Dictee – dictees [2121]
Oefendictee 720 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (137)
1. Het zwaarbewaakte vliegveld lag flink onder vuur. De diëtiste houdt een dieetspreekuur. De afkorting Z.O.t.Z. staat voor zuidoost ten zuiden, elf en een kwart [in letters] graden ten zuiden van het zuidoostpunt. Verwar dat niet met Z.t.O.: zuid ten oosten, elf en een kwart graden ten oosten van het zuidpunt. Wat hebben 'robotica' [robot] en 'rebetika' [melancholieke Griekse volksmuziek] gemeen? Niets, wel de eerste en de laatste letter ... Wat doet een probioticum [gezondheidsbevorderende bacterie die aan voedingsmiddelen zoals yoghurt wordt toegevoegd]? Tmesis is in de spraakkunst het verschijnsel dat een samengesteld woord kan worden gescheiden door een ertussen geplaatst woord [De leraar stelde een toets samen – ww. samenstellen]. Bij de brand zijn al mijn spullen eraan gegaan. Dat is wel makkelijk: tegen het koningshuis aan schoppen. Je kunt naast een goede snee aan hebben [dronken zijn], ook best de radio aanhebben. Mag je aan een deftig diner aanzitten, maar mag je verder nergens aanzitten, dan doet immers de livreier dat wel. Acalefen staan bekend als zeekwallen.
2. Ik zeg het je maar op de man af, à brûle-pourpoint, a bout portant (zie *). Zouden we daar ooit nog achter komen? Dat zegt mijn abdomengevoel [onderbuik]. Het is in mijn ogen abominabel [afschuwelijk, verfoeilijk]. Jij bent mijn allerallerliefste oma. Hij kwam achterophinken, want hij was achteropgeraakt. Ik zeg je dit op de man af, ad hominem, de but en blanc (zie *). De aficionado had een affidavit [attest, gerechtelijke verklaring] en ging affichetjes ophangen. Het antoniem van abaxiaal [van de hoofdstengel afgekeerd] of dorsaal is adaxiaal [kant naar de hoofdas gekeerd] of ventraal. Uw rente gaat a dato [vanaf heden, a.d.] in. Een afrodite [beeldschone vrouw] wekt afrodisie [seksuele opwinding] op, al dan niet met een afrodisiacum [geslachtsdrift stimulerend middel]. Het kapitaal voor een lijfrente wordt de facto [feitelijk] à fonds perdu [zonder uitzicht op vergoeding of terugbetaling] gestort. Het wende op den duur wel, dat hij zich steeds van mij afwendde. Harm baadt zich iedere dag: baat het niet, het schaadt ook niet. Hij zou er iets van afweten (GB), maar toch liet ook hij het afweten. In de Aida van Verdi droegen ze aïda [katoenen weefsel].
3. Dit schip heeft een airconditioned kajuit. Ainsi soit-il [het zij zo]: op een aioplaats zit natuurlijk een aioër. De aides de camp [adjudant] waren gezamenlijk verantwoordelijk voor alle aides de cuisine [hulpkok]. Meerdere aides-ménage [hulp in de huishouding] gebruikten aide-mémoires, geheugensteuntjes. Spraken ze in het algonkium [tijdperk] al Algonkin [indianentaal, Noord-Amerika]? Door de sleur vergeet je algauw welke dag het is. Kun je aldislampen [met een speciale reflector] ook als Aldi-lampen [supermarkt] kopen? De agrafa [mv. – woorden die aan Jezus worden toegeschreven, maar niet in de evangeliën voorkomen] vindt men daar niet. Kan dat getier à gogo [onophoudelijk] nu eindelijk eens ophouden? Met het etiket 'sh' [slechthorend] kun je maar beter naar een akoepedist [gehooronderzoek, hoorapparaat, spraaklessen] gaan. We moeten snel alarm slaan [VD ook wel aaneen]. Een bonheur(-du-jour) is een salonkastje. Als je iets alla riverso speelt, is dat al rovescio, in kreeftengang. De kinderen kregen allerlei blitse [hip, modieus] geschenken en iets fris. Hij bezat alles behalve een academische titel, maar daar was hij allesbehalve rouwig om.
4. Als ook de koeien gaan loeien, zijn de rapen gaar. Ze droeg een amethisten [van violetkleurig kwarts] broche. De gulle amfitryon [gulle gastheer] ontving ons gastvrij in zijn amfitheatertje. Het ancien régime [voor de revolutie, omslag] was dat van de Bourbons. Als iemand 'melluk' [extra 'klinker'] zegt, is er sprake van een anapest of svarabhaktivocaal. Enigszins angeheitert [in vrolijke stemming, aangeschoten] zei de anesthesist: "Ik geloof dat ik die angelica, die angélique, die engelwortel, driedubbel zie." De antilopeogen keken de jager smachtend aan. Demonstranten van de anti-jachtpartij kwamen tussenbeide. Een plooi in een gesteente of aardlaag, die naar boven convex is, heet een anticlinaal (anticlinale). André Rieu speelt geweldig: Andrés vertolking was eblouissant. Je raakt de tel kwijt: waren het er nu anderhalfduizend of anderhalf miljoen? In een geanonimiseerd gezelschap bevinden zich meestal louter anonymi.
5. Anarchisten en radicalisten hebben de neiging om anomisch de anomie, wetsloochening, wetteloosheid te propageren. De apgarscore geeft appearance, pulse, grimace, activity en respiration [kleur van de huid, hartslag, reactie op prikkels, spierspanning, ademhaling] weer. Na die apentoer was hij apetrots, maar lag wel apelazarus op apegapen. Waarom schrijf je 'arbvonummer', maar 'Stasi-chef' zó? Vanwege de hoofdletter, beide: letterwoord [arbvo = arbeidsvoorziening en Stasi = Staats Sicherheitsdienst]. De Arabier was per arabier [bij vergissing] op een arabier [paard, niet dus: ze kunnen z'n rug op ... of zo] de verkeerde weg ingeslagen. Après tout, after all, tenslotte, vind ik dat après-ski en die après-soleil (aftersun) maar niks. Is dit nu een a-priorisch (a-prioristisch) a priorietje [vooraf] of is de juiste kenschets ervan a posteriori [achteraf]? Dit is een heel vervelende arrière-goût [nasmaak]: al mijn daarbij behorende arrière-pensées [bijgedachte] zal ik wijselijk maar voor me(zelf) houden
6. Wat is die vent arro [arrogant], zeg. In de armenbuurt (koudekarbonadebuurt) wonen armelui en die eten nooit Turkse pirzola (gemarineerde lamskarbonade of -kotelet). A fortiori [met meer reden, des te eerder] drong hij op compensatie aan. Steek je neus er niet in: dat zal je niet(s) aangaan. Peri- en aphelium vormen de apsiden [uiteinden grote as planeetbaan ook wel apsissen], niet te verwarren met de absides [uitbouw kerkkoor]. De demon werd apotropaeïsch [bezwerend] toegesproken. Wat a remotis geplaatst wordt, bevindt zich terzijde. De term 'asdic' staat voor anti-submarine detection and investigation committee [geluidsgolven]. Ashrams zijn zekere leefgemeenschappen in India. De man in asclepiaswollen [k] gewaad had vitamine C oftewel ascorbinezuur [k] nodig. Het woord 'audio' spreek je met een au'tje uit. Die gemeenschap leidt een atrofiërend [kwijnend] bestaan. Een affichetje nog zonder tekst is à la lettre (niet in wdb., naar de letter) avant la lettre [voordat het begrip bestond, oorspr.: prent zonder bijschrift]. Wat bedoelen ze toch met een engelse groetenis [m.b.t. engelen!]? Hij kruidt zijn taal met Attisch zout [fijne geestigheid].
7.
De vloer was belegd met azoïsche [azoïcum:
tijdperk] azulejo's
[blauwe
tegel, aardewerk, Moren, Spanje].
Hij reageerde heel laconiek. Een uniek plaatje: een Hollandse
balienees
met een autochtone Balinees
samen op twee balebale's
[ee
– rustbank].
Bij het afleveren van de hasjiesj kreeg hij een baksjisj
[ie];
anderen zeggen 'baksis' [ih]
[fooitje].
Het motto (het devies, de leuze)
van de ban-de-bommers is, je raadt het: 'ban de bom'. Met die
bangmakerij zul je me echt niet bang maken. Het balustradescènetje
boven op het palissadebouwwerk maakte
grote indruk. In een bacootje kun je de
woorden 'Bacardi' en 'cola'
herkennen. Zou een bas-bariton een basaria kunnen zingen? Dat blijven
lastige woorden: 'bazielkruid' (basilicum)
en 'brazielhout' (pernambukhout).
Bedorvendansen zijn verwende kinderen. Een
lul-de-behanger doet per
definitie lul-de-behangerig. Bij 'basdrum'
[ahz] vindt VD dat ook 'bassdrum'
[bèh:z] mag.
8.
Een bekkentrekker doet aan bekken trekken (ook:
trekkebekken), een trekkebener
aan trekkebenen. Een belemniet is een fossiel. Het beleidschinees is
een 'dialect' van het ambtenarees. Het meervoud van 'bel-esprit'
[thuis in
lit(t)eratuur
en kunst]
is 'beaux-esprits', dat van
'bel-etage' [eerste
verdieping van een aanzienlijk huis boven de begane grond of het
souterrain, vaak met salon] is
'bel-etages'. Ze hebben gebept, gekletst. Eén berceau (prieeltje),
twee berceaus. Een bètatron is een deeltjesversneller (vergelijk:
alabastron – oliekruikje, combimagnetron, synchrotron –
geperfectioneerd cyclotron = deeltjesversneller en quercitron –
gemalen of geraspte schors van de verfeik)
en de betamax [ee]
was een bepaalde standaard voor video die nooit doorgebroken is. De
bellenman [GB
ook: belleman] en het
bellenmeisje hadden iets met elkaar
(gemeen):
dezelfde vader. Het woord 'berserkerwoede'
ontlenen we aan het Oudnoors. Elke bank heeft een BIC-code
[Bank
Identifier
Code].
Hij werkt bij VenW [ook:
V&W =
Verkeer en
Waterstaat],
zij bij Defensie. Cornedbeef is geen rosbief.
9. Op de Secretaressedag was de bibliothecaressengroep niet welkom: die dame daar in haar agentenuniformrokje moet daarop toezien. Hij kon niet bijkomen van het lachen. Je moet meer van je af bijten. Er zullen nog leden bij komen: die willen er graag bij horen. Ze zijn er bij lange na nog niet. Ik word er bijkans, zo goed als dol van. Hoe is zo'n bde [bijna-doodervaring]? Hoe smaakt bisamzwijn? Anders een bizon! Staat de afkorting bd nu voor biologisch-dynamisch of voor biodynamisch? Het eerste! Je kan een pak voor je billen (op je bips) krijgen, billenkoek dus. Een bigotte [kwezelachtige – overdreven vroom] bigot [kwezel] is het toppunt van bigotterie [kwezelarij]. Schistosomiasis [tropische infectieziekte] wordt ook wel bilharzia, bilharsiasis of bilharziosis genoemd. Het eiland Billiton is tinrijk. Die soundbite [kort geluidsfragment] brengt een bite [sensatie] teweeg. Geef mij maar biryani (een stoofschotel) met basmatirijst [Indiase rijst met een aromatische smaak]. Beter: bluefort [variëteit van roquefort] of roquefort zelf [kaassoort]?
10. De blanquette is een soort van ragout, een blanket is een peer. Wie van die verwende nesten is het meest blasé [zo verwend dat je niet meer kan genieten]? Hij zal wel weer de bokkenpruik ophebben [slechtgehumeurd zijn]. We moeten nog bouilli [soepvlees aan één stuk] halen voor de soep. Een synoniem van 'toitoitoi' [succes wensen] is 'break a leg'. Geef mij maar een brouilly, een beaujolais. De comédienne huwde met de bohemien [ongebonden en zorgeloos bestaan]. Coach: "Spits, jij moet vandaag buiten spelen." Een bucefaal [strijdros, moedig paard] is genoemd naar Bucephalus [lievelingspaard Alexander de Grote]. Durf je nog wel buitenkomen, naar buiten komen? MTB is methyl-tertiair-butylether, een antiklopmiddel [kloppen = pingelen motor auto]. Hou eens op met dat burschikose [studentikoze] gedoe! Die burleskenopvoering [klucht] was een knaller! We keken naar butoh [boe-too] [een Japanse dans] en aten burrito [oe] [tot een rechthoekig pakje gevouwen tortilla].
