Dictee –
dictees [2098]
Oefendictee
738 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (119)
1.
Hoed je voor de antropofaag [menseneter,
kannibaal]. Kan dat argument er
nog iets aan toedoen? De afkorting van anno
is Ao.
De AOb is de Algemene
Onderwijsbond,
de ANWB de Algemene
Nederlandsche
Wielrijdersbond
(auto's hebben
immers ook wielen ...). Een ap,
een anus praeternaturalis
, lijkt niet prettig, maar ja, als die levensreddend is [in
de buikwand]
... Het waterpeil is gerelateerd aan het NAP
[Normaal
Amsterdams
Peil].
Zijn er nog Koninkrijksdelen met een status aparte? Aruba
tot 2010. Het frêle vrouwtje liep à pas comptés [met
afgemeten schreden], haar
forsgebouwde eega à pas de géant [met
reuzenschreden]. Een apatride is
een staatloze (stateloze)
of dp [die-pie
– displaced
person].
Een apc'tje
bevat acetosal, fenacetine
(vroeger ph!)
en cafeïne. Als apen gapen, is dat
apengapen, als apen kool eten, is dat
apenkool (en
onzin apekool).
Een g-string is een amperbroekie [Zuid-Afrika].
Een synoniem voor Italië is het Apennijns Schiereiland. Aperto
vivere voto: rond voor zijn wensen en drijfveren uitkomen.
2.
De hasjroker was apestoned. Mijn zus was
apetrots. Een apicaal tarief heeft
betrekking op de apex: advanced
purchase excursion ticket
[vroegboeking].
Een apoplexie is een attaque. Leg uit het procope- ['k
i.p.v. ik], syncope- [broer
i.p.v. broeder] en apocopebegrip
[eind i.p.v.
einde] [3
x mv. n/s/’s]. Vlees à point
is zo gebakken dat het binnenin nog rood is. Een TIA
is een transient ischaemic
attack [voorloper
beroerte]. De zege is à portée
[binnen bereik].
De vroegere Hongaarse koningen heetten Apostolische Majesteit of rex
apostolicus. Wat is de Apostolische Kamer [beheer
van goederen en rechten van de Heilige Stoel]
en is de Apostolische Stoel [pauselijke
hof, de paus zelf] hetzelfde als
de Heilige Stoel? Nee dus. De tovenaar
maakte een apotropaeïsch [bezwerend]
gebaar. Die wijn heeft de A.C.-status
(appellation
contrôlée).
Dat was wat je noemt een eetlustopwekkende amuse-gueule
(appetizer,
geen economiser).
Appiekim [Bargoens
=], we gaan ervoor! Komt de
appoggiatura uit de muziek [noot
vooraf of slepen, aanhouden van tonen]?
Ja. Bericht van de kerkelijke censor:
approbatur [het is
goedgekeurd].
3.
'*Prou*' levert niet veel op: approuveren (goedkeuren),
de werken van Proust, sluiproute en sprouw (of
spruw: o.a. mondziekte). Après
tout was de après-ski toch geslaagd. Van de Aprilbeweging mocht je
geen aprilboodschappen verwachten. Ik voelde me geaprild. Peri- en
aphelium worden apsiden genoemd, een abside is een apsis (in
de kerk). Apud novercam queri:
aan het verkeerde adres zijn, en a puero: van kindsbeen af. De APV
is de algemene plaatselijke
verordening. Aqua pumpaginis/pompa:
pompwater, aquam infundere in cinerem: de put dempen als het kalf
verdronken is, aquam a pumice postulare: iets onmogelijks willen en
aqua et igne interdictus: verbannen, uitgestoten. Cui bono: à quoi
bon (waar is dat
goed voor)? De rector magnificus
was de Academiae
Rector, de A.R.
4.
Aqua fortis is sterkwater [aaneen, sterkedrank mag van GB wel los!]. De ARAB
[Algemeen
Reglement
voor de Arbeidsbescherming]
heet in Nederland Arbowet. Het Arabische Schiereiland is het
schiereiland Arabië, Arabia felix. Met Arabia petraea
[ee-jaa]
wordt het gebied van de Sinaï bedoeld. Is er verschil tussen het
pan-Arabische gedachtegoed, het
panarabisme, en het arabisme? Niet wezenlijk.
Ik houd van arabeskenversieringen. Van
aramith worden biljartballen gemaakt. Toe maar: arachidonzuur is
het 5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier de dubbele
bindingen de cisconfiguratie hebben. Ze
zette me een kostelijk maaltje voor, à ravir [verrukkelijk].
En ze wist dat de liefde van de man … och, laat ook maar. Hierbij
in de aanbieding: de Raad van Arbeid , de Stichting van de Arbeid, de
Dag van de Arbeid [1
mei] en de Nederlandse Partij
van de
Arbeid [PvdA,
BE: PVDA].
Hij [kerkelijk
werker] is arbeider in het
tuintje van de Heer. Dit productieproces is arbeidsextensief
[gemechaniseerd].
5.
Wat is de aiq. [arbeidsinkomenquote
– deel loonkosten van geheel]?
De arbiter bibendi [feestleider]
leidt het drinkgelag (drinken
en lachen).
Het Arbitragehof [BE]
heet sinds 2007 Grondwettelijk Hof. Waarin verschillen een arboretum
[bomentuin]
en een pinetum [naaldbomen]?
Mooi stel, die Arcades ambo [allebei
bedriegers, geen van beiden is te vertrouwen!].
Hij leidt een bucolisch [landelijk,
herderlijk] leven en schrijft
arcadische [idem]
gedichten. Weinig arcs de triomphe
kunnen zich meten met de Parijse Arc de Triomphe. Hij is onderzoeker
van archeo- [oude
cultuurplant] en neofyten [in
historische tijd gevestigde plant].
Die is archionheus (geen
Latijn! – archi + onheus).
Een archie [(student)
burgerlijk ingenieur-architect]
studeert (ook)
architectuur. De archimedeskracht is die uit de wet van Archimedes
[opwaartse kracht
in vloeistof of gas]. Dat eiland
behoort tot de Maleise archipel. Leveren ardenners [klein
Belgisch trekpaard] de Ardeense
ham [Ardense ham,
Ardenner ham]? Waar lees je nog
A.R.D.: Admonum
Reverendus Dominus,
Hoogeerwaarde Heer? Ze vertederde hem met ardentia verba [vurige,
hartstochtelijke woorden].
6.
Blauwe arduin is Escosijnse steen. Die Arelaten [inwoner
Arles] zijn het eens geworden.
Ajax speelt in de Amsterdam ArenA [thans:
Johan Cruijff ArenA]. Er werd een
areopagus [hoogste
gerechtshof oud Athene]
bijeengeroepen. In dat Aretijns [uit
Arezzo, aretijns verwijst naar Guido van Arezzo]
aardewerk zijn de aretijnse lettergrepen uitgehouwen. Aargh
(argh),
je zou ze toch … Hij bespiedde het gezelschap als met argusogen.
Wie was Argus eigenlijk [reus
met honderd ogen of trouwe hond van Odysseus]?
Zoek maar op: argumentum a of e contrario [gevolgtrekking
bij wijze van tegenstelling],
[idem]
ad baculum [doorslaggevend],
ad hominem [op de
man af], ad invidiam [speculeren
op afgunst of lage hartstochten],
ad populum [speculeren
op vooroordeel massa], ad rem
[dat de zaak zelf
raakt], ad verecundiam [doet
beroep op schaamtegevoel tegenstander],
a, e of ex silentio [ontleend
aan het stilzwijgen van de wet of de overeenkomst over een bepaalde
kwestie] en argumentum probabile
[op
waarschijnlijkheid berustend bewijs].
Op Madagaskar
betaal je met de ariary [MGA].
De ark des verbonds bevatte de tafelen der Wet, de ark van Noach in
ieder geval twee duifjes. De Armada was in 1588 in actie [een
armada is een grote vloot]. De
biblia pauperum is de armenbijbel [veel
platen, weinig tekst]. Waar zie
je nog
armen-en-benenboten [schip
met lading rondhout]? Wat is het
bijzondere aan een familiewapen met armes parlantes [voorstelling
zinspeelt op de familienaam, bv. een os voor Van Os]?
7.
De tuin van Armida of armidatuin is een tovertuin. Moet je of lust je
nog peultjes [gezegd
ter afkeuring]? Wat een armoedje,
zo'n moetje [trouwen].
Wat is de aron hakodesj [heilige
ark in de synagoge]? De arpu
is de average revenu
per user,
de gemiddelde omzet per klant (vnl.
in de telecom). De sycofant
[beroepsverklikker]
luisterde arrectis auribus, met gespitste oren. De schermer ging in
de arrêt [tegenaanval].
Ik weet dat ik behoorlijk arro [arrogant]
kan overkomen. De arrowroot is de pijlwortel [met
veel zetmeel]. De rechtspraak
wordt ook wel met ars aequi [kunst
van wat billijk is]
aangeduid. Zoek op: ars amandi [liefdeskunst],
ars antiqua [Franse
polyfone muziek 13e eeuw], ars
artium omnium conservatrix [de kunst die alle
andere bewaart: boekdrukkunst], ars clericalis [schrijfkunst],
ars gratia artis [kunst
omwille van de kunst: l'art pour l'art],
ars longa, vita brevis [de
kunst is lang, het leven kort],
ars moriendi [de
kunst van het sterven – als boektitel]
en ars nova [Franse
polyfone muziek uit de veertiende eeuw].
Arsenicumkies is mispickel [een
zilverwit tot staalgrijs mineraal].
Hier zijn nog een paar zoektermen: art brut [(pseudo)primitieve
kunst], art deco
[reactie op
jugendstil of art nouveau], arte
conservatus [door
kunst behouden, bewaard], art
engagé [tendenskunst],
arte, non vi [door
kunst (beleid),
niet door geweld]
en arte povera [huishoudelijke
zaken tot kunst maken]. De
khutbah is
een preek van de imam voor de salat [elk
van de vijf dagelijkse rituele gebeden].
Een arboarts voert de Arbowet
uit. Een armezondaar toont berouw over zijn zonde.
8.
De artesische put [waterput,
welput] en artesisch water [uit
die put]
danken hun naam aan Artois. De (zeven)
artes liberales worden opgesplitst in een trivium (grammatica,
dialectica en retorica) en een
quadrivium (muziek,
aritmetica, geometrie en astronomie).
De arthuristiek is de studie van de Arthurromans. Arti et amicitiae:
aan kunst en vriendschap gewijd. Daar staat AI
[aa
ie,
hoofdletter] zoal voor:
artificial intelligence,
artificiële intelligentie
of kunstmatige intelligentie
(ki),
Anguilla
(Car., landcode),
Amnesty International
en aviaire
influenza (de
klassieke vogelpest). De
dierentuin in Amsterdam heet (Natura)
Artis (Magistra),
de zoo [zoo]
in Rotterdam heet Blijdorp. Die artist's
impressions zijn indrukwekkend [tekening
van een nog niet bestaand gebouw].
Een artist's print is een épreuve
d'artiste [e.a.
– 1ste
(proef)afdruk
van een prent].
Een arts-assistent is arts, een
assistent-arts niet. Ze heeft een arty [pretentieus
kunstzinnig] inslag. Aruba is een
van de Benedenwindse Eilanden.
9.
Asafoetida [ee]
is de specerij duivelsdrek. Voor symboolweergave werd vaak extended
ASCII [American
Standard
Code for
Information
Interchange
– tekens weergeven door overeenkomstige getallen uit een tabel]
gebruikt. Bij aseïteit moet je aan 'a se' [uit
zichzelf] denken [het
volstrekt zelfstandig bestaan (van
God)]. Asen: voornaamste goden in
de oud-Noorse mythologie (verblijfplaats:
Asgard, vrouwen: Asinnen).
Verboden voor dictee- en andere junks. Asfixatie is het vastzetten
van een as, asfyxiatie is de
verstikkingsdood. A sheep in sheep's clothing [een
schaap in schaapskleren] is nu
eenmaal geen 'wolf in schaapskleren'. Is dat nou een asherakat? In
India vindt men diverse ashrams [leefgemeenschap
voor religies]. Dat asielland is
een asylum ignorantiae: een toevlucht voor de onwetendheid. Bij een
asklepion [antiek
heiligdom] horen kuuroorden. Hij
is asinus ad lyram … [zo
geschikt voor iets als een ezel tot het bespelen van een lier].
De Asjkenazim (VD,
GB ook: Asjkenazi's, Asjkenaziem)
komen uit Midden- en Oost-Europa, andere Joden zijn de Sefarden (VD
ook: Sefardim;
GB ook: Sefardiem)
uit Spanje en Portugal dan wel uit Azië en Afrika. De Asjoera
[soennieten:
uittocht Mozes Egypte en sjiieten: de dood van Imam Hoessein
herdenken] staat pontificaal op
de islamitische kalender.
10.
Een asfaltbloempje [straatmeid]
bloeit nooit. A solis ortu usque ad occasum: van zonsopgang tot
zonsondergang. De lijders aan het syndroom van Asperger zijn meestal
bepaald niet dom [autisme,
hoog IQ]. Een aspic is een zekere
gelei. Wat moet je met de (het)
aspidosperma-alkaloïde? Een aspirientje is een aspirine en bevat
acetylsalicylzuur. De asr [ah-suhr]
is het namiddaggebed, een van de vijf gebeden van de salat. Een
asset-backed security is een effect dat gedekt is door activa.
Mbo'ers kunnen een Ad (associate
degree)
halen op het hbo. Die associee staat haar mannetje wel. Die Assumptie
is de Maria-Tenhemelopneming. Kom, we drinken er nog een asti
spumante [mousserende
wijn] op!
