Dictee –
dictees [2047]
Oefendictee
780 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee
van de dag (77)
1.
Een V.D.M. is een verbi
divini
minister
(bedienaar van Gods Woord, predikant).
Drie- en vierlingen zijn veellingen. Veemmoorden waren met veel
geheimzinnigheid omgeven. Veenmos is sfagnum (VD,
wetenschappelijke naam: Sphagnum).
Veense bonen komen uit de Veenstad [het
tuinbouwgebied tussen Amsterdam en Leiden], niet uit het dorp
Veen (gemeente Aalburg). Mag ik mijn
vechtgenote aan u voorstellen? Een vechtmonnik is goed in shaolin
kungfu. Zou zijn voicemail aanstaan? Zijn aanstaande is ziek. Zo'n
klus, ga daar maar eens aan staan! Een veertigplusser [40+’er]
is veertig plus [40 plus]. Een
lastminutevakantie boek je last minute. Baanvegen is de baan vegen en
schoorsteenvegen is de schoorsteen vegen. Sinds hoelang ben jij
veggie [vegetariër]?
Wie spreekt er in één keer (snel en goed)
'veeras' uit? [vee-ras]
Dit is een vei [vet, vruchtbaar, groeizaam]
regentje. Hei, 't was in de mei, zo blij. Bij hem is het altijd hei
of fij (hollen of stilstaan).
2. Tussen
Israël en Palestina bevindt zich de Veiligheidsmuur
[specifiek: hoofdletter]. De
Arbeidsomstandighedenwet
is niet de AOW [=
Algemene
Ouderdomswet],
maar de Arbowet of in België de ARAB
[Algemeen
Reglement
voor de Arbeidsbescherming].
Een eclaireur [militair] moet het veld
verkennen. De veliten [mv., lichtbewapende
soldaten of eenheden] trof je aan in Romeinse en
napoleontische legers. Een velocipedist rijdt op een vélocipède
[heel oud model fiets]. Quovis modo (à
bis ou à blanc): het moet gebeuren, desnoods vel prece, vel
pretio [voor geld of goede woorden].
Soms moet je naar jezelf kijken: veluti in speculum, tamquam in
speculo [als in een spiegel]. Het
Vendéese verblijf beviel hem goed. Hij liet zijn vena poetica
[dichtader] rijkelijk stromen, vloeien.
Het moest ventre à terre [halsoverkop]
gebeuren. Gezocht op '*ikel*' (een selectie):
artikeltwaalfgemeente [onder financieel
toezicht hoger overheden], aurikel (soort
van sleutelbloem), caoutchoucartikel [kaa-oe-tsjoek]
(zeer rekbaar), cotillonartikelen
[feest], doe-het-zelfartikel, eikel(!),
emailartikelen, fascikel (aflevering),
follikel (van De Graaf), karikel (licht
tweewielig rijtuig), partikel (deeltje)
en perikel (gevaar).
3.
Verder: sanikel (heelkruid), stikels
[uitspraak!], vehikel (voertuig),
ventrikel (hersenholte, hartkamer),
vesikel (ook: vesicle – chemie),
zee-eikel (knapper = blaas van blaaswier –
luchtblazen) en zeikel (of zekel:
sikkel). Likes zijn vind-ik-leuks. Gezocht op '*icle*':
epiclese (aanroeping), giclee
(piëzografie), multipurpose
vehicle (MPV,
ruime auto, spacewagon) en ophicleïde
(koperen blaasinstrument). Gezocht op
'*icel*' (een selectie): carbicel
(rookspons), hemicellulose (koolhydraat
dat als reservestof in de celwand van planten is opgeslagen),
inserviceleerling, lenticel (oogwratje),
micel (opzoekwoord – submicroscopisch
deeltje), ponticello (kam op
strijkinstrumenten), sul ponticello (dicht
bij de kam gestreken, om een scherpe toon voort te brengen),
tunicel (tunica), valpolicella
(Italiaanse, licht mousserende rode wijn –
zie de corvina), varicellen (waterpokken)
en vermicelli.
4.
Het Verre Oosten en het Verre Westen liggen ver uit elkaar. Wat was
de slogan van de Bond zonder Naam? Die Franse woorden heeft men
verbeulemanst (Franse woorden taalkundig
verbasteren – vergelijk: Beulemans Frans). Wat hield het
Verbond der Edelen in? 1565-1566: voorkoming
invoering inquisitie. Het Hof van Cassatie heette vroeger [BE]
verbrekingshof. De bpm is de belasting
van personenauto's en motorrijwielen.
In Nederland [verschuiving naar Europa]
en België [expansie Brusselse agglomeratie]
kan ‘verbrusseling’ iets anders betekenen. Flexie en inflectie
zijn in de taalkunde verbuiging [in die zin
synoniemen]. Deze staaf is gecadmeerd [bedekken
met laagje cadmium, cadmiëren, vercadmiummen]. Verchinezen is
sinificeren. Het Germaanse joelfeest is ten dele verchristelijkt tot
kerstfeest. Die delfstof is geheel vercookst [tot
cokes verwerkt]. Divide et impera: verdeel en heers. Als je
iemand iets diets maakt [aan het verstand
peutert], herinnert dat nog aan de Dietse taal [van
het volk, volkstaal]. Wel verdijd [krachtterm],
hij verdijt [verdijen = vertikken] het
om te gaan. Verdju [bastaardvloek],
alweer niet gelukt! Bij verdraven [laten draven
om ...] van de gouden zweep moeten paarden ver (en
hard) draven.
5.
De CCD (colony
collapse
disorder)
is de verdwijnziekte [complete (bijen)volken
sterven uit]. Handel maar naar vereis [vgl.
bevind] van zaken. Wanneer was de laatste verenigde
vergadering der
Staten-Generaal? Verenpikken is elkaar in de veren
pikken. Je moet dat niet veresthetiseren.
Veretteren is abcederen. Ook 'verfoliën'
[ver-foo-lie-juhn
– verfolie
is iets anders en heeft geen mv.]
lees je gemakkelijk verkeerd, net als 'verfrest' [verf-rest
– ww. ‘verfressen’ bestaat niet]. Wat kan mij dat
verfukken [schelen]! In 1651 vond de
Grote Vergadering [van de Staten-Generaal]
plaats. Hij voelde zich vergauweloosd [veronachtzamen].
De Remunerator is Christus, de vergelder. Oog om oog en tand om tand:
jus talionis [vergeldingsrecht]. Hoe
luidt de vergelijking van Arrhenius? Dat
wil je niet weten! Vergeme(s)
(vergimme(s)
– krachttermen) nog (a)an toe!
Glazuur is verglaassel. Verbeid
de tijd, want de tijd verglijdt.
Vergratisering [gratis worden!] heeft
niets met graten van doen. Wat is vertragingssas
[een pyrotechnisch mengsel]?
6.
De vergriekste naam van Schwarzerd is Melanchthon.
Wat houdt de Verhaalswet in [alimentatie]?
De Verhoging van het Kruis is de Kruisverheffing [628:
keizer Heraclius kreeg het kruis terug van de Perzen.]
Veridiek is oprecht. Hij verkondigt vérités de Monsieur de la
Palisse, waarheden als koeien [lapalissades].
Hij geertte als vorm van verkeerdjassen.
Een verket is een eetvork. Het vrouwtje dacht: was ik maar een
verkleurmannetje [kameleon]. Een
pot-au-feu, een stoofpot van vlees met bouillon en groente, wordt
niet boven een pot à feu [decoratieve vaas met
een flakkerende vlam] klaargestoofd. Een
pot-de-vin is een
fooi. Een pot de chambre of vase de nuit is een nachtspiegel [po].
Het was een gemêleerd gezelschap. Een scrimmage heeft ook wel wat
van een mêlee van spelers. Leidt een gemankeerde [mislukt]
dominee een vie manquée, en lijdt hij daardoor? De gevreesde
peshmerga's zijn leden van een
nationalistische Koerdische strijdmacht.
7.
Monsieur Calicot [prototype van de opgedirkte
manufacturiersbediende] heeft veel calicot [chintz,
indienne, sits] verkocht. Verlammend is lam makend. Zij
behoren tot de godvergetenste heidenen. Alzo zijn de paden aller die
God vergeten. Het schreit ten hemel, 't is God geklaagd (godgeklaagd
– tenhemelschreiend). Een godloochenaar is een atheïst. De
verlorenwastechniek is de cire perdue. Mijn geduld is tenden
[geen n
uitspreken]. In het vuur verguld zilver wordt vermeil
[geen l
uitspreken] genoemd. Voor jullie geldt: houd het doel in het
oog! Ze drinkt graag een vermout [oe].
Een vernier [vuhr-nier]
is een zekere (verbeterde) nonius
[hulpschaalverdeling]. Vero distinguere
falsum: de leugen van de waarheid onderscheiden. Hij bestudeert
Veronese beroemdheden (dus
niet: Goereese).
Ze won die ereprijs [ook plant], een
veronica. Qui s'excuse, s'accuse: wie zich verontschuldigt, bekent.
Willem de Veroveraar was eerst hertog van Normandië, later koning
van Engeland. Sinds wanneer kennen we de paktaks [verpakkingstaks
– belasting]? Zo wordt de afbeelding sterk verpixeld
[desintegreren in pixels bij sterke
vergroting].
8.
Zij is sociaalpsychiatrisch
verpleegkundige (spv).
Moet ik daar mijn tijd verpleisteren [reis
onderbreken]? Dat campingveld wordt verreind [reiner
maken]. Wat is een verre-muraille [mozaïek
– stukjes antiek glas] precies? De kok heeft de verrine
[hapje in een glaasje] verrinneweerd.
Vers een is nu om gezond te worden. Ik heb hem verscheidenlijk
proberen te bereiken. Je lijkt Iwan de Verschrikkelijke wel. De
gevangenen worden vershanghaaid [tegen hun wil
naar ander kamp gebracht]. Een versifex is een rijmelaar. Zoek
maar eens op: 'versijzing'
[2019
verseizing
– hoek op te winden touw of kabel met loodlijn uit midden as op de
trommel] en 'sleisijzer'
[rakelijzer, ovenkrabber, loet, sleis – om in
de oven te 'roeren']. Voor schut gaan [voor
gek lopen] is verschut gaan. Verslaggeven is beroepshalve
verslag doen. Hij zweert bij het vers-librisme [schrijven
van vrije verzen]. Mozes zond twaalf verspieders uit om het
Beloofde Land te verkennen. Een fehlleistung is in de freudiaanse
psychologie een freudianisme, een freudiaanse verspreking [die
iets zegt over het onderbewuste], een gewone verspreking is
een lapsus linguae, een slip of the tongue. Hij heeft dat
welteverstaan [begrijp me goed, uiteraard,
vanzelfsprekend] wel verstaan [goed
begrepen].
9.
Je moet er maar verstajem (verstajes,
verstajing – verstand) van hebben. Hij heeft ons feestje
helemaal verstierd (versjteerd = bederven,
verpesten). De verstrooiing van de Joden is de diaspora of
galoet. De versus leonini [mv.] hebben
een middenrijm. Vertebrate [gewervelde]
vertebraten [gewervelde dieren] is wel
erg dubbel dubbelop. Zou jij 'vertu héroïque' [heldhaftige
deugd] zó schrijven? Ja. Dat is
een knappe Mona Lisavervalsing: die monalisaglimlach is wel sprekend.
De synchysis is een aandoening van het oog [vervloeiing,
kristallen]. Niet alleen Zeeuwen kunnen verzeeuwd [zeeziek]
raken. Een verzekerbank is een bank-verzekeraar. Zijn verzuchte
boutade [geestige uiting van misnoegen]
trok nogal de aandacht. Op de Maas in Limburg gebruikten ze de vesaan
[soort visnet]. De listeria [bacterie]
veroorzaakt listeriose [infectie met zelfs
hersenvliesontsteking]. Tot hiertoe en niet verder: vestigia
nulla retrorsum, geen stap terug. Een vesting à cheval [aan
2 zijden rivier] lijkt moeilijk verdedigbaar. Ik vind dat joch
erg onvervroren [brutaal, ook: unverfroren].
Wanneer valt Vette Donderdag dit jaar [laatste
donderdag voor de vasten: jeudi gras]?
10.
Het is weer pais en vree [vaste uitdrukking,
anders ook: peis]. Gaat dat zomaar, dat jij-jouen? Piet, op
bezoek in de Vesuviusstad, rookt als de Vesuvius. Zit er nog een g
bij de vetjes [in de letterbak]? Met een
g-snaar breng je een g voort en een Z-profiel heeft de vorm van
een Z. Hoeveel WO II-veteranen zijn er nog? Veteren
[ee] is vetoën: Rusland heeft
het voorstel gevetood. Die VD is de
Veterinaire Dienst.
Heeft u ook vetiverolie [parfumerie, van een
grassoort]? De Vetkopers [14e en 15e
eeuw Friesland, de hooggeplaatsten] stonden tegenover de
Schieringers [het gewone volk].
Glutamaat is ve-tsin (ook: ajinomoto –
smaakversterker), een vetstaartschaap is een karakoelschaap,
een bobèche is een vetvanger, een stacker is een vetverbrander, een
guacharo is een vetvogel en een obese (juffer)
lijdt aan vetzucht. Het groenerwtenstro wordt als veevoer gebruikt.
Is zijn
oog-handcoördinatie wel in orde?
