1805 Dictee donderdag 19 dec 2019 (1) dictee DC-dictee 2019 √

Dictee - dictees [1805]

DC-dictee 2019 (Emmen, Drenthe College, t.b.v. Het Glazen Huis)

Taalstrijd zorgt voor verbondenheid (auteur: Jannet Andries) 

1. 's Ochtends, voor aanvang van de doordeweekse lessen, arriveert conciërge Van Dalen per elektrische fiets als eerste op de locatie Ubbekingecamp [straatnaam, eigennaam]. Nadat hij de 30km-zone [ook: 30 kilometerzone, dertigkilometerzone] op gladheid heeft geïnspecteerd, vervolgt hij zout strooiend zijn metier. Carpoolend van heinde en ver betreden daarna diverse docenten uit het babyboomtijdperk het gebouw van Drenthe College. Op het onlangs verbrede parkeerterrein van de mbo-instelling staan hun oude vehikels geparkeerd, kleurrijk gemixt met hybride scooters van studenten.

2. Als de bel luidt, verspreidt de verzamelde menigte zich en wijdt men zich aan 21e-eeuwse (ook: 21ste-eeuwse of eenentwintigste-eeuwse) vaardigheden. Achteroverleunend besteedt de jeugd ongebreideld netflixend aandacht aan de les. Als plots de internetverbinding crasht, variëren de reacties. Het puberbrein van mbo'ers zoals managementassistenten of junior accountants (ook: junioraccountants) in spe, voor wie ICT-vaardigheden appeltje-eitje zijn, wordt opgeschrikt. De 60-jarige docent daarentegen denkt dan weemoedig terug aan het offline tijdperk, waarin de elektronische leeromgeving in het onderwijs nog niet bestond.

3. Sowieso raken steeds meer ouderen geïsoleerd, concludeert recent onderzoek van het Nationaal Ouderenfonds. Geënquêteerden geven massaal aan dat naast vergrote afhankelijkheid van internet tevens de fysieke afstand uitbreidt [beter: zich uitbreidt, wordt uitgebreid]. Vroeger werd nog weleens een oer-Hollands spelletje dammen gespeeld, tegenwoordig is zelfs in hun kangoeroewoningen het contact met de jeugd verwaterd tot WhatsApp, Facebook of Instagram. Maar vandaag wordt het tegendeel bewezen, als burgervader Van Oosterhout het geschreven dictee in jip-en-janneketaal, voorzien van enkele anglicismen, voordraagt.

4. Even niet belast met gemeentelijke beleidskwesties hoopt hij dat de deelnemers gezamenlijk zorgen voor een royale financiële bijdrage voor Het Glazen Huis [eigennaam] Emmen. Winnen is daarom van ondergeschikt belang, al geldt deze olympische gedachte waarschijnlijk niet voor elke docent op het podium. Vrees echter niet voor het eindresultaat, na de kerstvakantie is iedereen dit in 2020 allang weer vergeten ...

 
 

1804 Dictee zondag 15-12-2019 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 080 RL √

Dictee - dictees [1804]

Wekelijkse dicteetest 080 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 580

1. Een ...................... is een .............. keerkringsvogel.
a. faëton                          visetende
b. fa-eton                         vis etende
c. faëton                          vis etende

2. ............................., was me dat werken! .................., 't mocht wat!
a. Poeh poeh                               Phoe
b. Poehpoeh                                Phoe
c. Poehpoeh                                Phoeh

3. ....................... en ........................ zijn silent killers (een sluipende ziekte).
a. Koolmonoxyde                           Hepatitis B
b. Koolmonoxyde                           hepatitis B
c. Koolmonoxide                            hepatitis B

4. Met de ............................. wordt de bosbouw aangeduid en de ...................... is de laatste maand van het jaar.
a. silvycultuur                         sylvestermaand
b. silvicultuur                          silvestermaand
c. silvicultuur                          sylvestermaand

5. Haar .............................. werd overstemd door het ..............................
a. sirenengezang                                 sirenegeloei
b. sirenegezang                                   sirenegeloei
c. sirenengezang                                 sirenengeloei

6. De Afrikaanse ............................ is een ............................... (familie van ooievaars).
a. nimmer zat                                     tantalus
b. nimmerzat                                      tantalus
c. nimmer zat                                     Tantalus

7. In Vlaanderen is een ........................... een .......................... werkloze.
a. Tww'er                                  tewerk gestelde
b. Tww'er                                  te werk gestelde
c. tww'er                                   tewerkgestelde

8. Genietend van zijn ....................... (met shoarma) keek hij naar de gevederde ................... (grondlijster).
a. pittabroodje                              pitta's
b. pitabroodje                               pitta's
c. pitabroodje                               pita's

9. Het was een ....................... die .......................... als een dolkstoot in de rug.
a. speldenprik                           eruitzag
b. speldeprik                             eruitzag
c. speldeprik                             er uitzag

10. Van de .................... mag je nu eenmaal ........................ gedrag verwachten.
a. klerus                                  klerikaal
b. clerus                                  klerikaal
c. clerus                                  clericaal

Oplossingen [080]: zie hieronder.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Oplossingen [080]
1a 2b 3c 4b 5a 6b 7c 8b 9a 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com
 

1803 Dictee zaterdag 14 dec 2019 (1) dictee Oefendictee dec 2019 (4) √

Dictee - dictees [1803]

1. De Africus (A?) was de zuidwestenwind en de africano een bonte marmersoort. A friend in need is a friend indeed: in nood leer je je vrienden kennen. Donker Afrika is zwart Afrika of de Sub-Sahara. Egyptisch katoen heeft afritti. Niet elke zwarte Afrikaan is een
zwart-Afrikaan. Eb en vloed is een kwestie van af- en aanstromen. Desistement is afstand doen van een recht. Hier vindt de aan- en afvaart (af- en aanvaart) plaats. Een awzi is, jazeker, een afvalwaterzuiveringsinstallatie. Drukdoende [GB] met de afwasteil viel zijn afwasstijl op. Het afzeliahout heet ook apa of doussié. Het
pc-débouché was aanzienlijk. Een afgestelde heiligedag heet ook wel een afgezette dito. We namen – een one for the road! – een afzettertje, een afzakkertje. Een agaathoornslakje, je weet wel, is gewoon een ordinaire landslak.

2. Wijnflessen: halve fles 0,375, standaardfles 0,75, magnum 1,5, jerobeam (ook: dubbele magnum) 3, rehabeam 4,5, methusalem 6, salmanazar 9, balthasar 12, nebukadnezar 15, melchior 18 en souverain 26 liter. Een agaatroos is een Provençaalse provenceroos. Aga Khan is de titel van het hoofd van de nizari's. Een coil wordt in de bloedbaan gebracht. Met carezza wordt de coitus reservatus bedoeld. Zou er bij cold calling weleens wat verkocht worden? Een CDO is een collateralized debt obligation. Als je lekkere kippenroomsoep wil, bestel je gewoon agnèssorelsoep. Met de term aka [ee-kee-ee] wordt een alias (also known as) aangeduid. Toelichting, voor alle duidelijkheid: af- en aanvaren is volgens VD vertrekken en aankomen, af en aan (varen) is meer 'heen en weer' varen (en ook nog op dezelfde plaats). Van Kooten en De Bie bedachten professor Akkermans.

3. Een aki is in NL een overweg met een automatische knipperlichtinstallatie. Akkerzenegroen wordt ook koriskruid genoemd. Dat was in de oorlog een gevaarlijke uitspraak: "Oranje boven (al)". Het is daar een en al sodom en gomorra. Ik moet alaan aan je denken. Hij kwam toch, à la barbe (de) zijn gezondheid. Kwam die regering nu à la belge of à la flamande tot stand? Gij zult die taak in het zweet uws aanschijns – in sudore vultus tui – vervullen. Een zweetdoek is wel handig. Die groenten kun je à la nage – in eigen nat – koken. Is dat nou Frans of niet: à la seconde, à la minute? Amaas is kafferpokken of alastrim. De alatere [ee] is de volledige onderhandelingsbevoegdheid van een kardinaal-legaat. Ik vertaal 'à la tête du client' maar met 'met aanziens des persoons'. In Nederland wil het Rijk (de Staat) soms optreden als Vadertje Albedil. Moeder Theresa was albekend, alom bekend. Dat is erg wijs: albus in albis, wijs onder de wijzen. FAS: foetaal alcoholsyndroom.

4. In de aleenheid van het universum kan alleenheid een vexatoir probleem zijn. Het alene kan dan een uitkomst zijn. In computertaal kort je alfanumeriek af tot A/N. Een alfiz vind je in gebouwen in mudejarstijl. Bij een aliquis in omnibus, nullus in singulis = iemand die een beetje thuis is in alles, maar niets geheel beheerst, moet ik altijd denken aan een expert die steeds meer van steeds minder en ten slotte alles van niets weet en een manager die steeds meer van steeds minder en ten slotte niets van alles weet. Een hanenvoet is
pied-de-poule en een pied-de-mouche is een alineateken. Waar gebruik je alkydhars of -verf voor? Op de antieke manier is all'antica. Allee, alla, allons, laten we gaan. Hij vreest het alleen-zijn. Bij de computer is read-only alleen-lezen. Rijkdom is geen allehensje. Raar in VD: alles-in-éénpakket naast alles-in-1-pakket. Allottava is in de muziek een octaaf hoger uit te voeren. All'unisono is in de muziek op dezelfde toon. Rond de Alpentoppen zie je veel Alpentoerisme (via de Alpenpassen) en kijk je naar alpenherfsttijloos en alpenviooltje.

5. De alstroemeria is de incalelie. Het alt-right (alt-rechts) omvat alle groeperingen met extreemrechtse opvattingen. De hoorn van Amalthea is de hoorn des overvloeds. 'Nevel' en dus 'leven' zijn ambigrammen. Een âme de boue is een verachtelijk wezen. Haze heeft een hoog THC-gehalte. Ken je het Amortisatiesyndicaat? Heb jij de buttplugs (buttpluggen) gehaald? Koeswe [koes-wih] is anatto, bixine of orleaan. A.C. en An.C. = anno Christi. In Angelsaksische landen zie je vaak een anglicaanse kerk. Een anonymus in libro non edito, een ongenoemde in een niet-uitgegeven boek, die mag je toch wel N.N. noemen? Orexie is eetlust en anorexie is gebrek daaraan. De antapex staat diametraal tegenover de apex. De antifouling is een zekere coating op scheepshuiden en offshoreconstructies. Als je aan hyperacusis of hyperakoesie lijdt, is antigeluid een wondermiddel.

6. Een hebber(d) (hij is hebberig of hebzuchtig) is behept met hebberigheid en is een have en geen havenot. Maar let op: ome Gevert is dood, ome Hebbert leeft nog! Een gever vertolkt het geverschap als gulle of milde gever. En de Gever van alle goeds is God. Een APM is een antipersoneelsmijn [anti-personnel mine geeft alleen de leenvertaling weer]. Hij is een antiqua homo virtute ac fide: een man van ouderwetse deugd en trouw. Die tafel is duidelijk geantiquiseerd. Zij zijn antivaxers. Een antruwa [oe] eet je als groente. R.p. op telegrammen is: réponse payée, antwoord betaald. Anno kort je af tot A^o. Rare aanduiding, AOA voor de Angolese kwanza. Dat blijft een lastige: A.O.C. = appellation d'origine contrôlée. Een apatride is een staatloze, een dp, een displaced person. Hij was apetrots op zijn apestonede zoon.

7. In een regelmatige zeshoek met zijde 2a is het apothema a√3: reken maar (na)! Blijft lastig: appelgrijs en appelgrond. Een yacon is een appelwortel. Geapp is gewhapp of gewhatsapp. Appiekim, helemaal goed! Van succès d'estime kun je niet leven. Apporte, Bello! Hebben jullie ook geappparkeerd? De Aquilo is de noorden- of noordoostenwind (VD: hoofdletter?). Waar is dat goed voor, a cui bono, à quoi bon? Een a.r. is in NL een antirevolutionair [en in NL: ARP = AR]. Met Arabia felix wordt het schiereiland Arabië, het Arabische Schiereiland, aangeduid. Enne ... Arabia petraea is gebied van de Sinaï. ARALL is aramid reinforced aluminium laminate (dunne laagjes aluminium die onder hoge druk met aramide op elkaar zijn gelijmd). Vul aan: de aiq. is de ... Een AR-bril is een augmentedrealitybril. Arcana coelestia zijn hemelse geheimen, arcana imperii staatsgeheimen, arcana sacra heilige mysteries.

8. Een archie is in BE een (student) burgerlijk ingenieur-architect. Er hing daar een arendssneb aan de wand. Hij is bij de Arme Broeders van de H. Franciscus. Curieus, dat die schaaktweekamp via een armageddonpartij beslist moest worden. De tuin van Armida, een armidatuin, is een tovertuin. Wat moet je daar met die armoezaaier en zijn armoedje? Seksuele arousal [au] is dito opwinding. In de telecom kijken ze naar de arpu: average revenue per user. De luistervink luisterde met gespitste oren: arrectis auribus. Gelukkig hield het arrêt het tegen. L'art pour l'art, tja, dat is ars gratia artis, de kunst omwille van de kunst. Een artsenijboom is een jatropha. De florin is de Arubagulden. De asdic is het anti-submarine detection and investigation committee. Kan een asemmer asemen? Is dit wegdek van zoab [zeer open asfaltbeton]? In Midgard woonden de mensen (bij de Yggdrasil), in Asgard de Asen (en de Asinnen). Bij een asklepion heb je kuuroorden. Pas op voor de Asmodee, de huwelijksduivel!

 
 

1802 Dictee donderdag 12 dec 2019 (1) dictee Oefendictee dec 2019 (3) √

Dictee - dictees [1802]

Oefendictee dec 2019 (3)

1. De hashtag fungeert op socialemediasites zoals Twitter. De @ is het @-teken, at-teken, at-sign, apenstaartje, slinger-a, slingeraapje, aapje of apenklootje. Waar wij [resusfactor] 0 (nul) zeggen, zegt de dokter O [oo]. Een 0800-nummer is een groen nummer en een 0900-nummer is een service- of informatienummer. Met de nulmeting (0-meting) start een onderzoek. Dat louche zaakje is niet 18-karaats (achttienkaraats). Een seo is een structureel echoscopisch onderzoek (20 wekenecho, screeningsecho). De 7/7- en 24/24-service [uitspraak: 24 op 24] is ons handelsmerk. Wij zijn 24/7 [uitspraak: 24 7]. De 2 step betreft de muziek, de twostep de dans. De 30 kilometerzone [afgekort:
30km-zone] heet in BE: zone 30. Gebruik 80-grams papier (tachtiggramspapier). De Vlaamse 3V (Veilig Verkeer Vlaanderen) is in NL 3VO [Verenigde Verkeersveiligheidsorganisatie]. De aadlers vliegen je daar om de oren. Een zakat is een islamitische aalmoes. Schrijf
a-al-tolletje wel goed!

2. Aaltjesgallen zijn helminthocecidiën. Zijn aam stokte: hij was aamborstig. Worden er ook nu nog hagenpreken (predicatie in het open veld in de eerste tijd van de Hervorming) gehouden? Aambeien zijn hemorroïden. De vrachtauto's reden af en aan. Je mag er niet aankomen: pas op dat daar niets aan komt! Een Toledaan is een inwoner van Toledo. Aanaarding is remblai [déblai: uit te graven grond]. Afsluiten van een verzekering is recommandabel. Die winkel heeft een mooie kerstaanbieding. Aanbod creëert vraag, ook vice versa. Een aan-en-uitrelatie is dat een ledrelatie? Aangezichtspijn is trigeminusneuralgie. Je neemt wel de hele bups met den aankleve van dien over! De Aankondiging des Heren is Maria-Boodschap. Eerst de aanpikkelateur, dan de aanpikkeradeur. Het débouché is het afzetgebied, de markt.

3. Vergelijk touch (Engels), touche (aanraking, sjans, trompetstoot), touché (tw., treffer bij schermen, bal geraakt bij biljarten) touche-à-tout (bemoeial) en toucher (aanslag pianist, medisch: bijv. rectaal toucher). Dat aanslibsel is behoorlijk vei. Zitten daar ook sliptongetjes in? Tussen het spoor en het raccrochement zit het (r)accordement. Je zag de toestellen af- en aanvliegen. De AAT zijn de aan- en afvoertroepen. In BE is het AAP het assisterend academisch personeel. Door de aâren stroomt het bloed, aren kun je lezen. Een bataat is een zoete aardappel. Een aardbeienneus is een rhinophyma. Op de aardbei zat een aardbij. Een aardebaan is een aarden baan. Aardewerk is paardenwerk. De Midgardslang is de wereldslang Jormungandr. Ik ben gefrustreerd: a(a)rgh! Vanaf nu gaan we het gans aârs doen!

4. Volksopstanden: de Bokser(s)opstand (geheim genootschap China, 1900) en de Paasopstand (Ierland, 1916). Oproeren: Aansprekers- of Biddersoproer (Amsterdam, 1696), Aardappeloproer (Amsterdam, 1917), Bijltjesoproer (Amsterdam, 1787), Jordaanoproer (1934), Junioproer (Parijs, 1848), Pachtersoproer (1748), Palingoproer (Amsterdam, 1886), gevangenisoproer en vele andere (e.v.a.). Staking: de Februaristaking (1941, Amsterdam), een havenstaking en een mijnwerkersstaking. De AA. SS. zijn de Acta Sanctorum: Levens der Heiligen (uitgegeven sinds 1643). Er stond a.a.u.b. op: antwoord alstublieft. Het werd me ab acia et acu, in geuren en kleuren, uitgelegd. "De Abessijnse en haar abessijn" lijkt een ambigue uitspraak, maar het ging om een kat! De wielrenner reed en zat à bloc. Het ABM-verdrag gaat over anti-ballistic missiles, antiballistische raketten. Waar is hier het rokersabrietje? Ik wil graag pruimeneau-de-vie. Hij is een meester in abrupta. Of dat klopt? Ja, ik ben weer bij de a begonnen!

5. De piesemopsantee (wc) heeft zijn naam aan 'puis-je m'absenter?' te danken. Absit omen: even afkloppen! Het was een ongelijke strijd tussen absorbens en absorptief. Hij zwaaide met zijn abtsstaf. Van diep naar dieper: fotische zone (0 – 200 m), bathyale (200 – 3000), abyssale (3000 – 6000) en hadale (6000+). Let op: a.C. is ante Christum (voor Christus, v.C. of v.Chr.) en A.C. = anno Christi (na Christus, n.C. of n.Chr. – ook: appellation contrôlée – a.Chr.n = ante Christum natum = voor Christus' geboorte). De nieuwe CEO is al helemaal accepté. Acces vraag je aan haar vader, de accesstime is de toegangstijd (tot de computer). Een accident de parcours, is dat niet collateral damage [nevenschade]? Is een vrouwelijke accountant een accounttante? Een ACE-remmer is bedoeld tegen hoge bloeddruk (angiotensin converting enzyme). Een soixante-huitard is een achtenzestiger. Een ach(t)el is 1/8 hl. Een smaldeel is (ook) een pocketboek. De AMB was de Acht Meibeweging.

6. De Pacific is de Stille Oceaan (en de ACP-landen dus de
ACS-landen). Het acroamatische is ex-cathedraonderwijs: dat duldt geen tegenspraak. Ze zitten nog midden in hun acrobatentour door Spanje. Aceetamide, acrylamide, cyaanamide en lysergamide (lsd). De Act. zijn de Acta Apostolorum (Handelingen der Apostelen). Hard studeren is adammen of hengsten. Ze hebben hem ad assem, tot (op) de laatste cent, uitgekleed. A dato, a.d., van heden af. Wat is het verschil tussen ADD en DDD? Ad corpus is alles bij elkaar, somma sommarum of summa summarum. De adderringslang leeft in
Zuid-Europa en een beemdduizendknoop is een adderwortel. Zoals daar zijn de telefonade en de tamponnade. De Holocaust en genocide zijn deeds without a name. Naast de Franse en Pruisische Adelaar (Frankrijk, Pruisen) is er de dubbele Adelaar (Oostenrijk, Rusland). De adeliepinguïn leeft op Antarctica.

7. Ik bezit dat landgoed à demi. De adenoïden, dat is de adenoïde vegetatie. Van God alleen is a Deo solo. ADP is adenosinedifosfaat en ATP is adenosinetrifosfaat. Die sprint à deux was beslissend. De oproep van de muezzin is de adhan of azan. Bij een ad-hocoplossing wordt er ad hoc negotium gehandeld. Ad hunc locum (a.h.l.) is te dezer plaats, hoc loco (h.l.). Trouwens: h.l.s.e. = hoc loco sepultus est = op deze plaats ligt begraven ... De adi is de aanvaardbare dagelijkse inname (van bv. lachgas?) en de adh is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. En trouwens: het ADH is het (vochtvasthoudende) antidiuretisch hormoon. Op wisselbrieven vind je a di, adi is adieu (adios, vaarwel, ajuus, ajuussies) en a die is van de dag af. Neuroleptica leiden tot akathisie (letterlijke (!) draaikonterij). De spits beheerste de akka perfect.

8. Ad modum Minellii kan ik ook wel Latijn leren. De sans-papiers (zelfde mv.) bleek stateloos (staatloos) te zijn. Hij heeft het er goed van afgebracht. Er zijn nog achttien afdichttapes. Een afgedane zaak is een chose jugée, een judicata res. Een absolverend tentamen is afdoende. Een affaire (d'amour, ook: de coeur) is een liefdesgeschiedenis, net als een affairette. Affiliate marketing en een affiliatemarketingovereenkomst kunnen flink wat opleveren. Een affix is een prefix of een suffix (ww. suffigeren). In 'bloedmooi' is 'bloed' een affixoïde. Morgen is het een afgestelde heiligedag. Afgetobd keek hij naar de afgetopte boom. Je betaalt daar met afghani's. Hoe stel jij je de afgrond van het Niet voor? We nuttigen vandaag een takeawaymaaltijd. Een afikoman is een stuk matse. Afijn, de buit is (van) mijn. VD zegt het: afkappen is bijhakken. Een rehab is een ontwenningskliniek. Afko is wel een officiële afkorting, vero niet. Hij zou het niet afkunnen (aankunnen). De kerk is een aflaatplaats. Een aflaatkramer was een questeerder.

 

 
 

1801 Dictee dinsdag 10 dec 2019 (2) dictee Groot Dictee Rijssen-Holten 2019 √

Dictee - dictees [1801]

Groot Dictee Rijssen-Holten 2019

Puberbrein (auteur: Margreet Koster)

1. Het puberbrein is nog niet af: een geruststellende gedachte voor elke door de stress verfomfaaide ouder die weer eens verontrust     poolshoogte komt nemen in de schijnbaar improductieve leefomgeving van zoon- of dochterlief. Natuurlijk, het is slechts een fase.

2. Ooit komt er een moment dat je je deze periode herinnert als een liefdevolle, doch leerzame win-winsituatie op weg naar de adolescentie. Maar tegen die tijd loop je al niet meer briesend in het souterrain eerst tot tien te tellen alvorens je in actie komt. In de parallelle ruimte waar je puber bivakkeert, kun je nu immers niet meer dan wat halfslachtige pogingen ondernemen tot symptoombestrijding. In de hoop dat je kind vandaag nog in de stand-bymodus komt, hoor je jezelf brullen: "Douch op z'n minst!"

3. De hightechindustrie [klemtoon op 'hightech'] wint het veelal van het gezonde verstand, zeker bij onze tieners. De gedetailleerde tips en tricks van opvoedingsdeskundigen klinken geweldig: gezond eten, veel bewegen, op tijd naar bed, strenge 'schermtijd'. Mooie theorie, maar hoe krijg je je zoon of dochter aan de voedzame papaja's? De moedermaffia weet het al sinds de geboorte: kinderen moet je van jongs af aan het goede voorbeeld geven, dan zullen ze jouw gezonde levensstijl vanzelf gaan na-apen en dat klassikaal uitdragen. Als een ware toetsenbordterriër speur je het internet af naar gezonde recepten, wanhopig asterisken plaatsend bij elk interessant item. Maar terwijl jij je – als modern rolmodel dat graag het zenboeddhisme aanhangt – een ongeluk loopt te tai-chiën en vervolgens een biologische barbecue met dito uit te delen goodiebag organiseert, ligt je puber lamlendig op de bank met als enige zorg de hoeveelheid munitie tijdens het fortniten. De gemiddelde puber komt allang niet meer de eengezinswoning uit voor een marshmallow bij het kampvuur.

4. Misschien is onze eigen leeftijd toch wel een nadeel? Vroeger kregen mensen kinderen op hun twintigste. Nu zitten we als ouders in de menopauze of midlifecrisis tegen de tijd dat onze schattige hummeltjes breedgeschouderde dwarse pubers zijn.

5. De Hersenstichting heeft het uitgezocht: ouders zijn er om uitentreuren grenzen te stellen en bij te sturen, want de jongelui voelen minder remmingen en zoeken de risico's op. Ze zijn beïnvloedbaar door vrienden, kunnen zomaar veranderen in avondmensen en daar kunnen ze niets aan doen. Het hersengedeelte voor abstract denken, weloverwogen keuzes maken en consequenties van beslissingen overzien is nog niet aan de beurt qua ontwikkeling. Opvoedspecialisten adviseren om positief gedrag te belonen en de toekomstige bollebozen kennis te laten maken met nieuwe sporten en hobby's. En dan niet op z'n janboerenfluitjes, want het is 'use it or lose it'. Als je er niet in je kindertijd aan begint, wordt het wel heel ingewikkeld om later nog een dronepiloot, raketgeleerde, 3D-printengineer of cyberpreneur te worden.

6. De pubers willen dus wél geservicet worden. Help ze bij het plannen en organiseren, want hoe stoer ze ook zijn, ze kunnen niet multitasken. Een strenge, liefdevolle opvoeding schijnt het toverrecept te zijn. Kruip dus in de rol van masochist, negeer je opvliegers en wees geduldig.

7. Tot zover de feiten. Als ouder voel je je meestal ernstig tekortschieten, want jouw goedbedoelde, maar veelal incrementele beleid, nodigt niet echt uit tot een slametan [in Indië door gebed voorafgegane maaltijd bij een dankfeest]. Zit het geheim in de
een-op-eencontacten? Heeft jouw puber juist behoefte aan exclusieve aandacht als hij zijn geodriehoek door de keuken smijt? Heeft die woede-uitbarsting vanwege een storing in het wifinetwerk te maken met het feit dat deze jongere zijn wiskundeproefwerk vergat te plannen?

8. De geleerden zijn het er vast niet over eens. Puberouders van Nederland: houd vol! Het is slechts een fase. NB Na dubbelpunt altijd kleine letter!

 
 

1800 Dictee dinsdag 10 dec 2019 (1) dictee Jeugddictee Rijssen-Holten 2019 √

Dictee - dictees [1800]

Jeugddictee Rijssen-Holten 2019

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

Coole ouders (auteur: Margreet Koster)

1. Ouders zijn soms best rare wezens. Kinderen ergeren zich steeds meer aan het smartphonegebruik van hun vader en/of moeder. De opvoeders doen ongetwijfeld hun best om cool, bij de tijd en hip te blijven, maar dat vergt nog enige inspanning.

2. Heb je weleens gelet op hoe ze hun mobiel precies gebruiken? Nou, zó dus: met één hand houden ze het apparaat vast en met de andere tikken ze een berichtje. En niet zelden hebben ze daar een leesbrilletje bij nodig.

3. Nog zoiets: heeft jouw moeder ook zo'n onhandig telefoonhoesje bomvol pasjes, geld en bonnetjes, zodat het lijkt op een halve portemonnee?

4. Sommige ouders proberen echt bij te blijven en doen absoluut hun best, maar stellen tegelijk de meest absurde vragen, zoals: "Hoe kan ik een foto liken als ik wil instagrammen?".

5. Wat bepaalde vaders en moeders ook graag doen is een recordhoeveelheid aan zweverige     quotes over het leven delen. Of nog erger: lelijke foto's van hun kinderen op Facebook plaatsen. Je weet wel, dat is dat online     bejaardenplatform [klemtoon op 'bejaarden']. En er zijn zelfs vaders en moeders die nog prehistorische spelletjes als Candycrush of Wordfeud spelen.

6. Misschien hebben je grootouders ook een tablet om de actuele benzineprijzen te checken of om op te zoeken waar je de goedkoopste contactlenzen koopt. Sommige oma's mailen gigantische hoeveelheden foto's naar hun verbaasde kleinkinderen, maar snappen niet dat dat te complex is voor hun internetprovider.

7. Het aantal apps op de telefoon van de gemiddelde ouder is trouwens immens. Een chaos aan nutteloze informatie die nooit opgeschoond wordt. En maar klagen dat ze geen opslagcapaciteit meer hebben.

8. Het allerallerergste, en daar krijgen jullie binnenkort mee te maken: vanaf de middelbare school stalken je ouders je pas écht. Op schoolapps – zoals 'Magister' of 'Somtoday' – volgen ze je cijfers en lesrooster. Dat lijkt gemakkelijk. Maar ze weten nog eerder dat je een onvoldoende hebt dan jijzelf en zien op Snapchat waar je bent. Dus: wees gewaarschuwd en bereid je voor!

 
 

1799 Dictee maandag 09 dec 2019 dictee Oefendictee dec 2019 (2) √

Dictee - dictees [1799]

Oefendictee dec 2019 (2)

1. Genietend van zijn pitabroodje (met shoarma) keek hij naar de gevederde pitta's (grondlijster) en dacht: die lijdt niet aan psittacosis (psittacose, de papegaaienziekte). Hij had echter liever pitaja (ook: pitahaja, drakenvrucht) gehad, die eetbare sappige vrucht van een zekere, gelijknamige cactus. Het woord 'moelleux' [mwèh-leu] wordt vaak fout geschreven. Pentatonische muziek [pentatoniek] heeft slechts vijf tonen per octaaf (de vijf zwarte toetsen op de piano). De cougar, op vakantie in Italië, zag wel iets in die papagallo. De rijstijd van dat pannenkoekenmeel viel tegen: meer dan 12 minuten! Met *sex*: geweldsexplosie, groepsexpositie, grootambtenaarsexamen, in puncto sexti = in puncto puncto: m.b.t. het zesde gebod (gij zult niet echtbreken), in sexualibus = wat de seksualiteit betreft, les extrêmes se touchent: de uitersten raken elkaar, kermisexploitant, kandidaatsexamen (kandjes) en handelsexpeditie.

2. Verder: links-extreem (etc.), middenstandsexamen, gasexportbedrijf, bloed(je)sexy, drugsexces, seksexces (!), spelersexodus, Marsexpeditie, pancreasextract, persexcursie, qui s'excuse, s'accuse = wie zich verontschuldigt, bekent daardoor juist dat hij schuldig is, radiosextant, rechts-extreem (etc.), safe sex (en safesexcampagne), scheepsexpert, seksextensie (!), sexagesima, sexappeal, sexies = (onder) lid 6, sex on the beach (zekere cocktail), sext (zesde toon of seksueel getinte boodschap), sextant en Sextant (sterrenbeeld), sextern (katern van 6 bladen), sextet, sextiel (in sterrenkunde), sextiljard, sextiljoen, sexting (versturen van seksueel getinte boodschappen), sexto (ten zesde), sextool (muziekfiguur), sextortion (internetafpersing met naaktfoto's, etc.), staatsexamen, strijksextet, surnumerairsexamen (boventallige bij de posterijen), uterusextirpatie (baarmoeder, hysterectomie), tennisexpert, vleesextract, godsdienstextremisme en jazzsextet.

3. Met *seks* (selectie): seksattractantia (feromonen), sekscapade, seksfeest, seksexces (!), seksegebonden, sekskompaan, netseks, sekspaleis, sekscontact, sekseneutraal, seksist, seksisme, seksloos, sekspop, seksshop, seksscène, gayseks, holebiseks, sekssensatie, seksslavin, seksspeeltje, sekstoy, seksualiteit, seksval (voor insecten), sm-seks, snackseks, tirolerseks, transseksueel, trioseks, tryseksualiteit, überseksueel, uniseks, seksshow, sekssite, seksweigeraar, sekszaak, vanilleseks, verseksen, webseks en werk-, wraak- en wurgseks. Daar ben je dan weer, krullenbol steilhaar! Die marseillezeep is van olijfolie gemaakt. Ongegeneerd gênant, als je je sans gêne moet generen. Wie kent de Marseillaise nog? U toch?

4. Zoeken op *ç* in GB levert op: reçu, maçon, aperçu, façade, garçon, açaibes, cachaça, curaçao [drank], Curaçaos, Française, façadisme [bij nieuwbouw oude voorgevel behouden], maçonniek, Provençaal, bagagereçu, commerçant, façadebouw, remplaçant, Brabançonne, Provençaals, Curaçaoënaar, façadepolitiek, potemkinfaçade, salade niçoise en Provençaalse kruiden. Bij VD lukt dat niet: VD kijkt bij 'zoeken' niet naar diakritische en andere tekens! Een face-à-main is een handbril voor dames, een lorgnet aan een handvat. Geef mij maar face to face en een face-to-facevergadering [met face to face vergaderen], vergelijk vis-à-vis en vis-à-visbijeenkomst. Het klantenrelatiebeheer heet in goed Nederlands customer relationship management (crm). Een c.r.m. is een candidatus (reverendi) ministerii, kandidaat tot het eerwaardig ambt (kandidaat-predikant), vergelijk cand. min., c.m. In NL is CRM historisch het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. CRMH staat in NL historisch voor de Centrale Raad voor de Milieuhygiëne.

5. Zo'n c.r.m. hoopt uiteindelijk D.V. (Deo volente, als God het wil) of V.D. (volente Deo) een V.D.M. (verbi divini minister, bedienaar van Gods Woord (predikant), ook: bedienaar des goddelijken Woords) te worden. De Taaladviesdienst opteert voor de schrijfwijzen doe-normaalcontract en pak-meegewoonte. Op *croche*: compliment à crochet (met boemerangbedoeling), croche (achtste noot – zou achtstennoot ook kunnen?), double croche (1/16 noot, zestiende noot, zestiendennoot? – vergelijk: zesachtstenmaat), crochet (haakwerk), crocheteren (BE, spreektaal: haken), macrocheilie (medisch: vergroting van een of beide lippen), microchemie (met microscoop), raccrochement (klein spoorwegemplacement op een industrieterrein, aangelegd voor rekening van de gebruiker), sucrochemie (suiker) en topomicrochemie = histochemie (stoffen in weefsels). Velcro komt van velours + crochet. Ook croquet is van crochet afgeleid. Striatie is het gestreept zijn.

6. Is hij een buitengewoon dienstverlener of een buitengewonedienstverlener? Hij is een oudekoeienverteller oftewel een oude-koeien-uit-de-sloot-halenverteller [BE: gracht]. Met oud en nieuw zal de oud-en-nieuwschade weer groot zijn. De zorilla verbleef onder de zilverspar. Met *scs*': cd-speler = compactdiscspeler (vgl. compact disc = cd), gsc's zijn groenestroomcertificaten en ik heb een aantal md's = minidiscs [GB ook: k]. Die gemeentelijkeontvangersbaan is hem op het lijf geschreven. Met *csc*: het postdocschap, plasticscheiding en tbc-screening [GB ook: gothicscene]. De bestuurder van de XXL-truck droeg een extra extra extra large T-shirt, de bijrijder een XXXS-T-shirt. Don Quichot, el caballero de la triste figura, was bij absentie van Sancho Panza taciti, soli, sanza compagnia: zwijgend, eenzaam en zonder geleide. In Indië was een 'edeleer' een 'Edele Heer' (E.H. = Eerwaarde Heer)

7. De hartree is de atomaire eenheid van energie, ongeveer 4,360 × 10^-18 joule (symbool: E_h). De beginnende goochelaar vertoonde de grote uitdovingstruc. Hij putte daarbij weer uit zijn nog kleine trukendoos. Wie won de Nobelprijs voor de Natuurkunde? Natuurkunde is fysica. De actio in distans is de werking op afstand. De AE is de astronomische eenheid (pakweg honderdvijftig miljoen kilometer). De Ah is de historische eenheid ampère-uur. De ata was historisch de atmosfeer absoluut, de atm de atmosfeer (nu: pascal) en de ato de atmosfeer overdruk. De B is de bel en de Bd de baud. De Bft is de beaufort en de Bq de becquerel. De geisslerse buis is de voorloper van de gasontladingslamp. Wat is het golf-deeltjedualisme? een HK is een hefnerkaars (een oude eenheid van lichtsterkte). Met lm wordt de lumen aangeduid en met lx de lux. De Pas is de pascalseconde (een eenheid van viscositeit).

8. De vis viva is de kinetische kracht. Geluk is wat chemie in de hersens, het verdwijnt. Ze vormen een bipiramidesamenstel. De calx is een poedervormig residu. Een daniellelement levert 1,1 volt (V) spanning. Is dat zuur een-, twee- of meerbasisch? Bekende stoffen zijn ethyleendiaminetetra-azijnzuur (EDTA) en ethyleenglycolmonomethylether, een veelgebruikt oplosmiddel: CH₃OCH₂CH₂OH. Bekende dicteewoorden zijn fehlingsreagens en fischer-tropschsynthese. De gaswet van Boyle en Gay-Lussac luidt: pV = RT en die van Van der Waals: (P+a/V²) * (V‑b) = RT. Hyosciamine is een alkaloïde uit planten van de nachtschadefamilie. Met kevlar wordt de aramidevezel van een bepaald merk bedoeld. Kwik-I- en -II-chloride heten respectievelijk kalomel (Hg₂Cl₂) en sublimaat (HgCl₂). Het leclanché-element is een zekere batterij. MDMA is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy, afko: xtc). Chloor is een niet-metaal. Oxystaal is geoxideerd ruw ijzer. NB Een sexcuus is een reden om geen seks te hoeven hebben. Sekssomnambulisme lijkt op slaapwandelen. Maar in plaats van uit bed te stappen, probeert de persoon seks te hebben met de bedgenoot, zonder dat hij dat zelf weet. Op het eerste gezicht lijkt het misschien een onschuldige kwaal, maar volgens onderzoekers kan 'slaapvrijen' leiden tot relatieproblemen en zelfs tot juridische procedures.