Dictee - dictees [1599]
Dictee
831 (DCCCXXXI) Dictee Specialisten (12-04-2015)
1.
Wordt het mattheaanse evangelie (naar: Mattheus)
het meest gebruikt? Een pornoactrice is de mauvaise honte (valse schaamte) wel voorbij. Deze mazout (stookolie) kun je beter niet drinken, die andere
mazouts (ook: mazouten, mix van pils en cola)
wel. Met MBD (gedrags-
of leermoeilijkheden bij kinderen) wordt minor
brain damage of minimal brain dysfunction bedoeld. Mèden thaumazein: zich over niets
verwonderen, synoniem: nil admirari. Het synoniem van 'mèden agan' is 'niets te
veel' (ne quid nimis). Dat is wel erg
duidelijk mosterd na de maaltijd: médecine après la mort. Gelieve 'medieval' (muziek
[mèh-die-ie-vuhl]) en 'mediëval' (lettertype
[mee-die-jee-vahl]) niet te verwarren. Met medioneerlandistiek wordt de studie
van het Middelnederlands aangeduid. Is een meeneemchinees een Chinees om mee te
nemen? Nee, dus. Hé meis [meisje], wat heb je een leuk meis [mei]
jurkje aan! James Watt heeft de stoommachine uitgevonden en alle(r) ogen zijn gericht op Kwatta.
2.
Wat? De watt (W): halfwattlamp, hectowatt (hW), kilowatt (kW),
kilowattuur (kWh), megawatt (MW), milliwatt (mW),
microwatt (μW), wattage, wattmeter (niet: Wm),
wattpiek (Wp, eenheid voor zonnepanelen),
wattseconde (Ws, joule, J) en wattuur (Wh). Het symbool van meitnerium is Mt (109). Wat Melisch is, is van het eiland Melos
afkomstig. Wat melkitisch is, betreft de melkieten (christenen
die het monofysitisme: Christus heeft alleen de goddelijke natuur, niet de
menselijke, aanhangen). Een mella is een Jodenbuurt in een Marokkaanse
of Ottomaanse stad. Hij was zo dronken als een meloete (dronken)
meloet (dronkenman). Zou je menen? Bedenk
dan: Menen [plaats]
ligt dicht bij Kortrijk. Zij is een menageus
(zj –huishoudelijk, spaarzaam) type. De eerste
menorroe (menstruatie) is de menarche. De
Mensa Domini is de tafel des Heren, de
avondmaalstafel, waar het Heilig Avondmaal (afko: H.A.)
genuttigd wordt. De titel van een geschrift van Nietzsche is: Menschliches, Allzumenschliches. Met mercaptaan
wordt thiol aangeduid.
3.
Onbeduidende praatjes zijn menus propos. Ik werk veel met meranti [hout van gelijknamige boom] en merbau. Hem gewerd
een mente-captusverklaring (mente captus, KZ-verklaring, iets anders dan een
KZ-syndroom). Is een mesthuwelijk echt wat je dacht [t.b.v. de mestrechten!]? Pas erg op met methamfetamine, crystal
meth, meth, tik. Een metteur en scène zorgt voor de mise-en-scène [op het toneel], snapt u? Is
Middel-West-Perzisch echt een taal? Dan zal 'middenpaleolithicum' ook wel een correcte term zijn … Een
meursaultje [wijn] gaat er altijd wel in.
Bevat (crème de) menthe [ook: pepermunt(likeur)] echt menthol? Vast
wel. Hij is gespecialiseerd in laatzeventiende-eeuwse literatuur (GB ook: tt).
Ik doe je eenmalig dit niet af te slane aanbod. Niëlleren (niëllowerk maken – iets met graveren) is niet
nivelleren. Een nikser is van het niksen, een nixer van de generatie nix (ook: generatie X, verloren generatie]. Een
nymfomane [n/s, mannengek, nymfo] is niet
per definitie een nymphe du pavé [straathoer].
Ik zal dat nooit en te (ofte) nimmer
toegeven. Is dit hebbedingetje van nieuwzilver of van oud zilver gemaakt?
4.
In de nivôse (sneeuwmaand Franse Republiek) had
je wel een nivometer (voor sneeuw) nodig.
Zij is mijn poolster, mijn gids. Die meid is nog mijder (mijde = bnw., verlegen, schuw, terughoudend, afstandelijk) dan de
rest. De Noord-Nederlandse bevolking spreekt Noord-Nederlands. Gooi dat maar in
de milco (milieucontainer). De vliegende
tering wordt ook wel met miliaire tuberculose (van
die tuberkelbacillen) aangeduid. Een Mileziër woonde in Milete: daar
kwam ook de filosoof Thales vandaan. Millefeuille is een gerecht, millefiori
kunstglas en millefleurs een specifiek bloemetjespatroon. Millefolium is
duizendblad en groeit in mijn tuin. De milieuorganisatie onderzoekt de milieu-invloeden
van een en ander. Hij is televisieminded (tv-minded,
teeveeminded), maar ook wel open-minded te noemen. Minauderen [oo] is
koketteren. Het mingporselein herinnert ons aan de Mingdynastie. Zij sluiten
alleen maar min-maxcontracten [aantal werkuren]
af. Een minnekästchen ging van hand tot hand,
van bruidegom naar bruid.
5. Hij bleef seconde-, zo niet minutenlang
onder water. Deze minotaurus [stierkever] was
niet in het Labyrint [van Knossos, doolhof] opgesloten.
Quid mirum (wat wonder?), dat hij het dictee
gewonnen heeft? Deze mirabel (pruimensoort) is
toch wel mirabile visu (wonderbaarlijk om te zien).
Miscere [k]
utile dulci: het nuttige met het aangename verenigen. Een misogyne vrouwenhater
is vrouwen hatend. Stelen van mispickel (arsenicumkies)
is mispikkelen (misdoen, misdrijven). Hij
miste de boot, omdat het mistte. Hij was bezield mit heiẞem Bemühn (met vurige ijver).
Ben jij je mobi (mobiele telefoon) soms
kwijt? De afkorting m.m. staat voor mutatis mutandis = met de voor de
toepassing in een ander geval nodige veranderingen (en
ook voor memento mori = gedenk te sterven: denk eraan dat je ooit sterft).
De modus procedendi is de procesorde. Spreken alle moffrikanen Moffrikaans? Ik
rijd nu Mondeo. Ze beleefden een mondbeglänzte Zaubernacht (door de maan beschenen tovernacht). Eén
bureau-ministre,
twee bureaux-ministres.
6.
Kun je wel: montes auri polliceri (s – gouden bergen beloven)? Een mopé is een zekere
vrucht. Wie moppen tapt, is een moppentapper. Moqueca is een traditioneel
Braziliaans visgerecht. Moraine [èh] is hetzelfde als morene
[ee]. Hij was mortibus, mortelefitikus,
morsdood. Op hardrock en heavy metal kun je moshen (jongerentaal:
wilde armbewegingen maken bij het dansen op hardrock en heavy metal).
Een mousqueton [musketon] is een zwaar soort
musket. We eten muesli: lekker! Een MPV is een multipurpose vehicle. Geef
eens een goeie definitie van 'moiety' [zoek op! – moeilijk
...]. Moleskin of bevertien [e] komt van het (ook
Engelse) beaverteen [ie]. Is
dat niet wat overdone: een molton ondersprei onder een moltondeken?
Het MON is het motor
octane number,
een LON is een Lid
in de Orde van
Oranje-Nassau.
Trouwens: het RON is het research octane number. Bij monofyletisch of monogenetisch denk je aan
één stam (fyle, verdeeld in fratrieën).
7.
Een mono-uitzending is alleen mono te beluisteren. De twee meter lange
afstandsreiziger reisde per montgolfière, per heteluchtballon. Hij probeerde
het moquant (schertsend, bespottend, honend)
af te doen. Multum in parvo: veel in klein bestek. Een munus Apolline dignum is
een uitstekend gedicht. Muris in modum, muris in morem, op andermans kosten de
filantroop uithangen is te gemakkelijk. Mutato nomine (als
men slechts de naam verandert) lost de problemen uiteraard niet op. Voor
één miljoenste wordt vaak een mu'tje gebruikt:
met μm wordt een micrometer aangeduid, met μV een microvolt. Heb je muco, dan
heb je CF (cystic fibrose, taaislijmziekte, mucoviscidose).
Uit het docentenkorps werd een muziekkorpsje gevormd. My dear, mon Dieu, my
kingdom for a horse [mijn koninkrijk voor een
paard]. We herkenden de mysteryguest onmiddellijk. Wat is het verschil
tussen een myxoma en een myxoom? Gering: allebei met slijm ... Die brekebeen kwam van Scylla in Charybdis [van de regen in de drup].
8.
Hij speelt zijn oboe-d'amorepartijtje (hobo – oboe d'amore)
goed mee. Hij is beseibeld oftewel besuikerd. Ik zou dat nooit ofte niet
toelaten. Met de esofagoscoop
kan de arts de oesophagus
op esofagitis
inspecteren. Vroeger kwamen Delfische producten
uit Delphi. In de openlucht heb je geen open
haard nodig, zelfs geen nepopenhaard. We gaan opstappen, we gaan onze fiets op
stappen. Die jongen is op een duit [vorige VD, nu
alleen op-en-duit – geheel en al] zijn vader. Je kunt er donder op
zeggen, dat ze de krant gaat opzeggen. In de Opus Dei [organisatie]
wordt vaak het opus Dei [gebed] gebeden. Bij
die foto, waar ze uit bed opstaat, zie je wel dat ze er gekleurd op staat.
Opbouwende kritiek, daar kun je op bouwen. Ze bracht orfische
gezangen ten gehore. Mijn spreekbeurt gaat over de vroegere Oriënt-Express en de Trans-Europa-expres (TEE). Het vroegere Oud
Europa [= West-Europa] was deel van de Oude Wereld.
9.
Hij verschuilde (verschool) zich achter de
schuur, waar toevallig ook zijn vriend schuilde (school)
voor de regen. De titel luidde 'Bij Vaders' graf' en dat gedicht ging over het
begraven na het verscheiden van de bekende Kees Vaders. Dat zou zijn eer te na
gekomen zijn. Het had iets van een déjà vuutje, die out-of-the-blueverschijning.
Het byssus was een zeker zeer fijn linnen bij de Ouden, met name bij de
Egyptenaren. De oud-ambtenaar heeft zich op de oudambachtelijke kaasbereiding
geworpen. Bij het oud papier ophalen merkte een van die oudpapierophalers op,
dat een oudvader gewoon een aartsvader is. Die overstenrang
had hij al voor die overzeese uitzending. Hij verscheen overdag soms overnight.
Hoe luidde in 2000 de paardenbloemregel? De
n'demachtswortel uit 2 tot de n'de is 2. Een naaies is een naaister.
10.
Een bekende scheepsterm is 'naaiing' [verbinding
tussen touwen]. Hij is naar Flip, maar een kennis met die naam heeft hij
nooit gehad. Die nabob [een rijke] was in
het verkeer een bob [bewust onbeschonken bestuurder]. Die
stijfkop is een kind van Naboth; daarmee vertoont ze nog niet een stiff upper
lip (letterlijk: stijve bovenlip; gereserveerdheid).
De vorst der duisternis is Lucifer. Voor de zekerheid waren er bij het
belishabaken [zwart-witte paal met oranje
knipperlicht] ook nog enkele nadarhekken [BE:
dranghek] gezet. Niet elke naffer (uit Noord-Afrika, m.n. uit Marokko, afkomstige allochtone jongere) is een nagger (in NL: iemand die normafwijkend gedrag vertoont).
De viermeiviering (4 meiviering) is de
nationale dodenherdenking. Je kunt je borst natmaken. Hij schildert liefst
nat-in-nat
(alla prima). Naufragium in portu facere [k]
oftewel navem in portu mergi (in het zicht van de
haven schipbreuk lijden) is toch wel heel triest. Nawezen [na de dood van de vader geboren kind] worden vaak
hinderlijk nagewezen.
