1971 Dictee maandag 09-11-2020 (1) dictee Dictee van de dag (22) √

Dictee – dictees [1971]

Oefendictee 835 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (20)

1. Een sicav (société d'investissement à capital variable) is een
BE-beleggingsmaatschappij. Shoyu is dunne sojasaus uit Japan. Ze probeerden een simulacre (schijnbeeld, schijnvertoning) van hem neer te zetten. Ik wil mijn handen liever vrijhouden. Dat geheime vakje kan vast open. Die politicus canvast [bij willekeurige kiezers aanbellen] open en bloot. Wat authentiek is, kan geauthenticeerd worden. Met de linkerhand is sinistra, afkorting s. of sin., met de rechterhand is destra (afko: d.), in het Frans main droite (d., antoniem: main gauche, g.). De mainport (luchthaven) werd bij wijze van coup de main (overrompeling) ingenomen. Hij is erg sinofoob (bang voor alles met China). Op Sint-Steven (tweede kerstdag) eet Steven graag een steven (kerstbrood). In het Sint-Jansevangelie zal het sint-jansschot [nieuwe loten eind juni] toch wel niet genoemd worden? Die vrouw droeg als jakje een sjek [loshangend vrouwenjasje]. Hij kon met opgeheven hoofd, salvo jure et honore (s.j. et h.), vertrekken. Hij had sjalotjes (langwerpige uitjes) in zijn sjakootje (militair hoofddeksel – afgeknotte kegel – met klep) gedaan. Een sjappietouwer is een baliekluiver (leegloper).

2. Sjarriewarrie is havenarbeidersgereedschap. Er is maar één echte Zwarte Piet, die andere zwarte pieten lopen er voor Piet Snot bij. Ja, maar bedoel je de thermometer van Celsius, Fahrenheit, Réaumur of de sixthermometer (ook wel maximum-minimumthermometer genoemd)? Een rauwariër eet alleen raw food. Op sabbat komt die sjikse (dienstmeisje) altijd. Op die dodelijke sjlemazzel (pech) volgde de sjivve (rouwperiode). Een s(j)ikkere (beschonken) siksiyuru (zingende cicade), kom nou … Hij dreigde van het padje te raken, maar slaagde erin zijn paadje schoon te vegen. Daar (in Tonga) kun je met pa'anga's [TOP] betalen. Pace tua (met uw permissie – of ook zonder!) persisteer [volharden] ik hierin. Churchill, pace tanti nominis (ook: viri) (met alle eerbied). Hij is zo lomp als een pachyderme (dikhuidige) olifant. Wat is het verschil tussen een packet- [versturen digitale berichten met bakkie, pc, modem] en een pocketradio [in zakformaat]? Ze zijn onder pacta dotalia (huwelijkse voorwaarden) getrouwd. Komen alle paddy's uit Ierland? Ja.

3. Paeans zijn overwinningsliederen. Een pager [pee-dzjuhr] (pieper) kan piepen. Hij is een luis in de pels, een pain in the ass. Het is weer pais [vaste uitdr., anders ook peis] en vree tussen die twee. Zullen we nog een paitje (bitter, jenever) pakken? Pakfong is nieuwzilver. De vorst werd gepalankijnd (per palankijn – draagstoel – vervoeren). Een paleobotanicus is een fossieleplantenkenner. Dat wist je toch wel: palladiaans is à la Palladio (bouwkundige stijl). Het PAL-plussyteem (Phased Alternating Line plus, standaard voor breedbeeldtelevisie) is heel geraffineerd (de suiker ook). Dat bekt toch niet, zo'n pancake (cosmetisch middel – pannenkoek, laag op gezicht)? Mocht je van de panghoeloe (directeur moskee) die pangolin (schubdier) wel verorberen? Een panopticum is een wassenbeeldenmuseumpje. Tijl Uilenspiegel was een panurgisch (schelms, doortrapt) persoon (en Lamme Goedzak was zijn vriend). Een papalist (paus als hoogste gezag) is de tegenhanger van een conciliarist (concilie staat boven de paus). Bijna niet uit elkaar te houden: papier collé (collage) en
papier-maché (pap). Die libellensoort werd par accident (bij toeval) ontdekt, net als dat kunstmatige chemische element. Bij de paraclub wordt veel parachutegesprongen.

4. De parafencultuur (bureaucratie) is er een van de burosaurussen. Hij had z'n mooiste parade-uniform aangetrokken. Met roesmiddelen is een paradise-by-the-dashboardlight slechts een passager (voorbijgaand), transitorisch, (idem) paradis artificiel (onecht paradijs, door roes). Een paralyser is een stroomstok (enige, ook geen treffers op '*yzer'). Ook: appetizer, atomizer [verstuiver], digitizer [randapparaat, digitaliseert een analoog signaal], equalizer [regelbare voorversterker], organizer [agendaprogramma], plasticizer [weekmaker], professional organizer [inrichten woon-werkruimte, etc.], synthesizer [klanken wijzigen en combineren], sanitizer (zeep of gel), tranquillizer [kalmerend middel] en womanizer [rokkenjager]. Met '*iser': sadder-and-wiser (ook: but), franchiser, economiser en merchandiser. Een paramour is een minnaar (ook: minnares). Je zult die paralogie (dwaling, denkstoornis) moeten toegeven. De sterren paraisseren (verschijnen), eerst een voor een, dan fonkelen er duizenden, en telt ze geen. Gelieve niet te panikeren. Pannegies is oorspronkelijk een Veluws stoofgerecht met lamsvlees. Bij een pantocratie (alleenheerschappij) zit iedereen onder de pantoffel.

5. Hallali (kreet jagers), raak geschoten met een raakschot! De avond waarop ze groot slem behaalden, ontaardde in een ware slemppartij. Heeft de Belgische regering spijt van de snel-Belgwet? Met wat stuff [hasj] wordt een snuffmovie [film met afschrikwekkende beelden] al gauw een ware tearjerker [tranentrekker]. Deze snelwerkende medicijnen leiden tot snel veranderend gedrag. Zo'n slecht geschilderd doek over een sledetocht met een flinke gesleede [ww. sleeën, ook: geslede, dan ww. sleden] afstand raakt natuurlijk in zo'n slechtlopende galerie slecht verkocht. Voor het slapengaan moet je liever geen slashermovie kijken waarin ze slaags raken. De kinderen hadden smoddenlapjes [slab] om met een smoddekop [schaap] erop. Na het debacle kreeg hij smartengeld en een smartelijk smakkerdje van de buuf. Hij is sociaalkritisch en bevlogen.

6. Een parathormoon is een parathyreoïd hormoon (PTH, vanuit de bijschildklier). Paratroepers komen vaak onverwacht uit de lucht vallen. De twee presidentskandidaten vormden een par bene comparatum (tweetal dat aan elkaar gewaagd is). Parboiled (snelkokend van rijst) en hard-boiled (keihard, ongevoelig): meer van die vormen zijn er niet. De Parcen zijn de drie schikgodinnen Clotho, Lachesis en Atropos. Hij wilde parfait-amour (rode likeur), zij parfait au café (koffie-ijs). Het Parisch marmer komt van Paros (en dus niet uit Parijs). Een parishkerk [parochie!] staat noch in VD, noch in Parijs. Parmezaanse kaas of parmezaan wordt ook wel parmigiano [dzj] genoemd. Deze tekst is geparset door te parseren (= parsen, teksten analyseren, ontleden). Die parttimedominee (ook: parttime dominee) heeft een parti-pris (vooringenomenheid) tegen paganisten (heiden, niet-christen). Een zeker Indisch gebouw wordt pasanggrahan [tijdelijk verblijf ambtenaren en particulieren] genoemd. De pashmina [sjaal, stof ervan] komt van de wol van de kasjmiergeit. Passacaglia [kahl-jaa] heet in de ene betekenis ook passacaille (muziekstuk), in de andere ook chaconne (dans).

7. Dat slecht zien is passager [zjee] (voorbijgaand). Bij het schermen zie je soms een hele passeserie (n/s, uitval, sprong naar de tegenpartij). Over de autoweg liep een passerelle [geen 'luh' uitspreken] (smalle loopbrug voor voetgangers). Wat hebben een passe-vite [zeef] en de passe-temps [tijdverdrijf], wat een passevolant (vult tijdelijk de troep aan) niet heeft? Antwoord: het streepje ... Het diaconicum en de prothesis, de kleine vierkante of halfronde ruimten aan weerszijden van de altaarnis van een vroegchristelijke of Byzantijnse kerk, soms met een verdieping, vormen de pastophoria. Deze heiden is past praying for (verloren, niet meer te redden). Uniformen hebben vaak een pattentoevoeging. Deze patch [fouten verbeteren] heeft een bekende programmabug [fout, oorspronkelijk: insect – in de hardware!] verholpen. Een patiencer patiencet. Wie kent het pottenbakkerspatois [jargon, vaktaal]? Je bent een patjakker [smeerlap] van een patjepeeër [parvenu, proleet]. Zo'n vadermoordenaar (hoog uitstekende punten van ouderwetse herenhalsboorden) pleegt echt geen patricide (vadermoord). Lekker, zo'n pauillacje [medocwijn]. Een blinde vink is een paupiëtte ['tuh' uitspreken]. Hij hangt het pausje uit (wil de baas spelen). De pax Dei is de godsvrede.

8. Hij hangt het [afko] p.-c.-gedachtegoed aan. Hij lijkt nobel, maar doet het louter pecuniae causa (om het geld). Bij een pede poena claudo (straf die laat op de misdaad volgt) krijg je vaak strafvermindering. Jullie slapen in de mansardekamer [op zolder]. Voor mij zo'n dessertje met marsala (dessertwijn) graag! In zo'n krachtenveld kom je algauw krachteloos over. Je zult wel de pee (p) inhebben, dat die kruiden zo pedis [puh-dihs] (heet) zijn. Een peeling [pie] [huid afschrapen] wordt ook scrub genoemd. Ik houd het maar bij mijn peergroup [pier] (makkers). Ik moest aan Pegasus (het Grote Paard) denken, toen ik mijn Pegasus besteeg [ben gaan dichten]. Peigere (bedorven) vis kun je niet eten, gepeigerde (doodgegane) schapen wel. Wist je, dat Pehlevi (taal Middelperzische zoroastrische lit(t)eratuur) ook wel Pahlavi genoemd wordt? 'Deerne' is een pejoratief voor 'meisje'. In Peking, vindplaats van de pekingmens, zie je veel Pekinezen lopen met een pekinees [hond]. 'Bentisch', is een synoniem van 'pelagisch' (op de zeebodem levend). Wat zijn pegasessen voor gymtoestellen (afgeleid van het toestel 'paard')?

9. Kun je pêle-mêle (overhoop, door elkaar) vergelijken met tex-mex (cultuur)? Haar pelerientje (ook: pelerinetje, kraagmanteltje) is kletsnat. In een pelleterie (bontzaak) kun je pelterij [bontwerk] kopen. Ik heb weleens pencee [gebak] gehad met een pensee [viooltje] erop. Mijn pen(nen)vrienden zitten bij de PEN-club [International Association of Poets, Playwrights, Essayists, Editors and Novelists], mijn visvrienden bij de VARA [Vereniging van Arbeiders-radioamateurs, thans: BNNVARA]. Hij zweert bij penny dreadfuls (stuiverromans). Ze kan niet met geld omgaan en is penny wise, pound foolish (zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier). De
Pepsi-Colafles was gauw leeg. Het kan verkeren in VD, dat naast peperoni (onrijpe Spaanse peper) nu ook pepperoni (pikante salami) kent. Zeg het nu eens sans ambages [zonder omwegen]. Ik wil graag per cassa (contant) betalen. Per consequentiam is gewoon bijgevolg. Bij vogelgriep kan een cytokinestorm [overreactie immuunsysteem, vochtophopingen] optreden. Hij lijdt niet aan kapperseczeem, maar aan het fragiele-X-syndroom [afwijking X-chromosoom]. Is er verband tussen trojka [rijtuig, driemanschap] en perestrojka [hervormingspolitiek SU = Sovjet-Unie]? Vast niet! Pericarditis is ontsteking van het hartzakje. In deze perikoop [fragment H. Schrift] komt het woord 'periscoop' [kijkbuis onderzeeër] niet voor. Een peremptoire [too-ruh] termijn kan niet verlengd worden.

10. De uitdrukking 'perinde ac si cadaver' verwijst naar kadaverdiscipline. Met timesharing wordt gewoon periode-eigendom bedoeld. Een peristyle of peristilium is een zuilengang. Wat houdt de perkenwet, de tweede wet van Kepler, in? Hij leidt thans Soemerische opgravingen. Waar heb je die sodaoplossing voor nodig? Standje 69: soixante-neuf. Mijn bank is solider dan soliedst. Mooi sonetto (dichtvorm)!

 

1970 Dictee zondag 08-11-2020 (1) dictee Dictee van de dag (21) √

Dictee – dictees [1970]

Oefendictee 836 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (21)

1. Soedah (al klaar, Indië), het hoeft niet meer. De Soesoehoenan (vorst op Java) vond het niet goed. Soft skills (niet-vakinhoudelijke kennis of vaardigheid) zijn heel belangrijk; een soft focus (onscherpe foto of film) wordt ook wel flou artistique genoemd. Is een cirkelredenering, een petitio principii, een goed sofismenvoorbeeld (drogreden)? Hij heeft een spartaanse opvoeding gehad (in de Spartaanse zeden). De spanjolet (espagnolet) werd gebruikt om het spagnoletgordijn [zekere stof] aan op te hangen. Hij is geen spadestelenfabrieksdirecteur meer. De spahi's [lid van een Arabische inlandse cavalerie] waren in Franse krijgsdienst. Zij hebben regelmatig gespeeddatet. Zij is een speci [jongerentaal: speciaal] meisje. Hij gaf een spoof (parodie) op een spooky (griezelig, eng) verhaal ten beste. Splitlevelwoningen hebben split levels [verspringen een halve verdieping]. De internetaanduiding sj staat voor Spitsbergen en Jan Mayen [Iso-landcode: SJ]. In a [VD, GB: niks --- > een] split second was het voorbij. De staatse en Spaanse troepen raakten slaags. Zijn esprit gaulois (boertige grappigheid) werd niet gewaardeerd. Hier wordt spelt (een soort tarwe) verbouwd.

2. Een wandeling werkt spijs verterend. Geef mij maar zo'n spitant [bruisend] spaatje rood. Die sprays helpen hier niet tegen. Ze droegen butterfly's (vlinderdasjes, geen konijnen!). Ook Rotterdam heeft stadjers. Op stamijn (stofnaam) kun je zitten. Er volgde een stampede [stèhm-piet] (stormloop) op de kortingsactie. Stafchefs zijn chefs van staven (of chefs-staf, GB ook: chef-stafs). Een permis is een permit [verlofbriefje buitenland]. Dit bericht is per modum (door middel van) een modem [modulator-demodulator] verzonden. Dit drukwerk moet per se vanavond ter perse zijn. Zullen we nog een perriertje (mineraalwater) drinken? Per tot discrimina rerum: door zovele gevaren. Bij de pertubatie (doorblazen eileiders) trad een perturbatie (stoornis) op. 15 procent is het perunage 0,15. In Equatoriaal-Guinea betaalde je vroeger met de peseta Guineana (momenteel met de
CFA-frank!). Een petinggi is een dorpshoofd. Het petrarkisme volgt Petrarca na, het peronisme Perón. Leg uit, waarom je 'petit-maître(s)' [pronker, saletjonker, VD], 'petites maisons' [+ woning maîtresse, VD] en 'petitfour(s)' [koekje] schrijft, zoals je het schrijft. Ik kijk in de woordenboeken ... De kleur ervan was petrol, grijsblauw.

3. Wat is een petrusduim (zwarte vlek op de schouder van sommige vissen)? Een peyote is een zekere cactus (de naam komt uit het Nahuatl). Daar zijn ze weer, het philibertspant en het philosophicum. Piae memoriae, zaliger nagedachtenis Karel. Is dat dan hetzelfde: pied-de-mouche (hanenpoot – gekrabbel bij schrijven) en
pied-de-poule (hanenvoet – tweekleurig weefsel met dambordeffect)? Nee, dus. Het liefje van Harlekijn uit de commedia dell'arte is Pierrette (ook: Colombine). Een pierrot en een pierrette vormen een semitragisch duo. In het knekelhuis is Pietje de Dood pietje-de-voorste. De PIGS- of knoflookcrisis is nog lang niet voorbij (PIGS-landen: Portugal, Ierland, Griekenland en Spanje). Van pissebed in kakkebed komen is van de regen in de drup. Het PIK is het Portugees-israëlitisch Kerkgenootschap. In een pijzel (pezel) wordt graan bewaard; je kunt er ook in wonen [woonhuis]. Een pipe [paajp] is een scheidingsteken (|). Trouwens: pipe [pie-puh] (mv.) zijn buisjespasta. Een pirlamp [gedeeltelijk letterwoord] heeft een ingebouwde passief infrarode sensor. Piment staat ook bekend als allspice of jamaicapeper.

4. Doedelen doe je niet op een didgeridoo, maar op een doedelzak (zakpijp, Poolse bok, pijp- of piepzak, 18e-eeuwse Franse musette, moezel(zak), lullepijp of de nauw verwante, naverwante hommel). De bespelers, de pipers [paaj-puhr] [niet in wdb.] doen aan piping oftewel lierelauwen [eentonig geluid maken]. Eigenlijk zijn zij lullepijpers (nee, niet die lullenpijpers van de brandweer). In het ergste geval, au
pis-aller, moeten we vluchten. Door een pishtak (centrale toegangspoort) kom je in een karavanserai. Groeneamandelijs is pistache-ijs. Een piston [pie – cornet-à-pistons] is geen piston [pih – om te pissen ...]. De formule voor de omtrek van een cirkel bevat een pi'tje (π'tje). Dit gedeelte moet più allegro (sneller) gespeeld worden. Pladijs is Belgisch-Nederlands voor schol. De planificatie is de planning. Wat is het verschil tussen een planchet (platte plaat) en een planchette ['tuh' uitspreken] (tafeltje bij spiritistische seances)? Waar is die spiritistische seance dan? Een plank-bv is een lege bv. Hoe heet een plat du jour (dagschotel) in het Platduits?

5. Dat is een platgroeiende bodembedekker. Ze speelt alleen maar dat ze playing hard to get is [ongenaakbaar, moeilijk te veroveren]. Het volkslied van de Verenigde Staten (van Amerika) is The Star-Spangled Banner (letterlijk: de met sterren bezaaide banier). Een voorbeeld van een standaardtaal is het Standaardnederlands. Liever een
stap-voor-stapresultaat dan een stante-pedemislukking. De drugs werden gestasht (èh – verborgen). Was Aruba ooit een
status-aparte-eiland? Ja. Een planteneter is plantenetend. Hoe groot is hier de steiltecoëfficiënt? Die steilorige vent heeft desalniettemin een perfecte stijl van spreken. Wat zou een dictee zijn zonder woorden als 'stefanotis' [plant] en 'stegomyia' [gelekoortsverwekker]? Heb je die Dougalls sterns/en [vogel] gezien? Moet je je stewardessenuniform niet aan?

6. Hij kan stereotypen goed karakteriseren. Hij had standing, was van stand, van adellijken huize, maar stond gewoon in een stand op de markt en had overigens een stent [buisvormige prothese van gaas] in zijn ader. Een stichomythie is een zekere passage in een drama [2 sprekers om en om]. Die lichtsterkte is 38 stilb (sb). Die dichter is een stilist van het zuiverste water (en zijn kapper een stylist). Heb jij die stills [filmfoto] van die filmscène nog? Dit gedeelte moet con fuoco (met vuur) gespeeld worden. Gezocht op '*confit*': confit = in ganzenvet ingemaakt vlees van ganzen, eenden, varkens of kippen, confiteor = (rooms-katholiek) algemene schuldbelijdenis, die in het Latijn met dit woord begint en aan het begin van de mis door priester en gelovigen gezamenlijk gebeden wordt, confituren: in suiker ingelegde, gekonfijte vruchten en confiturier of confiseur: verkoper van confituren.

7. Verder: confituur (B.-N.) = jam, confituurpot (idem) = jampot en deconfiture = failliet gaan, bankroet dan wel mislukking, ondergang. Je kunt vruchten konfijten = in suiker inleggen. Als je ergens mee gekonfijt bent, ben je daarin doorkneed, er door en door mee bekend. Gezocht op '*konf*': konfijnagel = karvielnagel = karveelnagel = korvijnagel = zware houten of metalen pen om een mast waarop lopend touwwerk wordt belegd, konfijtedaal = gekonfijte dadel en konfoor = komfoort = konterfoor = konterfoort = stijf stuk leer, tot steun en versterking gezet aan de binnenzijde van de hiel van schoenen, laarzen en pantoffels. Sub lemma in VD ook nog: bigarreau = harde (Franse) kers, met name gekonfijt gebruikt voor het garneren van gebak, cassata-ijs (met gekonfijte vruchten), marrons glacés [mv.] = gekonfijte tamme kastanjes en sukade = de gekonfijte, onrijpe schil van de cederappel. Zoek op: harde wener [taartje] en prunel [1) kleine van de schil en de stenen ontdane, gekonfijte of gedroogde witte pruim, m.n. uit de Palts en uit Italië, verkleinwoord van prune, 2) zekere zijden of wollen stof].

8. Panettone = lux(e) Italiaans brood met gekonfijte vruchten dat vooral rond Kerstmis gegeten wordt. Nog opvallend met '*konf*': de Endlösung, de algehele uitroeiing van de Joden, besproken op de Wannsee-Konferenz van 20 januari 1942. Waarvoor gebruikt men konelmetaal (voor gloeidraad)? Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het best. Die school is voor mijn kinderen het dichtstbij. De pleiterik maken is ervandoor gaan. Wat is het verschil tussen de Plejaden [n uitspreken] (Zevengesternte) en de Pléiade (groep van 7 dichters – renaissance, Ronsard)? Ze geniet zo van die plezante plaisanterieën. Bij de balletplié onderscheiden we de grand plié en de demi-plié. Een pl-lamp is een piëzoluminescentielamp. Bescheiden mensen gebruiken de pluralis modestiae (het bescheidenheidsmeervoud – wij hebben uitgevonden dat ...). Poco a poco is peu à peu [beetje bij beetje]. Het poëem [gedicht] begon met 'poe-ee'. Poelet is voor de soep, poulet is kip of kuiken op het Franse menu.

9. Hij schreef 'poelie' [snaarschijf], maar die kun je niet aantrekken (een pulli wel!). Je bent maar een rare poepchinees. Ik vind mezelf maar een poeta minor, minor poet [minder belangrijk], maar beslist geen poète maudit [aso]. Ik zal zeker niet de poet laureate (soort dichter de vaderlands) worden. Mooi toch, zo'n point-lacé (borduursel)? In januari verzinnen ze al nieuwe poissons d'avril (eenaprilmoppen, etc.). Polderen doe je in het Poldernederlands. Wat is een polonceauspant [ijzeren kapspant], net zoiets als een philibertspant [van hout]? Nee, dus. Polydactylie is een misvorming van hand of voet [te veel vingers of tenen]. De biljarter heeft de bal gepomeranst (onder het zwaartepunt stoten --- > terugrollen). Wat zal het zijn, een pomerol (bordeauxwijn) of een pommard (dito)? Ze had een blos als van ponceau (rode teerstof, vergelijk poncho). Is een pongo (gorilla) een soort bonobo (dwergchimpansee)? Niet echt. Die snoever pontificeert (doen alsof men groot gezag heeft) gewoon. Kijk, zo'n popeye [krachtpatser, kleine sterke man] kunnen we gebruiken. De popi popiejopie was heel populair. Ik denk dat we vijf portakabins [èh ih] [kant-en-klaar tijdelijk gebouw] nodig zullen hebben. De kamers en suite waren gescheiden door een porte-brisée (dubbele, openslaande deur of schuifdeuren tussen twee vertrekken).

10. De porte-malheur (pechvogel) liet ook de port-salut (trappistenkaas) nog in de soep vallen. Ik vind die foto wel erg posé (geposeerd). Een POS-apparaat is letterlijk een point of sale (betaalautomaat). Dit is een p.m.-tijdsaanduiding [post meridiem, afko: nm.]. Post saeculum evenire (maar eens in de honderd jaar voorkomen), dat is typisch een uitdrukking voor de eeuwwisseling. Wie wist, dat pozzuolaan (roodachtige vulkanische aarde) ook wel puzzolaan genoemd wordt? Bonus (gratificatie)! Praeputium (voorhuid), dat klinkt wel deftig. In de prairial [negende = grasmaand Franse Republiek van 1793, mei-juni] weidden de prairie-indianen de prairiebizons. Het Prakrit (een groep Middelindische dialecten) hangt nauw samen met het Sanskriet. Wat een practicumpraktikant doet, zal wel glashelder zijn.

 

 

1969 Dictee zaterdag 07-11-2020 (3) dictee Groot Radiodictee 2020 √

Dictee - dictees [1969] 

Groot Radiodictee 2020

 Wat ons bezighoudt (auteur: Wim Daniëls)

1. We waren vertrouwd met de veelvoorkomende influenza, de seizoensgriep, die soms ook als een razende tekeergaat, en we hebben gehuiverd bij de verhalen over de Spaanse griep uit 1918 en andere ontwrichtende pandemieën.

2. Maar dat we nog eens beziggehouden en gemangeld zouden worden door een wijdverbreid nieuw virus, dat met zijn [bijna steeds ‘z’n’ gelezen!] klauwen de longen heel boud een watjekouw kan geven, nou, dat viel ons rauw op het dak.

3. Corona was onder meer al bekend als een Mexicaans biermerk en als een chique, exotische vrouwennaam, maar sinds carnaval is in bed liggen met corona nochtans een heel ander verhaal als je de ziekte bedoelt.

4. De wrede en vaak genadeloze virusziekte, waarvoor hopelijk rap een vaccin komt, heeft veel leed berokkend en kastijdt de wereld nog altijd openlijk.

5. Ik vind het daarom ook onbetamelijk om te zeggen dat COVID-19 [VD] ons vocabulaire verrijkt heeft met honderden nieuwvormingen; ik houd [zo gelezen, ook: hou] het liever neutraal: er zijn veel nieuwe woorden aangeslibd.

6. Ik noem er enkele: lockdownparty's, quarantainekilo's, bierviltjesvirologie, vouchervakantie, hand-op-handcontact, ontwijkstress, raamvisites, anderhalvemetersamenleving en balkonnade [oh – vgl. claxonnade]

7. Dat laatste woord is misschien toch wel een verrijking, evenals
Irma-effect [nog niet gelexicaliseerd], de verrassend sterk toegenomen interesse in de gebarentaal dankzij gebarentolk Irma Sluis, die bij de persconferenties hamsteren uitbeeldde als was ze een Oscarwaardige Hollywoodster in een horrorscène.

8. Tot nu toe heeft elke pandemie godzijdank op een zeker moment gecapituleerd, het loodje gelegd, de pijp aan Maarten gegeven oftewel houdoe gezegd, en het is daarom dat ik [met veel nadruk voorgelezen] ten slotte(!) zeg: heb geduld, beid [zo correct, in VD echter: beidt – archaïsch] uw tijd.

 

 

 

 

1968 Dictee zaterdag 07-11-2020 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 127 RL √

Dictee - dictees [1968]

Wekelijkse dicteetest 127 RL [elke zondag]

 

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 627

 

1. Kun je wel: je zusje ………….. (knijpen)

en de overbuurman …………. (treiteren).

a. pinzen                                    tinzen

b. pinzen                                    tinsen

c. pinsen                                    tinsen

2. De hockeycoach scoorde een ………….,

zijn speelsters gebruikten hun …………..

a. stickie                                    stickie

b. sticky                                    sticky

c. sticky                                    stickie

3. De ………… is de ……………....

a. pd                                   plaats-delict

b. p.d.                                 plaats delict

c. pd                                   plaats delict

4. ………….. is letters typen en

…………… is het ouderwetse ‘vegen’.

a. Swypen                                        swipen

b. Swypen                                        swypen

c. Swipen                                         swypen

5. Is de slagroom al …………..?

Heeft hij je daarom …………….?

a. stijf geklopt                                stijfgevloekt

b. stijfgeklopt                                 stijfgevloekt

c. stijfgeklopt                                 stijf gevloekt

6. Een ………. is een viool en ………. een een rolsprong.

a. strad                                           stradle

b. Strad                                          straddle

c. strad                                           straddle

7. Over de ……………. liepen we

naar de vlag ……………....

a. steppingstones                                   ter halver steng

b. stepping stones                                  ter halve steng

c. stepping stones                                  te halver steng

8. Is er ergens op de ……………...

…………………………?

a. Zuiderkeerkring                         steenlawinesgevaar

b. zuiderkeerkring                         steenlawinegevaar

c. Zuiderkeerkring                        steenlawinengevaar

9. Een ………… is een …………… .

a. stuukwerker                               stukadoor

b. stucwerker                                 stukadoor

c. stucwerker                                 stucadoor

10. Weet jij wat ………... …………... zijn?

a. labiodentale                                        spieranten

b. labio-dentale                                      spieranten

c. labiodentale                                       spiranten

Oplossingen [127]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [127]

1c 2a 3c 4a 5b 6c 7a 8b 9b 10c

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com

1967 Dictee zaterdag 07-11-2020 (1) dictee Dictee van de dag (20) √

Dictee – dictees [1967]

Oefendictee 837 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (20)

1. Zou de originele iron lady [Margaret Thatcher] haar echtgenoot ook een ijzeren hein gevonden hebben? De museumdirecteur was ook artistiek directeur van de instelling. Sommige mensen zijn heel wat mans ('*mans'): professor Akkermans (iemand die vaak genoemd wordt voor een (politieke) functie), sommigen pronken met andermans veren, sommige vrouwen vallen op een baardmans, anderen spreken Beulemans (Frans), weer anderen gebruiken een calmans (kalmerend middel), een enkeling gebruikt weleens de dodemansknop, een formans is in de taalkunde een vormend element (met name voor- of achtervoegsel), straatmuzikanten mansen met een mans (centenbak), droogstoppels worden wel saaimans genoemd en die Simpelmans stelt de zaken wel heel eenvoudig voor. Een marktkoopman mansjt (aanprijzen, aanbevelen) zijn koopwaar. Hij heeft kerststresssores.

2. Op de kerstmarkt kun je als symbool van de echte Kerstster poinsettia's, kerststerren of kerstrozen, kopen. Heb je al die feiten in je geheugen gestockeerd (opgeborgen)? We moesten kalmpjes aan, stilletjesaan, maar eens vertrekken. Lekker, zo'n stobbezwammetje (GB zal aanpassen – 2019 gebeurd – mv. n/s). Wat is een stjelp (ook: stelp = hoeve)? Ach man, versjteer (verstieren, verstoren, verpesten) mijn stemming niet met zo'n irrelevante vraag! Mogen streng gereformeerde, strenggelovige, mensen wel sterkwerkende medicijnen en profylactica (voorbehoedmiddel tegen ziekten, enk. profylacticum, ook profylaxe + n/s) gebruiken? De perte totale, dat totallossgevalletje, is hersteld en de auto weer gecertificeerd. In België heet die keuring vast geen apk(-keuring) (algemene periodieke keuring). Met een styptisch stypticum kun je stypsis (bloedstelping) bereiken. Door die koolmonoxidevergiftiging (CO-vergiftiging) zijn ze beiden – wel pijnloos – gesuffoqueerd (stikken, smoren). Mag je een roksplit wel suçon (insnijding van kledingstuk) noemen? Zij pretenderen een zeker
sub-ABN [Algemeen Beschaafd Nederlands] te spreken.

3. Die film over dat stresssymptoom, dat was nog eens een successtory (GB ook: sss). Ze is op vakantie naar Kuala Lumpur. Hij was ondergedoken in haar stuga (Zweeds buitenhuisje). De stupefactie [uiterste verbazing] droop er af: hij was stupéfait (stomverbaasd). Dat kun je toch niet onthouden: teppanyaki, teriyaki, sukiyaki? Of het zou moeten zijn: n, dus niet een (extra) i, r en k wel? Hij is habitué in die supercoole en superbe super-de-luxe superdoe-het-zelfzaak. Er was een klein overschot: een surplusje [uh] of een surplustje [uu]. Hij was overladen met trofeeën. De baanrenners surplaceten regelmatig. De wittevlagdragers kregen een sûreté [suur-tee] de corps (vrijgeleide). Op zijn vest van surah [kunstzijden weefsel] hadden de onverlaten suramin gedaan: een zeer giftig geneesmiddel tegen de slaapziekte surra, een trypanosomenziekte. Van de genoemde soera's (hoofdstukken Koran) mag dat echt niet! Zou eertijds Sisyphus ook toen al syfilis gehad hebben?

4. De bekende uitdrukking Sisyphi saxum versare betekent overigens: sisyfusarbeid verrichten. Uit de synthesizer klonk synthipop. Met syzygie wordt samenstand bedoeld, syncytia zijn tot een massa samengesmolten cellen. De syrinx (panfluit – VD ook: pansfluit) klonk arcadisch, bucolisch en idyllisch. Die tagrijn (voddenkoopman) – vaak tevens chagrijn of sacherijn – is een knorrepot. Dat is toch tacheles (gewoon, simpel): c'est simple comme bonjour. In de Sydneyse contreien rijden veel jockeys op een sydniër (paard). Swipen is met een vinger over het touchscreen van een tabletcomputer of telefoon bewegen om te navigeren en swypen is letters typen op een touchscreen waarbij de vinger van de ene naar de andere letter beweegt zonder de aanraking met het toetsenbord te verbreken. Ha swa (kameraad), swell (prachtig, fijn, mieters)! Op de tabula rasa (letterlijk: het onbeschreven blad) kwam de rekening voor de tabouleh (VD, GB ook: taboulé – salade met couscous of bulgur = burgul).

5. Die bon(s) vivants, behorend tot de nouveaux riches, vormden regelmatig tableaux vivants ['levend schilderij']. Achter zijn naam stond d.n.f. (did not finish, niet: d.n.s. = did not start). Ik vind
taille-douceprenten [zeker grafisch procedé – taille douce(s)] misleidend. Die blauwgroene takahe's (vogel Nieuw-Zeeland) verdienen toch zeker de naam (vliegende) vogel niet? In de zeventiende eeuw waren er in Parijs precieze precieuses (taalverfijnsters). Haar preciosa (mv., kostbaarheden) liggen in de kluis. Hij hield een predikerspredicatie. De troepen voerden een preëmptieve [preventief] aanval uit. Een non-pre-eclampsie
(niet-zwangerschapsvergiftiging) is preëminent (boven andere(n) voortreffelijk). Eerst werd de prequel (voorvertoning) vertoond. Wordt die zwangerschapsreactie van Aschheim-Zondek [reactie via muizen] nog steeds gebruikt? Om dit prefab [bnw.] skelet wordt een huis gebouwd. Er ontstaat dan een prefabwoning. Dat je van die preibrij nog een pot kunt stoven …

6. Een rechter oordeelt sans préjugé (onbevooroordeeld). Ook een prejudiciële uitspraak moet sans préjudice (rechten van anderen niet beknotten) zijn. Zij wonen in een premie A-woning. Veel plezier met dat prêt-à-porter (het-woord – confectiekleding). Was Don Quichot een preux chevalier (onvervaard ridder)? Hij is een geile en priapische (ontuchtig, onverbloemd erotisch) sybariet (wellusteling). Prima facie (op het eerste gezicht) lijkt hij een prima de luxe versterking voor het team. Ik heb de buitenmuur geprimed (gegrondverfd) met primer. Die voorman is een primus inter pares (eerste onder zijns gelijken). Die school had al eerder primi perpetui (leerling die elk jaar van de middelbare school de beste van de klas is, enkelvoud: primus perpetuus). Printanière is een soort lentesoep. Stop nou toch eens met die prinzipienreiterei. Het prinsmetaal heet voluit prinsrobertsmetaal. Een pro-Deaan hoeft niet te betalen voor de rechtsbijstand. Vat u dat: problematische Naturen [Duits!] zijn problematische naturen? Een profeet produceert profeteumata (profeteuma's [ui, eu], profetische uitspraken). Een proces-verbaal is een pro justitia [BE]. U mag meegaan pro hospite (als gast). Het zeïne in mais wordt ook prolamine genoemd.

7. De proletkult (streven naar massacultuur, Rusland) voerde toneelstukken op met een ode aan de machine. Heeft yakult (melkachtige drank) iets met reincultuur [zuivere kweek van bacteriën] te maken? In België gaan de studenten veelal naar de fakbar (faculteit). Een kümbet is een vrijstaand islamitisch grafmonument, een külliye een bijgebouwencomplex van een moskee. Heb ik dat echt allemaal pro nihilo (voor niets) gedaan? Hij wordt beschuldigd van promiscue (volledig vrij seksueel verkeer) gedrag. Bij een dictee zou de pronunziare [muziek: gearticuleerd spreken, zingen] wel meer aandacht mogen hebben. Het Hollands papier wordt ook wel
pro-patriapapier (ook: pro patria = geschept papier – vgl. oudhollands) genoemd. Pro praesenti (voor heden) is dat genoeg. Hij heeft voor mij geprouveerd (gunstig getuigd). Ik heb het liefst Provençaalse provenceolie. Een proteus (zeer onbestendig, veranderlijk mens) waait met alle winden mee. De sfeer is daar pro vrouw (onjuist lijkt: ‘provrouw’ aaneen). Een prud'homme is een vertrouwensman, présence is de wijze van presenteren en provolone (kaas) kan ook op het brood genuttigd worden.

8. Latijnse uitdrukkingen: proprio jure = volgens, op grond van eigen recht, propter barbam et staturam = uit hoofde van de eerbiedwaardigheid, niet om zijn vaardigheden, proprio vigore = door eigen kracht, proprio motu = uit eigen beweging, uit vrije wil, propriis verbis = precies in die termen, proprie communia dicere [k] = alledaagse dingen zeggen op gepaste wijze, propria vineta caedere [tsj] = zijn eigen glazen ingooien, propria quae maribus = dingen die echtelieden passen, propria manu (manu propria) = eigenhandig, propria auctoritate = op eigen gezag, eigenmachtig, pro salute animae = voor het zielenheil, pro studio et labore = voor gedane moeite en arbeid, pro stylo = voor de vorm, pro tempore = tijdelijk, voorlopig, pro viribus = naar vermogen, pro rato is naar ieders aandeel en een prostylos = een zekere klassieke tempel

9. Pyongyang is de hoofdstad van Noord-Korea. Een pyrronist is een aanhanger van Pyrrho (voor de waarheid moet je aan alles twijfelen). De wilde pyrethrum [plant] wordt ook wel wilde bertram genoemd. In Vlaanderen worden nogal wat kortverhalen [NL: korte verhalen] geschreven. Ze droeg een prune (pruimkleurig, roodpaars) japon. Een prévôt is een verouderde rang op floret, degen, sabel of geweer. De pseudo-islamiet hing de pseudogentleman uit. Pseudonimiteit [verborgenheid onder een schuilnaam] gaat minder ver dan de anonimiteit van een anonymus. Die twee psychen [psychiaters] hebben mijn psyche [geest] onderzocht: ik moest in de psyché [spiegel] kijken. De pu is een Chinese lengtemaat van zeg maar een meter plus een el (1,67 m). Publica auctoritate, op gezag van de overheid moest ik dat doen. Lang niet alle conceptpublicaties zijn publicabel. Met public spirit bezit je gemeenschapszin, gevoel voor verplichting(en) jegens het algemeen belang.

10. Publice [poe-blie-tsee] (publiekelijk) heeft ze haar ongelijk bekend. Hij sloeg de puce [vlokleurig] vlo morsdood. Met je pudenda [uitwendige schaamdelen] loop je niet te koop als niet-exhibitionist. De vrouw stierf in het puerperium (kraambed). Op Porto (GB ook: Puerto) Rico wonen veel Porto (GB ook: Puerto) Ricanen. Ze willen dat pugnis et calcibus, met alle middelen, bereiken. Die ruiter heeft de puissance (shoot-out bij concours hippique) gewonnen. Waar vind ik die pukcode (personal unblocking key-code) voor mijn simkaart dan? Vergeet je pulli (ook wel: pull, pullover) niet. In een pullmantrein of -bus slaap je overheerlijk op een pullmanmatras. Een puna [oe] is een koude hoogvlakte in Zuid-Amerika. Onze vakantie gaat naar de Punjab. Een pull-up is een rekoefening.

 

1966 Dictee vrijdag 06-11-2020 (2) dictee Derde Johan Hendrik van Dale Junior Dictee √

Derde Johan Hendrik van Dale Junior Dictee Sluis 2020

De 50 onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

[Basisschool, online, groep 7/8] 

Vrijheid (auteur: Rein Leentfaar)

1. Wel een rare gewaarwording, hoor, en even wennen: een dictee op afstand. Vanwege de coronatoestanden is het beter, dat jullie je schoolgebouw niet verlaten; daarom zit je gewoon in je eigen schoolbankje te luisteren naar wat er audiovisueel tot je komt. Daarom laat ik als auteur van deze tekst de burgemeester dan ook starten met de begroeting: “Hallo kinderen, zijn jullie er helemaal klaar voor? Dan beginnen we bij de start en eindigen we bij de finish. Hebben jullie je balpennen – of in (niet) goed Nederlands: ballpoints – in de aanslag? Nog even diep in- en uitademen, vervolgens alle stress van je af gooien en het spel is op de wagen – dat betekent volgens de Dikke Van Dale: de wedstrijd is begonnen, losgebrand.”

2. Wat vrijheid betreft: de bedoelde toestanden hebben tot heel wat restricties (= beperkingen) geleid. In het begin was het thuisblijven geblazen, we zaten hutjemutje – maar eigenlijk mocht dat juist niet: op een kluitje. Vader en moeder konden niet naar de fitness en je kleine broertjes en zusjes mochten niet naar de crèche en jullie konden niet naar school. Voor jullie zelf was het ook bijzonder vervelend dat een bezoek aan jullie opa’s in het verpleeghuis verboden werd. En, o ja, dat gold (en geldt voor een deel nog steeds) ook voor de omaatjes. Je moet immers zó op je woorden letten tegenwoordig …

3. We zitten hier in Zuid-Nederland ook nog midden in de viering van het feit dat we [in letters!] vijfenzeventig jaar geleden bevrijd werden van de jammerlijke bezetting door de Duitse troepen. In IJzendijke en Breskens, maar ook in Eede en de andere kernen, weten ze daar alles van. Buitengewoon jammer, dat dit jaar in Breskens de [helemaal in letters!] elfseptemberherdenking niet zoals anders door kon gaan. De geallieerden bevrijdden ons land en hebben veel betekend en we zijn hen daar grote dank voor verschuldigd. Een oorlogsmonument in Breskens en die tank in het eerdergenoemde vierletterdorp zorgen ervoor, dat we blijven gedenken en herdenken. En bedenk wel: de last van de vrijheidsbeperking bij de genoemde viruscrisis valt in het niet bij die van de Tweede Wereldoorlog.

4. Na de oorlog zijn er stevige banden gebleven met de Verenigde Staten van Amerika, zeg maar: de USA, en die banden zijn wederzijds. Sinds 1982 worden jaarlijks de zogenaamde Four Freedoms Awards (een award is een prijs, een beloning) uitgereikt, in de even jaren in Middelburg en in de oneven jaren in New York. De prijs is genoemd naar de toenmalige president Roosevelt, ook de Middelburgse universiteit is naar hem genoemd. De vier vrijheden hielden overigens in: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en gevrijwaard zijn van gebrek en van vrees. Op 14 april 2020 zou de uitreiking van de 5 prijzen in Middelburg zijn – er zijn altijd leden van het Koninklijk Huis bij – maar jammer genoeg is deze happening uitgesteld tot 2021.

5. Ten slotte kon ik het niet laten om nog even in de Dikke Van Dale te grasduinen naar ‘vrijheid’: je berooft iemand van zijn vrijheid – die heb je dan ervan beroofd en na gevangenisstraf volgt de invrijheidstelling. Besef, dat veel mensen in de wereld niet in vrijheid (kunnen) leven. Koester dus jouw en onze vrijheid. Wordt je meester (of juf) het nooit beu om daarop te blijven hameren? En word jij dat ook nooit zat? Ik hoop het van ganser harte!