Dictee –
dictees [2307]
Oefendictee
586 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (271)
1.
Is dat het ultimum remedium, het laatste redmiddel? Drukkers
gebruikten een cicerolat. Een lapsus linguae is een slip of the
tongue [verspreking].
Enigszins vergelijkbaar zijn fehlleistung, freudiaanse verspreking
[uit het
onderbewuste], parapraxie, risjes
[kleine
verspreking die antisemitisme verraadt]
en spoonerisme [blaasje
gier i.p.v. glaasje bier].
Lyddiet
(meliniet, uit
Lydd, Kent) is ontplofbaar
[verkeerd
ezelsbruggetje: DDT],
lydiet (kiezellei)
niet. Lyssa is hondsdolheid. Waar komt de naam 'makartboeket'
vandaan? Van Hans Makart! Een mezekouw
is een machicoulis (heeft
dat te maken met het coulissebegrip?
= beweegbaar deel toneeldecor).
Nee, is voor brandend pek vanuit vesting.
Dronken de machiavellisten [doel
heiligt de middelen] al latte
macchiato [opgeklopte
melk met koffie]? Maitta, ik geef
op (bij budo).
Maische is bierbeslag. Je hebt macro- en microseismen
[ij
– aardbeving]. Zekere
avondgebeden bij joden heten maäravim
(enk.: maäriev).
Het lijdt geen twijfel dat hij een 'mislukt leven' (vie
manquée) leidt. Wonen alle
limbo's in Limbabwe? Wil je ook een van die gouden liesjes [golden
delicious]? Is
ons hang-en-sluitwerk in orde? Ze vochten lijf om lijf in een
lijf-aan-lijfgevecht.
2.
Zelfs van hangop [koud
melkgerecht; hangebast] kun je
nog een hang-up [kwestie,
emotioneel] maken. De bobo's
gedroegen zich als grote hanzen [laat
zich voorstaan op rijkdom].
Zouden jullie enige hand-en-spandiensten willen verrichten? Non
liquet [onopgelost
blijven van een kwestie] of
liquette [hemd]
een diminutief [verkleinwoord]
heeft. Mogelijk: liquetje of liquettetje.
Met liquor worden vaak hoffmann(s)druppels
[vloeibaar
geneesmiddel] bedoeld. Zo, is hij
overgegaan op lieb [libanon,
hasj uit Libanon]? Eindelijk
heten die paardjes nu lipizzaners [pizza].
Het quart d'heure de Rabelais [onaangenaam
ogenblik] betekent beslist iets
anders dan '15 (fifteen)
minutes of fame' [roem,
eenmaal in 's mensen leven, een mensenleven?].
Fixums (fixa)
zijn vastgestelde bedragen. Als je geen fair play speelt, maar foul
play, krijg je een free kick tegen. Ik ben lid van de AA
(Anonieme
Alcoholisten,
vereniging van ex-alcoholisten die elkaar helpen van de drank af
te blijven). Kom, we gaan
frisbeeën [met
ronde platte schijf van kunststof].
Ze hadden hun flambards [slappe
vilten hoed met brede rand] op.
Bij het autopetten op zijn autoped droeg hij niet zijn fiets-, maar
zijn autopet. Let op: aan de achterpoort zit een hendel [GB
ook: handel].
We liepen met onze handen vol
hand-outs [uitgereikte
tekst bij lezing], toen de
overvallers 'hands up!' [geef
u over] riepen. Dat geintje heeft
me handenvol geld gekost, te weten een handvol [een
vuist vol, een gebalde hand vol]
flappen [flabben,
fleppen].
3.
To have [vgl. een
wannahave]
or not to have: haves [bezitter]
en havenots [berooide].
Is hier echt een hardware-interface voor nodig? Geloof maar niets van
die hearsay, dat on-dit [gerucht,
praatje]. Doen we dit low, of
wens je high profile? Heb je die hoax [vals
bericht, bijv. over computervirus]
ook gehad? Zij pleegden een hit-and-runkraak. Een hodegetria is
een Maria-icoon waarop de maagd is afgebeeld met het kindje Jezus op
haar linkerarm en met haar rechterhand wijzend naar haar zoontje. Ze
scoorde bij de test hors ligne [uitmuntend].
We nemen dat hôtel garni [zonder
maaltijden]. Loop naar de hostis
generis humani (duivel,
letterlijk: een vijand van de menselijke soort).
Let wel: met humani generis decus (letterlijk:
een sieraad van de menselijke soort)
wordt Newton aangeduid. Met hrm wordt
hr-management,
humanresourcesmanagement
aangeduid. Je hebt ook hr-managers,
humanresourcesmanagers.
De man met de id-baan
[instroom-doorstroombaan]
was zijn ID-bewijs [identiteitsbewijs]
vergeten. Wanneer is die incompanytraining [binnen
bedrijf werknemer] ook weer? De
panscandinavische gedachte deed opgeld.
4.
Zij is een horny [geil]
meid. It's a long way to Tipperary [uit
een lied, WO I, ook: it's a long way to Utopia].
It's the economy, stupid [sufferd,
uit campagne van Bill Clinton]!
Met ID wordt ook wel intelligent
design aangeduid. Een isp
is een internetserviceprovider.
Hij was voorheen helemaal into [idolaat
van] Madonna. Hij kent alle ins
en outs. Wil je deze inside joke [alleen
te begrijpen door ingewijden]
even uitleggen: die bevat te veel inside-information [inlichtingen
van ingewijden]. Hou toch op met
water naar de zee te dragen (in
silvam ligna ferre). Halfschaduw
is mezzo tinti. Dit moet mezzo piano
[matig zacht,
m.p.]
gespeeld worden. Morgenochtend heb ik mijn manicure-uurtje. Een
loodschuit vervoert zeker metaal (een
loodsschuit niet). Die mij
behandelt [m/v
onzeker], heeft een
manicureopleiding (GB)
gevolgd. Waar hangt je mamzel [gouvernante]
uit? In deze maroquinerie [handel
in marokijnwerk] wordt
marokijnwerk verkocht (uit
Marokko? – nee: van marokijn; is overigens wel oorspronkelijk
geitenleer uit Marokko). Massacre
en hecatombe zijn bloedbaden. De mardi gras is de Vastenavond. Liever
ketjap asin [zout]
of ketjap manis [zoet]?
De log log van tien miljard is een (1).
De Louvredeuren in Parijs(!)
gaan om 9 uur open. [De
louvredeuren naar onze tuin niet vaak!]
5.
Ze voerde een perfecte lutz [oe/uh
– kunstrijden] uit. Ze droeg
een lustre [luhs-tuhr]
jasje [zekere
stof, glanstaf – ook: lustrejasje].
Haar maat houden, dat lukte tijdens de feestdagen niet. Deze lulleman
solliciteert voor het eerst bij de brandweer [hij
wil lullenman
worden]. Moet je dit los
schrijven of aaneenschrijven? Lou loene! [Dat
kun je denken!] En dat in de
decembermaand! Ben je nou helemaal van lotje getikt? Yerba is maté,
een heesterachtige boom, waaruit de
Zuid-Amerikaanse volksdrank
paraguaythee (groene
thee) bereid wordt. Ik werd
uitgejouwd omdat ik 'hertengewei' verkeerd schreef, maar ik wilde
alleen het gejij en gejou (en
het gewij en gezij) aan de kaak
stellen. Een matelot(je)
[oo]
is een ronde strooien hoed.
6.
Matelotes [matelot
= hoed]:
zijn stoofschotels vis in wijn. Mate: bij judo [stop
de partij!]. Een pruim tabak (een
keesje) kan dienen als
pruimtabak. Hupsa Kees, wees geen hardloper van luie Kees
[treuzelaar],
anders is het straks 'klaar is Kees'. Komt 'kechie' echt van 'keg'?
Ja: stuk brood. Die opportunisten zijn
de raad uit gekegeld. De kegelaars zijn uitgekegeld. Kegelkarst
ontstaat door denudatie [afslijting
van land], toch? Wat is de
linneaanse naam van de zerehandenplant [kegelsleutelbloem:
Primula obconica]?
Een kehila (kehille,
kille) is een joodse gemeente. De
Amersfoortse (stad
van de keientrekkers!) kei is
keileuk, kei-interessant en keinijg. Een keiist
is een stratenmaker, een professor moet keiig [erg
knap] zijn. Wat voor conglomeraat
is een keiretsu [exclusief
samenwerkende producenten en toeleveranciers in Japan]
eigenlijk? Hij had kein Talent doch ein Charakter (Heine).
In de keilenwinkel [café]
zat de keilebak (drinkebroer,
dronkenlap)
zijn keiltjes te drinken. Is keimergel een gel? Nee:
keileem. Zij is een keitegekke [ongelofelijk
goed, leuk] meid. Leiden is de
sleutelstad, Nijmegen de keizer(s)stad
[VD – GB 1 s].
7. Het
was pissebed verjagen en kakkebed
weerom krijgen [van
de wal in de sloot, van de regen in de drup raken].
Cellarii zijn keldermeesters. Stopt een
wijnverlater definitief met drinken? Nee: hij
is kelderknecht! De kelderverdieping is het souterrain: daar
wordt het sous-vide [van
voedsel: langzaam gegaard in een vacuümverpakking en daarna snel
gekoeld] bewaard. Alle soussies
komen uit het Soussgebied
[Zuidwest-Marokko].
Speelt een cellarius [keldermeester]
op een cello of zo? Nee, dus. Een
kellenaar, econoom van een kloostergemeenschap, heette in het
middeleeuws Latijn een cellenarius. Het is een heel karwei om een
kemelkoek (met
karwij) te bakken. Een kelvingolf
[in atmosfeer rond
evenaar] is het antoniem van een
rossbygolf [ten
noorden en zuiden van de evenaar].
De Kempenaar (p.)
vervoerde kempenaars [aardappelen]
door de Kempense kanalen (het
Kempens –
ook: Kempisch
– Kanaal)
met een kempenaar [vaartuig].
Een kenau [virago,
manwijf] wordt zo genoemd naar
Kenau Simonsdochter Hasselaar [Beleg
van Haarlem – GB: b
= fout, 1572-1573].
Die Keniaër doet aan kenjutsu [Japan,
met oefenzwaard]. Dat moesten we
toch vanbuiten kennen? Het (de)
kerbschnitt [kerfsnijwerk]
stamt uit de late bronstijd, kerbstones [stenen
band als rand] stammen van een
racecircuit. Je hebt je trui achterstevoren aan. We hebben het hele
huis binnenstebuiten en ondersteboven gekeerd. Hij heeft wel iets op
zijn kerfstok.
8.
De anglicaanse kerk is de Engelse staatskerk. Een ménagère is ook
een olie-en-azijnstel. Een sofa voor de middagslaap in
empirestijl heet méridienne. Een merguez is een Arabisch
braadworstje. Hoeveel MER's
[milieueffectrapporten]
zullen er daarna nog volgen? Het melissekruid
is geen meldensoort. Een wienerschnitzel
is gemeeld. Een menistenbruiloft
houden [de beerput
ledigen], doe je dat in de
meniste [pauze
bij voorlezen, anders ook: menistenkerk]
kerk? Ne quid nimis, alles met mate, mèden agan. Hoed u voor de
mcdonaldisering. Speelt zij mbalax [muziekstijl]
op de mbira [instrument]?
Petje af (chapeau)
voor die drie hafiz (Korankenners
– ook enkelvoud). Leden van het
Franse vreemdelingenlegioen worden legionairs genoemd. Bij 'MRI-scan'
komt de MRI van magnetic
resonance imaging.
Met een extra f (functional)
is fMRI in VD een scantechniek voor het
maken van hersenscans. Ze heeft gebaard dat ik vlug moest komen (nee:
niet een kind). Een matinée
musicale is ook een matinee. Afkortingen van 'voor
Christus'
zijn v.C. en v.Chr.
9.
Met eeg worden zowel
elektro-encefalografie
als
elektro-encefalogram
aangeduid (de EEG
is wat anders – Europese
Economische
Gemeenschap
– voorloper EU). Dat is
tweeënhalfduizend jaar geleden. Zoals honden, katten, konijnen, et
cetera. Bij deze ontslagen geldt het last-in-first-outprincipe
[lifo – last in,
first out]. Een agnaat stamt van vaders-, een cognaat van
moederszijde. De bastaardvloek 'sacre-nom-de-Dieu' wordt niet
altijd gewaardeerd [ook:
sacredieu]. Het brocacentrum of
centrum van (Paul)
Broca is het spraakcentrum [hersenen].
We kennen de afasie van Wernicke, een taalkundig hersenonderzoeker
[niet verstaan,
lezen – die van Broca is niet kunnen spreken, schrijven].
Ze zijn zeven en een half [zevenenhalf]
jaar getrouwd. De finishfilm werd in slow motion vertoond. Wat
bestudeert de neurolinguïstiek? Is dat die een- of
twee-eiige
tweeling? Vieren jullie Sinterklaas (of
Kerstmis)? Was dat in de Griekse
oudheid al niet zo? Twee derde van de analfabeten is vrouw. Hij
studeert Mandarijnenchinees.
10.
Zeer geavanceerde dyslexiesoftware is Kurzweil
[internet].
Het pinyin is een transcriptiesysteem van Chinese karakters in het
Latijnse schrift. Het boek speelt vooral in Centraal-Noord-Amerika.
Een boer heeft vaak een rechttoe rechtaan karakter
(rechttoe-rechtaankarakter).
Op school leren we geen schoolengels, maar echt Standaardengels. Mijn
collega-taalkundige denkt daar anders over. Een standaardtaalspreker
spreekt Standaardnederlands. Afijn, dat was alles. Geen doekoe
[geld],
geen zwitsers. Zijn gijzelaars dader of juist slachtoffer?
