Dictee - dictees [1567]
Dictee 801 (DCCCI) Dictee Specialisten (04-11-2014)
1. In de drie Punische oorlogen kwam je heel wat
punische trouw (fides Punica, Punica fides,
trouweloosheid – vergelijk fidus Achates, trouw gezel – van Aeneas, Eneas)
tegen. De juiste toedracht bleef in delfische (punische,
sibillijnse) nevelen gehuld. Het orakel van Delphi is het pythische
orakel. 'Het Delfts orakel' is een epitheton van Hugo de Groot (Grotius), van wie het predicatief 'grotiaans' is.
Had je in het quattrocento [14xx] ook al
cuatro's [snaarinstr.] zoals in een
typico-orkest? Een andere naam voor pyrethrum is (wilde) bertram. Het quart d'heure de Rabelais [onaangenaam ogenblik] is beslist iets anders dan de 15 minutes of fame [roem]. Om die status quo te handhaven moet je op je qui-vive zijn. Quisse (gedeelte van een gebraden kip) is niet iets zoals kipquiche (hartige taart). Militairen kunnen een raakschot produceren, voetballers een raak schot. Rabauwen en rauwdouwers (ook: rouwdouwers) zijn het! Een rancher [ee] is een ranchero [ah]. Met de zaklamp bescheen hij de rakklamp [bij zeilvaart].
2. De ramboersappelen werden onder rembours verstuurd. Wat een raggel (tegenvaller, mislukking): de rachel [smalle plank] was te kort. Een verwijzing naar ragout kwam ik hoe dan ook tegen bij: barquette [bakje van bladerdeeg], blanquette [van wit vlees], cassoulet [met witte bonen in schotel van aardewerk], chipolatapudding [genoemd naar ragout van uien en worst], civet [van wild], croustade, deegmandje, frituur, lamsragout, pasteitje, ragoutbroodje, rissole, salmi, saupiquet [van wild in gekruide roomsaus] en vol-au-vent [vulling voor pasteitje]. Een raout [raa-oet] (ook: rout [raut]) is trouwens een deftige avondpartij. Zittend op de raffiastoelen dronken we ratafia [zekere likeur]. Een interim-aandeel kan later worden ingewisseld. De CAC-40 is de Compagnie des Agents de Change-40 (beursindex van Parijs). Zich caché houden is zich schuilhouden. Cachaça is een Braziliaanse sterkedrank (GB ook: sterke drank) op basis van suikerriet. Een caccia is een muziekstuk waarin een jachtscène wordt uitgebeeld. Cacciucco [tsj, oe, k] is de traditionele Italiaanse vissoep. Een cachelotje [oh] is een potvisje.
3. Deze opvatting moet radicitus (met wortel en al) uitgeroeid worden. Een cachet-crampon is een sluitplaatje voor brieven. Wie cachectisch is, lijdt aan cachexie [k, ch] (slechte algemene lichamelijke toestand). De (het) cacholong is geen long (maar melkwit opaal). Cachou wordt ook wel catechu [samentrekkend geneesmiddel, leerlooien] genoemd. Een cacique is een stamhoofd van indianen (in Midden- of
Zuid-Amerika, vergelijk ook: caciquisme – VD nu ook: kazike). De cacimbo [kustnevel] vind je aan de kust. Cachounoot is een ander woord voor cashewnoot. De cadenza is de cadens. À (A) la Plato is platonisch en à la Cadmus is cadmisch (en niet Cadmisch!- zie: cadmische overwinning). De caduceus is de staf van Mercurius. Een caecum is een blindedarm. Ze zouden caelum et terras miscere: hemel en aarde bewegen. Raar: cafés crème (VD), café billards (VD), café complet (VD – geen mv., mv. GB: café(s) complets), cafés noirs (GB ook: café noirs), café chantants (VD, naar analogie GB ook: cafés chantants), café dansants (VD, naar analogie GB ook: cafés dansants), cafés glacés (VD), enne … thé complet (VD: thé(s) complets). Wat is een cafetière [tj]?
4. Nieuwe loten aan de koffiestam: caffè latte (mv. lattes of latte's), caffè lungo en caffè macchiato. Bij ingewikkelde bouwprojecten kunnen er meer cahiers des charges [lijst met voorwaarden] zijn. Een cairn is een pre-Keltisch gedenkteken. De caisse [kas, kassa] werd goed gespekt. In een cakebox doe je dvd's of cd's. Een cajon [ch] is een handtrommel. Een caixa is een Braziliaanse snaredrum [èh: – ook: snaardrum]. Een atleet op volle snelheid moet je niet calcar addere currenti: nodeloos aansporen. De officiële naam hiervan is chalcedon [chalcedoon, calcedoon – nevel- of melksteen]. Een calcaneusspoor is een hielspoor [botuitwas]. Een cado is een calamiteitendoorsteek. Moet je calculatief commitment [berekenend vertrouwen] waarderen? Dat staat niet linksboven (links boven-), maar rechtsonder aan (rechts onderaan) de bladzijde. In het Brugse Ommeland vind je nog heel wat van die Brugse traveeën [gevelindeling in de late gotiek]. Het duchessekant is een zeker Brugs kant.
5. De Brugse metten [volksopstand] moet je in 1302 situeren. In de régence hadden de refugiees de overhand op de mannen. Noem je dat nou reflectie [terugkaatsing, overpeinzing] of deflexie [verloren gaan buigingsuitgang]? Het vrouwelijkereligieuzenclubje maakte een uitstapje, terwijl het mannelijkereligieuzenclubje thuisbleef. Een nota van remarque komt van de Algemene Rekenkamer, is dat niet remarquabel [opmerkelijk]? Wist je, dat reien ook vlakschaven is? Een vennootschap en commandite is commanditair [deelnemers brengen alleen geld in: geen zeggenschap]. Ze lijdt nogal hevig aan het reisstresssyndroom. Een (goud)reinette [uitspraak mag zonder 'tuh'] is gewoon een (goud)renet. Een calculus (stemsteentje) Minervae is een beslissende stem. Een calèche noemen Jaan, Peer en Pauw gewoonlijk een kales. Wat is een calembour [woord- of naamspeling berustende op de gelijke of bijna gelijke klank van verschillende woorden]? Je doet dat zeker pas ad calendas graecas (met
sint-juttemis, nooit dus)?
6. Heb jij bij die Monsieur Calicot een calicokat van calicot gekocht? Callositeit is calleusheid [eeltig]. Hij is een erkend columnist, maar helaas ook calumnist (hij calumnieert anderen = belastert). Die arts geeft heel gemakkelijk calmantia (pseudo-Latijn – kalmerend middel, calmans). In dat gebouw hebben ze een calorifère [buizen met warme lucht]. Wat, doe jij aan calisthenics [benen, buik, billen, lichaamshouding]? Of was het callanetics [spieren versterken]? Zo'n calvarieberg [berg, heuvel met kruis] kun je overal aantreffen. Een calville is een kalvijn [geribde fijne tafelappel], niet: Calvijn. Leg uit wat calx [chemie: uit metaaloxiden bestaand poedervormig residu verkregen door verhitting aan de lucht van metalen of mineralen] is. Hij heeft een cam [kèhm – camera, ook: webcam] bij zich. Neutrale camber bestaat niet. Is cambozola echt een kruising van camembert en gorgonzola? Ja. Cambric [èh] is batist, kamerdoek. Cambré is een basisbeweging bij ballet en dans. Een camjo is een camerajournalist. Is die fiets van de camion gevallen [(vracht)wagen: zwart gekocht of gestolen]? Een camino (de Santiago) is een pelgrimspad naar Santiago de Compostela (VD: Spaans,Nederlands: ll).
Cananefaten (Kaninefaten) waren een Germaans
volk dat in de eerste eeuw van onze jaartelling in Zuid-Holland leefde.
7. Een cami [kaa-mie] is de gebedsruimte van een grote moskee. Wat moet ik me voorstellen bij een camgirl? Niets, want die stelt zichzelf voor. Hoedt u zich voor de Napolitaanse camorra (maffia). D66 heeft een ijzersterke campaigner, hij trekt rond met een camper. Hij trok door de campo's [grote grasvlakten] van Patagonië. Italianen verzorgen hun campi santi [begraafplaatsen; enkelvoud: campo santo] goed. Trees [einde WO II] heeft een Canadees (en is dus een canadel). Kijk daar: meer dan één canada [populier – canada's, canadassen]! Holland en de Hollanders: canaux, canards, canaille [kanalen, eenden, schelmen]. De cancan is een populaire revuedans met veel vertoon van froufrou (ook: een koekje bestaande uit twee wafeltjes met crème au beurre ertussen heet zo). Is canderen [versuikeren] kandij maken? Wat voor religie is candomblé [soort menggodsdienst]? De politie zet cannachoppers [helikopters] en -sniffers [apparaat] in (hennepplantages opsporen). De canossagang is de gang naar Canossa [fig.: zich onderwerpen, boete doen]. Joepie, ze hebben een canopenveld gevonden. Wil je cantal [soort van zachte kaas van koemelk] op het brood?
8. Wie cant [èh] (dieventaal) spreekt, is verdacht. De naaldhouder van een pick-upelement is een cantilever. Cantuccini zijn biscotti di Prato. Canyoning doe je in een canyon (ook: cañon). Een capacitor [kleine accu] zit in horloges en rekenmachientjes. Een capermovie is een kraakfilm (heistfilm – iets kostbaars veroveren). De grijsaard had capitis nives (sneeuwwit haar). Hij was capo di (tutti) capi (hoofd van de maffia). Dat zit verstopt onder de capot ([poo]; motorkap). Capotes anglaises zijn kapotjes. Waar zit die capslock (hoofdlettertoets)? De captcha is de completely automated public Turing-test to tell computers and humans apart. Captuur lijkt mij gewoon kapen. Begin daar maar niet aan: caput Nili quaerere, een onbegonnen werk (de bronnen van de Nijl zoeken). Cara waren vroeger de chronische aspecifieke respiratorische aandoeningen. Caramba [uitdrukking van gespeelde verbazing], nou breekt m'n klomp! Ga niet met haar in dispuut: ze is een caractérielle (rechtlijnig, koppig, hardleers). Is die plaat gerepousseerd [beeldende kunst: door kloppen (op de achterzijde) een reliëf aanbrengen (in metaal)]?
9. De term 'revivificatie' komt uit de chemie, de term 'revivescentie' kan op bevroren lichaamsdelen slaan. Met kerst en oudjaar lezen we reuzereuzenromans. Die voetbalclub heeft een rijkgevulde (GB) en rijkgeschakeerde prijzenkast. Dat rijsscherm dient om zandverstuiving tegen te gaan. Een reuzenhamburger is reuzegroot. Sjing-boem is een verkorting van retteketetsjingboem. Vitters moet je retorqueren (met eigen woorden bestrijden). Is het niet te rigoureus om de rigaudon (dans of muziek ervoor) te verbieden? Met rials kun je niet in
Saudi-Arabië (ook: oe) betalen (wel met riyals). Er gaan bijna elf ri's [oude Japanse afstandsmaat] in een marathonafstand. Een CDO is een collaterized debt obligation (en dus risicovol). Poudre de riz (poudre d'iris – talkpoeder) kun je beter niet op ris de veau [kalfszwezerik] doen! Hardsteen, carbonkalksteen, arduin of Escosijnse steen komt uit de streek van Ecaussinnes, Henegouwen. Carolinapine [kèh-ruh-lahj-nuh-paajn] is een houtsoort.
10. CMC is carboxymethylcellulose. Carco is de volksnaam voor een grote zeeslak. Je zal maar hypertrofische cardiomyopathie hebben (hartaandoening waarbij de spieren in de wand van het hart verdikt zijn). Cardio-thoraxchirurgie is hart-thoraxchirurgie. Verklaar het adjectief cardiothoracaal [hart + vaten borstholte]. Cardiotocografie (ctg) is de grafische registratie van de hartslag van de foetus in de baarmoeder. Een carenzdag behoort tot de carentietijd [wachttijd, uitkeringen]. Voor het boomwoord 'karet' (rubberboom) heb je geen caret (weglatingsteken) nodig. De druif van de carmenère [wijnstok] geeft paarsrode wijn. Het johannesbrood wordt ook carobe genoemd. Hij is een carottebiljarter, en soms ook carottentrekker of carottier (en in zijn eigen streektaal zelfs nog wel een carotteneter).
typico-orkest? Een andere naam voor pyrethrum is (wilde) bertram. Het quart d'heure de Rabelais [onaangenaam ogenblik] is beslist iets anders dan de 15 minutes of fame [roem]. Om die status quo te handhaven moet je op je qui-vive zijn. Quisse (gedeelte van een gebraden kip) is niet iets zoals kipquiche (hartige taart). Militairen kunnen een raakschot produceren, voetballers een raak schot. Rabauwen en rauwdouwers (ook: rouwdouwers) zijn het! Een rancher [ee] is een ranchero [ah]. Met de zaklamp bescheen hij de rakklamp [bij zeilvaart].
2. De ramboersappelen werden onder rembours verstuurd. Wat een raggel (tegenvaller, mislukking): de rachel [smalle plank] was te kort. Een verwijzing naar ragout kwam ik hoe dan ook tegen bij: barquette [bakje van bladerdeeg], blanquette [van wit vlees], cassoulet [met witte bonen in schotel van aardewerk], chipolatapudding [genoemd naar ragout van uien en worst], civet [van wild], croustade, deegmandje, frituur, lamsragout, pasteitje, ragoutbroodje, rissole, salmi, saupiquet [van wild in gekruide roomsaus] en vol-au-vent [vulling voor pasteitje]. Een raout [raa-oet] (ook: rout [raut]) is trouwens een deftige avondpartij. Zittend op de raffiastoelen dronken we ratafia [zekere likeur]. Een interim-aandeel kan later worden ingewisseld. De CAC-40 is de Compagnie des Agents de Change-40 (beursindex van Parijs). Zich caché houden is zich schuilhouden. Cachaça is een Braziliaanse sterkedrank (GB ook: sterke drank) op basis van suikerriet. Een caccia is een muziekstuk waarin een jachtscène wordt uitgebeeld. Cacciucco [tsj, oe, k] is de traditionele Italiaanse vissoep. Een cachelotje [oh] is een potvisje.
3. Deze opvatting moet radicitus (met wortel en al) uitgeroeid worden. Een cachet-crampon is een sluitplaatje voor brieven. Wie cachectisch is, lijdt aan cachexie [k, ch] (slechte algemene lichamelijke toestand). De (het) cacholong is geen long (maar melkwit opaal). Cachou wordt ook wel catechu [samentrekkend geneesmiddel, leerlooien] genoemd. Een cacique is een stamhoofd van indianen (in Midden- of
Zuid-Amerika, vergelijk ook: caciquisme – VD nu ook: kazike). De cacimbo [kustnevel] vind je aan de kust. Cachounoot is een ander woord voor cashewnoot. De cadenza is de cadens. À (A) la Plato is platonisch en à la Cadmus is cadmisch (en niet Cadmisch!- zie: cadmische overwinning). De caduceus is de staf van Mercurius. Een caecum is een blindedarm. Ze zouden caelum et terras miscere: hemel en aarde bewegen. Raar: cafés crème (VD), café billards (VD), café complet (VD – geen mv., mv. GB: café(s) complets), cafés noirs (GB ook: café noirs), café chantants (VD, naar analogie GB ook: cafés chantants), café dansants (VD, naar analogie GB ook: cafés dansants), cafés glacés (VD), enne … thé complet (VD: thé(s) complets). Wat is een cafetière [tj]?
4. Nieuwe loten aan de koffiestam: caffè latte (mv. lattes of latte's), caffè lungo en caffè macchiato. Bij ingewikkelde bouwprojecten kunnen er meer cahiers des charges [lijst met voorwaarden] zijn. Een cairn is een pre-Keltisch gedenkteken. De caisse [kas, kassa] werd goed gespekt. In een cakebox doe je dvd's of cd's. Een cajon [ch] is een handtrommel. Een caixa is een Braziliaanse snaredrum [èh: – ook: snaardrum]. Een atleet op volle snelheid moet je niet calcar addere currenti: nodeloos aansporen. De officiële naam hiervan is chalcedon [chalcedoon, calcedoon – nevel- of melksteen]. Een calcaneusspoor is een hielspoor [botuitwas]. Een cado is een calamiteitendoorsteek. Moet je calculatief commitment [berekenend vertrouwen] waarderen? Dat staat niet linksboven (links boven-), maar rechtsonder aan (rechts onderaan) de bladzijde. In het Brugse Ommeland vind je nog heel wat van die Brugse traveeën [gevelindeling in de late gotiek]. Het duchessekant is een zeker Brugs kant.
5. De Brugse metten [volksopstand] moet je in 1302 situeren. In de régence hadden de refugiees de overhand op de mannen. Noem je dat nou reflectie [terugkaatsing, overpeinzing] of deflexie [verloren gaan buigingsuitgang]? Het vrouwelijkereligieuzenclubje maakte een uitstapje, terwijl het mannelijkereligieuzenclubje thuisbleef. Een nota van remarque komt van de Algemene Rekenkamer, is dat niet remarquabel [opmerkelijk]? Wist je, dat reien ook vlakschaven is? Een vennootschap en commandite is commanditair [deelnemers brengen alleen geld in: geen zeggenschap]. Ze lijdt nogal hevig aan het reisstresssyndroom. Een (goud)reinette [uitspraak mag zonder 'tuh'] is gewoon een (goud)renet. Een calculus (stemsteentje) Minervae is een beslissende stem. Een calèche noemen Jaan, Peer en Pauw gewoonlijk een kales. Wat is een calembour [woord- of naamspeling berustende op de gelijke of bijna gelijke klank van verschillende woorden]? Je doet dat zeker pas ad calendas graecas (met
sint-juttemis, nooit dus)?
6. Heb jij bij die Monsieur Calicot een calicokat van calicot gekocht? Callositeit is calleusheid [eeltig]. Hij is een erkend columnist, maar helaas ook calumnist (hij calumnieert anderen = belastert). Die arts geeft heel gemakkelijk calmantia (pseudo-Latijn – kalmerend middel, calmans). In dat gebouw hebben ze een calorifère [buizen met warme lucht]. Wat, doe jij aan calisthenics [benen, buik, billen, lichaamshouding]? Of was het callanetics [spieren versterken]? Zo'n calvarieberg [berg, heuvel met kruis] kun je overal aantreffen. Een calville is een kalvijn [geribde fijne tafelappel], niet: Calvijn. Leg uit wat calx [chemie: uit metaaloxiden bestaand poedervormig residu verkregen door verhitting aan de lucht van metalen of mineralen] is. Hij heeft een cam [kèhm – camera, ook: webcam] bij zich. Neutrale camber bestaat niet. Is cambozola echt een kruising van camembert en gorgonzola? Ja. Cambric [èh] is batist, kamerdoek. Cambré is een basisbeweging bij ballet en dans. Een camjo is een camerajournalist. Is die fiets van de camion gevallen [(vracht)wagen: zwart gekocht of gestolen]? Een camino (de Santiago) is een pelgrimspad naar Santiago de Compostela (VD: Spaans,
7. Een cami [kaa-mie] is de gebedsruimte van een grote moskee. Wat moet ik me voorstellen bij een camgirl? Niets, want die stelt zichzelf voor. Hoedt u zich voor de Napolitaanse camorra (maffia). D66 heeft een ijzersterke campaigner, hij trekt rond met een camper. Hij trok door de campo's [grote grasvlakten] van Patagonië. Italianen verzorgen hun campi santi [begraafplaatsen; enkelvoud: campo santo] goed. Trees [einde WO II] heeft een Canadees (en is dus een canadel). Kijk daar: meer dan één canada [populier – canada's, canadassen]! Holland en de Hollanders: canaux, canards, canaille [kanalen, eenden, schelmen]. De cancan is een populaire revuedans met veel vertoon van froufrou (ook: een koekje bestaande uit twee wafeltjes met crème au beurre ertussen heet zo). Is canderen [versuikeren] kandij maken? Wat voor religie is candomblé [soort menggodsdienst]? De politie zet cannachoppers [helikopters] en -sniffers [apparaat] in (hennepplantages opsporen). De canossagang is de gang naar Canossa [fig.: zich onderwerpen, boete doen]. Joepie, ze hebben een canopenveld gevonden. Wil je cantal [soort van zachte kaas van koemelk] op het brood?
8. Wie cant [èh] (dieventaal) spreekt, is verdacht. De naaldhouder van een pick-upelement is een cantilever. Cantuccini zijn biscotti di Prato. Canyoning doe je in een canyon (ook: cañon). Een capacitor [kleine accu] zit in horloges en rekenmachientjes. Een capermovie is een kraakfilm (heistfilm – iets kostbaars veroveren). De grijsaard had capitis nives (sneeuwwit haar). Hij was capo di (tutti) capi (hoofd van de maffia). Dat zit verstopt onder de capot ([poo]; motorkap). Capotes anglaises zijn kapotjes. Waar zit die capslock (hoofdlettertoets)? De captcha is de completely automated public Turing-test to tell computers and humans apart. Captuur lijkt mij gewoon kapen. Begin daar maar niet aan: caput Nili quaerere, een onbegonnen werk (de bronnen van de Nijl zoeken). Cara waren vroeger de chronische aspecifieke respiratorische aandoeningen. Caramba [uitdrukking van gespeelde verbazing], nou breekt m'n klomp! Ga niet met haar in dispuut: ze is een caractérielle (rechtlijnig, koppig, hardleers). Is die plaat gerepousseerd [beeldende kunst: door kloppen (op de achterzijde) een reliëf aanbrengen (in metaal)]?
9. De term 'revivificatie' komt uit de chemie, de term 'revivescentie' kan op bevroren lichaamsdelen slaan. Met kerst en oudjaar lezen we reuzereuzenromans. Die voetbalclub heeft een rijkgevulde (GB) en rijkgeschakeerde prijzenkast. Dat rijsscherm dient om zandverstuiving tegen te gaan. Een reuzenhamburger is reuzegroot. Sjing-boem is een verkorting van retteketetsjingboem. Vitters moet je retorqueren (met eigen woorden bestrijden). Is het niet te rigoureus om de rigaudon (dans of muziek ervoor) te verbieden? Met rials kun je niet in
Saudi-Arabië (ook: oe) betalen (wel met riyals). Er gaan bijna elf ri's [oude Japanse afstandsmaat] in een marathonafstand. Een CDO is een collaterized debt obligation (en dus risicovol). Poudre de riz (poudre d'iris – talkpoeder) kun je beter niet op ris de veau [kalfszwezerik] doen! Hardsteen, carbonkalksteen, arduin of Escosijnse steen komt uit de streek van Ecaussinnes, Henegouwen. Carolinapine [kèh-ruh-lahj-nuh-paajn] is een houtsoort.
10. CMC is carboxymethylcellulose. Carco is de volksnaam voor een grote zeeslak. Je zal maar hypertrofische cardiomyopathie hebben (hartaandoening waarbij de spieren in de wand van het hart verdikt zijn). Cardio-thoraxchirurgie is hart-thoraxchirurgie. Verklaar het adjectief cardiothoracaal [hart + vaten borstholte]. Cardiotocografie (ctg) is de grafische registratie van de hartslag van de foetus in de baarmoeder. Een carenzdag behoort tot de carentietijd [wachttijd, uitkeringen]. Voor het boomwoord 'karet' (rubberboom) heb je geen caret (weglatingsteken) nodig. De druif van de carmenère [wijnstok] geeft paarsrode wijn. Het johannesbrood wordt ook carobe genoemd. Hij is een carottebiljarter, en soms ook carottentrekker of carottier (en in zijn eigen streektaal zelfs nog wel een carotteneter).
