelle', 'een handige harry' en 'gekke Gerrit' echt wel goed, hoor. Een arme tobias is een sukkel. De hoenders waren nog zo fris als een hoentje. Een krab is een soort van schuinsmarcheerder en wel letterlijk [met zijwaartse gang]! Hij is een tweede Hooft. Op 6 plaatsen in VD kom je (ook 2020 nog) 'Huygens' tegen [o.a. bij ogentroost]. Dat is ook de man van 'wit roet' [= sneeuw], een contradictio in adjecto. Ik typte, dat ik weleens dictees hypete [via de media tot hype maken]. De typefout (typfout) komt als type fout heel vaak voor. Een hoody is een sweater met capuchon. Geef die ijzerenheinige ijzeren hein [iemand die tegen alles gehard of bestand is] maar een ijskompres! Voodoo [rituele magie Haïti] en hoodoo [rotspilaar] hebben niets met elkaar te maken. Honkyoku is meditatieve zenmuziek. Ze was hooggehakt, diepgezonken, laaggecijferd en -geletterd.

4. Ook was ze sterkgespierd, langgestraft [GB, VD wel: langgestrafte] en laag-bij-de-gronds. Een hordeolum is een strontje of gerstekorrel [in het oog]. Een hooi-ijzer wordt gebruikt bij het broeionderzoek [door een hooipeiler]. De leus van de stad Gent is 'hou en (ge)trouw' [Fides et Amor]. Houille blanche is witte steenkool [energie van vallend water]. Het House of Lords (Huis der Lords, Hogerhuis) en het House of Commons (Lagerhuis) zijn afdelingen van, en in feite de Eerste en Tweede Kamer van het Engelse parlement. De hooligans versjteerden [verstierden] de hovercraftovertocht [luchtkussenvaartuig]. Bij de hadj [bedevaart moslims naar Mekka] voert de hadji feitelijk een tegengestelde beweging uit als indertijd bij de hidjra [wegtrekken Mohammed uit Mekka]. In de hippiescene met veel hippo's [overjarige hippie] werden vaak scènes gemaakt. Waarom noem je de hippeastrum niet gewoon amaryllis? De woorden 'hoatzin'
[hoo-waht-zihn] [prehistorisch lijkende vogel] en 'muezzin'
[moe-wèh-dzihn] (oproeper tot gebed in de moskee) hebben alleen maar wat letters gemeen. Een hoax [hooks] is een onterechte viruswaarschuwing. Mijn hocker [voetenbankje] staat nog steeds in de locker [afsluitbaar opbergkastje].

5. Tot zover voor vandaag: hactenus hodie [hoo-die-jee]. Hoezo lelijk? Hoever ben je met je huiswerk gevorderd? Hoe ver [afstand] is het naar de naaste, de naë buren? Hoever is zij met haar zwangerschap? Hoezeer was zij boos? Hij rolde holderdebolder van de trap af. Bij de hogere-inkomensgroepen is de hogere kookkunst bon ton [welgemanierd(heid) – znw]. Die holmespet is wel, dat holmeslicht niet naar Sherlock Holmes genoemd. Niet elke hollebolle gijs (veelvraat!) hoeft een gijsje goochem [slimme, handige jongen] te zijn. Cannelloni is een in de oven bereide pasta in cilindervorm, gevuld met een groente-en-gehaktmengsel en met een kaassaus bedekt. Hij droeg een houtje-touwtjejas [montycoat, duffelcoat]. Wat doet het ertoe?

6. De vader van de bruid gaf maar node toestemming. Een zwerver moet veel node missen. Hij zag node van zijn luilekkerlandleventje (dat met het zwitserlevengevoel) af. Bij een watersnood is er geen waternood. Een hoogbejaarde heeft weinig van node. De zielenpiet verkeert in zielennood, sedert hij op zijn zielement kreeg. De man was duidelijk behoeftig en nooddruftig. Bewaar dat kleinood goed. Wat betekent: hij heeft gesjnoderd [gift toezeggen voor een goed doel]? Een udu [2x oe] is een Nigeriaans percussie-instrument: de term komt uit de Nigeriaanse taal Igbo [hoofdletter I (ie)!]. Ik was geen ongenode gast, want hij noodde mij immers, zij het node. Dat zei de buurvrouw. Een huerta is een geïrrigeerde vlakte. Hij was nodeloos uitvoerig in zijn betoog. Je noodt een smulpaap niet uit voor een chasse-cousin [slecht diner met minderwaardige wijn]. Op die chassene, een Joodse bruiloft, schonk men tafelwijn, geperst uit chasselasdruiven. Waar is mijn chassepot(geweer) [sjahs-poo]? Hij kreeg een (geduchte) sjar [= sjars, sjas = standje, uitbrander].

7. In 1832 heeft Chassé Antwerpen verdedigd. Zie de citadelpoëzie [kasteel]. Het traktaatgenootschap verspreidde traktaatjes [vlugschrift van godsdienstige, stichtelijke inhoud], geen traktaties! We kennen de schijtnoot [purgeernoot - laxerend], de sint-jakobsnoot [plakje van de witte sluitspier van de sint-jakobsschelpen] de sint-lambertsnoot
(sint-lambertusnoot – grote hazelnoot van de berkenfamilie; ook de betreffende struik). Het was geen nood- [telefoon] maar een nootlijn(tje), die/dat boven de voetnoten getrokken was. De macadamianoot lijkt op de walnoot. Aan de wal was dan ook een macadamweg aangelegd. (Dit is echt lariekoek en apekool.) Uit welke streek kwamen zijn hugenootse voorvaderen ook alweer? Het Genootschap Onze Taal en het Aardrijkskundig Genootschap spelen ieder op eigen gebied een belangrijke rol. Vreemde namen voor de olifantsluis zijn bombaynoot, cashewnoot en cachounoot. Je zult maar apennootjes en apekool geserveerd krijgen. Dan is de kok toch wel apetrots. Je bent bentgenoot [genootschap van kunstenaars] of je bent het niet … In een ik-bv heeft de eigenaar-grootaandeelhouder alle aandelen in zijn bezit [ook: ik-vennootschap].

8. Een paar daagjes naar Fryslân geweest. Met een 'wolkom' (niet in wdb. = weg!) werden we verwelkomd, met een 'oant sjen' (weg!) weer uitgezwaaid. We zijn in Makkum, Workum en Sexbierum geweest. De eerste plaats ligt in Zuidwest-Friesland, gelegen in de zuidwesthoek van Friesland, niet te verwarren met Zuid-West-Friesland, waarin onder andere Hoorn gesitueerd is. Terug in Breskens viel ons een welkomstwoord ten deel en konden we een welkomthuis aan mijn inwonende halfzuster ten geschenke geven. Een taledek [èh] is een beroepsdanseres op Java en vaak ook prostituee. Ik hou nog van je, trotz alledem [ondanks alles]. De vrouw overkleedde [= verkleden] zich en nam plaats op de overklede stoel. De ledeboerianen [volgelingen van een orthodoxe stroming binnen de protestantse kerk – dominee (ds.) L.G.C. Ledeboer (1808–1863)] zagen het met lede ogen aan. De dorsslede [graan] werd vroeger in Klein-Azië gebruikt. De gelede dieren [geleedpotige dieren en wormen] lieten de gelede hauw [die door dwarse wanden in hokjes is verdeeld] links liggen. Op te zoeken fenomeen: le démon de midi [de nieuwe seksuele impuls die op middelbare leeftijd vaak optreedt]. Kijk je naar ledematen [lidmaat, lichaamsdeel] als je leden de maat neemt?

9. Dan wordt het een ellenlang verhaal. Verstaat wie Boerenfries spreekt, wel Stad(s)fries? Een logette (niet meer in VD) is een vrouw die een weblog bijhoudt. Soms heeft een horloger [horlogemaker] ook een horlogerie [dito winkel]. Een éloge [VD, GB heeft eloge! – niet voor dictee dus] is een lofrede, een ecloge een herdersdicht. Ze heeft amandelogen [donkere ogen in amandelvormige leden]. Is een revuester [revuester, revuester] een man of een vrouw? Het roekoeën van de duiven had wel iets van voodooën [geestenbezwering, geesten bezweren]. Deze icarusvleugels [onbetrouwbaar hulpmiddel] zullen je niet uit de penarie, de puree, helpen. Neem regelmatig twee ibuprofens [acrylpropionzuurderivaat, pijnstiller]. Bij hypothyroïdie (hypothyreoïdie) werkt de schildklier onvoldoende. Valt er nog wat te huttemannen (de familie Hutteman in Rotterdam beoefende het slijpersvak – slijpen, seks hebben)? Een h-woord [zoals hypotheek – en r-woord zoals recessie] pleegt men niet voluit uit te spreken. Hyalien kraakbeen is helder, glasachtig. Geef eens een goed hybridisch woord (samengesteld uit verschillende talen). Een voorbeeld van een hypallage is 'een goed glas wijn' [goed bij glas i.p.v. bij wijn]. Wiskundigen dromen van een hyparschaal als dak [vorm van een hyperbolische paraboloïde]. Butenal is crotonaldehyde [giftige vloeistof, tussenproduct chemische industrie].

10. De gebutste [met b(l)uts of deuk] scharensliep kreeg een ijskompres. Kun je met een bloedmatige idiosyncrasie [overgevoeligheid, afkeer] wel arts worden? Idées reçues [+] [algemeen aanvaard idee] zijn duidelijk in de maatschappij 'geland'. Idées de derrière la tête [gedachten die uit de achtergrond van het bewustzijn opkomen] komen van ver, en kunnen tot idee-fixen [dwangvoorstelling – GB n, VD n/s] leiden. Het (de) ijzerhard [grond] groeide vlak bij de Surinaamse ijzerhart [lucht – boom]. Wat is de formule van ijzer-II-sulfaat [internet: ijzer(II)sulfaat]? Antwoord: FeSO₄. Ikan bali is een Indonesisch visgerecht. Al iemand een uur in de wind stinkt, kan dat wel zeven mijl ver zijn. Je moet niet overal instinken en in tuinen. Hij is vijf jaar geleden de kast in gegaan, maar is nu vrijgekomen (en later zelfs uit de kast gekomen).