Dictee - dictees [1737]
BeNeDictee 2019-08
Getallenraadsel
(auteur: Dian van Gelder)
De 82
woorden in rood
en vet waren de invulwoorden, de 8 woorden in groen en vet waren
shoot-outwoorden voor een eventuele
shoot-out. Blauw
is toelichting en/of commentaar.
1. Nadat
we in een-twee-drie [BE: snel, meteen] waren gevierendeeld [heftig, hoor] en na veel vijven en zessen in een
ufootje waren opgestegen naar de zevende hemel en vervolgens in een achtbaan terug
naar de aarde roetsjten, om te beginnen met ons negende leven, waarbij we
plechtig beloofden om ons dit keer wel aan de tien geboden te houden, waarbij spuit elf
als modder gaf dat we ons zouden verdiepen in de schrijfwijze van getallen en
de eventueel bijbehorende eenheden.
2. Worden
in dictees getallen, symbolen en afkortingen veelal vermeden, dan gaan we dat nu
toch even heel anders doen.
3. Angsten moeten dan wel overwonnen worden. We raadplegen
de Didachè
en de didascalia
met de leer der twaalf apostelen. Gelukkig hebben wij geen paraskevidekatria- [ziekelijke angst voor vrijdag de 13e] of
triskaidekafobie [ziekelijke angst voor 13, het
ongeluksgetal]. En komen Satan en de antichrist met het getal 666 van
het Beest op de proppen, dan weten we ook de (4) hexakosioihexekontahexafobie [ziekelijke
vrees voor het getal 666] af te weren.
4. Ons startpunt
wordt de 'Technische Handleiding, Regels voor de officiële spelling van het
Nederlands, oktober 2016', een uitgave van de Commissie Spelling van de
Taalunie. De Technische Handleiding is uitgebreider en verantwoordt meer
spellingkeuzes dan de Leidraad, zodat die vooral wordt gebruikt door
specialisten.
5. Hoofdstuk
6 daarvan (Getallen) is weliswaar geheel aan getallen gewijd, echter naar mijn idee zijn
de sprookjes van 1001 nacht [VD, ook: duizend-en-een nacht. Duizend-en-een-nacht is fout: dat is al een verzameling
sprookjes, en dan mag er geen 'sprookjes' meer voor] voor duizend-en-een vragen
[heel veel] met
duizend-en-een
[duizend (en) een is hier beslist fout: in web
1.001 is 1.001 een volgordeaanduiding als in web 2.0, MS-DOS 4.23 en de
programmeertaal XYZ, versie 2.73 = beslist niet de 273e versie! – dit hier
heeft dus niks te maken met het getal 1.001 = duizend (en) een, maar is (ook)
gewoon heel veel: duizend-en-een dus]
web 1.001-toepassingen nog van een
te eenvoudig niveau voor specialisten.
6. In
hoofdstuk 8 (Complexe woorden) wordt het spannender. Tezamen met een aantal
taaladviezen van zowel de Taalunie als Onze Taal en enkele schitterende
specifieke orthografische adviezen, hebben we alles voorhanden om voor dit
dictee het BeNeDictee-keurmerk
[eigennaam, verkorting met hoofdletter, dus
streepje] te verkrijgen.
7. Op
zolder vond ik bovendien het 'BINAS Informatieboek vwo-havo voor het onderwijs
in de natuurwetenschappen', met een veelheid aan combinaties van getallen met
eenheden binnen de SI-conventies [Système
International: m, kg, s, A, etc.]. Voor zover er verschillen met
technische teksten kunnen zijn, houden wij in dit dictee natuurlijk de
schrijfwijze van de onlineversies van het Groene Boekje en Van Dale aan.
8. We
bestuderen de definities van het getal van Avogadro, het hellmann- [maat
voor de strengheid van winters], het mersenne- [macht
van 2 minus 1, 2n – 1 dus voor n = 1, 2, 3, 4, 5 wordt dat: 1, 3, 7,
15, 31, etc.] en het ludolfiaans getal [pi
= 3,14159265358979...]. Ampèresecondemetingen [= coulomb - begin zin!] rekenen we om naar (14) attocoulombtjes [atto = 10^-18 en de uitspraak is 'koe-lohn', vandaar die
t]. We voeren de statistische student-t-toets [toetsen of een verdeling normaal is] uit. Scheikundige
proeven doen we met capsanthine, een rode kleurstof, onder het E-nummer E101
gewonnen uit rode paprika en met (17) dodecacarbonyltriruthenium. Van
atoomnummer 47 zilver noteren we het bijbehorende symbool: Ag.
9. We
hebben vreselijk ons best gedaan en dus worden we niet als een 18-minner
[spatiewoord 18 min of 18- + afleiding: 18-minner
of 18-'er – net als 65+'er] uit de (20) generatie nix [ook:
generatie X, geboren in de jaren 1990] na een 1-op-1-gesprek [ook: een-op-eengesprek] en 360 gradenfeedback [evt. 3600-feedback]
met de 2-in-1-leraar
[evt. twee-in-eenleraar] de klas uit
gestuurd. Tijd voor
(24) Chrysostomos, het in België op middelbare scholen
gebruikelijke 100
dagenfeest [ook: honderddagenfeest:
honderd dagen is lemma GB!] waarmee laatstejaars de aanvang vieren van
de laatste honderd dagen van hun schooltijd, mozes kriebel [krachtterm]!
10. We
keren huiswaarts op een scooter uit de 250cc-klasse [geen redelijk alternatief]. Onder het genot van
koffie uit een
ge-3D-printe
mok, kijken we naar het 8 uurjournaal [achtuurjournaal]
en een 4 x 100
meterestafette [4 x 100m-estafette] op een
1080i-tv-toestel met een alles-in-1-pakket [alles-in-éénpakket
– dat lijkt beslist fout: alles-in-eenpakket – vgl. VD's een-op-eengesprek, maar
ja, zo in VD - 2024 oké!, alternatief: all-in-onepakket] en gepay-tv'd.
11. De
berichten van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), de VN-organisatie die zich bezighoudt met het onderzoek naar klimaatverandering en
de gevolgen daarvan, volgen we op de voet. Nu we dit jaar het 40,7°C-record
bereikten is er des te meer reden om de CO2-emissie te
reduceren. Elk vroeg-20e-eeuws
[ook: 20ste, ook: vroegtwintigste-eeuws] herenhuis
in Lodewijk XIV-stijl, alle jaren 90-twee-onder-een-kapwoningen
[ook: jaren 90-2-onder-1-kapwoningen *] en flatjes op eenhoog
[ook:1-hoog], worden
omgebouwd tot 0
energiewoningen [spatiewoord 0 energie +
samenstelling – ook: nulenergiewoningen]. Hr++-glas [vgl.
hr en uhr] en zonnepanelen worden aangebracht. Warmtepompen voor de 868MHz-frequentie
[geen redelijk alternatief], zetten 1 kWh (1 kilowattuur) [aan]
stroom om in een veelvoud aan warmte, zodat bij de 0-meting [ook:
nulmeting] het A+++-energielabel wordt
verkregen. Dit alles om per het jaar 2050 het vereiste aantal energieneutrale nul-op-de-meterwoningen
[denkbaar: 0-op-de-meterwoningen] ofwel NOM-woningen
te realiseren.
* Ook: variaties met jarennegentig...
12. Ver-adhd'd [TH, maar ADHD is moeilijk af te keuren - begin zin!] door deze 24-uur-per-dag-en-7-dagen-per-weekdingen
[ook: '24 uur per dag en 7 dagen per week'-dingen, apostrofs dan wel uitspreken!] zijn we nu toch
echt toe aan ontspanning en rust. Na een 100 procentsdouanecontrole
[denkbaar: honderprocentsdouanecontrole - ook vormen met %] en een warm welkom door de 1e kwartiermeester-chef [weinig alternatieven] aan boord van de (51) dreadnought – een
slagschip met een groot aantal (acht à twaalf) zeer zware kanonnen – zetten we koers voor een vakantie naar de
Malediven, gelegen op 5° noorderbreedte
[N.Br of N.B., denkbaar: 5 graden]. De rufiyaa-aankoopkoers (Maledivische munteenheid) is bepaald door de
wisselkoers van
1 EUR = 18,4425
MVR.
13. Sloegen
we in Nederland en België op de 18 holesbaan [18
holes: spatiewoord + samenstelling] nog een triple bogey [3 boven par], op de Malediven genieten we van een tripel [zwaar trappistenbier], een (58) gemillesimeerde [2024 ll - van beste kwaliteit/met datum]
triple-sec [sinaasappellikeur]
of een (60)
millésimé
[champagne gemaakt van druiven van één oogstjaar]
uit het millésime [wijnjaar] 2015,
uitgeserveerd door een van de twee café billards [biljartcafé]
met 24/7-service
[volgens VD aaneen: 24 uursservice], bij het
3 gangendiner
[ook: driegangendiner] aan het 25 meterkoraalbad
[spatiewoord 25 meter + samenstelling, ook:
25m-koraalbad en vijfentwintigmeterkoraalbad] met zeewier in een zefirisch
[zefier: koele, zachte westenwind] briesje met een kracht van 3 Bft [3
beaufort], luisterend naar de geshazamde [shazammen
= muziek herkennen en liedjesteksten opzoeken via de app Shazam] muziek van
de
nummer 1-hit in più piano [Italiaans:
p.p. = zachter] van de gigue, een Engelse dans in trippelmaat
[driedelige versmaat bestaande uit één beklemtoonde
tussen twee onbeklemtoonde lettergrepen].
14. 's
Avonds nemen we onder de (71) milliljardsterrenhemel [10^6003]
in een altruïstische 15-minutes-of-famebui [roem,
eenmaal tijdens je leven] volgens de 10-10-10-methode
[10-10-10 in oGB, = minuten, maanden, jaren]
– een eenvoudige tool om je leven meer naar je eigen hand te zetten – een levensveranderend
besluit. Bij terugkomst in Nederland en België zullen we ons na een triple dip
[drievoudige economische dip met oplevingen]
niet richten op triple A [ook: AAA, rating voor banken, etc.] in de (76) kondratieffcyclus [economische golfbeweging, 50 jaar] maar op Triple P
[ook: PPP, people, planet, profit], het
beginsel dat naast het maken van winst ook welzijn en milieu van belang zijn. Met
getallen kun je dus ook een goede boodschap overbrengen.
15. Als
puzzelfanaatje heb ik dit jaar een scheurkalender met logische puzzels. Aan Van
Dale heb ik gevraagd om vier woorden toe te voegen. Onder synoniemen zijn nu
vindbaar: calcudoku, tectonic, futoshiki en hitori [allemaal
sudokuachtige puzzels].
16. Een cijferwoord is een woord waarin een of meer geschreven letters
voorkomen. Een heel bekende is A4 en in de eigennamen was XS4ALL een van de eerste.
Het woord kwam wel voor in de Technische Handleiding en Wikipedia, maar niet
als lemma in de onlineversies van het Groene Boekje en Van Dale. Inmiddels
heeft Van Dale ook dit woord als lemma opgenomen, maar ik kan nog geen invulveld
opvoeren voor 'you are too wise for me', dat je dan als volgt schrijft: ur2yy4me.
Ja, met dit soort (80)
grrls – zelfbewuste, jonge vrouwen – hebben mannen,
al zonder een voor vrouwen ingesteld quotum, het
toch maar mooi voor het nakijken. Maar
wie weet, vinden ze wel de oplossing van dit 11 letterwoord [ook wel: elfletterwoord]:
17. De deelnemers moesten
dat elfletterwoord als volgt achterhalen:
(1:4-23) (2:80-3)
(3:60-7) (4:17-20) (5:14-10) (6:24-11) (7:51-9) (8:20-5) (9:58-4) (10:71-19) (11:76-11), waarbij (5:14-10) betekent: de vijfde letter is van het
14e invulwoord de 10e letter. Omdat bovenstaand de nummering verwijderd is, heb
ik die bij de gezochte getallen (tussen haakjes) weer aangebracht en de
gezochte letter ook nog blauw gemaakt!
Oplossing:
aritmogrief [getallenraadsel]
18.
Verantwoording
'In
dit dictee berusten overeenkomsten met bestaande personen
voornamelijk op louter toeval. Gebeurtenissen, plaatsen
en entiteiten zijn merendeels fictief en verhouden zich in beperkte
mate tot de werkelijkheid'.
