maandag 17 februari 2020

1829 Dictee maandag 17 febr 2019 (1) dictee Groot Zoetermeers Dictee 2020 √

Dictee - dictees [1829]

Groot Zoetermeers Dictee 2020

Een boekje opendoen (titel telde niet mee – auteur: XXX)

1. Na een grootschalig internationaal vergelijkend onderzoek wordt
uit-en-ter-na gevorst [te zou ook kunnen, maar dat is niet voorgelezen – GB, VD] naar de oorzaak van het achenebbisje [VD ook nog: aggenebbisj, genebbisj en oggenebbisj] leesvaardigheidsniveau in Nederland.


2. Wijd en zijd zag men de haren van docenten Nederlands te berge rijzen bij dit gênante nieuws, terwijl de cynici bovendien een
déjà-vugevoel hadden.


3. Is het een broodjeaapverhaal dat vijftienjarigen [ook: 15-jarigen, allebei in GB, VD] de voorkeur geven aan sms’en, instagrammen, ipadden et cetera boven het impopulaire lezen?

4. Zij zijn nochtans geen ideeëloze dommeriken, maar hebben desalniettemin de pee [VD ook: p!] in als ze irrelevante,
niet-authentieke teksten moeten lezen.


5. Eens te meer [echt los! – enige vorm aaneen is temeer daar/omdat; ook bv.: des te meer] blijkt het immense belang van de charitatieve stichting VoorleesExpress [eigennaam, was te zien bij het ‘woord vooraf’ bij het dictee op het scherm!] die gebruikmaakt van de kosteloze en belangeloze inzet van aimabele en nooit chagrijnige [GB, VD ook: sacherijnige, maar dat spreek je anders uit!] vrijwilligers.

6. De VoorleesExpress [raar als dat meer dan 1 keer fout wordt gerekend!] beïnvloedt de intensiteit van voorlezen door ouder en kind en verrijkt daarbovenop de taalentourage in huis.

7. De voorlezer initieert zo in een een-tweetje met de ouder een taliger milieu.

8. Het zou van naïviteit [GB: ook naïveteit, maar dat spreek je anders uit!] getuigen te denken dat deze enthousiaste organisatie het eraf kan brengen zonder substantiële financiële assistentie.

9. Daarom gaan vele Lions vandaag op-en-top gemotiveerd ertegenaan om door middel van deze goededoelenactie weer een mooie recette te creëren.

10. Een valentijnscadeau zou een ietsepietsie [voorgelezen: ietsiepietsie, dan moet dat natuurlijk ook worden opgeschreven – GB: zowel ietsepietsie als ietsiepietsie, VD nog diverse andere vormen: iesepiesje, ietsepiesie, ietsepiesje en ietsepietsje] als mosterd na de maaltijd komen, maar deze volontairs hopen de thesaurier van de VoorleesExpress wel een interessant douceurtje te kunnen offreren.

11. Onze afscheidnemende [zó in GB, verder: znw. het afscheidnemen en ww. afscheid nemen] burgervader heeft zich daarom ten tweeden male op-en-top geprepareerd op het declameren van de hem
ge-e-mailde tekst.


12. Geëmotioneerd nemen wij afscheid van onze burgemeester en van de originele wijze waarop hij zelfs de meest oubollige woorden weer up-to-date laat klinken.

 


zondag 16 februari 2020

1828 Dictee zondag 16-02-2020 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 089 RL √

Dictee - dictees [1828]

Wekelijkse dicteetest 089 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 589

1. Als het tussen ons …………, hebben we een ………....
a. clickt                                   click
b. klikt                                     klik
c. klikt                                     click

2. Ik heb geen ………….., maar een …………...
a. chouchou                         chiwawa
b. chowchow                       chihuahua
c. chowchow                       chiwawa

3. Je gaat toch niet in je …………… onder die …………… liggen?
a. kilt                                 kilt
b. quilt                              quilt
c. kilt                                quilt

4. Een voetbaljongen ……….. op zijn …………….
a. kickt                                    kicksen
b. kikt                                      kicksen
c. kickt                                     kiksen

5. Deze ………….. produceert ……………....
a. kina-onderneming                           kina-extract
b. kinaonderneming                            kina-extract
c. kinaonderneming                            kinaextract

6. De jongen was …………… op zijn ……………………...
a. apentrots                                  apenbroekje
b. apetrots                                    apebroekje
c. apetrots                                    apenbroekje

7. Ik zal het nog …………... keer ………………. (onmiskenbaar) 
zeggen.
a. één                                     ten klaarsten
b. een                                     ten klaarsten
c. één                                     ten klaarste

8. Door ……………. (nagelbijten) krijg je gemakkelijk ………….
(ontsteking van het nagelbed), zei de dokter.
a. onychofagie                                 onychitis
b. onichofagie                                  onychitis
c. onichofagie                                  onichytis

9. De ………………. is uniek, een …………………(oudewijvenzomer) niet.
a. Allerheiligenvloed                     Allerheiligenzomer
b. Allerheiligenvloed                     allerheiligenzomer
c. allerheiligenvloed                      allerheiligenzomer

10. Wil je de ………... even aangeven? O ja, het ……………. is
ook goed, hoor.
a. olie-en-azijnfles                            olie-en-azijnstel
b. olie- en azijnfles                           olie-en-azijnstel
c. olie- en azijnfles                           olie- en azijnstel

Oplossingen [089]: zie hieronder.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Oplossingen [089]

1b 2b 3c 4a 5b 6c 7a 8a 9b 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com



vrijdag 14 februari 2020

1827 Dictee donderdag 13 febr 2020 (1) dictee Het Groot Castricums Dictee 2019 (gehouden in 2020) √

Dictee - dictees [1827]

Het Groot Castricums Dictee 2019 (gehouden in 2020)

Milieu en duurzaamheid (auteur: Gerard Wortel)

1. Als er iets is wat de continuïteit van Moeder Aarde niet Siberisch koud [zonder koud: siberisch!] zal laten dan is dat wel de allesbehalve scrupuleuze [angstvallig, zeer nauwkeurig] bejegening van de [letters:] eenentwintigste-eeuwers. De pejoratieve [ongunstige] attitude die zij tentoonspreiden zal ontegenzeg(ge)lijk [GB, VD – opschrijven wat voorgelezen wordt!] leiden tot een cataclysme [wereldramp] van ongeëvenaarde omvang.

2. De westerse mens heeft zich – hoe godvrezend en Bijbelvast hij ook was – met een jantje-van-leiden afgemaakt van het hem van Godswege verordonneerde rentmeesterschap over deze planeet. Deze geduchte zonde heeft een dieptrieste impact [NL: èh, BE: ah] op het milieu bewerkstelligd, die [voluit:] anno Domini (in het jaar des Heren) [letters:] tweeduizend negentien de aarde in haar voegen doet kraken.

3. Neem nu het kortetermijndenken van een CEO (chief executive officer, president-directeur) die als heuse trafikant (handelaar) inzonderheid gefocust is op het snelle goudgeld (= goud), als gevolg waarvan zijn bedrijf met een ongebreidelde nonchalance omspringt met Moeder Natuur, het dierenwelzijn en de mens. Zo’n habitus [houding] deelt een flinke knauw uit aan de vereiste draagwijdte voor klimaatvriendelijk beleid.

4. Ook de doorsneeconsument [zonder specifieke klemtoon, ook denkbaar: doorsnee (bnw.) consument; VD heeft het aaneen] – op een enkele GroenLinkser na – collideert [botsen] meermalen met het milieu, maar echt hachelijk wordt het wanneer diezelfde consument met gratuite [uitspraak: twie, wel: gratuïteit met tuu-wie] (ongegrond) argumenten hardmaakt dat het veranderende klimaat niet zijn
pakkie-an is en duizend-en-een (bijzonder groot aantal,
honderd-en-een: groot aantal
) redenen poneert [beweren, veronderstellen] om zijn milieuonvriendelijkheid te billijken. Is dit een voorbeeld van cognitieve [de kennis betreffend] dissonantie [het naast elkaar bestaan van tegenstrijdige gegevens] of komt het voort uit klimaatangst?


5. Oké, laten we niet langer jeremiëren (klagen), meeblèren of achteroverleunen, maar – hetzij communaal (gemeenschappelijk), hetzij individueel – duurzaamheid in onze directe contreien (omstreken, omgeving) gaan favoriseren [begunstigen] door zoetjesaan af te kicken van luxe en comfort, hetgeen niet betekent dat wij moeten gaan leven als de contemplatieve [beschouwend, bespiegelend] cisterciënzers [zekere r.-k. orde] of de orthodoxe [rechtzinnige] amish [uitspraak: ee, ook wel: aa] (sekte van mennonieten – doopsgezinden – in de VS met een streng geloof, die leven van de landbouw).

6. Een eerste stap zou kunnen zijn het bacchanale [komt van Bacchus, wijngod] Beierse [Beieren, Duitsland] Oktoberfest [Duits, in het Nederlands (VD): oktoberfeest] in lederhose [leren korte broek] en in dirndl (*) hier in Castricum te vieren in plaats van op een alpenweide [algemeen: alp = afzonderlijke berg uit de Alpen], en dan met potten earlgreythee in plaats van karaffen bockbier. Dat heeft als voordeel dat onze ecologische voetafdruk (**), mede door een reductie van Alpenritten [naar de Alpen!] en dientengevolge van CO2-uitstoot, aanmerkelijk zal slinken. 
 * verkorting van dirndljurk = jurk van bonte stof met een getailleerd lijfje en een wijde rok, oorspronkelijk als onderdeel van de traditionele dracht van
Zuid-Duitse boerenmeisjes

** = maataanduiding van het beslag dat een persoon, een gemeenschap, een land op de natuurlijke ruimte en hulpbronnen legt, uitgedrukt in hectaren land en water


woensdag 12 februari 2020

1826 Dictee woensdag 12 febr 2020 (1) dictee Oefendictee febr 2020 (2) √

Dictee - dictees [1826]

Oefendictee febr 2020 (2)

1. Is de GATT de General Agreement on Tariffs and Trade, een GATS is een General Agreement on Trade in Services. Een zeker studentenlied begint met: Gaudeamus igitur, juvenes dum sumus (laten we dus vrolijk zijn zolang we nog jong zijn). De gauge [geetsj] is een standaardmaat voor de fijnheid van weefsel. Om goed te onderscheiden: gaur [gou-wuhr – g van goal, rund], giaur [gaa-voer – g van goal, Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims] en gioer [gie-joer – gewone g, overgang tot het jodendom]. Kenden ze in de roaring twenties het begrip ‘roaring forties’ al [en de betekenis van roast(en)]? GBZ op auto’s betekent: Groot-Brittannië, Gibraltar (Z is hier geen afgekort woord, maar een code). BE: een geaggregeerde, geaggregeerd leraar, is een agrégé. De GDPR is de General Data Protection Regulation (Europese privacywetgeving), en heet in Nederland AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming).

2. Een gebedskapje kan een keppeltje, solideo, kalotje of taqiyah zijn. Een gecompliceerde breuk is niet te berekenen. Een gewelf heeft gecurvede lijnen. Het bezoek was puntje, puntje, puntje. Geelgroen is lime, limoen. Ik noem het geenbodemsyndroom en het emptynestsyndroom (legenestsyndroom). Bij het verkeerdjassen geertte hij [in BE een gegeerd spel]. Zij was helemaal geëxtasieerd. Het wim-t-schippersgehalte was hoog. Met veel geheibei gingen ze van de hei in de fij. Ge(i)rnde is louter, zuiver. De cgt is de cognitieve gedragstherapie. En een vog (NL) is een verklaring omtrent het gedrag. Het is hier Siberisch (koud), maar dat laat me siberisch. De tijd (m.!) gaat snel, gebruik hem wel! Wat is gekapt-gekoust in de heraldiek? Ik voelde me door hem gejost en gesjareld, bedonderd dus. Het klewanggekletter was doordringend. Gekkenpraat van gekkerds en gekkies is zotteklap. Dat geklinkklank (geklingklank) bleef maar voortduren.

3. Zijn geklofte is zijn nette kloffie. De gekrookterieters zijn uiterst rechtse gereformeerdebonders. Het was een hard gelag dat hijzelf ook nog het gelag moest betalen. Zijn poeplap is goedgevuld. De geldgod is de mammon. De Heilige Salarius of sint-salarius is de salarisdag of geldjesdag. Hij is naar Flip, maar heeft niet veel geleên. De gelekoortsmug of -verwekker is de Aedes aegypti. Zie haar met haar gelidae mortis imago, het beeld van de kille dood, de slaap. Gefeliciteerd! Van ‘t zelfde, van ‘s gelijken. Gelijkgaan kan gelijklopen betekenen. De gelijk- of eenschaduwigen bevinden zich buiten het gebied tussen de keerkringen. Een gemankeerde dominee heeft een vie manquée geleid. ‘Plee’ is een marcato- of marcandowoord. Gemaskeerd bij biljarten is masqué. Ik doe dat ten algemenen nutte, res publica. Een bal masqué is gemaskerd. De dienst Gemeentewerken.

4. De beide deelparlementen van de Brusselse Hoofdstedelijke Raad zijn de Vlaamse en de Franse Gemeenschapscommissie. Het staat in de Gemeentewet van 1851. Hoeveel Rijnlandse gemeten heeft dat gemeet nu opgeleverd? De wijnfles was gemilesimeerd met 8 juli 2013. Hij was tot tranen toe gemouvementeerd. Gemskleurig is chamois. Hij werd weer in genâ aangenomen. Piet is mijn genan(t). Zijn optreden was gendernon-conform. Een genderqueer [dzj] is een non-binair of niet-binair. Hij is ongeneeslijk (ongeneselijk) ziek. Valt er in ‘generaalagent’ iets te verwisselen? Hij maakt deel uit van het geniekorps en is dus genist [zj]. De genlocatie is de lokalisatie van de genen. Bloembollen zijn geofyten. Een geologenkompas is een handboussole. Het Georganiseerd Overleg van 1919 is een heel specifiek g.o. Een gepard [gee-pahrt] is een jachtluipaard.
Over-en-weergepraat is gepingpong. Ger, joert, joerte of yurta. Hij was de hoogst geratete deelnemer.


5. Het woord ‘gereformeerd’ kent zowel ger. als geref. [2 x gereformeerd uitspreken] als afkorting. Hij is altijd in ‘t gerei met zijn gerij, waaronder de koets. Ik ben gekke Henkie niet, laat staan gekke Gerrit. Met gerstewijn wordt barleywine bedoeld. De bomen zijn geschorst, de voetballers rood- of geelgeschorst. In de chemie is geschrankt staggered. Geschwärm of schwärmerei is gedweep (dweperij dus). Settlement is niet een kwestie van gesetteld zijn. De gesurseëerde moest uiteindelijk toch betalen. De troubleshooter moest de getroebleerde verhoudingen weer rechttrekken. De get-together was heel geslaagd. Hij leed aan gevechtsstresssymptomen. Het
moiré-effect is een gevlamd effect. Ontweien is uitwei
den! Cwt staat voor centweight. Het coronavirus leidde tot een gezondheidskordon. Die gezondverstandpolitiek werkte.


6. De g-factor is een dwarsversnelling, de G-kracht is het resultaat van de zwaartekracht. De GGD (Gemeentelijke Geneeskundige Dienst) heette vroeger GG en GD (Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst) en was er onder andere voor de ggz, de geestelijke gezondheidszorg. Een ghat is in India een cremeerplaats. Een nègre is een ghostwriter en de GHS is de Ghanese cedi. Een GiB (gibibyte) is een GB (gigabyte) [ook: gig, gieg]. Een guinje is een gienje, een oude Engelse gouden munt, later een rekenmunt ter waarde van 21 shilling. Hij is parcimonieus, op de cent, een centenneuker dus. Gierst is sorghum en gierstmelde is quinoa. Een gifbestand [uitspraak ‘gihf’, immers: mv. gifs en niet gif's!] is in
GIF
-formaat opgemaakt (graphics interchange format). Denk maar aan Goeie Mie, die Leidse gifmengster. De gifsumak wordt ook wel poison ivy genoemd. Leg de medische term GIFT (gameta intra-fallopian transfer) eens uit.


7. De oudere vrouw (cougar) hield er een gigolo (callboy) op na. Een gijzelhack gebruikt ransomware. Vullen een gimar en een khimar elkaar aan? Gimp, gimpje, guimpe: zeg het maar. Een ginkgo [2e g niet uitspreken  - in BE wel!] is een Japanse waaierboom. Jenoffel, genoffel, ginoffel: anjer, anjelier (ook: giroffel). Een girih bestaat uit vijf- en tienhoeken. Een girante gireert. Het was een heel
heen-en-weergeloop, een va-et-vient. Een gisant is een pleurant of ook: priant. Een gitarron is een basgitaar, bespeeld door mariachi's en een chitarrone is een soort van lange, als bas gestemde luit. In de gîte
gebruikten ze de gizmo op hun gitaar. Een GIW-garantie is in NL een garantie van het Garantie-instituut Woningbouw. De GKV zijn in NL de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. Wist je, dat een smooth operator een gladjanus is? Wat is dat nou: glänzendes Elend, stralende ellende?


8. Glasal is een formica-achtige kunststof. Een glasblazerstang is geen stang. Mouches volantes zijn muscae volitantes. Zij verhuizen naar de Glazen Stad. De schrijfwijzen ‘glazenkast’ en ‘glazendak’ kunnen discussies ontketenen. Zo is mijn glazen kast tevens een glazenkast. Hij was in gedachten verzonken. Een zakkenwasser hoeft niet per se in de verpleging te werken. Het GLB is het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Glibberen is herhaaldelijk uitglijden op een week-glad oppervlak. Wie spreekt er nou Globish? Roemrijker nagedachtenis geven we weer met gloriosae memoriae, de afkorting Glor. Mem. staat voor Gloriosae Memoriae = ter roemrijker nagedachtenis (ook: G.M.). Een gluntuttel is een lammeling. Raar, GB heeft ook glycemie voor glykemie. De GMT is de Greenwich Mean Time, de WET, de
W
est-Europese tijd. De GMD is de munteenheid dalasi van Gambia. En een GmbH is een Gemeinschaft mit beschränkter Haftung (vgl. bv).

 
 

zondag 9 februari 2020

1825 Dictee zondag 09-02-2020 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 088 RL √

Dictee - dictees [1825]

Wekelijkse dicteetest 088 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 588

1. Spreekwoord: een ……………, een ……………..
a. witte kerst                                   groene Pasen
b. witte Kerst                                  groene pasen
c. Witte Kerst                                 Groene Pasen

2. Kersenbrandewijn is ………. en kersenlikeur is ………...
a. kirsch                                       cherrybrandy
b. kirsj                                         sherrybrandy
c. kiers                                         cherrybrandy

3. Bij een ………… hoorde vaak een …………...
a. kermes d'été                               liefdadigheidsbazar
b. kermesse d'été                           liefdadigheidsbazaar
c. kermesse d'eté                           liefdadigheidsbazar

4. Kunnen …………… (mutsapen) elkaar op hun ……………
(achterste) geven? Ja.
a. keskedies                                     keskedi
b. keskedi's                                      keskedie
c. keskedies                                     keskedie

5. Ik ben lid van een genootschap van ………… en …………...
a. dicteegildenbroeders                        zusters
b. dicteegildebroeders                          -zusters
c. dicteegildebroeders                           zusters

6. Een ………….. is een spierscheuring en ……………… is een symbiose tussen hogere planten en zwammen.
a. myorrhexis                                        mycorriza
b. myorrexis                                          mycorrhiza
c. myorrhexis                                        mycorrhiza

7. Een ………… is een …………...
a. BSc                                         bachelor of science
b. BSC                                        Bachelor of Science
c. Bsc                                          Bachelor of science

8. Bij gewichtheffen worden ………… en ………… gebruikt.
a. kettelbells                               dumbbells
b. kettlebels                                dumbels
c. kettlebells                               dumbbells

9. Het was ………..., dus ……………
a. kiele kiele                               kantje boord
b. kielekiele                                kantje boord
c. kielekiele                                kantjeboord

10. Hij kon de ……………. jaloezie op zijn ……………
evenknie nauwelijks onderdrukken: nounou!
a. nauwverholen                        nauwverwante
b. nauw verholen                      nauw verwante
c. nauwverholen                       nauw verwante

Oplossingen [088]: zie hieronder.

----------------------------------------------------------------------------------------

Oplossingen [088]

1a 2a 3b 4b 5b 6c 7a 8c 9b 10c

Contact: leentfaarrein@gmail.com





1824 Dictee zondag 09 febr 2020 (1) dictee Negende Armoededictee Kruibeke 2020 √

Dictee - dictees [1824]

Negende Armoededictee Kruibeke 2020

Klein traktaat over de vélocipède
(auteur: Luc Devoldere, vrij naar Fieke Van [NL: van] der Gucht, in haar column “Taaltoestanden” op www.de-lage-landen.com)

1. We pedaleerden samen naar het werk. Het lief en ik. Twee velocipedisten. We trapten allebei tegen de wind in, met onze stadsfiets, onze manden gevuld met rugzak en handtas en ambachtelijke boterhammen met kaas. Terwijl ik iets gromde, ongetwijfeld iets erg opbeurends, kwam een twintiger me voorbijgesnord op een elektrische fiets. Nu kan ik het van een jagger (*) of vitalo (**) nog enigszins verdragen dat die een elektrisch duwtje in de rug krijgt, maar al wie jonger is dan ikzelf moet een stevige motivatie kunnen voorleggen. Voor ik de e-biker daarnaar kon vragen was de twintiger al [letters:] tien, twintig, dertig fietsers verder. 
* jagger – VD, dec 2019: jonge, actieve gepensioneerde – er werd dzjèh-guhr met g van goal voorgelezen. Correct, BE-informatie: ook een verwijzing naar Mick Jagger!
** vitalo – nog niet in wdb. Kwam bij een ‘prijsvraag’ in (NL) Trouw aan de orde als alternatief voor ‘yep’ (young elderly person).

2. “Zie mij hier toch afzien op mijn mechanische fiets”, snauwde ik, terwijl ik pedaalslag na pedaalslag voortpeddelde. “Niet zeggen!”, hapte het lief me toe, alsof hij zo het taalonheil kon afwimpelen. “Bij nader order rijden wij nog altijd op een fiets, zij op een e-bike. Zij (*) zijn de uitzonderingen, niet wij.“ 
* Ontbreken van 1 (op i) of 2 nadruktekens (op ij) werd niet fout gerekend. Werd wel met enige nadruk voorgelezen.

3. Hij had gelijk, bedacht ik. Had ik met mijn snauwerij een taalverandering in gang gezet? Zou ik met de mechanische fiets – de m-fiets (*) had ik hem in gedachte(n) (**) gedoopt als mooie tegenhanger voor de e-bike – een retroniem [VD 2018 – achteraf hernoemen van een begrip] uitgevonden hebben? 
* Niet in wdb., analogie met e-bike. 
** Er werd ‘gedachte’ voorgelezen, net als in alinea 5 ‘heette’, waar je ‘heetten’ op moest schrijven. GB heeft ‘in gedachte(n) houden’ allebei, VD heeft bijna overal ‘in gedachte(n)’. Conclusie: beide vormen zijn correct.

4. In tegenstelling tot de m-fiets verzon ik het woord retroniem (‘retroniem’) niet zelf: dat werd al gemunt door een Amerikaanse journalist in [cijfers:] 1980 toen ik nog geeneens volzinnen sprak. Het was de man namelijk opgevallen dat mensen plots hardcover gingen gebruiken om naar een boek met harde kaft te verwijzen, en wel sinds de introductie van boeken met zachte kaft. Tot voor het bestaan van de paperback, heette een hardcover nog gewoon book (*). Hardcover is dus een soort modern vintagewoord (**). 
* Duidelijk niet als ‘boek’ voorgelezen, maar wat vaag als ‘buhk’ of zoiets.
** Hier lijkt ‘vintage woord’ minder juist.

5. Het fenomeen van de retroniemen blijkt erg productief, niet alleen in het Engels, maar ook in het Nederlands. Tot de uitvinding van de dieseltreinen en elektrische treinen heetten de stoomtreinen nog gewoon treinen bijvoorbeeld. En meer recent duiken cisgender [VD 2018] (en zelfs cismannen en cisvrouwen (*)) op, woorden die het Nederlands aan het Engels ontleende en die verwijzen naar mannen en vrouwen bij wie de seksuele identiteit [evt toevoegen: wél] overeenstemt met hun biologische geslacht. Tot transgenders in het vizier kwamen, mensen die zich níét (**) identificeren met hun natuurlijke geslacht, bestond het woord cisgender (‘cisgender’) niet. 
* Beide nog niet in wdb. 
** Met (grote) nadruk voorgelezen; ontbreken van de nadruktekens werd niet fout gerekend.

 De rode alinea’s 6 en 7 zijn wegens de lengte van het dictee niet meer voorgelezen en telden dus niet mee.
6. Zal het met fiets dezelfde kant opgaan als met book [niet ‘boek’ voorlezen!], bedacht ik me, terwijl ik voorttrapte. In [cijfers:] 2018 had de helft van de verkochte fietsen al een elektrische aandrijving, had ik nog maar even eerder gelezen in de krant. Als die helft nu zou stijgen tot een flinke drie kwart [betekenis: drie vierde - in dat geval is driekwart ook goed, TH, Taaladvies!] en de mechanische fiets tegelijkertijd nog maar een weinig zou verkopen, zou dat dan de opmars van het retroniem m-fiets betekenen?

7. Voor ik de vraag kon voorleggen aan het lief, moest ik in de remmen, voor een speedpedelec – die gaat tot 45 [letters minder juist] kilometer per uur, nog sneller dan de e-bike die tot 25 [idem] gaat. Ik hield mijn commentaar voorlopig voor mezelf. Ik ben nog te zeer aan het woord fiets (‘fiets’) gehecht. 

8. Extra alinea voor eventuele gevallen van ex aequo.
Mevrouw speldde snel nog wat blingbling op de revers van haar
deux-pièces alvorens te gaan
nordic walken toen meneer met zijn harrypotterbrilletje godbetert vanuit een pico bello etablissement sms’te dat een ontwrichte financiële relatie hem acuut verplichtte om haar rollator op eBay (*) te verkopen. In- en intriest!

* Niet in wdb. Wel bv. in Grote Spellinggids VD 2005.
 


donderdag 6 februari 2020

1823 Dictee donderdag 06 feb 2020 (1) dictee Oefendictee feb 2020 (1) √

Dictee - dictees [1823]

Oefendictee feb 2020 (1)

1. Falsiteit is gewoon valsheid. Hij is nog familje van me. Dat fantaisistische verhaal is fantabuleus. De FAP, familiaire adenomateuze polyposis, kan leiden tot dikkedarmkanker. De infibulatie is de faraonische besnijdenis. Op de FAQ-lijst (veelgestelde vragen, frequently asked questions) stonden er nogal wat over de f.a.q. (handel: free at quay, franco aan wal). Mijn fardevoorraad is bijna op. Een farmahuis is een pharmaceutical. Met f.a.s. (handel) wordt free alongside ship, vrij langs boord (v.l.b.) bedoeld. Het FAS is het foetaal alcoholsyndroom. De fascisten- is de Hitlergroet. In BE is de FAST het fugitive active search team. Fasyong [fah-sjohng] is Chinese worst. Na de fatshaming draagt ze een fatkini. Geloof die fausse dévote (huichelaarster) vooral niet (geldt ook voor die faux dévot)! Mijn favo is Lionel Messi. Fawaka? Nou, met mij goed, hoor. FBO: Federatie van Betaaldvoetbalorganisaties.

2. De Fed is de Federal Reserve Board (VS). Een fissa is een feestje. Een fehlleistung is een verspreking of freudianisme. Gefeli: je krijgt een dikke of dikke vette feli van me: van harte gefeliciteerd! De felo de se pleegde felo de se. ‘Feminini generis’ is een feminiene woordgroep. Hij dichtte op zijn feniksvleugelen. Houd uit elkaar de ferro- (tweewaardig Fe) en ferrizouten (driewaardig). Met een gieter kun je fertigatie beoefenen. We gaan onze jarige opa fêteren. Bespreek de containerbegrippen TEU en FEU (twenty/forty feet equivalent units). Cruijff en Messi zijn few and far between. Boulevardjournalistiek vind je in een feuille de chou. Een kruising vanjewelste (van jewelste, van je welste): de fila brasileiro [oe]. De fil d'écosse is eigenlijk een Schotse draad. Je moet zoeken in dat gefilede bestand. Een fileet kun je niet eten (filmsla trouwens ook niet). Hij heeft een Filipijnse vrouw, een Filipino tot vrouw. Is een still, een filmfoto, hetzelfde als een cut?

3. Een filograaf is een lionhunter (en verzamelt autografen of -grammen). Een filosemiet is een Jodenvriend en een filou een schurk. Een fineliner [uitspraak] is een fijnlijner. Niet: nog is Polen niet verloren, maar finis Poloniae. De Firato is de Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Radiotoestellen en Technische Onderdelen. Een fishspa is een anti-eeltbad. Een fixedgearfiets is een fixie. Flerovium is ununquadium (114). Een fixeerstang zit in een cartotheeklade. Lekker, zo’n flammkuchen! Ze zitten op de noordelijke flank van de Mont Blanc. Hij betaalde met een flapje (flepje) van 50 euro. Je moet me geen flauwsies (flousjes) verkopen! Zijn jas was van flausch. Een kraamvrouw kan aan flegmasie (kraambeen) lijden. Een flibustier [ie] is een boekanier. Nieuwe flinksheid is nieuwflinksdenken.

4. Hij zou de pan uit flippen, zijn boosheid zou de pan uit rijzen. Een flitsmacht is een snelle-interventiemacht. Zij is seksueel fluïde. Met hfk wordt fluorkoolwaterstof aangeduid. Hij is drandus in de flutkunde. De Fluxus is een (zuiverende) kunststroming. De FME-CWM is de Federatie Metaal- en Elektrotechnische Industrie – Contactgroep van Werkgevers in de Metaalindustrie. Met fMRIfunctional magnetic resonance imaging – worden hersenscans gemaakt. Fo(hi) is de Chinese naam voor Boeddha. Het toppunt van fobie is fobofobie. Fomo: angst om iets te missen op internet of de sociale media. Ik fondu met een fonduepan. Een fondue bourguignonne is een vleesfondue. Een jpeg-bestand is in JPEG-formaat, een pdf-bestand in PDF-formaat en het DIN-formaat betreft een papierformaat volgens de Duitse industrienorm, dat is dus geen A0- of B6-formaat. For God's sake, om Gods wil, om ’s hemels wil, for heaven's sake: doe het niet! Formyl is een acrylgroep afgeleid van mierenzuur. De afkorting van folio recto is foro. En fovo folio verso.

5. Met fortniten wordt Fortnite spelen bedoeld. Fortran is een gedateerde programmeertaal: Formula Translation Language of Formula Translator. Forumen is zijn lust en zijn leven. Forza, Feyenoord! Oxidatieve fosforylering is een chemisch proces. Fotochromasie is kleurgevoeligheid. Een fouta is een hamamdoek. Dat bedrijf is fournisseur de la Cour. Wie forsie heeft, is forsig. Een fowrudoti [lett.: vogelpoep] is een plant. De man met het
fragiele-X-syndroom ging naar het project X-feest. Framboise lingerie is frambozenrood. Hij gaf zijn fout franchement toe. Dat ambt levert een leuk franje-inkomen op. De frankolijn hapte naar de marjolein. Fransijn was perkament. Van een freakshake (vgl. milkshake) word je dik. Freefighten is mixed martial arts beoefenen. Freekeh [uh] vind je in de Noord-Afrikaanse keuken. De Metro is een freesheet. Freerunning is parkour.


6. De freeze is een beweging bij het breakdancen. Bij vice anglais wordt vaak een French letter gebruikt. Ze loopt weer naar die freud. Fricot is eten. Een seksvriend is een friend with benefits (fuckbuddy). Lemma’s in VD (1 feb 2020) 388.049 (was 387.823). Elke huidige fronde is naar de Fronde (1643-1660) genoemd. De Frontbeweging was de Vlaamsgezinde politieke beweging tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het IJzerfront. De Frontpartij kwam daaruit voort. Eerst de frontogenese, dan de frontolyse. Vechten tegen de bierkaai is frustra Herculi. Het FSH is het follikelstimulerend hormoon. De ftd is de frontotemporale dementie. De FSME is de
F
rühsommer-Meningoenzephalitis, de tekenencefalitis. Fugue is zwerfdrang, in de psychiatrie is dissociatieve fugue de stoornis waarbij dissociatie, geheugenverlies en vluchtgedrag optreedt. De benaming van het runenalfabet (futhark) moet je wel goed uitspreken. Dit is een bank met fygitale diensten.


7. Gaandeweg en al werkende weg werd het duidelijk. Een gaatjestrui is een ajour trui of een ajourtrui. Gadodede [ie] is commelina, een lastig te bestrijden onkruid. Uit Chaos is Gaea [ook: Gaia] voortgekomen. Wij vinden onze dochter een gage d'amour. Galamboter is shea- of karitéboter. Fulldress is gala(kleding). Galmeisteen is kalamijnsteen. Help, ons 3,4,5-trihydroxybenzoëzuur (galluszuur) is op. Spreek goed uit: galoog. Galore is in overvloed. De galsteenziekte is de cholelithiase/is. Het paard sprong een gambade. Dat kostte drieëndertig Gambiaanse dalasi. In de gamellehut staat de gamellenvoorraad. Een gamin is een straat- of kwajongen (en vergeet de gamine niet!) Gammexaan of lindaan is een anti-insectenmiddel. Gamofobie is geen angst voor games, maar voor relaties. Een canossagang is die naar Canossa. Meergangendiners kan ik niet aan: een driegangenlunch is genoeg.

8. De gangmaker had een pacemaker. De ganneferij van de ganja (marihuana) bleef onopgemerkt. Ik wil paté en liefst pâté de foie gras. Zo’n ganzenneb kan heel wat verstouwen. De algoede ganzenvoet is de brave hendrik. Hier is de gapwedge nodig! Garbanzo's zijn kikkererwten. De garderobière leed aan gardnerella. Een garoeda was het rijdier voor de god Visjnoe. Garrotteren [aa, oh] is wurgen met een touw (of ijzeren band). Hou dat gassie in de gaten. Met een GAS-boete krijg je in BE een gemeentelijke administratieve sanctie. Hij heeft gegasjewijnd. Een gaslager heeft niks met vlees (vgl. gastang en gastank). Ingenieus, zo’n cng-motor (compressed natural gas). In die saus zat gastrique en ik kreeg daar gastrische koortsen van. De
gastro-oesofageale reflux is heel onplezierig. Nee, die gaswetten wil je niet kennen: die van Boyle en Gay-Lussac: pV = RT (voor één mol) en die van Van der Waals: (P+a/V2) * (V-b) = RT.