1972 Dictee dinsdag 10-11-2020 (1) dictee Dictee van de dag (23) √ x

Dictee – dictees [1972]

Oefendictee 834 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (23)

1. Echt waar: de sikh had een heiligedag, niet in zijn henri-quatre, maar in zijn goatee. Wat is 'qi dao' (tsjie-daaw – Tibetaanse meditatietechniek)? Is rosemetaal [legering] roze? Nee! Roselle
['luh' uitspreken] wordt voor de vezels gekweekt. Ze heeft een rouxtje op het vlees gedaan. Je kunt hem gerust rousseauïaans sentimenteel noemen. De gravinnen waren op ramkoers: die rouees hebben flink huisgehouden. We speelden rummikub (VD: merk). De ruisdaellucht kun je niet inademen, wel bekijken. Hij spaart rufiyaas [munt Malediven, MVR]. Zou Rubens, als hij een appeltje met iemand te schillen had, weleens een rubens (appel, niet in wdb.) geschild hebben? Die keuken heeft een rvs [bnw. – roestvrijstalen] aanrecht (ook: rvs-aanrecht [znw. roestvrij staal]). West-Afrikanen zullen weleens de grote sabar (term uit het Wolof) [trom] slaan. Was dat in het saalien of in het eemien [tijdperk]? Als je een idolate fan van een ster bent, doe je dan aan sabaeïsme [ee] [sterrenverering]? Die persoon is een vileine [laag, gemeen, boosaardig] sacristein [koster].

2. Ze adviseerde me erachteraan te gaan. De muziek kwam voorbij: de kinderen zijn erachteraan gegaan. Ze betaalde met een 2 euromunt (twee-euromunt. 2€-munt, €2-munt). Er werd allerwegen gemopperd, deswege besloot men de maatregel terug te draaien. Wat is ongeveer de efebenleeftijd (zeg: 16-20 jaar)? In welke Aldi-winkel (vgl. ook: aldisering – GB, blokkerisering) heb je dat gekocht? Er is kadaifi (kataifi) (zoet gebak van draadjesdeeg) bij de koffie. En toen kwam de langverbeide ontknoping. De Heren Zeventien (OIC – Oost-Indische Compagnie, net als VOC – Vereenigde Oost-Indische Compagnie) hadden dat verordonneerd. Voor thuiszorg moet je bij het Wmo-loket zijn [Wet maatschappelijke ondersteuning]. Ziehier, ziedaar, kijk overal! Zij is kortzichtig, maar niet bijziend. De saharaschorpioen zat onder het Saharastof. Het is goed toeven op het Saint-Tropezse strand. Deze drie zaken kun je drinken: saint-julien, saint-estèphe (beide gecorseerde [robuust, vol] rode medocs) en saint-émilion (een volle rode bordeaux). Eet je een sateetje?

3. Laten we er nog maar eens een paar moeilijke uitdrukkingen tegenaan gooien (Oudewater 2011): coeur (hart, beste deel), borsjtsjsjalotten [borsjtsj = dikke soep, rode bieten, zure room, sjalot = ui], Wachtendonckse psalmen, Deux-aesbijbel, spondengenoot, zijtjes (kantjes – papier), lydiet (kiezellei), lyddiet (plofstof á la DDT – als (foute) ezelsbrug, in feite TNT – trinitrotolueen – natuurlijk!), timotheegras [dodden- en voedergras], copepoden (roeipootkreeftjes), ru-ines (moest zo afgebroken worden – ruïnes), Nederland! Let op u saeck (Valerius' Nederlandse Gedenckclanck), honi soit qui mal y pense [schande over hem die er kwaad van denkt], flousjes (smoesjes), Trêveszaal [op het Binnenhof], Stasi-praktijken(!), hapsnapbeleid, abus de blanc-seing (misbruik van blanco volmacht), theriomorf (diervormig), veldtjakkers (kramsvogels), preëminent (boven andere(n) voortreffelijk), alcyon, alcyoon, halcyon of halcyoon (ijsvogel), knobsneb(jes) (sneb = snavel van knob = brilduiker), tigtal [tig aantal, x-aantal] en Dalí’s kunst en snor (dalísnor).

4. Verder: Plat-New Yorks, filomeel of filomele (mv. n) = nachtegaal, quelea (musgrote vogel uit de Afrikaanse savannen), aepyornis (uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar), ichtyosaurus (geslacht van reptielen uit het mesozoïcum, synoniem: vishagedis), neanderthaler (lid van het prehistorisch mensenras waarvan in het Neandertal voor het eerst fossiele overblijfselen zijn gevonden), creutzfeldt-jakobsyndroom (d eigenlijk van disease – CJD, verwant met gekkekoeienziekte, scrapie en kuru), fasciitis (ontsteking van het bindweefselvlies), eensgegeten haver (zoek maar op = paardenmest), traag stromende rivieren, panta rhei (alle dingen veranderen voortdurend, alles is steeds in wording, alles stroomt, Heraclitus), kat zonder oren (katschip), eiker (ook een schip) en trijzelmolen (wanmolen, thans verdwenen uit VD).

5. En ook nog: yquem (een witte bordeauxwijn), coquilles
Saint-Jacques (jakobsschelpen), heitjespiejijzers (kwartjesvinder, (handel) kleine scharrelaar, klaploper), Randstedelingen [+ r - betekenis], burn-outachtig, chronischevermoeidheidssyndroom (CVS - GB/VD), daiquirietjes (cocktail van rum, citroensap, vruchtensuiker en geklopt ijs), over-'t-ij-kijkertjes (borrel met kop erop), pre-existent (vóór iets anders bestaand), chrestomathie (bloemlezing), mise au point (het zuiver stellen van een kwestie, het vaststellen van de juiste stand van zaken), koekoeksspog [schuimklompjes aan planten], thortveitiet [mineraal met scandium], aloë's en aloëetjes, crustaceeën (schaaldieren), links-links breiwerk [niet meer in VD], gestrest, antonpieckachtige en cilicium (haren boetekleed en niet: chemisch element – silicium).

6. Saintes nitouches zijn kruidjes-roer-mij-niet [GB/VD ook: me]. We hoorden het 'salam aleikum' (vrede zij met u), gevolgd door
'wa-aleikum as-salam' (ook met u zij de vrede). Die sujetten (persoon, ongunstig) stalen daarstraks sajetten (stofnaam) kousen, of waren het boratten (ook: bratten) (van soort sajetgaren) kousen? Hebben ze ook nog bratten [van borat] sajetten [kolfspel: met sajet omwikkelde rubberbal] meegenomen? Het feestje was sans cérémonie [ongedwongen]. Die san mazzo's (zoete flestomaat) hebben wel heel weinig pitjes. Een saniet is een schuldenaar [in het kader van NL: Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen – WSNP]. Wat is nu eigenlijk het verschil tussen sanguine [gwie] [znw. – (tekening met) roodkrijt] en consanguien [gwie] [bnw., verwant in den bloede]? Het zijn niet de Samnieten (Samnitische inwoners van Samnium) die veel samos drinken, maar de Samiërs [van Samos] met hun Samische gewoontedrinken. De Sardijnen [van Sardinië] smulden van de sardijnen (verse sprot). Zij heeft Sara gezien [werd 50 jaar], maar ook sarasara's (garnalen). En daar ging de dingdong [deurbel,
2 toonhoogten]. Met sardonisch (boosaardig spottend) genoegen deed ze mijn opponent een sardonyxjuweel cadeau (onyx uit Sardis – hoofdstad van het oude koninkrijk Lydië).

7. Wat klinkt er vromer: 'salve' [wees gegroet] of 'Ave Maria'
[Ave, Weesgegroet, naam gebed – wees gegroet, Maria]? En wat roomser [dat betreft Rome!]? Een rajneeshie (of sannyasin) is naar Bhagwan Shree Rajneesh genoemd. Hij valt op tache-de-beautédraagsters [tache de beauté] [schoonheidsvlekje]. Mijd zo'n rajapsheuvel (termieten) als de pest! Nou, santé, santjes, hoor [proost, gezondheid]! Het sansculottegroepje [geen knie- maar lange broeken] bestond deels uit culottedragers [kniebroek], maar ze hadden allemaal veel culot (kuu-loo – lef). 'Mea culpa' is gewoon een deftige uitdrukking voor 'sorry'. De fado (melancholiek lied) drukt saudade (onbestemd verlangen) uit (en de roker een sigaret). Hoe meer saucisses de Boulogne, hoe liever [plakjes worst op brood]! Scats zijn gezongen betekenisloze reeksen lettergrepen (zoals: heybaberiebah). Sommige boulevardbladjournalisten lijden aan scandalitis [geen h – overdreven zucht naar schandalen]. Wanneer was die ladies' night ook alweer (en waren er veel lady's?)? De scag (heroïne) was in het scagliola
[geen g uitspreken] (namaakmarmer) verstopt. Een Savooiaard komt uit Savoye. Een sapotilleboom wordt ook sawoe-manila genoemd, denk ook aan manillatabak.

8. In het holst van de nacht duelleerden ze op het scherp van de snede. Ook de joden hebben hun schriftgeleerden. De shotter (iemand die een spuit zet) shotte. Je zult maar aan scatologie (aandacht, studie uitwerpselen) lijden. Zij schaften een mooi servies aan, waarmee ze later schaftten. Is het nu schluss [uit] met die schmalz (iets sentimenteels) van die schmiere (rondtrekkende toneelspelers)? Na het snorkelen [geen ch!] dronken we een schnaps [VD ook: snaps], terwijl onze schnauzer [geen t!] toekeek. Een Schriftgelovige is wars van Schriftvervalsing. Die schroodbeitel kan wel op de schroothoop. Zijn die studenten weer aan het soggen (studieontwijkend gedrag vertonen)? In een 4 havoklas zitten 4 havoërs en een 65-plusser heeft een 65 pluskaart. Het bal musette werd in de bal-musettetent gehouden. De oudpapier- en oudijzerhandel bekommert zich om oud papier en oud ijzer. De zalm zat in een sneetje prosciutto (achterham). De ene zoïlus is een nog erger vitter dan de andere. Of wellicht fitter dan de ander?

9. Met een tackle tackel je, met een scrambler scrambel [ook: scramble] je en bij een dribbel dribbel je. O ja, en bij scrabble scrabbel je. Een krantenscoop [oe] [opvallend bericht, primeur] kan een behoorlijke scope [oo] [reikwijdte] hebben. De scolopenders (mv. – familie van duizendpoten) vochten om de achteloos weggegooide scone (rond broodje). Er zijn 4 (vier) jaargetijden, scilicet (te weten - afko sc.) lente, zomer, herfst en winter. De sacherijn [ook: chagrijn] was gekleed in chagrijnleer, zijn vrouw echter in blauw-witte seersucker [uitspraak – sier-suh-kuhr] (lijkt op crêpe). Het secreet viel voor zijn seductie [verleiding] met de seduisante seedling [sie:t] (grote zure appel). Ze wilden een secondopiniononderzoek [second opinion] naar het secondhandbric-à-brac [second hand]. Senescentie (verval van krachten) klinkt risicovoller dan senectus ('gewone' ouderdom). Sellotape [doorzichtig plakband] kan het best in cellofaan [uit viscose bereid] verpakt worden. Je kunt liever niet van Scylla in Charybdis komen: beter kun je ertussendoor varen! Ze brouwen hun eigen secce (droge) sektesekt. Sereh [uitspraak – sèh-rèh] is citroengras. Een serac is een ijskegel (stuk gletsjer).

10. Septikemie is bloedvergiftiging. Jeroen speelt graag met dinky toys en minisepoys (soldaatjes). Die sepulcrale (graven betreffend) heffingen vallen rauw op mijn dak. Die sergeant-een met een sergen voering in zijn jas, slikt veel seresta (kalmeringsmiddel). Jullie ook al last van de seven-year itch [neiging om vreemd te gaan]? De serreplant [mv. s] stond onder het serowsschilderij, waarop dus Japanse gemzen te zien waren [een sero is een staketsel in V-vorm]. Zij houdt van sévère (gestreng, ernstig) kunst. De seropositief
[met aidsvirus] bezat nogal wat zerobonds [obligatie zonder coupon].
's Heren wegen zijn vaak ondoorgrondelijk, 's heren wegen vaak onbegaanbaar. Ze gooide shandy [sjèhn] [nee, suffie, geen: shanty !] over Geerts geshampoode haar. Het sigmoïd (S-vormig deel dikke darm) is sigmoïde [bnw.]. Die Siënese uit Siena [èh] heeft een sideraal (de sterren betreffend) bijgeloof.

 

 

1971 Dictee maandag 09-11-2020 (1) dictee Dictee van de dag (22) √ x

Dictee – dictees [1971]

Oefendictee 835 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (20)

1. Een sicav (société d'investissement à capital variable) is een
BE-beleggingsmaatschappij. Shoyu is dunne sojasaus uit Japan. Ze probeerden een simulacre (schijnbeeld, schijnvertoning) van hem neer te zetten. Ik wil mijn handen liever vrijhouden. Dat geheime vakje kan vast open. Die politicus canvast [bij willekeurige kiezers aanbellen] open en bloot. Wat authentiek is, kan geauthenticeerd worden. Met de linkerhand is sinistra, afkorting s. of sin., met de rechterhand is destra (afko: d.), in het Frans main droite (d., antoniem: main gauche, g.). De mainport (luchthaven) werd bij wijze van coup de main (overrompeling) ingenomen. Hij is erg sinofoob (bang voor alles met China).
Op Sint-Steven (tweede kerstdag) eet Steven graag een steven (kerstbrood). In het Sint-Jansevangelie zal het sint-jansschot [nieuwe loten eind juni] toch wel niet genoemd worden? Die vrouw droeg als jakje een sjek [loshangend vrouwenjasje]. Hij kon met opgeheven hoofd, salvo jure et honore (s.j. et h.), vertrekken. Hij had sjalotjes (langwerpige uitjes) in zijn sjakootje (militair hoofddeksel – afgeknotte kegel – met klep) gedaan. Een sjappietouwer is een baliekluiver (leegloper).

2. Sjarriewarrie is havenarbeidersgereedschap. Er is maar één echte Zwarte Piet, die andere zwarte pieten lopen er voor Piet Snot bij. Ja, maar bedoel je de thermometer van Celsius, Fahrenheit, Réaumur of de sixthermometer (ook wel maximum-minimumthermometer genoemd)? Een rauwariër eet alleen raw food [is rawfoodie]. Op sabbat komt die sjikse (dienstmeisje) altijd. Op die dodelijke sjlemazzel (pech) volgde de sjivve (rouwperiode). Een s(j)ikkere (beschonken) siksiyuru (zingende cicade), kom nou … Hij dreigde van het padje te raken, maar slaagde erin zijn paadje schoon te vegen. Daar (in Tonga) kun je met pa'anga's [TOP] betalen. Pace tua (met uw permissie – of ook zonder!) persisteer [volharden] ik hierin. Churchill, pace tanti nominis (ook: viri) (met alle eerbied). Hij is zo lomp als een pachyderme (dikhuidige) olifant. Wat is het verschil tussen een packet- [versturen digitale berichten met bakkie, pc, modem] en een pocketradio [in zakformaat]? Ze zijn onder pacta dotalia (huwelijkse voorwaarden) getrouwd. Komen alle paddy's uit Ierland? Ja.

3. Paeans zijn overwinningsliederen. Een pager [pee-dzjuhr] (pieper) kan piepen. Hij is een luis in de pels, een pain in the ass. Het is weer pais [vaste uitdr., anders ook peis] en vree tussen die twee. Zullen we nog een paitje (bitter, jenever) pakken? Pakfong is nieuwzilver. De vorst werd gepalankijnd (per palankijn – draagstoel – vervoeren). Een paleobotanicus is een fossieleplantenkenner. Dat wist je toch wel: palladiaans is à la Palladio (bouwkundige stijl). Het PAL-plussyteem (Phased Alternating Line plus, standaard voor breedbeeldtelevisie) is heel geraffineerd (de suiker ook). Dat bekt toch niet, zo'n pancake (cosmetisch middel – pannenkoek, laag op gezicht)? Mocht je van de panghoeloe (directeur moskee) die pangolin (schubdier) wel verorberen? Een panopticum is een wassenbeeldenmuseumpje. Tijl Uilenspiegel was een panurgisch (schelms, doortrapt) persoon (en Lamme Goedzak was zijn vriend). Een papalist (paus als hoogste gezag) is de tegenhanger van een conciliarist (concilie staat boven de paus). Bijna niet uit elkaar te houden: papier collé (collage) en
papier-maché (pap). Die libellensoort werd par accident (bij toeval) ontdekt, net als dat kunstmatige chemische element. Bij de paraclub wordt veel parachutegesprongen.

4. De parafencultuur (bureaucratie) is er een van de burosaurussen. Hij had z'n mooiste parade-uniform aangetrokken. Met roesmiddelen is een paradise-by-the-dashboardlight slechts een passager (voorbijgaand - ook: passagère), transitorisch, (idem) paradis artificiel (onecht paradijs, door roes). Een paralyser is een stroomstok (enige, ook geen treffers op '*yzer'). Ook: appetizer, atomizer [verstuiver], digitizer [randapparaat, digitaliseert een analoog signaal], equalizer [regelbare voorversterker], organizer [agendaprogramma], plasticizer [weekmaker], professional organizer [inrichten woon-werkruimte, etc.], synthesizer [klanken wijzigen en combineren], sanitizer (zeep of gel), tranquillizer [kalmerend middel] en womanizer [rokkenjager]. Met '*iser': sadder-and-wiser (ook: but), franchiser, economiser en merchandiser. Een paramour is een minnaar (ook: minnares). Je zult die paralogie (dwaling, denkstoornis) moeten toegeven. De sterren paraisseren (verschijnen), eerst een voor een, dan fonkelen er duizenden, (m)en telt ze geen. Gelieve niet te panikeren. Pannegies is oorspronkelijk een Veluws stoofgerecht met lamsvlees. Bij een pantocratie (alleenheerschappij) zit iedereen onder de pantoffel.

5. Hallali (kreet jagers), raak geschoten met een raakschot! De avond waarop ze groot slem behaalden, ontaardde in een ware slemppartij. Heeft de Belgische regering spijt van de snel-Belgwet? Met wat stuff [hasj] wordt een snuffmovie [film met afschrikwekkende beelden] al gauw een ware tearjerker [tranentrekker]. Deze snelwerkende medicijnen leiden tot snel veranderend gedrag. Zo'n slecht geschilderd doek over een sledetocht met een flinke gesleede [ww. sleeën, ook: geslede, dan ww. sleden] afstand raakt natuurlijk in zo'n slechtlopende galerie slecht verkocht. Voor het slapengaan moet je liever geen slashermovie kijken waarin ze slaags raken. De kinderen hadden smoddenlapjes [slab] om met een smoddekop [schaap] erop. Na het debacle kreeg hij smartengeld en een smartelijk smakkerdje van de buuf. Hij is sociaalkritisch en bevlogen.

6. Een parathormoon is een parathyreoïd hormoon (PTH, vanuit de bijschildklier). Paratroepers komen vaak onverwacht uit de lucht vallen. De twee presidentskandidaten vormden een par bene comparatum (tweetal dat aan elkaar gewaagd is). Parboiled (snelkokend van rijst) en hard-boiled (keihard, ongevoelig): meer van die vormen zijn er niet. De Parcen zijn de drie schikgodinnen Clotho, Lachesis en Atropos. Hij wilde parfait-amour (rode likeur), zij parfait au café (koffie-ijs). Het Parisch marmer komt van Paros (en dus niet uit Parijs). Een parishkerk [parochie!] staat noch in VD, noch in Parijs. Parmezaanse kaas of parmezaan wordt ook wel parmigiano [dzj] genoemd. Deze tekst is geparset door te parseren (= parsen, teksten analyseren, ontleden). Die parttimedominee (ook: parttime dominee) heeft een parti-pris (vooringenomenheid) tegen paganisten (heiden, niet-christen). Een zeker Indisch gebouw wordt pasanggrahan [tijdelijk verblijf ambtenaren en particulieren] genoemd. De pashmina [sjaal, stof ervan] komt van de wol van de kasjmiergeit. Passacaglia [kahl-jaa] heet in de ene betekenis ook passacaille (muziekstuk), in de andere ook chaconne (dans).

7. Dat slecht zien is passager [zjee] (voorbijgaand - ook: passagère). Bij het schermen zie je soms een hele passeserie (n/s, uitval, sprong naar de tegenpartij). Over de autoweg liep een passerelle [geen 'luh' uitspreken] (smalle loopbrug voor voetgangers). Wat hebben een passe-vite [zeef] en de passe-temps [tijdverdrijf], wat een passevolant (vult tijdelijk de troep aan) niet heeft? Antwoord: het streepje ... Het diaconicum en de prothesis, de kleine vierkante of halfronde ruimten aan weerszijden van de altaarnis van een vroegchristelijke of Byzantijnse kerk, soms met een verdieping, vormen de pastophoria. Deze heiden is past praying for (verloren, niet meer te redden). Uniformen hebben vaak een pattentoevoeging. Deze patch [fouten verbeteren] heeft een bekende programmabug [fout, oorspronkelijk: insect – in de hardware!] verholpen. Een patiencer patiencet. Wie kent het pottenbakkerspatois [jargon, vaktaal]? Je bent een patjakker [smeerlap] van een patjepeeër [parvenu, proleet]. Zo'n vadermoordenaar (hoog uitstekende punten van ouderwetse herenhalsboorden) pleegt echt geen patricide (vadermoord). Lekker, zo'n pauillacje [medocwijn]. Een blinde vink is een paupiëtte ['tuh' uitspreken]. Hij hangt het pausje uit (wil de baas spelen). De pax Dei is de godsvrede.

8. Hij hangt het [afko] p.-c.-gedachtegoed [protestants-christelijk] aan. Hij lijkt nobel, maar doet het louter pecuniae causa (om het geld). Bij een pede poena claudo (straf die laat op de misdaad volgt) krijg je vaak strafvermindering. Jullie slapen in de mansardekamer [op zolder]. Voor mij zo'n dessertje met marsala (dessertwijn) graag! In zo'n krachtenveld kom je algauw krachteloos over. Je zult wel de pee (p) inhebben, dat die kruiden zo pedis [puh-dihs] (heet) zijn. Een peeling [pie] [huid afschrapen] wordt ook scrub genoemd. Ik houd het maar bij mijn peergroup [pier] (makkers). Ik moest aan Pegasus (het Grote Paard) denken, toen ik mijn Pegasus besteeg [ben gaan dichten]. Peigere (bedorven) vis kun je niet eten, gepeigerde (doodgegane) schapen wel. Wist je, dat Pehlevi (taal Middelperzische zoroastrische lit(t)eratuur - dictee 1 t) ook wel Pahlavi genoemd wordt? 'Deerne' is een pejoratief voor 'meisje'. In Peking, vindplaats van de pekingmens, zie je veel Pekinezen lopen met een pekinees [hond]. 'Bentisch', is een synoniem van 'pelagisch' (op de zeebodem levend). Wat zijn pegasessen voor gymtoestellen (afgeleid van het toestel 'paard')?

9. Kun je pêle-mêle (overhoop, door elkaar) vergelijken met tex-mex (cultuur)? Haar pelerientje (ook: pelerinetje, kraagmanteltje) is kletsnat. In een pelleterie (bontzaak) kun je pelterij [bontwerk] kopen. Ik heb weleens pencee [gebak] gehad met een pensee [viooltje] erop. Mijn pen(nen)vrienden zitten bij de PEN-club [International Association of Poets, Playwrights, Essayists, Editors and Novelists], mijn visvrienden bij de VARA [Vereniging van Arbeiders-radioamateurs, thans: BNNVARA]. Hij zweert bij penny dreadfuls (stuiverromans). Ze kan niet met geld omgaan en is penny wise, pound foolish (zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier). De
Pepsi-Colafles [merk] was gauw leeg. Het kan verkeren in VD, dat naast peperoni (onrijpe Spaanse peper) nu ook pepperoni (pikante salami) kent. Zeg het nu eens sans ambages [zonder omwegen]. Ik wil graag per cassa (contant) betalen. Per consequentiam is gewoon bijgevolg. Bij vogelgriep kan een cytokinestorm [overreactie immuunsysteem, vochtophopingen] optreden. Hij lijdt niet aan kapperseczeem, maar aan het fragiele-X-syndroom [afwijking
X-chromosoom]. Is er verband tussen trojka [rijtuig, driemanschap] en perestrojka [hervormingspolitiek SU = Sovjet-Unie]? Vast niet! Pericarditis is ontsteking van het hartzakje. In deze perikoop [fragment H. Schrift] komt het woord 'periscoop' [kijkbuis onderzeeër] niet voor. Een peremptoire [too-ruh] termijn kan niet verlengd worden.

10. De uitdrukking 'perinde ac si cadaver' verwijst naar kadaverdiscipline. Met timesharing wordt gewoon periode-eigendom bedoeld. Een peristyle of peristilium is een zuilengang. Wat houdt de perkenwet, de tweede wet van Kepler, in? Hij leidt thans Soemerische opgravingen. Waar heb je die sodaoplossing voor nodig? Standje 69: soixante-neuf. Mijn bank is solider [ook solieder van solied] dan soliedst. Mooi sonetto (dichtvorm)!

 

1970 Dictee zondag 08-11-2020 (1) dictee Dictee van de dag (21) √ x

Dictee – dictees [1970]

Oefendictee 836 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (21)

1. Soedah (al klaar, Indië), het hoeft niet meer. De Soesoehoenan (vorst op Java) vond het niet goed. Soft skills (niet-vakinhoudelijke kennis of vaardigheid) zijn heel belangrijk; een soft focus (onscherpe foto of film) wordt ook wel flou artistique genoemd. Is een cirkelredenering, een petitio principii, een goed sofismenvoorbeeld (drogreden)? Hij heeft een spartaanse opvoeding gehad (in de Spartaanse zeden). De spanjolet (espagnolet) werd gebruikt om het spagnoletgordijn [zekere stof] aan op te hangen. Hij is geen spadestelenfabrieksdirecteur meer. De spahi's [lid van een Arabische inlandse cavalerie] waren in Franse krijgsdienst. Zij hebben regelmatig gespeeddatet. Zij is een speci [jongerentaal: speciaal] meisje. Hij gaf een spoof (parodie) op een spooky (griezelig, eng) verhaal ten beste. Splitlevelwoningen hebben split levels [verspringen een halve verdieping]. De internetaanduiding sj staat voor Spitsbergen en Jan Mayen [Iso-landcode: SJ]. In a [alleen VD] split second was het voorbij. De staatse en Spaanse troepen raakten slaags. Zijn esprit gaulois (boertige grappigheid) werd niet gewaardeerd. Hier wordt spelt (een soort tarwe) verbouwd.

2. Een wandeling werkt spijs verterend. Geef mij maar zo'n spitant [bruisend] spaatje rood. Die sprays helpen hier niet tegen. Ze droegen butterfly's (vlinderdasjes, geen konijnen!). Ook Rotterdam heeft stadjers. Op stamijn (stofnaam) kun je zitten. Er volgde een stampede [stèhm-piet] (stormloop) op de kortingsactie. Stafchefs zijn chefs van staven (of chefs-staf, GB ook: chef-stafs). Een permis is een permit [verlofbriefje buitenland]. Dit bericht is per modum (door middel van) een modem [modulator-demodulator] verzonden. Dit drukwerk moet per se vanavond ter perse zijn. Zullen we nog een perriertje (mineraalwater) drinken? Per tot discrimina rerum: door zovele gevaren. Bij de pertubatie (doorblazen eileiders) trad een perturbatie (stoornis) op. 15 procent is het perunage 0,15. In Equatoriaal-Guinea betaalde je vroeger met de peseta Guineana (momenteel met de
CFA-frank!). Een petinggi is een dorpshoofd. Het petrarkisme volgt Petrarca na, het peronisme Perón. Leg uit, waarom je 'petit-maître(s)' [pronker, saletjonker, VD], 'petites maisons' [+ woning maîtresse, VD] en 'petitfour(s)' [koekje - GB/VD] schrijft, zoals je het schrijft. Ik kijk in de woordenboeken ... De kleur ervan was petrol, grijsblauw.

3. Wat is een petrusduim (zwarte vlek op de schouder van sommige vissen)? Een peyote is een zekere cactus (de naam komt uit het Nahuatl). Daar zijn ze weer, het philibertspant en het philosophicum. Piae memoriae, zaliger nagedachtenis Karel. Is dat dan hetzelfde: pied-de-mouche (hanenpoot – gekrabbel bij schrijven) en
pied-de-poule (hanenvoet – tweekleurig weefsel met dambordeffect)? Nee, dus. Het liefje van Harlekijn uit de commedia dell'arte is Pierrette (ook: Colombine). Een pierrot en een pierrette vormen een semitragisch duo. In het knekelhuis is Pietje de Dood pietje-de-voorste. De PIGS- of knoflookcrisis is nog lang niet voorbij (PIGS-landen: Portugal, Ierland, Griekenland en Spanje). Van pissebed in kakkebed komen is van de regen in de drup. Het PIK is het Portugees-israëlitisch Kerkgenootschap. In een pijzel (pezel) wordt graan bewaard; je kunt er ook in wonen [woonhuis]. Een pipe [paajp] is een scheidingsteken (|). Trouwens: pipe [pie-puh] (mv.) zijn buisjespasta. Een pirlamp [gedeeltelijk letterwoord] heeft een ingebouwde passief infrarode sensor. Piment staat ook bekend als allspice of jamaicapeper.

4. Doedelen doe je niet op een didgeridoo, maar op een doedelzak (zakpijp, Poolse bok, pijp- of piepzak, 18e-eeuwse Franse musette, moezel(zak), lullepijp of de nauw verwante, naverwante hommel). De bespelers, de pipers [paaj-puhr] [niet in wdb.] doen aan piping oftewel lierelauwen [eentonig geluid maken]. Eigenlijk zijn zij lullepijpers (nee, niet die lullenpijpers van de brandweer). In het ergste geval, au
pis-aller, moeten we vluchten. Door een pishtak (centrale toegangspoort) kom je in een karavanserai. Groeneamandelijs is pistache-ijs. Een piston [pie – cornet-à-pistons] is geen piston [pih – om te pissen ...]. De formule voor de omtrek van een cirkel bevat een pi'tje (π'tje). Dit gedeelte moet più allegro (sneller) gespeeld worden. Pladijs is Belgisch-Nederlands voor schol. De planificatie is de planning. Wat is het verschil tussen een planchet (platte plaat) en een planchette
['tuh' uitspreken] (tafeltje bij spiritistische seances)? Waar is die spiritistische seance dan? Een plank-bv is een lege bv. Hoe heet een plat du jour (dagschotel) in het Platduits?

5. Dat is een platgroeiende bodembedekker. Ze speelt alleen maar dat ze playing hard to get is [ongenaakbaar, moeilijk te veroveren]. Het volkslied van de Verenigde Staten (van Amerika) is The Star-Spangled Banner (letterlijk: de met sterren bezaaide banier). Een voorbeeld van een standaardtaal is het Standaardnederlands. Liever een
stap-voor-stapresultaat [stap voor stap] dan een stante-pedemislukking [stante pede]. De drugs werden gestasht (èh – verborgen). Was Aruba ooit een status-aparte-eiland [status aparte]? Ja. Een planteneter is plantenetend. Hoe groot is hier de steiltecoëfficiënt? Die steilorige vent heeft desalniettemin een perfecte stijl van spreken. Wat zou een dictee zijn zonder woorden als 'stefanotis' [plant] en 'stegomyia' [gelekoortsverwekker]? Heb je die Dougalls sterns/en [vogel] gezien? Moet je je stewardessenuniform niet aan?

6. Hij kan stereotypen goed karakteriseren. Hij had standing, was van stand, van adellijken huize, maar stond gewoon in een stand op de markt en had overigens een stent [buisvormige prothese van gaas] in zijn ader. Een stichomythie is een zekere passage in een drama
[2 sprekers om en om]. Die lichtsterkte is 38 stilb (sb). Die dichter is een stilist van het zuiverste water (en zijn kapper een stylist). Heb jij die stills [filmfoto] van die filmscène nog? Dit gedeelte moet con fuoco (met vuur) gespeeld worden. Gezocht op '*confit*': confit = in ganzenvet ingemaakt vlees van ganzen, eenden, varkens of kippen, confiteor = (rooms-katholiek - r.-k,) algemene schuldbelijdenis, die in het Latijn met dit woord begint en aan het begin van de mis door priester en gelovigen gezamenlijk gebeden wordt, confituren: in suiker ingelegde, gekonfijte vruchten en confiturier of confiseur: verkoper van confituren.

7. Verder: confituur (B.-N.) = jam, confituurpot (idem) = jampot en deconfiture = failliet gaan, bankroet dan wel mislukking, ondergang. Je kunt vruchten konfijten = in suiker inleggen. Als je ergens mee gekonfijt bent, ben je daarin doorkneed, er door en door mee bekend. Gezocht op '*konf*': konfijnagel = karvielnagel = karveelnagel = korvijnagel = zware houten of metalen pen om een mast waarop lopend touwwerk wordt belegd, konfijtedaal = gekonfijte dadel en konfoor = komfoort = konterfoor = konterfoort = stijf stuk leer, tot steun en versterking gezet aan de binnenzijde van de hiel van schoenen, laarzen en pantoffels. Sub lemma in VD ook nog: bigarreau = harde (Franse) kers, met name gekonfijt gebruikt voor het garneren van gebak, cassata-ijs (met gekonfijte vruchten), marrons glacés [mv.] = gekonfijte tamme kastanjes en sukade = de gekonfijte, onrijpe schil van de cederappel. Zoek op: harde wener [taartje] en prunel [1) kleine van de schil en de stenen ontdane, gekonfijte of gedroogde witte pruim, m.n. uit de Palts en uit Italië, verkleinwoord van prune, 2) zekere zijden of wollen stof].

8. Panettone = lux(e) Italiaans brood met gekonfijte vruchten dat vooral rond Kerstmis gegeten wordt. Nog opvallend met '*konf*': de Endlösung, de algehele uitroeiing van de Joden, besproken op de Wannsee-Konferenz van 20 januari 1942. Waarvoor gebruikt men konelmetaal (voor gloeidraad)? Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het best. Die school is voor mijn kinderen het dichtstbij. De pleiterik maken is ervandoor gaan. Wat is het verschil tussen de Plejaden [n uitspreken] (Zevengesternte) en de Pléiade (groep van
7 dichters – renaissance, Ronsard)? Ze geniet zo van die plezante plaisanterieën. Bij de balletplié onderscheiden we de grand plié en de demi-plié. Een pl-lamp is een piëzoluminescentielamp. Bescheiden mensen gebruiken de pluralis modestiae (het bescheidenheidsmeervoud – wij hebben uitgevonden dat ...). Poco a poco is peu à peu [beetje bij beetje]. Het poëem [gedicht] begon met 'poe-ee'. Poelet is voor de soep, poulet is kip of kuiken op het Franse menu.

9. Hij schreef 'poelie' [snaarschijf], maar die kun je niet aantrekken (een pulli wel!). Je bent maar een rare poepchinees. Ik vind mezelf maar een poeta minor, minor poet [minder belangrijk], maar beslist geen poète maudit [aso]. Ik zal zeker niet de poet laureate (soort dichter de vaderlands) worden. Mooi toch, zo'n point-lacé (borduursel)? In januari verzinnen ze al nieuwe poissons d'avril (eenaprilmoppen, etc.). Polderen doe je in het Poldernederlands. Wat is een polonceauspant [ijzeren kapspant], net zoiets als een philibertspant [van hout]? Nee, dus. Polydactylie is een misvorming van hand of voet [te veel vingers of tenen]. De biljarter heeft de bal gepomeranst (onder het zwaartepunt stoten --- > terugrollen). Wat zal het zijn, een pomerol (bordeauxwijn) of een pommard (dito)? Ze had een blos als van ponceau (rode teerstof, vergelijk poncho). Is een pongo (gorilla) een soort bonobo (dwergchimpansee)? Niet echt. Die snoever pontificeert (doen alsof men groot gezag heeft) gewoon. Kijk, zo'n popeye [krachtpatser, kleine sterke man] kunnen we gebruiken. De popi popiejopie was heel populair. Ik denk dat we vijf portakabins [èh ih] [kant-en-klaar tijdelijk gebouw] nodig zullen hebben. De kamers en suite waren gescheiden door een porte-brisée (dubbele, openslaande deur of schuifdeuren tussen twee vertrekken).

10. De porte-malheur (pechvogel) liet ook de port-salut (trappistenkaas) nog in de soep vallen. Ik vind die foto wel erg posé (geposeerd). Een POS-apparaat is letterlijk een point of sale (betaalautomaat). Dit is een p.m.-tijdsaanduiding [post meridiem, afko: nm. = namiddag]. Post saeculum evenire (maar eens in de honderd jaar voorkomen), dat is typisch een uitdrukking voor de eeuwwisseling. Wie wist, dat pozzuolaan (roodachtige vulkanische aarde) ook wel puzzolaan genoemd wordt? Bonus (gratificatie)! Praeputium (voorhuid), dat klinkt wel deftig. In de prairial [negende = grasmaand Franse Republiek van 1793, mei-juni] weidden de prairie-indianen de prairiebizons. Het Prakrit (een groep Middelindische dialecten) hangt nauw samen met het Sanskriet. Wat een practicumpraktikant doet, zal wel glashelder zijn.

 

 

 

1969 Dictee zaterdag 07-11-2020 (3) dictee Groot Radiodictee 2020 √ x

Dictee - dictees [1969] 

Groot Radiodictee 2020

 Wat ons bezighoudt (auteur: Wim Daniëls)

1. We waren vertrouwd met de veelvoorkomende influenza, de seizoensgriep, die soms ook als een razende tekeergaat, en we hebben gehuiverd bij de verhalen over de Spaanse griep uit 1918 en andere ontwrichtende pandemieën.

2. Maar dat we nog eens beziggehouden en gemangeld zouden worden door een wijdverbreid nieuw virus, dat met zijn [bijna steeds ‘z’n’ gelezen!] klauwen de longen heel boud een watjekouw kan geven, nou, dat viel ons rauw op het dak.

3. Corona was onder meer al bekend als een Mexicaans biermerk en als een chique, exotische vrouwennaam, maar sinds carnaval is in bed liggen met corona nochtans een heel ander verhaal als je de ziekte bedoelt.

4. De wrede en vaak genadeloze virusziekte, waarvoor hopelijk rap een vaccin komt, heeft veel leed berokkend en kastijdt de wereld nog altijd openlijk.

5. Ik vind het daarom ook onbetamelijk om te zeggen dat COVID-19 [VD] ons vocabulaire verrijkt heeft met honderden nieuwvormingen; ik houd [zo gelezen, ook: hou] het liever neutraal: er zijn veel nieuwe woorden aangeslibd.

6. Ik noem er enkele: lockdownparty's, quarantainekilo's, bierviltjesvirologie, vouchervakantie, hand-op-handcontact, ontwijkstress, raamvisites, anderhalvemetersamenleving en balkonnade [oh – vgl. claxonnade]

7. Dat laatste woord is misschien toch wel een verrijking, evenals
Irma-effect [nog niet gelexicaliseerd], de verrassend sterk toegenomen interesse in de gebarentaal dankzij gebarentolk Irma Sluis, die bij de persconferenties hamsteren uitbeeldde als was ze een Oscarwaardige Hollywoodster in een horrorscène.

8. Tot nu toe heeft elke pandemie godzijdank op een zeker moment gecapituleerd, het loodje gelegd, de pijp aan Maarten gegeven oftewel houdoe gezegd, en het is daarom dat ik [met veel nadruk voorgelezen] ten slotte(!) zeg: heb geduld, beid [zo correct, in VD echter: beidt – archaïsch] uw tijd.

 

 

 

 

 

1968 Dictee zaterdag 07-11-2020 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 127 RL √ x

Dictee - dictees [1968]

Wekelijkse dicteetest 127 RL [elke zondag]

 

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 627

 

1. Kun je wel: je zusje ………….. (knijpen)

en de overbuurman …………. (treiteren).

a. pinzen                                    tinzen

b. pinzen                                    tinsen

c. pinsen                                    tinsen

2. De hockeycoach scoorde een ………….,

zijn speelsters gebruikten hun …………..

a. stickie                                    stickie

b. sticky                                    sticky

c. sticky                                    stickie

3. De ………… is de ……………....

a. pd                                   plaats-delict

b. p.d.                                 plaats delict

c. pd                                   plaats delict

4. ………….. is letters typen en

…………… is het ouderwetse ‘vegen’.

a. Swypen                                        swipen

b. Swypen                                        swypen

c. Swipen                                         swypen

5. Is de slagroom al …………..?

Heeft hij je daarom …………….?

a. stijf geklopt                                stijfgevloekt

b. stijfgeklopt                                 stijfgevloekt

c. stijfgeklopt                                 stijf gevloekt

6. Een ………. is een viool en ………. een een rolsprong.

a. strad                                           stradle

b. Strad                                          straddle

c. strad                                           straddle

7. Over de ……………. liepen we

naar de vlag ……………....

a. steppingstones                                   ter halver steng

b. stepping stones                                  ter halve steng

c. stepping stones                                  te halver steng

8. Is er ergens op de ……………...

…………………………?

a. Zuiderkeerkring                         steenlawinesgevaar

b. zuiderkeerkring                         steenlawinegevaar

c. Zuiderkeerkring                        steenlawinengevaar

9. Een ………… is een …………… .

a. stuukwerker                               stukadoor

b. stucwerker                                 stukadoor

c. stucwerker                                 stucadoor

10. Weet jij wat ………... …………... zijn?

a. labiodentale                                        spieranten

b. labio-dentale                                      spieranten

c. labiodentale                                       spiranten

Oplossingen [127]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [127]

1c 2a 3c 4a 5b 6c 7a 8b 9b 10c

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com