1650 Dictee woensdag 12 juni 2019 (3) dictee Toelichting op dictee Sjolem! √

Dictee - dictees [1650]

Dictee Sjolem!

Dit is een toelichting op het dictee in blogpost [1649]!

Het dictee van vorige week was beestachtig moeilijk. Zelfs een beetje specialist zou er wellicht tientallen fouten in gemaakt hebben … Dat komt ook door de onbekendheid met de materie. Daarom hierbij de uitleg bij alle moeilijke of onbekende woorden. Of had u er wellicht toch echt nul fouten in?

01-10 Het dictee was geheel doordesemd [doortrokken] van moeilijke woorden …

1) sjolem = tussenwerpsel: gewone begroetingsformule: goedendag, hallo, dag, 2) wohltemperiert = goedgeluimd, 3) filosemieten = vrienden van de Joden, 4) Joodse = het volk betreffend (ze deed nergens meer aan, dus het volk, niet de godsdienst = joodse), 5) fiancee = verloofde (man: fiancé), 6) vader-Jood = kind van een Joodse vader en een
niet-Joodse moeder, 7) (dubieus) ex-Aramese, oud-Aramese, voormalig Aramese, 8) doordesemd = geheel doortrokken; desem = zuurdeeg, 9) pan-Arabisch = strevend naar vereniging van alle gebieden waar Arabieren wonen of gewoond hebben in één groot rijk (panarabisme), 10) mansoir = mannelijke erfgenaam.

11-20 Die kent u toch wel: de orthodoxe joden met hun peies (haarlokken)?

11) manoir = groot Frans landhuis met bijgebouwen en grond, 12) klokvrij = gezegd van Joden die niets meer doen aan hun religie, 13) radicaalsjwarts; sjwarts = (van joden) orthodox, 14) peies = haarlokken, slaaplokken, 15) talliet katan = (bij joden) klein gebedskleed, 16) Sefardim [VD, GB: Sefardiem] = Sefarden = de Spaanse en Portugese Joden, 17) sjidoech = het arrangeren van een huwelijk, 18) ketoeba = huwelijkscontract, 19) sjadchen = huwelijksmakelaar, 20) kalle = bruid.

21-30 Als u het moeilijk vond: ik ben geen klaagmuur … [Ik wil je geklaag niet eindeloos aanhoren ...]

21) bomma = grootmoeder, 22) -pa (samengetrokken van bompa!) = grootvader, 23) commilitiones (enkelvoud: commilito) = wapenbroeders, 24) der jüdische [Duits!] Selbsthass = de haat van de Joden jegens zichzelf, 25) ik ben geen klaagmuur = ik ben niet bereid je klagen eindeloos aan te horen, 26 de Kristallnacht = nacht van 9 november 1938 waarin de SS in Duitsland een grootscheepse pogrom hield tegen de Joden, 27) het Neurenberger (= Neurenbergse) proces = proces(sen) die na WO II in Neurenberg tegen oorlogsmisdadigers van het Derde Rijk werden gevoerd, 28) de Endlösung = algehele uitroeiing van de Joden, besproken op de Wannsee-Konferenz van 20 januari 1942, 29) Holocaust = Shoah = de massale moord op de Joden in WO II (uitroeiing in het algemeen 2x met kleine letter!), 30) david(s)ster = zespuntige ster gevormd door twee gelijkzijdige driehoeken die elkaar kruisen, als symbool van het Joodse volk (in de oorlog ook: Jodenster).

31-40 Wat een sjokkel (sukkel; ook: schatje) is zij toch …

31) antisemitisme = racisme gericht tegen de Joden = Jodenhaat, 32) gesjmad: sjmadden = dopen, tot het christendom bekeren, 33)
niet-Messiasbelijdend: een Messiasbelijdende jood = een jood die aan de joodse wetten en gebruiken vasthoudt, maar tegelijkertijd Christus als de Messias erkent, 34) sjabbat = sabbat, sjabbes = 'de joodse zondag', 35) sjikse = christenmeisje als dienstmeisje, 36) sjabbesgoj = bij Nederlandse joden: niet-Jood die op de sabbat vuur en licht in joodse huizen verzorgt, 37) dude (niet in wdb.! – wel: 2016) = kerel, vent, 38) bar mitswa = feestelijk gevierde, godsdienstige meerderjarigheid van de joodse jongen aan het eind van zijn 13e levensjaar; hij heeft van dan af de plicht de positieve geboden na te komen en het recht in de synagoge de Thora voor te lezen, 39) moheel = mool = besnijder (verwijderen voorhuid) bij de joden, 40) sjokkel = schatje.

41-50 Kende u het joodse feest Poerim [Hamansfeest *, Lotenfeest] al?

* naar de Bijbelse Haman, eerste dienaar van koning Ahasveros, die volgens het boek Esther alle achtergebleven Joden wilde laten doden maar zelf opgehangen werd. Sub lemma 2 x Ahasveros, maar het lemma zelf is Ahasverus (de Wandelende Jood).

41) chickie = meisje, 42) clitoridectomie = verwijdering van de clitoris, m.n. als (bij ons: verboden) besnijdenisritueel, vergelijk circumcisie, VGV = vrouwelijke genitale verminking, 43) bat mitswa = bar mitswa voor een meisje, 44) Pascha = Pesach = herdenking van de exodus (uittocht) uit Egypte, 45) seideravond (ook seder) = elk van de eerste twee avonden van het israëlitisch paasfeest (bij liberale joden en in Israël alleen de eerste avond van het paasfeest), wanneer de huisvader te midden van zijn gezin de betekenis der plechtigheden van die avond verklaart of voorleest tijdens de rituele maaltijd, 46) blintses = kleine pannenkoeken, 47) fleisjige = bereid met vlees en daarom apart te houden van melkgerechten, 48) milchig = met melk bereid, 48) sjuchten = ritueel slachten, 49) hechsjeirem (hechsjers, enkelvoud: hechsjer) = koosjerverklaring (koosjer = volgens de orthodox-joodse godsdienstige voorschriften geschikt en bereid; rein, antoniem = treife), 50) Poerim = Hamansfeest = Lotenfeest = joods feest op 14 en 15 adar (Hebreeuwse maand, bij ons in februari of maart; in hun jaartelling is het nu al 5776), ter herinnering aan de redding van de Joden door Esther, die Hamans opzet alle Joden in Perzië te vermoorden verijdelde (Esther 6 – 9).

51-60 Heel wat afgeprakkeseerd bij dit dictee? Was u de schlemiel [sukkel, pechvogel]?

51) gremselisj = bepaald pesachgebak, 52) kiesjeliesj = hamansoren = gefrituurd dun deeg in ruitvorm dat bij Poerim wordt gegeten, 53) Chanoeka = Gannek = Hanukka = Inwijdingsfeest = Lichtfeest = herdenking inwijding van de tempel, 54) Loofhuttenfeest = Soekot = zevendaags joods feest, gevierd in oktober, ter herdenking van de tocht door de woestijn na de uittocht uit Egypte, toen het volk in hutten leefde, 55) afgedavvend: davvenen = bidden, 56) -geprakkeseerd ('af' is weggelaten; ook 'prakkeseren' bestaat, mag dus ook zonder streepje): prakke/iseren = piekeren, 57) mazzeltof = tussenwerpsel: gelukgewenst, geen znw.; kan eigenlijk niet zo!, 58) bemazzeld = mazzel, geluk hebbend, 59) begeind = in een vrolijke bui verkerend, 60) schlemiel = pechvogel.

61-70 Zou u de joodse schriftgeleerden (met een kleine letter s) goed schrijven?

61) cheider = school voor orthodoxe joden, 62) Talmoedhogeschool = jesjiva = jesjieve – Talmoed = interpretatie van en aanvulling op de Misjna; tussen 200 en 500 na Christus ontstaan verzamelwerk, waarin al die aanvullingen op het O.T. (Oude Testament) te vinden zijn, die het maatschappelijke, burgerlijke en godsdienstige leven van de israëlieten regelen, 63) schriftgeleerden: niet m.b.t. de Bijbel, dus kleine letter, 64) neofiet = persoon die pas in een monnikenorde is opgenomen = novice!, 65) jehoedem (of jehoedes, enkelvoud: jehoede) = Jood, 66) maäriev (meervoud: maäravim - VD) = avondgebed, 67) sjachariet (meervoud: sjachariets) = ochtendgebed, 68) mezoeza = fragment uit het Oude Testament, op een rolletje perkament geschreven en in een busje aan de deurpost bevestigd, bij vrome joden, 69) minchot (mincha's, enkelvoud mincha) = namiddaggebed, 70) moutse(s) = stukje brood of zegenspreuk daarbij.

71-79 Splendida vitia (mooi schijnende zonden): lieg maar dat u nul fouten had …

71) matse(s) = ongezuurd brood, 72) reb (meervoud raboisai) = meneer, 73) sjivve zitten = de rouwperiode van zeven dagen – na de begrafenis van een familielid – in acht nemen, waarbij thuis op lage krukjes of op de grond wordt gezeten, 74) misjpooche = familie, en vandaar bij elkaar horende groep personen, 75) sjelosjiem = rouwperiode van dertig dagen, 76) sjnoderen = een gift toezeggen voor een goed doel, 77) de Rode Davidster = de Joodse (!) pendant van het Rode Kruis, 78) gojim (ook: gojims, enkelvoud: goj) = niet-Jood [GB: goj(i)em] en 79) splendida vitia = mooi schijnende zonden.

 

1649 Dictee woensdag 12 juni 2019 (2) dictee Sjolem! √

Dictee - dictees [1649]

Dictee 043 Sjolem! (Column PZC)

Als je weinig van het jodendom [godsdienst] en het Jodendom [volk] weet, kun je dan aan de hand van VD een passend dictee maken? Oordeel zelf!

Een uitgebreide toelichting op dit dictee staat in blogpost [1650]! 

1. Sjolem! Wees welkom, wohltemperierte filosemieten! Mijn Joodse fiancee – haar vader was vader-Jood en haar moeder ex-Aramese, doordesemd van het pan-Arabische gedachtegoed; zij had vrouwenoren en hij ook nog ander mansoir (en hij woonde ooit in een manoir) – praktiseert het joodse geloof niet meer en is dus klokvrij. Ze vertelde: ik ben wel joods opgevoed, mijn opa was radicaalsjwarts (mét peies en talliet katan!) en mijn oma van moederszijde – ze behoorde tot de Portugese Sefardim – werd aan hem gekoppeld – duidelijk geval van sjidoech met ketoeba – via een sjadchen; daardoor werd ze kalle.

2. Die bomma en -pa waren uitgesproken commilitiones in der jüdische Selbsthass. Ze hebben WO II (herdacht op Jom Hasjoa) nog meegemaakt (maar ze waren geen klaagmuur) en weten alles van vernietigingscommando's, de Kristallnacht, het Neurenberger proces, de Endlösung, de Holocaust (typisch geval van een shoah), david(s)ster en het antisemitisme. Maar ze zijn erdoorheen gekomen en haar ouders hebben een goede jeugd gehad. Ze waren zeker niet gesjmad en niet-Messiasbelijdend; op sjabbat hadden ze een sjikse en een sjabbesgoj, die het licht aandeden. Toen haar broer, typische dude, veertien werd, was het bar mitswa. Besneden? Ja: door de moheel of mool! Gelukkig hoefde haar zus – een sjokkel, een echt kippetje van een chickie – nooit een clitoridectomie te ondergaan, wel vierde zij, toen ze dertien werd, bat mitswa.

3. Rituele feesten waren er te over: Pascha of Pesach: herdenking van de exodus uit Egypte, dat paasfeest werd begonnen met seideravond (lekker die blintses; fleisjige en milchige producten werden goed uiteengehouden – denk ook aan sjuchten, de hechsjeirem waren belangrijk!), Poerim of Hamansfeest, ook wel Lotenfeest genoemd, met gremselisj of pesachgebak en kiesjeliesj of hamansoren en Chanoeka (Gannek, Hanukka, Inwijdingsfeest, Lichtfeest of chanoekafeest), waarbij de inwijding van de tempel herdacht werd (het Loofhuttenfeest, Soekot, blijft verder onbesproken). Er werd wat afgedavvend en -geprakkeseerd tijdens die feesten! Ik heb een onbezorgd bestaan geleid met veel mazzeltof. Ik was bemazzeld en voelde me begeind en was mijns inziens nooit de schlemiel.

4. Als kind bezocht ik de cheider, later zat ik op de Talmoedhogeschool (jesjiva, jesjieve) met veel schriftgeleerden, maar daar ben ik afgehaakt, want zo'n monnikenbestaan als neofiet en novice was tenslotte niets voor mij. Zij is daarna in de Jodenbuurt terechtgekomen en via de omgang met veel jehoedem, waaronder een albertibas, heeft ze mij toen leren kennen. Voor maäriev of sjachariet en mezoeza moet u dus niet bij ons zijn, noch voor de minchot. Wij eten nog wel moutses en matses en men zegt nog wel reb tegen mij; we zitten zo nodig sjivve en steunen misjpooche met sjelosjiem, wij sjnoderen de Rode Davidster, maar ten diepste zijn we nu echt gojim met splendida vitia.

 
 

1648 Dictee woensdag 12 juni 2019 (1) dictee Oefendictee januari 2016 √

Dictee - dictees [1648]

Oefendictee januari 2016 

Een juweeltje! Met toelichting! 

1. Zij waren niet de enigen die vanuit het Morgenland (het Oosten, de Levant) voor een grand-tourmissie [grand tour: groter rondreis door Europa] naar het Nederlandse walhalla [het hoogst bereikbare] – met Ter Aar als res mali exempli [iets dat tot een slecht voorbeeld strekt] – trokken. Een met horten en stoten oprukkende en resemende [zich in een rij voegen] unus-multorumcrowd [unus multorum = unus e multis = massamens] met onder andere Han-Chinezen, Zuid-Koreanen en vroegere Molukse-eilandenbewoners is hen achternagelopen – ze habitueerden [niet in wdb.: waren gewoon] in het achter de rajneeshies van de Indiase goeroe Bhagwan Shree Rajneesh aan lopen. Dat defilé (of cortège) bestond uit bodypackers [bolletjes in lichaamsholten over de grens smokkelen] met als bagage in de tuktuk [oe, 3-wielig voertuigje Azië] en verderop in de D-wagen [bagagewagen bij de trein], deels bestemd voor 06-dealers (nulzesdealers) nepal, afghaan en cannabis. Eenmaal in het walhalla voor drugs, Groot-Mokum [Amsterdam] – zeker geen asylum ignorantiae [toevlucht voor onwetendheid] , aangekomen, waren ze de joet [slachtoffer] en kwamen ze in een afkickkliniek terecht en werden craving- [onbeheersbaar verlangen naar verslavende middelen] en icevrij [en misschien kregen ze wel ijsvrij] – als waren ze asielzoekers – rücksichtslos ten gevolge van refoulement [terugsturen asielzoekers] teruggestuurd naar het Avondland [West-Europa, de Occident] en moesten ze zien te survivallen [deelnemen aan een overlevingstraining of -tocht].

2. De chaleureuze [warm, hartelijk] chalcograaf [plaatsnijder, kopergraveur], een heuse kopergravure-etser, kende het element koper (Cu, 29) maar al te goed. Hij was bullish [koers- en/of prijsstijging verwachtend] op metallisch koper en witmetaal [legering, antifrictiemetaal]. Hij had al heel wat afgeëtst, van c-prints [computerprint, ook: e-print] en naaktetsen tot sterkwaterplaten [= ets]. Ook had hij de Misjna [verzameling joodse godsdienstige wetten die in de 3e eeuw is bijeengebracht] tot in den treure gelernd [lernen = m.b.t. de Thora en andere godsdienstige geschriften: bestuderen], maar daar stond niets in over de honderdguldenprent van Rembrandt [de ets van Rembrandt 'Christus die de zieken geneest'] en ook bevatte deze geen enkele uiting van stereotiepe kennis van ornithologie [vogelkunde] of zoöfarmacognosie [wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van dieren om inzicht te krijgen in het medicinale gebruik van planten]. Zijn koperenbruiloftsfeest [twaalf en een half jaar] – toevallig celebreerden [vieren] ook drie van zijn bufies [buuf, bufie: buurvrouw] soortgelijke hymeneeën [bruiloftsfeesten] – was nog maar net voorbijgegleden, toen zelfs een Rode Kruiszuster een cataclysme [geweldige ramp], zeg maar armageddon [wereldbrand], contrecoup [tegenspoed] of doomsday [dag waarop een grote ramp plaatsvindt] – het was niet zo erg als de Nakba [de verdrijving van Palestijnen van hun grondge­bied in 1948, bij de stichting van de staat Israël], niet meer kon voorkomen: zij verhoedde dat niet. Wat was het geval? Niet dat zijn vrouw aan een bloedeloos, amenorroeïsch [uitblijven menstruatie] climacterium [overgang] toe was, dat wist hij wel, maar de
DA-drogisterij [niet in wdb.], waarin zij arbeidde, vroeg surseance [uitstel] van betaling aan en een faillissementsverkoop zou veel weg hebben – nu het oud-en-nieuwfeest naderde – van een knalvuurwerksoap met als residuen [overblijfsels] slechts veraste (!) gillende keukenmeiden [luchthuiler, zeker fluitend vuurwerk].

3. 2015 was een veelbewogen, turbulent en gemouvementeerd [veelbewogen] jaar: wij horecaffers [werkzaam in de horeca] vreesden de kafferachtige Kaffers (Zoeloes) uit Zuid-Afrika, ons hotel met bellevue [mooi uitzicht] aldaar bleek een horrorscenario: met een hocus-pocusachtige houdiniact [oe] goochelde de maître d'hôtel [ook wel: maître d'] buisjes paak [Pakistaanse hasj] in onze gezamenlijke bahut [baa-huu, hutkoffer] – we hadden die tezamen betaald; een rammetje [douanebeambte voor zoeken smokkelwaar] vond de contrabande [smokkelwaar] op de terugweg na thuiskomst –
appeltje-eitje – natuurlijk gemakkelijk. In de woestijn waaide de Al Qaidavlag en de kalasjnikovgeluiden werden overstemd door bazooka's [drastische maatregelen] van de hard-boiled [keihard, ongevoelig] hooligans [voetbalvandalen]. Onze havelocks [mouwloze herenjas met een aangenaaide cape] waren nuttig bij het hazengrauwen [schemering ’s ochtends of ’s avonds] en de verkillende story's [verhalen] over een hecatombe [slachting, bloedbad]. Die laatste wel bij geruchte: een on-dit of hearsay [gerucht]. Wij heftten [heften: bier drinken, zich bezatten] daar en hieven het glas, al kenden we er heg noch steg en we wilden niet van de hei in de fij [van het ene uiterste tot het andere] gaan. In die abstruse [duister, gezocht] junctuur [tijdsgewricht, vgl. conjunctuur] hebben we ook nog gehightead [highteaën] en getai-chied [tai-chiën = tai chi beoefenen]. Na ettelijke hôtels garnis [geen maaltijden – VD ook: hôtel garni's] is het uiteindelijk toch weer hotel mama [ouderlijk huis, voor kleine kinderen], waar ons gezelschap ten slotte aanbelandt.

 
 

1647 Dictee dinsdag 11 januari 2019 (5) dictee Oefendictee december 2015 (!) √

Dictee - dictees [1647]

Dictee 040 Oefendictee december 2015 (!) 

Een dicteeër dicteede en dicteet, soms met een dt-fout, en teat of theet …

1. De specialist met niet als zijn spécialité de la maison het alche/imistenlatijn, het Angelsaksisch, de anglicaanse lingua franca – beter: lingua toscana in bocca romana, en niet de creooltalen, Bijbeltaal en Laatgrieks, Provençaals en de Oudprovençaalse dialecten, Misjnaïsch Hebreeuws, het Oost-Middelnederlands, hypenederlands, schoolfrans en het Rotwelsch (of Welsh) beheerst, is hier een figurant en niet meer dan een
voor-spek-en-bonen-meedoenfiguur.

2. Mijn naam is niet Ali B, maar Dik T (D.T.) en ik lijd aan de moeilijkewoordenziekte. Mijn linker- en rechterhersenhelft zijn obees van taal. In dat opzicht leidt dat daar dus niet tot anorexia nervosa, ook wel boulimie geheten. Ik heb een gezonde bloed-hersenbarrière, beslist geen muizen- of garnalen-, maar olifantshersenen, mijn hypofyse is oké (OK), ik heb zielsgelukkig geen hersenaneurysma, nooit een attaque of apoplexie (herseninfarct, CVA, cerebrovasculair accident) gehad. Ook lijd ik niet aan hersenverweking (dementia paralytica, encefalomalacie), maar genoeg hierover, al zijn ook mijn middenhersenen (mesencefalon) in orde

3. Het spraakcentrum van Broca (brocacentrum, een defect daaraan leidt tot allolalie) leidt ertoe dat mijn geuite woorden u ook bereiken en verrijken, tenzij u aan receptieve of sensorische afasie, afasie van Wernicke, onvermogen tot verstaan, lijdt. Bij u komen de woorden binnen via oorschelp, gehoorgang en trommelvlies, waarna hamer en aambeeld – als in een echte smidse of smederij – hun werk doen. Ook stijgbeugel, buis van Eustachius (eustachiusbuis), slakkenhuis (cochlea) en gehoorzenuw (een aandoening daaraan kan vertigo of draaiduizeligheid veroorzaken) spelen daarbij een rol. Als ik dus dicteer en tot u zeg: "Maak je niet dik, dun is de mode", dan verstaat u apetrots mijn apentaaltje, ook koeterwaals geheten!

4. Tja, en dan nu de thee. Ik sloeg in mijn T-shirt rechts af naar de fermette annex theetuin op een T-splitsing. Daar trof ik een kongsi van theedieven die een Zuid-Koreaanse chaebol van theeayatollahs wilden rippen [beroven van een dief]. Een van hen sprak als een t-dief, een ander had een splaakgebrek (hij kon de tongpunt-r, de uvulaire r niet goed brouwen) en een derde was afatica [onvermogen tot spreken, zinnen construeren]. We dronken samen maté (paraguay-) en earlgreythee. Er was ook venkelthee, sleeënthee, peccothee en ceylonthee en ten slotte bergthee (gaultheria). Enfin, maanden later werd die misdaadkliek wel veroordeeld, maar het OM en de officier van justitie vingen bot, want van een (kale) kikker moet je geen veren willen plukken: nudo detrahere vestimenta!

 
 

1646 Dictee dinsdag 11 juni 2019 (4) dictee Oefendictee december 2019 (4) √

Dictee - dictees [1646]

Dictee 039 Oefendictee december 2016 (4)

1. Een deen is een wilde zwaan en Shakespeare is de zwaan van Avon. Een coscoroba is een zwaangans. Die Zwaardvis [sterrenbeeld: Goudvis] kun je niet eten. Dat is een echte zwacribuurt [zware criminaliteit]. In het zeewezen kennen ze de zwakkehals [stopper om bij ruw weer de belegtouwen te stoppen]. Hij is zwakjes in taal. Een hyfe [hie-fuh] is een zwam- of schimmeldraad. Hoe werkt de zwangerschapsreactie van Aschheim-Zondek? Met muizen! Black Thursday is Zwarte Donderdag [donderdag 24 oktober 1929, waarop de grote beurskrach in New York begon, het begin van de Grote Depressie] en Black Friday is zwarte vrijdag [daar waren er meerdere van]. Mag ik die zwartewoudham van je? Kijk: de zwartjan, de schoorsteenveger. Goudrood tot oranjegeel zwavelarseen [zwavelarsenicum] = realgar (robijnzwavel). Nordhäuser (ook: Saksisch, rokend) zwavelzuur is oleum. Sulfoxysme is zwavelzuurvergiftiging. Wat is (BE) een Zweedse coalitie [coalitie van Vlaams-nationalisten, christendemocraten en liberalen (de naam verwijst naar de Zweedse vlag, met geel voor de Vlaams-nationalisten, het kruis voor de christendemocraten en blauw voor de liberalen)]? Bij harddraverijen kun je soms een gouden zweep winnen. Zweetklierontsteking is hidradenitis. Hij kent de truc: hij heeft het zweitje [kneep, foefje] door. Een scooper is een zwenklaadschop.

2. De vinger zwoor of zweerde, de getuige zwoer een dure eed. Zwitsers bont is cretonne [katoen]. Geen geld, geen zwitsers [kan niemand inhuren], zo zat als een zwitser en een baard als een Zwitser. Hij is een ervaringsdeskundige [eig. znw.] zytholoog [bierkenner]. Zo, dat was de letter z (in Van Dale). Een caban is onder andere een hut. Na de cesartherapie [bewegingstherapie, herstellen natuurlijke houding] smaakte de caesarsalade [bedenker: de Italiaans-Amerikaanse kok Caesar Cardini (1896–1956)] voortreffelijk. Een calpoltablet bevat paracetamol. Een cameo [korte toneelscène, m.n. om reliëf aan te brengen in het karakter van een personage] heeft met toneel te maken. Een camo is een continuing airworthiness management organisation, toch? Een camion is een vracht-, een camionette een bestelwagen. Camperen [met camper], dat is toch niet kamperen [met een tent]? Camp [bnw.] is kitscherig en camp [znw.] is kitsch. Cardio(fitness) is 'trainen met je hart'. Noem enkele
Caricom-landen [Caribbean Community and Common Market]. Carven is skiën met carveski's [midden is smaller dan de uiteinden]. Geen cashupetetaart [GB, ook: kashupete] zonder cashew(noten) [cashewnotentaart]! Cautal zijn liederen die gezongen worden tijdens het holifeest [Holi (Phagwa), phagwafeest]. Een cecogram is braillepost. Een cedula (sédula) is een identiteitsbewijs (op de Antillen). NB wel ID-bewijs en ID-kaart! 

3. Het CBB (SR) is het Centraal Bureau voor Burgerzaken. De censo is de dienst Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister [Aruba]. Lust jij confit [ie] [in ganzenvet ingemaakt vlees van ganzen, eenden, varkens of kippen]? Een cook-out is een uitje met een buitenshuis bereide maaltijd. Eerst de start-up [van een nieuw bedrijf], dan de countdown [terugtellen – tot nul, bv. bij een lancering]. Een copingstrategie hoort in de psychologie thuis [wijze waarop mensen omgaan met problemen]. Wat is het bijzondere van cortenstaal [de opvallende bruine roestlaag]? Coupen is een coup plegen. Een couvade is een mannenkraambed. Wat custommade [Engels! – maatwerk voor de klant] is, hoef je niet te customizen [ook: customiseren = aanpassen aan de wensen van de klant]. Een beginnetje: CVA (cerebrovasculair accident, beroerte), CvB (College van Bestuur – universiteit!), ... Bij cytokine moet je aan hormonen denken. Crepi is pleisterkalk. Croppen is bijsnijden (van foto's). In Caraïbisch Nederland heeft een ondernemer bij de belasting een cribnummer. Fidel Castro deelde graag in Havana cubanen [sigaren, havanna's] uit.

4. We zijn weer een ronde verder in het cuptornooi [BE, NL: toernooi]. Crushen is ijs fijnmaken. Zat hij ook bij de Cobra-groep [Copenhagen, Brussels, Amsterdam (benaming van een in 1948 opgerichte groep Deense, Belgische en Nederlandse experimentele schilders en dichters)]? Die coco [papegaai] zal toch wel coco [dropwater] slikken? Een collant (BE) is een maillot. Wat heeft een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) te maken met de collectievelastendruk? Weinig. Kunt u (de inhoud van) die compact camera overzetten op deze compact disc (GB/VD: los!). Cerebrospinaal [bnw.] betreft de hersenen en het ruggenmerg (als een samenhangend geheel). Het Cft is het College financieel toezicht. Een chavista vereert (vereerde) Hugo Chávez [Venezuela]. Een chòler [ook; choller – beide tsj], is een bedelaar, zwerver, junkie. Een chose [sj] is een zaak, aangelegenheid, kwestie (de hele chose ...). Een chroma is (ook) een kleur. Een chuchubi is op de Antillen een tropische spotlijster. Cibleren (Frans: cibler) is een doel kiezen, een doelgroep bepalen.

 
 

1645 Dictee dinsdag 11 juri 2019 (3) dictee Oefendictee december 2016 (3) √

Dictee - dictees [1645]

Dictee 038 Oefendictee december 2016 (3)

1. Hij is een heuse frulleman [knoeier]. De gouwgenoten [gewest, landstreek] hadden nog gauw genoten van een dinertje. Rare [inderdaad!] vraag: vormen twee demi-pliés samen een grand plié [basisbewegingen ballet]? Nee! De Zegelwet is in 1972 vervallen. Een zeiger is een platte viskorf. Op het zuidelijk halfrond zagen we [heel erg] hoog boven ons Zeilen. Een zeisel wordt gezegd, zoals een zeispreuk. Zo'n zelatrice [ijveraarster voor kerkelijk of maatschappelijk doel], en dan nog soloseks [zelfbevrediging] ook. Het woord 'eitje' schrijf je met een ei'tje. Wat doet een zelfslachtende slager? Toch niet zichzelf ...? Een zza is een zelfzorgarrangement. Hij is een zelfverklaard dictee-expert. Een parker [schroef, bout] is een zelftapper. Kornel is zemelmeel. De Zend-Avesta [heilig boek van de oude Perzen dat de leer van Zarathoestra bevat] is in het Zend of Avestisch geschreven. Zitmeditatie is zazen en loopmeditatie kinhin.

2. Een karesansui is een zentuin. Een zenuwstiller is een tranquillizer, een zenuwstreng een plexus en een zenuwtrek een tic. Heb je die zerobonds [obligatie zonder coupon] nog? Wanneer was de Zesdaagse Oorlog [Israël, Egypte, 5 juni 1967]? Zes-en-een-kwart, je weet wel: Seyss-Inquart. Een zeskaart bestaat uit zes zesden [zes opeenvolgende kaarten van dezelfde kleur]. Kijk: zesrijige gerst [zaden in 6 rijen aan de aar]! Wat is 'de Zestien' [ambtswoning premier: Wetstraat 16] in Brussel? Neem een zeet (ook: zete, zeting = zetel, het zitten)! Pyrenoïde is een zetmeelvormer. Geef eens wat voorbeelden van zeugmata [Hier zet men koffie en over.]. Een zeurpiet is een zanikkous. Rome is de Stad van de Zeven Heuvelen. Is de Pléiade [7 dichters Frankrijk, Ronsard] naar de Plejaden [Zevengesternte] genoemd of omgekeerd? Ik denk: geen van beide! Hoog boven de zevensterren [plantje] stond de Zevenster [in sterrenbeeld Stier]. Ken je de Heren Zeventien, ook wel: de Zeventienen [bewindhebbers OIC, Oost-Indische Compagnie]? Wat geeft de ZEW-index weer? Conjunctuur! [Zentrum für Europäische Wirtschaftsforschung].

3. Is die wissel op kort- of langzicht? Een ziedster [zieden = koken] moet tegen ziedendhete vloeistoffen kunnen. Bespreek de
ziegler-nattapolymerisatie [chemie]. De Ziekenfondswet regelde dat de Ziekenfondsraad over de uitvoering van het Ziekenfondsbesluit ging. Hij wilde zielsgraag een partner, maar hij was zielsalleen, moederziel alleen. Zielszwakte is psychasthenie. De een zag je zienderogen vooruit-, de ander achteruitgaan. Bij zigeuners denk ik aan bohemers, gipsy's, gitano's, Roma en Sinti. Een bratsch is een zigeunerviool. Zonder koppelteken niet uit te spreken: zigzageg [eg]. Een zijberd is een treeplank. Een zijdeaapje is een ouistiti of sagoïentje. Die zijdensokkenfiguur lustte graag zijdenhemdjes [appel – jeruzalemmer, pigeon]. Zijlrecht is recht van waterloop.

4. Hij overbrugde via een zijltje [los bruggetje, twee of drie planken] het water. Pak die twee zijtjes [blad, vel. kantje] papier even. Er zijn wel een ziljoen [fictief groot getal] sterren. Wie won die Zilveren Camera [NL: beste fotojournalist]? Psoriasis is zilverschub [huidziekte]. De Staat der Nederlanden geeft regelmatig staatsleningen uit. Denk ook eens aan 'Kerk en Staat' en de 'Kerkelijke Staat'. Een mico is een zilveraap en een zilverbisam levert bont. Op de plaid [reisdeken] lagen zilverpleten [= van zilverpleet, buitenlaag = echt zilver] voorwerpen. Een aigrette is een zilverreiger. Ken je de kleine en de grote zilversmelt [vissen]? Bij ons jaarlijkse lente-uitje droegen we T-truitjes, kochten we sjalotachtige zilveruitjes en ook nog boekjes van Snif en Snuifje, alsmede beschuitjes en biscuitjes. Wat is argyrie [zilververgiftiging]? Een dictee is een zinnenspel en geen zinnespel [spel van zinne = toneelstuk over zedenkundig probleem bij de rederijkers]. Een zink dak is door- en doorlek. Een zinkgat is een sinkhole (verdwijngat).

5. Zinnober is cinnaber [verbinding van zwavel met kwik, natuurlijk vermiljoen]. Met 'zinvang' wordt catalepsie [verstijving in de spieren gepaard met gevoelloosheid] bedoeld. De kamers zitten. Een zitzak is een beanbag of een fatboy. De zoekmachineoptimalisatie wordt SEO (search engine optimization) genoemd. Wanneer was de Zoen van Delft (GB; VD: zoen – vrede 1428). Een zoen-en-zoefstrook is de
kiss-and-ride (K+R). Wie kent niet de Zoete Naam [= Jezus]? We gaan zoetjesaan sluiten. Zomerklimop wordt ook tante mientje genoemd. Op te zoeken: zonam solvere [geslachtsgemeenschap hebben]. Je hebt armezondaars en rijke zondaren [arme zondaars – is iet anders]. De zonesthesie is het gordelgevoel [van gordel om de romp]. Een zonnewiel is een swastika en een zonnewijzer een gnomon. Zony: zebra maal pony, zezel: zebra maal ezel en kojak: nerts maal sabel. Opa zit in een zotel [zorghotel, ziekenhuis + hotel]. Zins zijn zorgidentificatienummers. Dat is zotteklap en zottenpraat. Wat is een zotsstok [zotskolf, marot, narrenstok]? Zoutevis is labberdaan. Zoutvlokken zijn fleur de sel [zeezout]. De Zoutzee is de Dode Zee. De ZSM-aanpak [OM: z.s.m.] heeft succes. Overdadig: zuccotto [It. nagerecht] en ook nog zucchetti [soort eetbare pompoen] en zucchino [courgette]. Is zij zu haben [in voor een relatie of seks]? Een zuivelboer is een boter- en kaasboer. Zukke [informeel: zulk(e)] mensen doen stom. Zumbaën [fitness met muziek en dans] met de zummara [houten blaasinstrument]. Als zusterschool [van de nonnen] hadden zij een zustersschool [bevriende school]. Een zuurpruim is een azijnzeiker of chagrijn [sacherijn]. Zuurstofstaal is oxystaal of LD (Linz en Donauwitz). O, bedoel je díé Zwaan [sterrenbeeld]?

 
 

1644 Dictee dinsdag 11 juni 2019 (2) dictee Oefendictee december 2016 (2) √

Dictee - dictees [1644]

Dictee 037 Oefendictee december 2016 (2)

1. Als niet het deux-chevauxtje is (de auto), zou ik in termen van paardenkrachten gewoon 2 pk schrijven. Zo zou ik ook 50PLUS'er schrijven op grond van het donorprincipe en de betreffende partij. Ze kon haar kousen niet aankrijgen. Als verkeersleider moet je heel wat aankunnen. Dat zal je vast niet tegen- maar aanstaan. Je abo [abonnement] is verlengd. Wat is nou toch een achterporch [tsj] [veranda, terras achter het huis]? Bij het tellen komt duizend en een na duizend en honderdeneen na honderd. Is hier een aed [automatische externe defibrillator = hartstarter]? Je kunt je hoed afdoen, iets van de prijs afdoen en bepaalde taken afdoen. Afingi(soep) bevat cassavemeel en vis. Een agame behoort tot de diktongige hagedissen. Een aguinaldogroep hanteert een muziekstijl waarbij motieven uit het kerstverhaal worden bezongen. Een akanswari is een veelvraat en een alakondre (SR) een zekere traditionele ketting. Een alatapepre (SR) is een kleine rode chilipeper. Een alawiet (ook: alevi, alawiet) ten slotte is een aanhanger van het alevitisme (alawisme).

2. De uitdrukking 'ex dividend' korten we af tot 'xd' [zonder bijrekening van de waarde daarvan]. Ene X is opgepakt. De xantippe [feeks, helleveeg] had xanthelasmata [gele zwellingen aan binnenooghoek]. Een x-aantal mensen weet hoe groot een X-eenheid [100 femtometer, 10^-13 m] is. Maak even een xeroxje [kopie], wil je? Met een x-factor [niet benoemde bron van aantrekkingskracht] ben je beter af dan met een nixfactor [totaal ontbreken aantrekkingskracht]. De afkorting x.p. staat voor exprès payé [kosten expressebestelling betaald]. De atletenxystus [oefengang] was overvol. Een yep is een young ethnic professional (jeugdige allochtone carrièremaker), een yettie een young entrepreneurial technocrat (jonge internet- of ICT-ondernemer of ook wel jonge ondernemende werknemer in de ICT) [GB ook wel: ict], 'yippie' is de benaming voor een politieke hippie en een yuppie is een young urban professional (jeugdige carrièremaker met een hoge, trendgevoelige levensstandaard). De YMCA is de welbekende Young Men’s Christian Association.

3. Geven we ytteraarde nu weer met Y of Yb? Ytteraarde is een zeldzame aarde waaruit yttrium [Y, 39] wordt gewonnen. Yb is ytterbium (70). Is er verband tussen yuppificatie [veryupping door inbreng yuppies] en yuppieziekte [jonge ambitieuze mensen lijden aan een chronische vermoeidheid= myalgische encefalomyelitis = cvs [GB, VD: CVS!] = chronischevermoeidheidssyndroom]? Een cotyl is een zaadlob. Een zaadteeltbedrijf heet ook zaderij. Was zij nou dat meisje met de zaadvragende ogen? Waar staan de zaaiuien? Zág, kaerel, loop eens deur! Zakoeski [borrelhapjes] komen uit de Russische keuken. Waar kan ik zandergymnastiek [zekere fysiotherapie] volgen? Wat hield het Zandsteenbesluit in [gebruik ervan verbieden]? Een zawiya is een islamitisch klooster. Bij die zebraoversteekplaats geeft de verlichting een zebra-effect [vlekken op wegdek]. Een zedenkomedie is een comédie de moeurs. Een gnome (mv. n) is een zedenspreuk, een gnoom(pje) een berggeest(je). Een zwarte zee-eend is vooral zwart. Beschrijf de zeeknob [brilduiker] en de zeekob [stormmeeuw] eens.

4. De ziltheid van de zee is de zeeziltte. Een baba is een in Indonesië geboren Chinees. Een baisait is een maîtresse, een bijzit, een concubine. Voor baithak (gana) moet je in de muziek zijn [SR: traditionele Hindoestaanse volks- en dansmuziek]. Een bakra is een blanke en een bakru een bosgeest. Een octool is een achtnotengroep ? Het bangkirai is een zeker hardhout. Het harthout daarvan zal toch wel niet hard zijn? Op haar baret [plat hoofddeksel] droeg ze een barettetje (ook: baretje = staafvormige broche). Bij een barre [rondhout ballet] kun je geen barrégreep [vinger over meer dan één snaar] toepassen. Een basya [SR] assisteert de dorpskapitein. Een batéman is een goudwasser. Bij het baankampioenschap wielrennen was een belle [extra en beslissende rit] nodig. Wat doet de Bemiddelingsraad [SR: geschillencommissie, VD: b] ? Waar lokaliseer je, wat is de locatie van BES-burgers [Bonaire, Sint(-)Eustatius & Saba]? Dat is een van zijn best geslaagde moppen. Wie van jullie is bhv'er [bedrijfshulpverlening]?

5. Het bestpracticebegrip omschrijft het begrip 'best practice' [beste werkwijze gebleken en nu richtlijn]. Een bigismadei is een seniorendag voor Surinamers. Een bigiyari is een lustrumfeest. Zeg, biná [hert], kun je dat eten? Hij blouwde [met handen op de borst warm slaan] stevig op zijn geblauwde jak. Hij kreeg een blanket (blanc-seing) om onbeperkt blanketten [soort peer] te kopen. Een blekero is een blikslager en een blenchi een kolibrie. Je weet bliksemsgoed, dat zoiets niet mag! Brr, wat koud! Waar houd de bruapraktijk [magie] zich mee bezig? Bruheria is toverij. Wat zou 'bruya' [bnw.: chaotisch, moeilijk] zijn ? En 'bugru' [znw.: balletje onder huid penis]? Buní is tonijn. Een buru is een blanke Surinamer die afstamt van immigranten uit Nederland die zich in 1845-1850 als boeren in Suriname vestigden. Heb jij een
bvz-verzekering [Antillen: basisverzekering ziektekosten]? Blush is rouge. Bellettrie [schone letteren] over een boletri [boom, hout]? Hij is boven Jan en woont boven Piet. Boyo is een ovengerecht. Een bredebon [Sranangtongo] ten slotte is een broodboom.