Dictee - dictees [1774]
1774 Dictee maandag 18 november 2019 (2) dictee Oefendictee november
2019 (2)
Oefendictee nov 2019 (2)
1. Een helicopterview
is een helikoptervisie, maar een helikopter heeft wel een helikoptercrew:
snapt u het? En weet u al wat een octokopter [8 rotoren] en
een quadcopter zijn? De voorlezer uit de Thora
heeft een jad [aanwijsstok] in zijn jat. Hashi
zijn Japanse eetstokjes. Hij behoort tot de doorgewinterde he's. Zij zweert bij
homeopathica. De hoogtezonnenstraling kan natuurlijk nooit de authentieke
zonnestraling vervangen. Weinig woorden op medeklinker + 'zer' [VD]: (de nacht van)
Schmelzer, mamzer (joden: ongeoorloofd kind,
kwajongen – vermamsen = verraden), cisterciënzer, cluniacenzer, glanzer
(arbeider), gonzer (hor),
Kretenzer, *begrenzer, premonstratenzer, schranzer, veinzer, met harzers worden
Harzer kanaries bedoeld, ausputzer, kiebitzer, spritzer, buzzer en jazzer. Rest
met *ser (:-)).
2. Inenen werd ik gewaar dat we in enen uit moesten
rukken. Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig: intellegenti
pauca. Een isteken is met symbolen een =-teken. Insidieus = gemeen, venijnig,
invidieus [niet in wdb.] = afgunstig,
benijdend. Benijdenswaardig is invidiae capax en het argumentum invidiam = een
argument waarbij wordt gespeculeerd op afgunst of lage hartstochten. Wat de
eerdergenoemde he's betreft: dat zijn dus geen janetten (jeanetten). Jeu-de-boult hij echt regelmatig? Er
staat kip tikka masala op het menu. De taka is
de munteenheid van Bangladesh (BDT). Op Kol Nidree/ei wordt de kol-nidree/eitekst
uitgesproken. Een capuchon draag je, een cabochon ook: dat is een halfronde
slijpvorm van edelstenen. Kimbrisch slaat op een
Germaanse volksstam [de
Kimbren], het Kymrisch [niet in wdb.] is de taal Welsh:
alfabetisch: i/y en G/W!
Dan heb je ook nog Rotwelsch en Kimmerisch [de
Kimmeriërs woonden tussen Donau en Don].
3. Dat is Chinees, Latijn, koeterwaals, Luikerwaals,
algebra, hogere wiskunde, niets, te duur, een raadsel voor mij. De lijst wordt
steeds langer: een lhbtqia'er is een lesbienne, homo, biseksueel, transgender,
queer, interseks
of aseksueel. Een lebaal,
een dikke paling wordt in plakken gesneden. Een Lombard of Lombardijer (en ook een Lombaardse) komt uit Lombardijse of
Lombardische streken. En lombaards = lombards: bonen, hoen, vrouw [die is plomp]. Een lombard is een pandhuishouder
en hanteert lombardtarieven en -rente. Een lombarde = een eenvoudige,
niet-gebroken sierletter in middeleeuwse handschriften, uit de tijd voor het gotisch
schrift. (De plaats van) de Engelse effectenbeurs
is Lombard Street. De Boheemse broeders waren de hernhutters (ze aten vaak een hernhuttertje); de Loutere
Broeders vormden een school van islamitische filosofen (10e eeuw). De löylyyoungadult deed zijn werkgoed aan.
4. Een babyyell? Dat was toch gewoon janken en
jengelen, huiliehuilie doen? Een middelbareschoolleerling is een middelbare
scholier. Een colaplant is een kola(boom). Een
compel is een aanmaning. We aten vis (kwikwi) en
kregen als lekkers (zoete) kweekwee toe. Mijn geld is op, gelukkig heb ik mijn
magotje [spaarvarken] nog. Hij heeft zijn
maîtresse gemaitriseerd. We zullen malkander geen Liezebet heten. Moeilijk
samen te stellen, makkelijk te schrijven: makartboeket. De mamzel moest op de mamzer passen. We hebben een
mooi manihotje geplant. Lekker bij een pizza Margherita, zo'n margarita! De
marshallers vind je op een vliegveld. Om het bloempotje zat een cache-potje [papieren omhulsel, sierpot] met een marte/ikootje [aap] erop
afgebeeld. Met zijn matelotje [ronde strooien hoed]
op genoot hij van de matelote [BE: stoofschotel van
vis in wijn].
5. Raar, dat er bij maxi-jurk sprake is van
klinkerbotsing: de j is immers geen klinker * ... Let op: u krijgt nog een
bevestigings-e-mail! Een miek is een microscoop en een mike is een microfoon. Een
montagnarde is een bergbewoonster. Met de minuut ging ik meer twijfelen:
schrijf je minuscuul en minutieus nou echt zo? Quod ita (zie lemma 'ita est': zo is het). Met CF wordt de cystic fibrosis, taaislijmziekte,
muco, mucoviscidose aangeduid. Dat hebbeding is een must-have **. In de musichall
werd een musical opgevoerd. Na de Golf van Biskaje volgde het Nauw van Calais. Die ex-New Yorkse burgemeester gaat nu voor president. De term voor steniging is
lapidatie. Je doet toch geen lavas op de lavash? Een loerah is een kepala
kampong, toch? Myologie is de leer van de spieren, myiologie de leer van
vliegen en muggen [zelfde uitspraak!]. Montagne
russe is vla met biscuit, charlotte-russe is roomijspudding met biscuit. Muay-thaiboksen
is een harde vechtsport.
* Aanvulling: de Technische Handleiding is hier (wel)
duidelijk over!
** In VD ook: must-see,
must-carry, etc. GB heeft o.a. mustcarryverplichting: daar lijkt een streepje
te ontbreken. 2020: doorgegeven!
6. Wat is eigenlijk het verschil tussen een wannahave
en een
must-have? Juist: het streepje! Ethiopië heeft de birr (ETB), Eritrea heeft de
nakfa (ERN), na 1997. Er
zijn wel nee-nee-, nee-ja- en
ja-nee-, maar kennelijk geen ja-jastickers. Hij was in
ongenâ gevallen, maar is nu weer in genâ aangenomen. Als ik panisch word, moet
ik aan Pan denken. De pechakucha was
overduidelijk en superovertuigend (Japan, 20 dia's,
20 s elk). Zo'n aandoening is passager (zjee
– medisch: voorbijgaand), het is een passagère aangelegenheid. In de
farmaceutica is pyrrool gewoon azool (pyrazool is
een chemische verbinding). Ook een peronist kan best een pyrronist zijn.
We beleefden een prima de luxe vakantie. Er werd door de regie al gecued, toen
de acteurs nog gequeued stonden. De rayonante gotiek is de gothique rayonnant. De
munt van Maleisië (Engels: Malaysia) is de ringgit (MYR), die van Myanmar de kyat [tsjaht] (MMK). Is
dat wel oorbaar (kies)? Al heel lang fout in
mijn lijst: pakoeli met e!
7. Geelhart(hout) dus. We lagen voor pampus (drank) en we zaten voor pampus (eten) en ons pampusjacht lag (het was heel lang geleden) voor Pampus. Bij het
schrijven van 'pandemonium' kun je het beste aan een demon denken. Een papper
vreet en een pappert zuipt. Papillotten – gekroesd
stukje papier dat men om het been van koteletten enz. doet – doen me denken aan
de Franse term 'en papillote'. De Papoease
bevolking, dat is Papoea's bevolking. De munt aldaar is trouwens de PGK (van Papoea-Nieuw-Guinea: de kina). Het Parisch
marmer komt van Paros, de parisappel van Paris. De Heilige Maagd is de maagd
Maria, de Moeder Gods. Een pawpaw [au] is een roomappel. In Engeland kun je 20 pence
met 20 penny's betalen. Waar is dat peridotje gebleven? Na het offeren volgde
een persadtraktatie.
8. OSAS is het obstructief slaapapneusyndroom. Ik werd
er kierewiet van: mijn pen was pierewiet. Bij het pierewaaien namen we een
pierenverschrikker (borrel). Voorheen kon je
echt nog geen pinokkioneus hebben [toen: cch]. Is dat
een contradictio in terminis: poepchic, op zich een poepchique uitdrukking? Ook
jij hebt één urethra en twee ureters. Probeer niet om die pot-au-feu in een pot
à feu te stoppen! Je kunt natuurlijk wel al je pots-de-vin
in enkele pots de chambre bewaren. Eigenlijk
moet je in een dictee push-upbehaatje schrijven (of
nog beter: push-upbustehoudertje). Hij eiste pronte betaling. Duurt zo'n quart
d'heure de Rabelais – ook gevoelsmatig – even lang als de 15 minutes of fame? Gaan
jullie naar Spanje? Quién sabe! De CHF is de
Zwitserse [Confoederatio Helvetica – CH op
Zwitserse auto's] frank. De banlieusards
leven als randstedelingen in hun randstad. Die oudeklareclub grossiert in recht
op-en-neers (-neren). Een reveillon is een
nachtelijk feestmaal, een reveil een opleving – denk aan het Reveil van 1830:
vernieuwing godsdienstig leven – en je kunt de reveille blazen.
