2177 Dictee woensdag 14-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (178) √

Dictee – dictees [2177]

Oefendictee 679 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (178)

1. De zwaarte van dit zwaard valt best mee. Mazzel (= brooche) en broge [tot ziens en veel geluk!]! Ik ben helemaal broke [brook] [bankroet, blut]. Die twee mannen hebben een bromance [intense,
niet-seksuele vriendschap tussen mannen]. De bronsperiode is de bronstijd. In de bronsttijd wordt er wat afgegeild. Het hemels brood is het Woord Gods. Een nangka is een Indische broodboom. Het broomthymolblauw is een indicator bij zuur-basetitraties. Met Thespis' brozen [broos = toneellaars. Cothurn – ook: Thespisbrozen?] wordt de toneelspeelkunst bedoeld. Een brougham [uitspraak!] is een gesloten rijtuig voor twee personen. De bruchharsch [oe] is de bevroren harde bovenlaag [wintersport, op verder losse sneeuw]. De brug van Varol zit in de hersenen, de brug van Wheatstone in een elektrische schakeling. Een tuatera is een brughagedis. Zij leidt een moeizaam bestaan, ze lijdt al langer aan het brugadasyndroom [erfelijke hartritmestoornissen]. Brugvrees is gefyrofobie. Een deutzia is een bruidsbloem. De bruid bracht haar cassone [veelal versierde, langwerpige bruidskist voor een welgestelde vrouw, m.n. in Italië vanaf de renaissance tot in de 17e eeuw] mee.

2. Hoe groot was de bruidsschat? Dat kan Bruin(tje) niet trekken [is te duur]. Bruinspaat is een zeker dolomiet, bruinsteen een soort van pyrolusiet. Bruuskeren is bruusk [kortaf, nors – alleen VD ook brusk] zijn. Een brutus is een verraderlijk mens, een brunhilde een grote, forse blonde vrouw. Mijn dochter speelt in de B'tjes. De genormeerde
valuta-aanduiding voor de ngultrum is BTN [Bhutan]. Bij de bubblegumpop [ongecompliceerd, goed in het gehoor liggend] dronken we bubbelwijn. Bubblin' is raggamuffin [hiphopvariant op reggae]. Een buddleja is een vlinderstruik. Bruingele hoenders zijn buff [bruingeel, bnw., ook: znw.]. Dit computerprogramma is nogal buggy [met veel bugs = fouten]. Het buit [ww. buien] behoorlijk. Als je je geen buil wilt vallen, moet je niet gaan builderen [hoge gebouwen beklimmen als sport]. De buis van Torricelli is een eenvoudige barometer, de buis van Eustachius zit in het oor en de fallopiusbuis is de baarmoedertrompet. Hij droeg een buitenmodel [hier: bnw. – ook: znw.] jas. Om in de tuin te komen, kun je veel beter buitenomgaan.

3. Disculpatie is buitenvervolgingstelling. Alleen doopsgezinden gebruiken de term buitentrouw [huwelijk met niet-doopsgezinde]. Hij rookt een buksie (van bukshag = opgeraapte). De levbetalingen stokten [BGN, Bulgarije, = 100 stotinka]. De verpersoonlijking van Groot-Brittannië is John Bull. De bull's eye is de binnenste roos van een dart(s)bord [ook: dartboard]. Ze zijn weg met bed en bulster [= strozak; met alles wat ze hebben]. Er liepen nogal wat buma's [burgermannetje], sommige met bulterriërs, andere zelfs met pitbullterriërs. Buma/Stemra staat voor Bureau voor Muziekauteursrecht/Stichting tot Exploitatie van Mechanische Reproductierechten der Auteurs. Dat zijn buiten-Schriftuurlijke denkbeelden. De Hottentotten (modern: Khoikhoi) en de Papoea's zijn bundelharigen. Dat is een fraaie bungalowwijk. Wil jij ook zo'n bureauegel [voor pennen, potloden]? Het college van burgemeester en wethouders wordt kortheidshalve meestal met 'B en W' aangeduid.

4. De bungabungafeesten [seks, Berlusconi!] vind je niet alleen in het oerwoud [daar komt de kreet 'bunga' vandaan]. De grote en de kleine burgemeester kun je zien vliegen [soorten van meeuwen].
Louis-Philippe van Frankrijk werd Burgerkoning genoemd (Burger King is weer iets anders …) Het bsn is het burgerservicenummer. De hbs was de hogere burgerschool [GB, VD: hogereburgerschool]. In België is een burgie een (student) burgerlijk ingenieur. De meeste burgo's [burgerman] vallen niet op. Daar staat heel wat aan burotica [elektronica en informatica voor kantoren – en voor de burosaurus]. Het burowwater wordt gebruikt voor kompressen en als desinfectans. Hij is een burschikose [studentikoze] bursaal [student met beurs]. Was je maar in die bush(bush) gebleven (bij de bushbaby's, de galago's)! Welke bushismen [George Bush] ken je zoal? De business- of executiveclass vind je meestal voorin (= voor in het vliegtuig). De BI is de businessintelligence [in enge zin: marktonderzoek]. Bestaat
busje-trap pas vanaf 2006? Vast niet! De butoh [oe oo] is een Japanse dans.

5. Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin, is gjin oprjuchte Fries: boter, brood en groene kaas, wie dat niet kan zeggen is geen echte Fries. De butterfly is een vlinderdasje of een zeker konijnenras. Ik draag altijd buttondown [bnw.] overhemdboorden.
Methyl-tertair-butylether is MTB(E). Slechts enkele buurtjongens zijn ook echt buurjongen. Bij het petanquespel [lijkt op jeu de boules,
jeu-de-boulen] is het buutballetje het doel. Een buutreedner is een tonprater [carnaval]. BZ of BuZa is het Ministerie [instelling] van Buitenlandse Zaken, BiZa dat van Binnenlandse Zaken (Ministerie: instelling, ministerie: gebouw). Buzzmarketing is stimuleren tot
mond-tot-mondreclame. De afkorting B.V. staat voor Beata Virgo, de Heilige Maagd (Maria). BWV x: gerubriceerd werk van J.S. Bach (x stelt een nummer voor). BWV = Bach-Werke-Verzeichnis.

6. Wie aan byzantinisme lijdt, heeft een byzantijnse geest [is slaafs]. Met BZK wordt thans het Ministerie [instelling] van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangeduid. Een naaies is geen boom, maar een naaister. De nabestaandenwet voor Nederland is de Algemene Nabestaandenwet (ANW). Een kind van Naboth is een stijfkop en een nabob is een in Indië rijk geworden man. De nachtvorst is niet koud, als het Lucifer betreft. Nach berühmten Mustern: naar beroemde modellen. De meeste naffers [scheldwoord: allochtone jongere Noord-Afrika] komen uit Marokko. De nageire [g van goal, ee] is een manier van bloemschikken. Een nandi is een afbeelding van het heilige rijdier van Shiva. De nashi is een zekere boom. De narthex is een voorhal van vroegchristelijke kerken. Is narrowcasting een vorm van abonnee-tv (abonneeteevee), een narrow escape is een ontsnapping op het nippertje (die was dus kantje boord).

7. Een napolitain [chocolaatje] kun je in redelijkheid niet in een napolitaine [gekeperd weefsel van strijkwol en katoen] verpakken. Naufragium in portu facere [k] (navem in portu mergi): in (het zicht van) de haven schipbreuk lijden. De Nederlands-Oost-Indische geschiedenis gaat ver terug. Na heftig nee schudden (ww. – ik denk ook: na een heftig neeschudden – znw.) bracht hij zijn nee-stem uit en daarmee stond de nee-uitslag vast. In de zeventiger jaren had je die (van-)negen-tot-vijfmentaliteit toch nog niet? Het paard neit [neien = hinniken] de buffel nijt [nijten = met de hoorns stoten]. Een negrito is een pygmee, een Negrito komt van de Filipijnen. Wat houdt het
nemo-teneturbeginsel [verdachte hoeft niet mee te werken aan eigen veroordeling] in? De zwarte nepal [hasj] komt uit Nepal, afghaan, libanon en marok niet. Een netsuke [nèht-skuh] is een gordelknoop. De equator nadert … met het neptunusfeest [zeemansritueel, ontgroening]. Een netizen [internetgebruiker] respecteert de nettiquette en gedraagt zich als goed huisvader, pardon: cyberburger.

8. Een ngoni is een zeker Afrikaans muziekinstrument, de n(a)gana een besmettelijke ziekte bij paarden, door trypanosomen in het bloed veroorzaakt. De krantenmolochs hebben te veel invloed op de publieke opinie. Ik wil een tournedostje. Hij is altijd zuiver op de graat [eerlijk, volkomen te vertrouwen]. Waar vind je nog een pont(jes)brug [Antillen: pontonbrug]? New Delhi schrijf je in het Nederlands als Nieuw-Delhi. Het NIK [hoofdletter I] is het Nederlands-israëlitisch Kerkgenootschap. Wat is er op NIK-tv [idem]? Wanneer is de eerstvolgende israëlitische (joodse) feestdag? Bij ons noemen ze de buurman een noaber. Het NMi is het Nederlands Meetinstituut. De vorst van Haiderabad heeft als titel nizam. Numero heeft als afkortingen no. [èhn-oo] en n^o [idem]. Het NOC*NSF overkoepelt de sport. Nodum in scirpo quaerere is muggenziften. Wat moet ik me bij non-entia [enk.: non ens, iets dat niet bestaat en niet kan bestaan] eigenlijk voorstellen?

9. De graaier (pecunia non olet = geld stinkt niet) stond als
no-nonsensemanager bekend. De kleinste ooit gesneden lettersoort is de non-plus-ultra [2,5 punt] . Het non plus ultra [hoogst haalbare] was voor haar een genadezesje. Je bent non solus, niet alleen. Een recht kan door non-usus [niet-gebruik, verjaring] verloren gaan. Dit moet non-vibrato, zonder trilling, gespeeld worden. Hij is in
Noord-Rijnland-Westfalen geboren. Een Noord-Ier zal zelden Oudiers spreken. Die overzeese querulant had een farizese [schijnheilig] instelling. Levarterenol en norepinefrine zijn hetzelfde als noradrenaline [o.a. vaatvernauwend]. Ook de Noren rijden op noren. Onder noords wandelen verstaat men nordic walking. Hoe lang bestaat de NOP
[èhn-oo-pee – Noordoostpolder] al? Tot hoelang kun je je aanmelden? Bij de Noordzeekust vindt men noordzeekrabben. De nostalgie de la boue is letterlijk 'heimwee naar de modder'. Met moeite hebben we toch nog een note gaie [grappige noot bij iets overigens ernstigs] ontdekt.

10. Die schade is conto nostro [voor onze rekening]. Elk noumenon [bij Plato: idee] is noumenaal. Wat is omvangrijker, het O.T. of het N.T. [Nieuwe Testament]? Een nugger is een niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekende. Enkele 'naakten' – nuda veritas: de naakte waarheid, nudis verbis: onomwonden, nudo detrahere vestimenta: veren van een kale kikker willen plukken, nudum pactum: overeenkomst zonder de vereiste zekerheid, nudum praeceptum: voorschrift of bevel zonder sancties (dat dus toch niet wordt nageleefd) en incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en de naakte waarheid. Nunc aut nunquam [nu of nooit – ook: aut nunc, aut nunquam]: nunc est bibendum [tijd om te drinken]. De NW is de Nieuwe Werkloosheidswet. Een nonmoeder is een nu-of-nooitmoeder.

 

2176 Dictee dinsdag 13-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (177) √

Dictee – dictees [2176]

Oefendictee 680 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (177)

1. Als voorafje was er een caesarsalade. Een nuroman [njoe] heeft van doen met 'new urban romantic'. Een nuraghe [mv. + n] is een rond bouwsel op Sardinië. Een nunchaku is een in de oosterse vechtkunst gebruikt slagwapen bestaande uit twee stokjes die met een touw of ketting aan elkaar bevestigd zijn. Die militaire exercitie was geslaagd. Iets onder coërcitie is onder dwang. De obese [obees] obeet [lijder obesitas], een obelix [dikkerd], stond bij de obelisk [hoge vrijstaande vierkante zuil]. Hij bespeelt de oboe [oo-boo-wee/èh] d'amore [mv. oboe d'amores/'s]. Een oblie is een wafeltje, een oublie een schijfje chocolade. Het Occidental [kunsttaal] is nooit aangeslagen. Hij keek als met ocelliogen [pauw] naar het ocelot [bont van de pardelkat]. Ockham's razor (het scheermes van Ockham) verwijst naar parsimonie [simpel]. En parcimonie [cent, zuinigheid] ligt daar vlakbij. Een ocotillo is een woestijnheester. Hij speelde odds [enkelvoudige kans bij roulette]. Geeft een oeioeimachine [hoeihoutje, hoeistokje: vierkant stokje met propeller] een win-winsituatie [iedereen wint erbij]?

2. In het orkest speelden meerdere oeds [uhts – luiten]. Deze oer-Engelse toerist bleek het Oergermaans te kennen. Hij werd gevloerd oor een oksel-arm-heupzwaai. Alle voedsel passeert de oesophagus. De oloroso is een goudkleurige en enigszins zoete sherry. Waar is hier de O.L.H.-kathedraal [Onze-Lieve-Heer]? Wel, zie je die dan niet? Oligo-elementen zijn spoorelementen (maar geen biels, bielzen!). Ik doe het alleen om harentwil(le). Breng het maar naar Ome Jan, de lommerd. In het ombré [een weefsel] zie je kleurverloop. Ommatidiën (ommatidia = 1 element) zitten in facetogen. Omnibus et lippis et tonsoribus notum (lippis et tonsoribus notum): bekend bij Jan en alleman. Een omphalos is een navelsteen. Dat is on-Bijbels en onchristelijk. We moeten onder(de)hand de voortuin maar eens onder handen nemen. We hebben een onderzeese ervaring opgedaan.

3. Je moet toch iets omhanden hebben? Zou er iets ophanden zijn? Ze dansten de onestep [en twostep, 2 step is een muziekstijl]. Onera klinkt beduidend beter dan belastingen. Een oneirodynie [ee] is medisch een nachtmerrie. De wind kwam uit het O.N.O. [oo-èhn-oo], het oostnoordoosten. Een onomasticon is een naamboek. Waar vind ik de afdeling oor-neus-keelheelkunde? De onus probandi is de bewijslast. Wie Oost-Oostenrijk zegt, stottert niet. Willy Brandt heeft de Oostpolitiek (Ostpolitik) in gang gezet. Volgende week vrijdag is het Opa-en-omadag. Wat werd met de Oostzone [het na de Tweede Wereldoorlog door de Sovjet-Unie bezette gedeelte van Duitsland] aangeduid? We gaan maar op de bonnefooi [op goed geluk] naar de nieuwe buren. Voorbeelden van onomatopeeën [klanknabootsers]: 'tiktak' en 'koekoek'. Hij stond me ope et consilio, met raad en daad, terzijde. Een ongle-bleu of blauwnagel is een cultuursnob. Ik was in Oostvoorne en in Westmalle.

4. We bivakkeerden in de openlucht. Een op-en-neer vind je alleen in de bouwkunde of in een cafeetje. Een opera buffa [luchtig] is een opéra comique/bouffe. Opera selecta, uitgelezen werken, hoef je echt niet allemaal gelezen te hebben. Als ze thuiskomen en de tuin zien, zullen ze hun geluk niet op kunnen. De opperherder [paus] vertegenwoordigt de Opperherder [Schepper]. Het OPS is het organisch psychosyndroom [schildersziekte]. Een opprobrium medicorum (letterlijk: een schande voor de dokters) is een ziekte waartegen de medische wereld niets vermag. Wat is opting-out [van bedrijven: terugtrekken uit collectieve regelingen]? De Opta is de Onafhankelijke Post- en Telecommunicatieautoriteit. In de vakantie zal hij de berg op (bergop) willen, in zijn werk zal hij wel hogerop willen. Ook in de (het) Opus Dei [organisatie] bidden ze het opus Dei [koorgebed monniken]. Een opus Herculeum [Herculeus labor] is een verschrikkelijk reuzenwerk.

5. Hij deed het op zijn [11] elfendertigst en op z'n janboerenfluitjes. Farizeeërs zag je meestal in orantenhouding [staande met naar de hemel opgeheven armen]. Had ons Oranjehuis ook een oranjehuis [oranjerie, orangerie]? Is Oranjestad op Aruba de enige Oranjestad? Nee: Breda, Buren, etc. Het orfische orfisme [religieuze beweging, kubistische stijlrichting] is naar Orpheus genoemd. Hij belijdt de dingen met de mond alleen: ore tenus. Er was een ordeoefening in het orde houden. Het orleans is een geweven stof voor vrouwenkleding. Waar verhaalt de Orpheusmythe [zijn afdaling in de onderwereld] over? De merknaam voor diazotypie [kopiëren met geprepareerd papier] is ozalid [-liet]. De orseille is een purperrode kleurstof. De orthesebehandeling [instrument voor corrigeren lichaamsafwijkingen] heeft goed geholpen. OS staat voor operating system en voor Olympische Spelen. Ik kon anoniem blijven bij die osloconfrontatie [line-up]. De oud-oudgereformeerde zuchtte. Ossobuco is een Italiaans gerecht.

6. Amai, dat is een oud-Hollandse tekening met Oudhollands onderschrift op oudhollands gedrukt. Een outgedropte junkie is een drop-out. Ligt Overbetuwe in de Over-Betuwe? Ja, samen met Lingewaard. Ze zou verward overeind schieten. Hij overdrijft graag en was dan ook overdressed [te formeel gekleed]. Het gepraat werd overstemd en het gekoekoek overkraaid. Hij bezit Overmase bossen en Overrijnse landouwen [velden, weilanden, akkers] en rijdt daar vaak rond met zijn landauer [koets]. Die tekening is oververfijnd. Ik heb mijn C4 [BE: ontslagbrief] gekregen (op een A4'tje – of A-viertje, VD). Een cab was vroeger een aapje, nu een taxi. Heb je mijn cabinet de curiosités [rariteitenkabinet] al gezien? De CABG-operatie ontleent zijn naam aan de coronary artery bypass grafting. Je moet wat overhebben voor de goede zaak. De cabernet franc brengt blauwe druiven voort voor loirewijnen, de cabernet sauvignon dito voor bordeauxwijnen.

7. Een cacimbo is een kustnevel. De beursindex van Parijs is de CAC-40: Compagnie des Agents de Change-40 [kahk-quarante]. Traditionele Italiaanse vissoep is cacciucco [kaht-sjoe-koo]. Cachaça is Braziliaanse sterkedrank (GB ook: sterke drank). Met cachexie [slechte algemene lichamelijke toestand] ben je cachectisch. De açaibes groeit (uiteraard) aan de açaipalm. De cachounoot, olifantsluis, bombaynoot of cashewnoot groeit aan de acajou- of kasjoeboom. Het looistofhoudend extract uit de bast daarvan wordt ook wel catechu [tsjoe] (ook: cachou) genoemd. De bedoelde looistof is pentahydroxyflavan, catechien, catechine of catechol. Volgt u het nog? CAD/CAM staat voor computer-aided design – computer-aided manufacturing De cacoëthes carpendi is de vitzucht. Cadanceren is cadens, cadenza, aanbrengen. Een Cadmische overwinning is een pyrrusoverwinning. Een cado krijg je niet, het is gewoon een calamiteitendoorsteek.

8. De caduceus is de staf van Mercurius. Caelum [tsj] et terras miscere [k] is hemel en aarde bewegen. De caecum [see-kuhm] (meervoud: caeca) is de blindedarm (een slavink of blinde vink zal daar nooit in geraken). Een kolanoot bevat cafeïne (coffeïne). Cafestol werkt cholesterolverhogend. In een ouderwets café zag je nog weleens een cafetière [zekere koffiepot]. In Italië drink ik altijd caffè [ee] latte [mv. caffè lattes/'s] De cahors is een donkerrode wijn. Met cai's worden centrale antenne-inrichtingen aangeduid. De piranha's lusten vast geen caipirinha, met die cachaça erin (betekenis: zie boven). Een cairn is een pre-Keltisch gedenkteken. Wat zegt de Caissonwet over de caissonziekte? De caixa [tsj] is de Braziliaanse snaredrum [snaardrum]. De cajon [ch] is een handtrommel, gebruikt als percussie-instrument. De cajunmuziek [kee-dzjuhn] stamt van de Cajuns [Franse kolonisten Amerika].

9. Waar is die hasjcake? Dit moet je op die calandrone [blaasinstrument] maar eens calando [wegsmeltend] spelen. Calcar addere currenti is nodeloos aansporen. De preses had de calculus Minervae, de beslissende stem. Een caligula is een sadist. Ferroaluminium en nikkel geven samen caliet [legering]. Een calefactorium is een verwarmde ruimte in een klooster. Ad calendas graecas is met sint-juttemis. De calendae of kalenden zijn de eerste dag van de Romeinse maand. De caliche is een natriumnitraathoudend gesteente in Peru en Chili. Callanetics en calisthenics [fitness op muziek] zijn op het eerste gezicht hetzelfde. Callositeit is eeltigheid. Alle calmantia [kalmerende middelen] zijn kalmerend. Calomnie is kwaadsprekerij (werkwoord: calumniëren). In de archeologie is een calotte het bovenste deel van de schedel. Een calumet is de vredespijp van indianen. Het woord 'calx' heeft helemaal geen meervoud [stofnaam: kalk(steen)].

10. Met riels [rie-jèhls] betaal je in Cambodja [KHR]. De cambozola is een schimmelkaas (vergelijk: camembert en gorgonzola). Is dat camelia [kamerplant] of kamille [plant]? Een camelot [oh] is een straatventer, een camelot [oo] du roi in feite niet zoveel anders. Camjo's [camerajournalist] moet je in de gaten houden. Een cami is de gebedsruimte van een grote moskee. Wanneer begint die veiligvrijencampagne? Een campanile [ie ə] is een klokkentoren. De campylobacters [bacteriën: ontstekingen spijsverteringskanaal] bedreigen je. Die canada is een populaire populier. Cancaneren is de cancan dansen. De Cananefaten heten ook wel Kaninefaten. De candomblé [religie] vind je in Brazilië. Eindeloos, die c: caneforen [vrouwenfiguren met korven op het hoofd als kariatiden], canere surdo [voor dove oren preken], canis in praesepi [ee] [dwarskop uit boosaardigheid].

 

2175 Dictee maandag 12-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (176) √

Dictee – dictees [2175]

Oefendictee 681 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (176)

1. Biscotti di Prato [Toscaanse stad!] zijn cantuccini [amandelkoekjes]. Het capoeira [uitspraak!] is een Braziliaanse zelfverdedigingstechniek. Capots zijn motorkappen. Een capotje [oo] is dus geen kapotje [oh] (vergelijk: capote anglaise = condoom). Een captcha is een completely automated public Turing-test to tell computers and humans apart. Een capuce is een monnikskap [plant]. Bij de captatio verborum [jacht maken op fraaie woorden] scoor je flink met onuitspreekbare woorden als paraskevidekatriafobie [angst voor vrijdag de dertiende] en hexakosioihexekontahexafobie [angst voor het getal 666]. Wat vroeger cara was, is nu uitgesplitst in astma en COPD (chronic obstructive pulmonary disease). Caramba [uitroep van gespeelde verbazing], dat is kras! Caput Nili quaerere: aan een onbegonnen werk beginnen [lett.: de bronnen van de Nijl zoeken]. Hoe verging het de markies van Carabas in het sprookje De gelaarsde kat? Carbamazepine is een geneesmiddel tegen epilepsie. Carbone (atro) notare (niet meer in VD) is iets zwart afschilderen. CMC is carboxymethylcellulose.

2. Een carbonkopie is een doorslag, een carbon copy (copie conforme) een cc. Is cordiaal [hartelijk] hetzelfde als cardiaal [het hart betreffend]? Nee, dus. Wees blij, dat je niet weet wat carding [diefstal en illegaal gebruik van creditcardgegevens] is … Cardiostriptease [therapeutisch ...]: mijn hart nog gezonder? Cardiotocografie [registratie hartslag foetus] is ctg. In aam (voor adem) zit geen caret (dakje – weggevertje). De carnavalsschlagers schalden door de feestzaal. Het carobe is het johannesbrood. De carottentrekker (carottier – lijntrekker) blonk uit in het carottespel [biljarten: verdedigend]. Hij sprak carrément, ronduit (of beter: vierkant?). Carrouselfraude is een zekere btw-fraude. Een cartel nodigt uit tot een duel. Die cassandravoorspellingen [somber, door niemand geloofd] blijken vaak juist te zijn. Cassis is limonade, crème de cassis een likeur. Cassoulet is een zekere ragout. Heeft een castraat nou nog castratieangst? Wanneer valt casual friday [informeel gekleed naar kantoor] dit jaar? Beschrijf de catachrese [tegenstrijdige beeldspraak, onjuist gebruik van een woord]. Van hem is er een catalogue raisonné [systematische catalogus].

3. Cassante kritiek is gezouten. Catatonie is 'iets met de spieren'. Dat is catarrale enteritis [ontsteking van een slijmvlies, gepaard gaand met veel afscheiding van slijm – enteritis = darmvliesontsteking]. Herinner jij je nog een tv-catchphrase [ee] (typerende uitspraak zoals: oogjes dicht en snaveltjes toe (Fabeltjeskrant)]? Het catgut [kèht-guht goal] [medisch: hechtdraad] verdwijnt vanzelf. Een cathetus of kathete is een loodlijn. Waar vind ik het cattuig [kèht] [voor kleine scheepjes]? Die cause célèbre [beroemd rechtsgeding] vergeet ik nooit meer. Cava is Spaanse volgens de méthode champenoise gemaakte mousserende wijn. Een cavaliere [jèh-ruh] servente is een gedienstige ridder, vaste begeleider en minnaar van een gehuwde vrouw. Wat is nou toch die CCD, de colony collapse disorder (verdwijnziekte – bijen!)? Een CCU is een coronary care unit, een hartbewakingseenheid. Cave [kaa-vee]: pas op! Cave canem: pas op voor de hond! Een CCO is een chief commercial officer (directeur verkoop). CD&V staat voor Christendemocratisch en Vlaams. De cécémel [GB, VD: cecemel] is een chocoladedrank. In de biochemie kennen ze het cellysaat [preparaat, afkomstig van cellen waarvan het celmembraan verbroken is].

4. En dat komt dan door cellysis [kunstmatig of natuurlijk]. Hij moet schoolexamen (se) en centraal examen (ce) doen. Een Celtic field is niet het voetbalveld van Celtic [maar akkertjes met lage walletjes] … Centaurie en santorie (die laatste niet meer in VD) zijn dezelfde plant. Het honderdste deel van een frank (franc) is een centimetje (centiempje). De Centralen, dat waren Duitsland en zijn bondgenoten in de Eerste Wereldoorlog. De Stichting van de Arbeid sloot centrale akkoorden af. Centrafrika is de Centraal-Afrikaanse Republiek. Omschrijf een centre d'intérêt [zaak die belangstelling trekt]. De cera is continuous erythropoiesis receptor activator, een op epo lijkende soort van bloeddoping. Een certosa is een kartuizerklooster. Het centrum van Broca (brocacentrum) is het spraakcentrum. Celotex is dik karton. Een cerberus [s] is een norse, waakzame wachter. Is de cérémonie protocolaire [Frans] al geweest [en protocollair geheel verantwoord]? Een CVA is een cerebrovasculair accident [beroerte].

5. Dat geldt alleen ceteris [s] paribus [als al het overige gelijk is – c.p.]. De CF (cystic fibrosis) is een aangeboren ziekte, de taaislijmziekte. De CFA-frank is gerelateerd aan de Communauté Financière Africaine, de Afrikaanse Financiële Gemeenschap. Een chachumber is een frisse salade. De chado is een Japanse theeceremonie. Chaerofobie is afkeer van vrolijkheid en vreugde. Wat houdt chagas, de ziekte van Chagas in [trypanosomiasis veroorzaakt door bloedparasiet]? Bij joden is chai [tsj] vers, niet gekookt. Maar ook: symbool voor het leven, gevormd van de letters chet en joed. Een chaitya is een heiligdom van de boeddhisten. Een chakchouka is een groenteomelet (Noord-Afrika); is dat net zo lekker als shakshuka? Ja, sinds kort hetzelfde in VD – ook qua uitspraak! Het chambray is cambric (batist, kamerdoek) en een chambree is een slaapzaal. De chambertin is een rode bourgognewijn.

6. Duitse champagne is sekt. Je drinkt die uit een champagneflûteje. En erbij eet je soms kastanjechampignons. Ken je het chanboeddhisme [tsj – zen-]? Brengt champost [sj] nog wel wat op [overblijfsel champignons telen]? 'Een hoofse buiging' is een erg verraderlijke dictee-uitdrukking. Een chanson de geste is een Oudfrans heldendicht. In chantillycrème zit vanille-extract. Een chape [sjahp] is een slijtlaag. De chappezijde wordt van afval gemaakt. Een charango [tsj] is een snaarinstrument. Charedim (enkelvoud: charedi – VD) zijn ultraorthodoxe joden, zoals de chassidim [chassieden, GB: -iem] [vroom]. Hij is een kei in charlatanerie. Wil je montagne russe [nagerecht van vanillevla met puddingbiscuits] of charlotte-russe [room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits]? In de charonsboot vervoerde Charon de zielen over de Styx [voor een (één) obool]. De Olympische Spelen hebben een charter [grondwet] en we kennen ook het Pacific Charter [1945: doelstellingen van de oorlog]. In een chartreuse [kartuizerklooster] drinken ze zelf ook chartreuse [likeur]. Die chasses-patates [+][mislukken achtervolging op de kopgroep, wielrennen] zijn onuitroeibaar. Een chateaubriand [biefstuk] is voor twee [of meer] personen.

7. Een chattra is de bekroning van een stoepa. Chattri's zijn gedenkgebouwen. Ze stonden cheek to cheek [wang tegen wang], anderen rug tegen rug (dos-à-dos). Die chef lege dozen moet er wel bij zijn: alleen in zijn bijzijn hoor je de nodige
gouwe-dozen-met-blikken-randen [vervormde bastaardvloek]. Een chef de cuisine is een chef-kok. Chet, get, gad, chetsie, gadsie, wat doe je nu weer? De (het) cheviot is een fijne Engelse wollen stof. De chicagoblues is geen bloes (blouse). Chiaroscuro is clair-obscur [werken met licht en schaduw]. Chijm (chymus – spijsbrij in maag) en chijl (chylus – lymf(e) in de darmvlokken) haal ik altijd door elkaar. De chikungunya is een virusziekte. Ik heb pas nog gechillaxt [chillen + relaxen]. Chimes [tsjaajms] zijn klokkenspellen, het chimes is (ook) een klokkenspel. Het chinees is Chinees porselein en het (oud) delfts is Delfts porselein. En eten doen we bij de chinees in Delft. Het chineesrestaurantsyndroom krijg je van ve-tsin [glutamaat, ajinomoto]. Doe maar 10 chin-ups [optrekken aan rekstok]

8. Het CHIO is het Concours Hippique International Officiel. Met RFID wordt radio frequency identification bedoeld (vergelijk: RFID-chip). Het chi-rho [hoofdletters: P en X] is het Christusmonogram. De ene specialist deed hoofd- en halschirurgie, de andere maag-darmchirurgie. Een chiton is een onderkleed bij de oude Grieken, chlamydia is een geslachtsziekte, de chlamydia (enkelvoud: chlamys) zijn wijde korte mantels. Kaliumchloraat heet ook wel chloras kalicus. Chlorofylline wordt uit brandnetels gewonnen en chloroquine is een antimalariamiddel. Een botsing van meningen is een choc des opinions. Choemasjim (enkelvoud: choemasj – VD) is de
niet-inhoudelijke aanduiding van exemplaren van de vijf boeken van Mozes, de Thora, in de vorm van een gebonden boek. Eén choppe of choepa, twee choppes of choepa's: dat is een Joodse huwelijksplechtigheid.

9. Goede cholesterol is hdl (high) en slechte cholesterol is ldl (lipoproteïne, low density lipoprotein). Clafoutis [klaa-foe-tie] is flan met vruchten. Een zeker voorgerecht van rauwe en geblancheerde groenten wordt crudités genoemd. Een choliambe (choliambus) is een hinkjambe. De chole of cholos is de gal. Chortens [boeddhistisch gedenkteken] kom je in de Himalaya tegen. Noem eens enkele sympetalen [mv., zekere tweezaadlobbige planten]. Handig, die chrestomathieën [bloemlezing]. Een chrismon (christogram) is een Christusmonogram [zie boven, P X]. De Chronologie der Vaderlandse Geschiedenis is een nuttig boekje. Een chullo [tsjoe-joo] is een Peruaanse wollen muts met oorflappen. Een retabel [achterwand altaar] zal maar churrigueresk [barok met overdadige versiering] zijn … Ken je de methode Galin-Paris-Chevé [zekere muzieknotering met cijfers i.p.v. noten]? Zij zweert bij ciceroniaans Latijn [het zuiverste klassieke Latijn]. Een sima is (ook) een cimaas . Een cimetière des arts is een museum. Kan dat: 'gewast'? Ja: van linnen of stof.

10. De cinéma vérité is heel echtheidsgetrouw. Een cingulum is een albenkoord. De CIO, de chief information officer, is de directeur ICT (GB ook wel: ict). Zij zijn circe's: onweerstaanbare verleidsters. Dat is een circulus in probando, een cirkelredenering. Het is wel circumstantial evidence [bijkomstig bewijs], maar toch … De cire perdue is de verlorenwastechniek. De cirlgors komt uit Zuid-Amerika. Een cisiojaan is een middeleeuws hulpmiddel voor de kalenderinrichting. Het Cités zou een straattaal zijn [in de mijnstreek]. In deze Cito-toets komt het begrip 'citorecept' [spoed] niet voor. Sereh [èh] is citroengras. Zit in citronnade [citroendrank] ook citronine [citroengele kleurstof]? Vast wel. Wat is het Civiele Huis [het gedeelte van de hofhouding – Koning – dat niet tot het Militaire Huis behoort]? Het circassienne is het halflaken.

 

2174 Dictee zondag 11-04-2021 (3) dictee Oefendictee april 2021 (1) √

Dictee - dictees [2174]

Oefendictee april 2021 (1)

1. Het was een en al blèren en blèten. Vulkanische as is tefra. Het gaat om vier en een tiende miljoen auto’s. Onze oudste is groepachter, onze jongste rijdt nog op een vierwieler. Welke items staan er in de boekentop 10 (boekentoptien)? Waar is die fancy fair? Dit onderzoek vereist een atrandomaanpak [at random]. Zelfs Italiaanse muziek à gogo is ononderbroken. Leentje leerde Lotje lopen, die waren dus niet van lotje getikt! Welke lady’s gaan er naar die
ladies’-nighthappening(!)? Tussen de E- en de G'tjes in heeft hij in de F'jes gespeeld. Een rouwdouw (GB ook: rauwdouw, daar ook ww. 2 vormen) is een rouwdanus, dirty harry, ruwaan.

2. Puur Nederlands schrijven we trouwens lady's-nightpartijtje. Een weetniet, een domoor kan best hoogleraar in de weetnietskunde zijn. De rozetruidrager [roze trui] moest helaas opgeven! Je kunt een uitglijer maken. Alleen GB heeft ook ‘uitglijder’. Tjintjangen is tot moes slaan. Je kunt provrouw zijn en pro-Amerika. Een voormalige burgemeester is een oud-burgemeester (p.!), die kan in een voormalige kolonie geweest zijn (niet: oud- want: zaak). Fysisch is natuurkundig, fysiek is lichamelijk. Het bnw. bij porfier is porfirisch! Otorragie: oorbloeding. Zijn er raakvlakken tussen pidgin, Pidginengels en wat de cockneys spreken: het Cockney(dialect)? De onnozele Hals [betwistbaar] verkocht zijn eigen schilderij voor te weinig (geld)! Ope et consilio: met raad en daad.

3. Pyridyl is een organisch-chemische groep. We hebben ons – beloning: apfelstrudel – het apezuur en -lazarus gewerkt om de apezatte apenkolonie weer on speaking terms te krijgen. In het vervolg veel gevallen van wel of niet klinkerbotsing uit de TH: kiwi-ijs, kiwiyoghurt, lawaai-ijker, zijingang, groei-jaar, snijijzer, strooi-jonker, polyinterpretabel, niveau-ijking en cranberryyoghurt. Ook:
maffia-achtig, caféachtig, intra- en extra-uterien, semi-intellectueel, semiautomatisch, agro-industrieel, artificieel, socio-economisch
[= sociaal-economisch, sociaaleconomisch is volgens de sociale economie!], coassistent, pseudo-islamitisch en proactief. Verder: reïncarneren, biënnale en tetraëder. Ook: anti-Iers, ANTI-IERS, beijveren, HAVOADVIES, comité-uitingen, caféaanbeveling, zoiets (uitz.!), kopiist, bijectie en geuit.

4. Vervolgens: allergieën, bacteriën, drieëntwintig, tweeënhalf, paella, bel paese, fiësta, baccalaureus, extranei, perpetuum mobile, vacuüm, continuüm, opticien, musicienne, première, variété, linguïst [guu-wih], gratuit [twie] en gratuïteit [tuu-wie]. Denk ook aan Wii, wiiën en wiiitis. Protoaustronesisch en Proto-Iraans zijn moeilijke talen. Hij is een studie begonnen naar het oudere Nederlands, hij studeert oud Nederlands. De TH zegt: een ww. is per definitie geen eigennaam en daarom schrijven we ‘netflixen’ en moeten we ‘ver-adhd'en’ en
‘ver-adhd’d’ schrijven. Hielden farao’s van cacaos? We schrijven: cao’s en bapao’s. Zij woont in Malmö’s centrum. Dat is Belgiës trots. Een uitleg over áppels en appéls ... [nadruk]

5. Ik ben maar een eenvoudig ingenieurtje (ir.’etje). Opvallend: VD heeft N.O. [2024: NO] voor noordoost(en), de TH schrijft echter ‘NO’ voor … Er is geen koutje aan de lucht en geen kauwtje in de lucht. In BE is Madame Blanche of Madame Soleil een
waarzegster-helderziende. Een bodhrán [bau-rahn] is een Ierse handtrommel, gebruikt als percussie-instrument in Ierse folkmuziek [vgl. cajon]. Op een (forte)piano kun je best forte piano (fp) [eerst luid en dan zacht] spelen. Let wel, dat is niet p.f. (poco forte)! Trouwens, op een fortepiano kun je ook gewoon pianospelen [GB ook wel los - in toelichting, niet voor dictee]. Informeel zeggen we dikkendensie tegen decadentie. Ununnilium (Uun) heet nu darmstadtium (Ds, 110). Aldus het periodiek systeem (der elementen) (Mendelejev).

6. Let op: je schrijft ‘basketten’ voor basketballen. Met cijfers: bij de 40 plusmensen zitten ook (cijfers en symbool) 45+-mannen. Hij behaalde (met cijfer) een 6 minresultaat, (idem) een 6 minnetje, (met cijfer en symbool) 6-’etje. Absorptie = opnemen, adsorptie = binding. Niet verwarren: quiescentie en acquiesceren. Dat kind is ver-adhd’d
(ww. nooit hoofdletters, TH). Wat de gotiek betreft is gotisch, wat de Goten (volk, taal) betreft Gotisch. Denk maar aan de codex argenteus, in de theologie het enige handschrift van Wulfila’s Gotische Bijbelvertaling. Ik zou schrijven: 6 minnetje, 4 havootje, déjà vuutje, déjà-vugevoel, a priori, een a priorietje en a-priorisch of a-prioristisch. Met die attische opmerking verried hij zijn Attische dialect.

7. Horatius stelde het Italum acetum (Italische azijn) t.o. [t.g.o.v.] het sal atticum (Attisch zout, verfijnde geestigheid). De bed-bad-broodregeling voorziet beslist niet in een bbb-training (buik, billen, benen). Een klassieker: de Wet bbbg (1996, buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag). Een bacchusstaf is een thyrsus. Als baksjisj [fooi] kreeg hij een zakje hasjiesj. Een bakra is een blanke, een bakru een bosneger. De bard [zanger] liep zingend over de bart [brugdek]. Een medresse of madrassa is een islamitische juridisch-theologische hogeschool [moskeeschool]. Een collegezaal is daar een dershane, een külliye een bijgebouwencomplex en een softa een student. Een beet midrasj is een leerhuis, gewijd aan Thorastudie, meervoud: batee midrasj.

8. Gaan we punniken of batikken? Ze had veel MeToo-ervaring. Het caciquisme draait om een cacique (NL: kazike). Kun je iemand opleiden in het anderen de Calvarieberg op leiden? De Chinese keizer was Zoon des hemels en hoofd van alle Chinezen, de zonen
(en dochters?) van het Hemelse Rijk. Kijk die chiquige chiqueling. Het chinezen doe je met rijst of heroïne. De chef d’équipe leidde de
judo-equipe. De kunstenaars hadden hun chef(s)-d'oeuvre(s) [of] ingestuurd. We stonden haar consilio manuque (met raad en daad) terzijde. Op die dropdown was de drop-out niet te zien. De
Duizend-en-een-nacht of 1001 nacht bevat duizend-en-een (veel) vertellingen. Mag ik jouw eau de toiletteje even? De driestuiversopera is de Dreigroschenoper.