Dictee – dictees [2312]
Oefendictee 583 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (274)
1. De Oostblok-Duitsers (ossi's, net zoiets als Sudeten-Duitsers) verdienen gemiddeld minder dan de wessi's. Na de zondvloed moest er gesueerd [overtollig water lozen] worden. De derde zondag na Pasen is [zondag] jubilate. Een jubileeaflaat: over vijfentwintig jaar … [2000, 2025, etc.]. Mijn juchten [van juchtleer] jack is van rusleer vervaardigd. De judaspenning heeft hauwvormige vruchten. Een judex is een rechter, een judex ad quem de rechter door wie op het ingestelde rechtsmiddel moet worden beslist, een judex a quo de rechter tegen wiens beslissing het ingestelde rechtsmiddel is gericht, een judex facti de feitelijke rechter, de judicata res een gewezen vonnis en judicium abeundi [raad om te vertrekken – consilium abeundi = toegang tot onderwijs en examens op universiteit ontzegd] en judicium capitale [doodsvonnis]: zoek maar op! Een judicium Dei is een godsoordeel. Het jiujitsu doe je op de tatami [judomat]. In juffertje-in-'t-groen [likeur] zit curaçao en persico. We drinken witte wijn uit juffrouw Eenarm [water uit de pomp].
2. Met jugs [kruik als muziekinstrument] maak je bastonen. We gaan toch niet mevrouwen, hè? Een Christusbeeld is een beeld van de 'gekruisigde' (niet: 'gekruiste'). Wat kan jij toch goed jugulare mortuos (open deuren intrappen, letterlijk: doden vermoorden). Hij vertelde de meest juicy [sappige] details. Hij is the right man in the right place. De jukeboxdemocratie heeft veel van 'u vraagt, wij draaien'. Er staat geschreven en gedrukt: gij zult krabben waar het jukt. Hij was op zoek naar zijn julia en zij naar haar romeo. De Julirevolutie grondvestte de Julimonarchie [tweede Franse Revolutie, 1830, – Karel X verjaagd en tot 1848 Louis-Philippe, de Burgerkoning]. Ze zei dat jullie Jodenvolk is (vergelijk 'volk!' roepen in een vroegere winkel) [u(w) vereist]. Ken je het zuiderzeekrabbetje? Waarin verschillen ijskrap [onder de schoenen] en ijskrabber [om ijs te krabben]? Aanstaande dinsdag is er weer een whistkransje [zeker kaartspel]. Ik gaf hem een steurkrab [steurgarnaal]. Een skratjie [ook: skraki – skrakipoku of skratjie pokoe(?) is traditionele creools-Surinaamse zang] is een Surinaamse trommel. Wat is een rotarykraan [hijsinstallatie bij roterend boren]? Een rietkrag is een rietzodde [drijvend eilandje, rietzode, rietzudde, drijftil]. Kratesen zijn misvormde mensen.
3.
We deden de in kadjang [gedroogde
palmbladeren] verpakte katjang
[zekere
peulvrucht] in de wadjan (GB,
VD ook: wadjang,
wok). Hij debiteerde enkele
quotejes van de grote meester [bij
de visserij: quotetjes]. Hij kartte op zijn gocart (kart,
skelter) en hij rijdt soms
iemands karretje in de poep [bij
fietsen: tegenstander dwarszitten]
bij het karren. Hij wil karakoelschapen, przewalskipaarden en
konikpaarden importeren. Bij het EK
(Europees
kampioenschap)
schaatsen haalden onze schaatssters op het ereschavot
een-twee-drieposities. Een cathetus is een kathete (loodlijn)
en een kantiek is een canticum (ontleend
aan de Bijbel). Kajapoet(ih)olie
helpt niet bij een kaposisarcoom [vorm
van kanker, die gekenmerkt wordt door pijnloze, roodblauwe of -bruine
huidvlekken]. De ja- en
nee-stemmen werden geteld. Deze nooit lachende stalen jezus is wat
kwijtgeraakt [zijn
lach]. Je kunt iets maar
hoognodig, groot nodig, broodnodig hebben. Wanneer is iets nou Kunst
met een grote K? Die bloedzuigers willen sommige mensen kaalplukken,
totdat ze schraalhans of kaalhals zijn. Lijden ze in Paal ook aan
kaakslagflamingantisme [gevolg
van discriminatie]?
4. Wat is het verschil tussen witte [half gecastreerd, Kaukasus] en [geheel, Egypte, Sudan – VD ook: Soedan] zwarte eunuchen? Je hoeft niet om Kaap Finisterre [meest westelijke punt Spaanse vasteland] of Kaap de Goede Hoop [Zuid-Afrika, onder Kaapstad] heen te zijn gevaren om er voor Kaap Snert bij te liggen [niets dan snert te eten krijgen] of voor Kaap Kont te liggen [2 in één bed, ook: gemeenschap]. Kun je vanuit de Kaapprovincie de Kaapwolken [2 sterrenstelsels zuidpoolstreek] zien? De scabiosa is het schurftkruid (scabieuse, knautia). Een kaarder is iemand die kaardt [spinnen] en een kaardtrommel gebruikt (en een kaarter kaart meestal aan een kaarttafel). Zij is schoon bij de kaars (kaarsmooi). Een cartograaf ontwerpt kaarten. Hij wilde me een edammer, een Edammer kaas, verkopen. De spotnaam voor koning Willem I was Jantje Kaas en met Jan Kaas wordt marinepersoneel van lagere rang aangeduid (het plebs). Ik houd van kaascrackers en kaaschicks [aantrekkelijk blank meisje]. Een kaasfondue heet ook een fondue savoyarde [fonduen is fondue eten – een vleesfondue is een fondue bourguignonne]. Hij maakt vaak kaarslicht- of candlelightgedichten. Alkmaar is een kaasstad en Gouda ook. In de Kaatshoek wordt gekaatst.
5.
Kabanesen zijn krotten. Een kabaret
is een presenteerblad. Wanneer waren de Hoekse en Kabeljauwse Twisten
(GB, VD:
t
2021: T)? Zelfs tijdens
de Kaas-en-Broodoorlog hield het Kaas-en-Broodvolk nog
kaas-en-wijnavonden. In het kabinetsstuk
werd het koopvoornemen van dat kabinetstuk aangekondigd. Op Walcheren
loopt er weleens een kachel(tje)
[ook: kachtel,
veulen] op de dijk. De
Kabouterpartij kwam voort uit de provobeweging. Je zal het
kabukisyndroom [uiterlijk
als van kabukiacteurs] maar
hebben. De Kabylen zijn een van de Berbervolken. De kadar is in de
islam de goddelijke lotsbeschikking. Kadaverdiscipline uit zich
perinde ac si cadaver (als
een lijk). De ziekte van
Kahler (ook:
kahler) uit zich in het beenmerg
[kanker
plasmacellen]. Kaiserbrötchen,
spreek liever je moerstaal, man: kaiserbroodje!
6. Kaïn kembangan is gebloemd doek en kaïn pandjang is een Javaans kledingstuk. Een kajotter is lid van de KAJ (Kristelijke Arbeidersjongeren). Het kakotheïsme of dystheïsme [leer dat God onrechtvaardig en slecht is] staat tegenover het eutheïsme [God is rechtvaardig en goed]. Met de pluk-ze-wet een klasseauto confisqueren, is dat nou klassenjustitie? Het was wishful thinking dat zijn writer's block snel zou verdwijnen. Waar ligt de cesuur (verssnede, diëresis)? De Kaäba is een zeker gebouw in Mekka, een kashba (kasba) is een Arabische citadel of vesting (ook: handelswijk in een Arabische stad). Hij maakt deel uit van een klassiek-romantische stroming. GB en VD spreken beide klassiek Grieks, klassiek Latijn en klassiek Arabisch. De voetbalclub klasseerde zich wel voor die hogere klasse, maar werd daar door vele tegenstanders gedeclasseerd. De beste stuurlui aan wal zijn een soort van kiebitzers. Het kerygma is de essentie van de prediking. Holadijee, zangerige begeleiding van ritmisch heen en weer bewegen!
7. De kie is kunstmatige inseminatie (ki) met sperma van de echtgenoot. Met ki wordt ook kunstmatige intelligentie aangeduid. Wat is nu met Kerstmis een kerstfeest zonder Kerstman? Het (dorps)hoofd van een inlands dorp is een loerah of kepala kampong. Een kasuaris is een loopvogel. Alle kavaljes [oude, onaantrekkelijke vrouw] komen lastig aan een man. Uit stalinorgels komt geen muziek, maar komen wel katjoesjaraketten. Het kasparhausersyndroom [jong niet leren praten, dan ook later niet meer] is genoemd naar Kaspar Hauser. Schiet nou niet meteen in een Franse colère [razend worden], wil je? De Jurassiens [uit de Jura] vonden jurassische resten [uit het tijdperk jura]. Een kabellarga [èh] [ook: kabelaring: kabeltouw of ketting zonder eind] heeft weinig met een kabel te maken. Versuikeren met kandij is canderen. Het kandidaat-Eerste Kamerlid hield tijdens de verkiezingscampagne wel van een Kamper steur (vis, ook: kampersteur = vis of dwaze streek). Hij wilde zijn kamikazeactie [als van een zelfmoordpiloot] op het kampanjedek beginnen. De teams hadden beide een gezonde kampfgeist [sportieve vechtlust]. De schepen voeren af en aan. De runner-ups (GB/VD ook: runners-up) beschikten over venijnige set-ups [volleybal].
8. De kasjmiergeit komt voor in Kasjmir en Tibet. De autorisatie [machtiging, vergunning] ontbreekt. Heeft ook een kompressenfabriek compressie nodig? Ik ga meestal naar dichtbij- of verafgelegen landen. Een pomodoro is een romatomaat. Een pollak is een vlaswijting (witte koolvis), een polak is een Poolse Jood. Kyaniseren [hout voor bederf bewaren] doe je met kwik-II-chloride. We gaan naar de Koerilen en Sachalin, waar ze Aino spreken. Ze maakte een reverence [eerbiedige buiging]. Knots-boem (pats-boem, rats-boem), daar had je het gedonder. Onder de knotwilg zagen we een knotszwam en er sprongen enkele kevers rond, behorende tot de familie der knotssprietigen. Met een beetje lef kun je veel kletsica [kletspraat] verkopen. De jacht kent zijn eigen vaktaal: 'tiro', uitroep om de aanwezigheid van vliegend wild bekend te maken en 'tire haut', schiet hoog! Ook nog: 'kiro kok' (fazantenhaan!) en 'kiro hen' (fazantenhen!), waarschuwingsroep van drijvers bij een jacht op fazanten en dergelijke.
9. Echt Tirools: tirolerseks met een tirolerpakje aan en een tirolerhoed [ook wel: Tiroler hoed] op. Een kantele is een citer bij Scandinavische volksmuziek. Een kantedoos [ook: kantdoos, doos voor kant] is niet geschikt voor een kantentrimmer [grastrimmer]. Je kunt een klap op je ponem, voor je kanis krijgen! Abusievelijk kwam er een kanonnade [stroom] van cassonade [bruine keukensuiker] op de bruidstaart (pièce montée – met verdiepingen) terecht. Aan de cachouboom (kasjoeboom) kent men de cashewnoten. Dat kattenkwaad is geen kattenpis! Met het gekochte linnen (de kat-in-de-zak) hebben we echt een kat in de zak gekocht. De (3) katjesdagen volgen op de [maand van] hondsdagen [19 juli tot 18 augustus – enigszins variabel]. Een kauwgek is gek van sjiek (pruimtabak, ook kauwgum – met xylitol = zoetmiddel), bubbelgum en chewinggum (van de sapotilleboom), maar weet zelden wat een kaugek (grote stern, zeezwaluw) is. Er kwam per ongeluk kava (= kawa – bedwelmende drank) in de cava (wijn bereid volgens de méthode champenoise) terecht. Daartegenover staat trouwens de 'externe' [= buiten de champagnestreek] méthode traditionnelle.
10.
Alpen- en kerkkauwen en bastaard- en rietwouwen zijn vogels. De
caravan zou halt houden bij de
karavansera(i),
waar al menig karavaan gepasseerd was. Zo, die spreeuw is
kassiewijle, kassie-zes. Water kookt bij 373 kelvin (373
K). Het is kei-jammer dat ik
die
kei-interessante lezing moet missen. Hij was toa
[technisch
onderwijsassistent]
op de lts [lagere
technische
school –
tot 1992]. Wat is
het TNT-equivalent [eenheid
energie bij explosie – veelal in kiloton, megaton of gigaton, TNT
= trinitrotolueen]
van deze bom? Dat was een redenering van Jan Kalebas [dwaas
en onlogisch]. Een kalandreur is
een kalanderaar. Die bedient een
kalandermachine. Kalanderen is machinaal gladpersen. Die
kalasjnikovs zijn pistoolmitrailleurs van Russische makelij. Calendae
zijn kalenden [elke
eerste dag van de Romeinse maand].
