1491 Dictee zondag 27 januari 2019 (3): dictee Oefendictee 735 (oud) √

Dictee - dictees [1491]

NB ma 28-01-2019: nieuwe update oVD: aantal bij * van 382.856 naar 383.038 = + 183!

Ook 735 oud zit vol nieuwe en moeilijke woorden.

Dictee 735 (DCCXXXV) Dictee Specialisten (29-03-2014)

1. We gaan naar de kinderboerderij: naar de gapen [geit x schaap] en scheiten [schaap x geit]. Kijk, dit is nu een jambenvers [ook: jambus]. In gadogado zitten o.a. tahoe [= tofoe] en tempé [sojabonen, vleesvervanger]. Een gaffelbuis is een Y-buis [ei]. Dat is een mooi sileneboeket [n/s, anjerfamilie]. Wist je dat een gaganaut een vyomanaut is [Indiase ruimtevaarder]? Een kind is een gage d'amour [blijk van liefde]. De gans waggelde en gaggelde (gakte, gakkerde). Een gai is een gemeenschappelijke antenne-inrichting. Met gêne toonde hij zijn gaine [gèh-nuh – g van goal, elastisch buikkorset]. Falderappes is gajes. Galago's zijn bushbaby's [halfaapje, nachtactief = nocturnaal]. Rond een sawa-afdeling [nat rijstveld] loopt een smalle galengan (galangan – smal dijkje). Galanga is laos
[Zuidoost-Aziatische keuken]. De middeleeuwse provençalen, maar ook de negentiende-eeuwse Provençalen bezongen de provenceolie al. Cholecystitis is galblaasontsteking. De galápagosvink komt van de Galápagoseilanden, volgens VD [GB kent alleen de accentloze galapagosschildpad]. Een Italiaanse gentleman is een galantuomo.

2. Ze hebben hem behoorlijk geagaceerd [prikkelen, irriteren]. Het woord 'agadir' komt uit het Berbers en betekent: opslagplaats voor graan en goederen. De Aga Khan is het hoofd van de nizari's [sjiitische stroming binnen islam – alleen sub lemma in VD]. Een agami is een trompetvogel, de agamie is dat niet [ongeslachtelijke voortplanting]. Deze stok heeft een agaten [geen n uitspreken] [van agaat, zwart agaat = git] knop. Legt de agathologie [leer van het hoogste goed] ook uit wat kalos k'agathos [schoon en goed, Griekse cultuurideaal, substantief: kalokagathia] inhoudt? De agave is niet een altijdgroenende [= altijdgroen], maar een slechts eenmaal bloeiende plant. Daar waren ze dan: oom agent en Tante Pos. Ze zit in het agentessenverblijf. Het Latijnse 'Agnus Dei' betekent 'Lam Gods'. Aguma [bladgroente uit nachtschadefamilie, SR] en agoeti's [onderfamilie van de waterhazen] kun je eten. Na de bevalling à terme [op de uitgerekende datum] was er champagne à gogo [in overvloed, naar believen]. Wat doen agrégés in Frankrijk [lesgeven mo]? Aguardiente is eau de vie [aquavit, brandewijn, vgl. pereneau-de-vie]. De afkorting A.H. staat voor anno Hegirae: in het jaar van de islamitische jaartelling [AH is Albert Heijn]. Met de Wandelende Jood wordt overduidelijk Ahasverus bedoeld.

3. Welke rol speelt Ahriman in de leer van Zarathoestra? A.H.S., anno Humanae Salutis, betekent: in het jaar van het heil der mensheid (= christelijke jaartelling). Ik ga het project '*loog*' en '*logie*' toch maar aanpakken, wel in kleine porties. Er is heel wat te 'leren': acaralogie (mijten), aerologie (lagere luchtlagen), aeschrologie (bezigen vieze woorden), agathologie (hoogste goed), agenttechnologie [ee – software die beslissingen neemt], agologie (opvoeding), albanalogie (Albanese cultuur), algologie (algen en wieren), ampelologie (druivenstokken), anesthesiologie (narcose), anthologie (bloemlezing), angiologie (bloed- en lymf(e)vaten), angelologie (engelenleer), apidologie (bijen), arachnologie (spinnen), aristologie (eten), artrologie (gewrichten), assyriologie (Assyrische oudheden, taal), auto-ecologie (individuele plant, soort), axiologie (waardeleer).

4. Zo, dat was de a. Verder vanaf de b: balneologie (genezing door badkuur), battologie (stotteren, woordherhaling), bibliologie (het boek), biocoenologie (leer van de biocoenose [ee]: levensgemeenschap), bloembiologie (bestuiving), boeddhologie (boeddhisme), brachylogie (stijlfiguur, zinsdelen weglaten, voorbeeld: jong geleerd, oud gedaan), bromatologie (voedings- en dieetleer), bronchologie (luchtpijpen), bryologie (moskunde), campanologie (klokkenkunde), cancerologie (= oncologie: kanker), carcinologie (krabben en kreeften), cariologie (cariës), castellologie (kastelen), cecidologie (gallenkunde), celpathologie (cytopathologie: ziekelijke veranderingen van cellen), cetologie (walviskunde), chasmologie (geeuwen), chirologie (handspraak, vingerspraak), chorologie (verschijnselen aardoppervlakte), christologie (de theologie van Christus).

5. Verder: codicologie (handschriftkunde), coleopterologie (kevers, nee, niet die [VW]!), comitologie (EU-besluitvorming op grond van adviezen van comités bestaande uit nationale ambtenaren), conchologie of conchyliologie (schelpenkunde), coprologie (feces), craniologie (schedelleer), crenologie (letterkundig bronnenonderzoek), cryobiologie (invloed van zeer lage temperaturen op levende organismen) en cytologie (celbiologie). Dan komt de 'd': dactylogie (vingerspraak doofstommen), demologie (demografische – bevolking –  structuren), demonologie (demonen), dendrochronologie (jaarringenonderzoek), dendrologie (boomkunde), deontologie (filosofische plichtenleer), diabetologie (suikerziekte) en ook nog didaxologie (didactiek).

6. Ook nog: DNA-technologie, doxologie (lofprijzing), dravidologie (cultuur Dravida's), dysteleologie (geen of verkeerde doelgerichtheid), ecclesiologie (kerkleer), econologie (ecologisch verantwoorde economie), egyptologie (cultuur Egypte), endocrinologie (hormonologie), endodontologie (endodontie: tandheelkundig specialisme), epistemologie (wetenschapsfilosofie), eremologie (woestijn), esthesiologie (zintuigen en gewaarwordingen), ethologie (gedragsleer, ethos!), etiologie ((ziekte)oorzaken), etnologie (volkenkunde), etruskologie (cultuur Etrusken), eulogie (loflied), fonologie (moeilijk vak – klimaat), fenemenologie (idem! – niet met rationele kennis), flebologie (bloedaderen), fracturologie (fracturen), fraseologie (gebruik van holle frasen), frenelogie (schedelleer), fytologie (botanie) en de fytopathologie betreft plantenziekten.

7. Vervolgens: gastrilogie (buikspreken), gastrologie (maag),
gastro-enterologie (maag en darm), gemmologie (edelstenen), genologie (kunstgenres), gerodontologie (gebit ouderen), glaciologie (gletsjerkunde), gnathologie (kauworganen), gnoseologie (kenleer), god-is-doodtheologie, grotteologie (speleologie), helminthologie (wormziekten), hematologie (bloedziekten), heortologie (kerkelijke feesten), hepatologie (leverziekten), heresiologie (ketters), herpetologie (reptielen, amfibieën), histologie (weefselleer), hodologie (zenuwverbindingen), hortologie (tuinbouwkunde), hygrologie (luchtvochtigheid), ichtyologie (viskunde), irenologie (bewaren van vrede), karyologie (celkernen), keltologie (keltistiek) en ook nog kinesiologie (fysiologische bewegingsleer).

8. Hij heeft sudeck, het syndroom van Sudeck [complex regionaal pijnsyndroom]. We vervolgen: kremlinologie [Kremlin], kretologie [ongefundeerde leuzen en wensen], kynologie (fokken van rashonden), labyrintologie (heeft niets met Kreta van doen! = doolhof in het oor!), lepidopterologie (vlinders), lichenologie (korstmossen), limnologie (zoetwaterbiologie), lithologie (nu: petrografie), logie (droogschuur – voor stenen), malacologie (weekdieren, geen dagvlinders), mammalogie of mastozoölogie (zoogdierkunde), martyrologie (martelaren), metrologie (maten & (en) gewichten), molinologie (molenkunde), mycologie, mycetologie (schimmels, zwammen), myiologie (muggen), myrmecologie (mieren, daar wordt men wijs), oenologie (vinologie, wijnkunde), nematologie (rondwormen), nesologie (eilanden, niet die van Langerhans), ofiologie (slangen), oftalmologie (oogheelkunde), oneirologie (dromen) en ontologie (zijnsleer).

9. Verder: onomatologie (naamkunde), oölogie (eierkunde), ornithologie (vogelkunde), orologie (gebergteleer), palynologie (pollenkunde), papyrologie (papyrus), par(o)emiologie (spreekwoorden oe: uitspraak: eu of ee), pathofysiologie [lichamelijke functies van de zieke organismen of organen], pinkstertheologie [pinksterbeweging], pneumologie (longziekten), pomologie (vruchten), psefologie (verkiezingsuitslagen), pteridologie (varens), pyrologie (vuur), rabdologie (rekenen met staafjes), reflexologie [reflexen], religiologie [godsdienstwetenschap], reologie (stromingsleer: panta rhei), runologie (runen), scatologie (uitwerpselen), seks(u)ologie, semasiologie (woordbetekenis), sindonologie (lijkwade van Turijn), sinologie (cultuur China), sit(i)ologie (voedingsleer), soteriologie (christologie), splanchnologie (ingewanden), strip(t)ologie (stripkunde, nee niet die van de striptease!) en ook symmorfologie (vormleer van plantengemeenschappen).

10. En ook nog: synchorologie (verspreiding planten), synchronologie (ontstaan planten), syndesmologie (ligamenten = band van bindweefsel om een gewricht), thaumatologie (wonderen), thracologie (Thracische oudheid), tocologie (baringsproces), trichologie (haarziekten), ufologie (ufo's), venerologie (geslachtsziekten), vexillologie (vlaggenkunde), virologie (virusziekten), vulkanologie (vulkanen), xylologie (houtsoorten), zombiologie (biologie van de 'zom', nee, zombies!), zoölogie (dierkunde), zymologie (werking van enzymen), zythologie (bier(brouwen)), uranologie (sterrenkunde), turkologie (cultuur Turkije) en ten slotte tetralogie (zoek maar op ). De tetralogie van Fallot is een aangeboren hartafwijking zoals bij 'blauwe baby's' bestaat.

 

1490 Dictee zondag 27 januari 2019 (2): dictee Oefendictee 734 (oud) √

Dictee - dictees [1490]

Hierbij 734 (oud), ook wel aardig .

Dictee 734 (DCCXXXIV) Dictee Specialisten (28-03-2014)

1. Bij het demaskeren vindt een demasqué plaats. Gezocht op '*gout*': agouta (bruine, dunbehaarde solenodon – soort spitsmuis, vgl. almiqui; NB een agoeti is een waterhaas!), arrière-goût: nare bijsmaak, à son goût: naar zijn of haar smaak, coming-out (!): uit de kast komen, degout (afkeer, walging), degoutant (walg(e)lijk), degouteren (doen walgen), de haut goût: sterk gekruid, dug-out (!), egoutteur (wals in papiermachine), goût de contradiction: dwarsdrijverij, het goûter (vieruurtje), gouteren (goûter gebruiken of met smaak genieten), goutte militaire (druiper), gouttière (grafische industrie: dubbele, parallel lopende haarlijntjes), hang-out (! – ontmoetingsplek, fysiek, ook: internet), le goût de la perfection qui stérilise: het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid, opting-out (door bedrijven uit collectieve regelingen), ragout, ragoutje en ragoutbroodje. Een dichotomie is een tweedeling (niet vergelijkbaar met: eersteling!).

2. Bevat een depot alleen goederen en dépôt [in depot]? Met '*dies*': dies a quo: begindatum, dies ater: zwarte dag, die schöne Zeit der jungen Liebe (!), dieselloc, dieseltaks, dieseltractie, diesfeest, dies irae (oordeelslied), diësis: verschil tussen een octaaf en drie reine grote tertsen, dies natalis (stichtingsdag), dies non: dag waarop de rechters geen zitting hebben, diesseitig (en jenseitig), dominica dies (zondag, dag des Heren), eisjedies gaan (overspel plegen), fasti et nefasti dies: gelukkige en ongelukkige dagen, komedieschrijver (!), ladies' day, ladies' night, elegante lady's, maladie sans maladie: spleen, weltschmerz, taedium vitae, o festus dies: o feestelijke dag, radiësthesie (met wichelroede), onderdies (intussen), passedies(je) spelen: dobbelspel, genderstudies, dieselelektrische tractie, dieselen [een auto met diesel(olie) rijden], agrodiesel [uit landbouwgewassen] en subsidieslurper.

3. Is diskrediet een kwestie van discrediteren? Ja. Moet een discman een diskdrive hebben? Mijn adagium is: (ik) 'doe het zelf'. Is dat nou een draai-kiepraam (en dat een maai-dorsmachine)? Gezocht op '*drap*': drapeau: vlag, vaandel, drapenier: lakenbereider, draperen: met gewaden of stoffen omhangen, draperie [versiering], draperies d'amour: wallen onder de ogen, maandrapport (!), sparadrap [ah, geen p uitspreken]: (B.-N.) hechtpleister, toendraplant (!) en misdaadrapport (!). Gezocht op '*drab*': koffie- en wijndrab, drab(be) (droesem), drabbelkoek [broos gebak], drabbig (troebel, vergelijk: troebleren), drabzak [druipzak voor drab] en drabkleur [sub lemma bij bevertien]. De doorsnee-Vlaming en de volbloed Nederlander gingen in de clinch en zelfs op de vuist. Kun jij doowop(muziek) [met woorden als 'shoobydoowop'] imiteren? Hij is druïdekenner [priester bij de oude Kelten in Gallië en Brittannië] pur sang. Je hebt tegen-, piano- en
nee-stemmers. Een epitaaf is een grafschrift.

4. Een dronkenman is een dronkenlap (een drinkebroer). Met het solvayprocedé [èh] maak je soda. Verraadt een emfatisch [(gevoels)nadrukkelijk] accent een empathisch [invoelend, begrijpend] persoon? Een economyclassseat is zeer gerief(e)lijk. Waar was de eerste ebola-epidemie? Falderappes is schorr(i)emorrie of tuig. Niet elke eersteklassencoupé is een eersteklascoupé. Een binnenvetter is een introvert persoon. Capoeira [kaa-poe-wee-raa] is een Braziliaanse zelfverdedigingstechniek. Hij was lucide [helder – van geest] genoeg om een elusief [ontwijkend] antwoord te geven. Je kunt iets op zijn elfendertigst(e) doen. Ik heb je al elfendertig keer [heel vaak] gewaarschuwd. Enjambement is het doorlopen van een versregel. Leg het verschil uit tussen endo- [inwendige afscheiding – bloedbaan] en exocrien [uitwendig]. In het essaytje ging het (ook) over een butterfly'tje [vlinderdas, ook: konijn]. Een eukaryoot is een uit een of meer cellen bestaand organisme waarvan de celkern van het cytoplasma is gescheiden; een prokaryoot is een eencellig micro-organisme zonder celkern en organellen. Exuberantie is overvloed.

5. De euritmie [bewegingskunst op muzikale klanken] danken we aan Rudolf Steiner. Ex tempore (e.t., impromptu, currente calamo) is voor de vuist weg: vergelijk een knievers of kniedicht. Ex voto is naar wens of volgens een gelofte, vergelijk ex-votobeeld (ex voto publico is volgens de wil van het volk). Voor in het boek (vergelijk: voor in de mond) staat de inleiding. Die staat niet achterin, dat is de epiloog. Pilav (VD ook pilau) is rijst in vleesnat. Je kunt het heen-en-weer krijgen! Kinderen, uitgemergeld door hongerlijden, worden wel met biafraantjes aangeduid. Aan dit dictee zal een amateur zijn handen meer dan vol hebben. Hoe officieel is een semiofficiële oekaze [streng, hoog bevel]? Als dessert krijgen we crème fraîche [(slag)room, geen mv.]. Prachtig, die bedauwde landouwen, gezien vanuit onze landauer. Die advocaat heeft een gepreoccupeerd standpunt ingenomen.

6. Hij beheerst the gentle art of making enemies (de edele kunst van het zich vijanden maken) als geen ander. Miezemauzen is een bepaald kaartspel, miezemuizen is tobben. De desserttafel stond boordevol borden vol met coq au vin [culinair gerecht van kip, etc.]. Een dut is ook een munt- of ijkstempel. Heb jij ook zo'n goodiebag [draagtas met een aantal cadeautjes of promotieartikelen] gehad? Hier dan toch maar de angsten en de vrees: zoöfobie (dieren), xenoglossofobie (vreemde talen), xenofobie (alles wat vreemd is), virginitofobie (om verkracht te worden), vaccinofobie (vaccinaties), trypanofobie (injecties), transfobie (transgenderisme en transseksualiteit), toxicofobie (vergiftiging), thanatofobie (de dood), technofobie (techniek), tafefobie (levend begraven worden), tachofobie (hoge snelheden), somnifobie (slapen), sanguinofobie (bloed), rypofobie (smetvrees) en russofobie (Rusland).

7. Verder: radiofobie (röntgenstraling), pyrofobie (vuur en brand), pathofobie (ziekte), parafobie (perversie), onomatofobie (woorden en namen), obesofobie (dik worden), nyctofobie (duisternis, nacht), nosofobie (ziekte), nomofobie (zonder mobiel zitten), neofobie (nieuwe dingen), necrofobie (dood, dode wezens), mysofobie (infectie), monofobie (het alleen-zijn), melofobie (muziek), melanofobie (de kleur zwart), logofobie (woorden), lalofobie (spreken in het openbaar), kynofobie (honden), kleptofobie (bestolen worden), keirofobie (scheerangst), islamofobie (islam), insectofobie en entomofobie (insecten), infofobie (informatie), ichtyofobie (vissen), iatrofobie (dokters(bezoek)), hypsofobie (hoogte), hypnofobie (sterven in de slaap) en hypegiafobie (nemen van verantwoordelijkheden).

8. Ook: hippopotomonstrosesquipedaliofobie (lange woorden; VD: pp), hydrofobie (water), homofobie (homoseksualiteit), hematofobie (bloedvrees), heliofobie (zon), halitofobie (slechte adem), gynefobie (vrouwen), gymnofobie (eigen of andermans naaktheid), glossofobie (speechangst), globofobie (mondialisering), gerontofobie (ouderdom), gefyrofobie (bruggen), gamofobie (relaties), fotofobie (licht), fonofobie (geluid), fobofobie (angst voor fobieën!), erytrofobie (blozen), erotofobie (erotiek en seksualiteit), ergofobie (werk), entrefobie (ergens binnengaan), emetofobie (braken), dysmor(fo)fobie (mismaaktheid), eibofobie (angst voor palindromen), ecofobie (afkeer van de eigen cultuur), dinofobie (duizeligheid), demofobie (mensenmassa's), cyclofobie (fietsen) en claustrofobie (engtevrees).

9. En dan nog: chromatofobie (kleuren), christofobie (christendom), chemofobie (chemische stoffen in voedsel), chaerofobie (afkeer van vrolijkheid en vreugde), bifobie (biseksualiteit), bacteriefobie (bacteriën), aviofobie (vliegangst), arachnofobie (spinnen), antropofobie (mensenschuwheid), anglofobie (alles wat Engels is), androfobie (mannen), amaxofobie (wagenvrees), allodoxafobie (opinievrees), algofobie (pijn), ailurofobie (katten), aichmofobie (alles wat scherp is), agrafobie (seksueel misbruik), agorafobie (pleinvrees), aerofobie (frisse lucht, tocht, wind), acrofobie (hoogtevrees), achluofobie (duisternis, donker), acarofobie (bijtende insecten) en ablutofobie (vrees voor wassen). Gezocht op '*jamb*' di-jambe of -jambus (versvoet), djamboe bidji (guave), djamboe monjet en een hinkjambe (choliambe). 

10. Die laatste (ook: choliambus) is een drievoetig jambisch vers met als laatste voet een trocheus [trochee]. Verder: jambage (vooruitstekende pilaar), jambalaya (eenpansgerecht), jamboree (internationaal feestelijk scoutingkamp, om de vier jaar gehouden), jamborette (kleine jamboree), rond de jambe (basisbeweging bij ballet en dans), sjamberloek (kamerjapon voor heren, wijde huisjas met ceintuur) en s(j)ambok (korte, dikke zweep van gevlochten leer). Hoeveel dijaders (!) heeft men? Twee. De afkorting ga. staat voor geankerd [m.b.t. schip]. Zullen we dan samengaan [fuseren]? Je moet hem niet te na gaan (komen). We gingen op chic. De firma ging te gronde, ten onder: de tenondergang was nabij. 'Ten gronde' is een juridische term.

 
 

1489 Dictee zondag 27-01-2019 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 034 RL √

Dictee - dictees [1489]

Wekelijkse dicteetest 034 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 534

1. Volgens de VVV kunnen dronkenmannen een snip ............ of ...............
a. aan hebben            op hebben
b. aanhebben             ophebben
c. aan hebben            ophebben.

2. Een ............ is een vertrouwensman en ............ is het type van de kleinzielige burgerman, die graag met grote woorden schermt.
a. prud'homme                    Jozef Prudhomme
b. prudhomme                     Joseph Prudhomme
c. prud'homme                    Joseph Prudhomme.

3. Een ............ is een zakvormig ............ (trawlnet).
a. snurrevaad                 treilnet
b. snurrevaat                  trijlnet
c. snØrrevaad                 treilnet.

4. Ook het .............. bij de Germanen is een ...............
a. Joelfeest              lichtjesfeest
b. joelfeest               lichtjesfeest
c. joelfeest               Lichtjesfeest.

5. Het ............ is economisch vrijlaten en het ............ is een vrijbrief bij de grenspassage.
a. laissez-faire           laissez-passer
b. laisser faire            laissez passer
c. laisser-faire            laissez-passer.

6. Deze wijsheden zijn niet aan ............ (Jan en alleman) besteed.
a. Kretie en Pletie
b. Kreti en Pleti
c. Krethi en Plethi.

7. Het lukte met veel .............. en de nodige ................
a. kunst- en vliegwerk            hand-en-spandiensten
b. kunst-en-vliegwerk             hand-en-spandiensten
c. kunst- en vliegwerk            hand- en spandiensten.

8. Er zijn 114 ................ (hoofdstukken Koran); hoeveel .............. zijn er? Onbekend.
a. soerra's                soenna's
b. soera's                 soenna's
c. soera's                 soena's.

9. De ............ heet ook wel soldatenknoop, honingbloem, ............ of schurftkruid.
a. knautsia            scabioza
b. knoutia             skabiosa
c. knautia             scabiosa.

10. Was dit een ............ (slaapwandelende) ...............?
a. sonnambulante            Jood
b. somnambulante            jood
c. somnambulante           Jood.

Oplossing [034] hieronder

-------------------------------------------------

Oplossing [034]:
1c 2c 3a 4b 5c 6c 7a 8 b 9c 10c

Contact: leentfaarrein@gmail.com

1488 Dictee donderdag 24 januari 2019 (1): dictee Oefendictee 733 (oud) √

Dictee - dictees [1488]

Hierbij, weer vrij willekeurig, Oefendictee 733 (oud)

Dictee 733 (DCCXXXIII) Dictee Specialisten (26-03-2014)

1. Er zijn heel wat toetsen: chikwadraattoets [statistiek, moeilijk],
Cito-toets [eind basisschool: Centraal Instituut voor de Toetsontwikkeling], cursor- of pijltjestoets, delete- en entertoets, escape-, functie- en helptoets, alttoets, controltoets of ctrl-toets, (in België) de kafkatoets [onderzoek administratieve bureaucratie], tab- of tabulatortoets, en (in Nederland) de tokkietoets [bij verhuur kijken naar mogelijke overlast door nieuwe bewoners]. Morituri te salutant: zij die gaan sterven, groeten u [zwaardvechters in de arena tegen de keizer]. Bij het tackelen maak je een tackle, bij het dribbelen voer je een dribbel uit. Wat gebeurde er in het sprookje na de gevleugelde zin "Tafeltje dek je"? Stond ineens vol met gerechten. Hoe spreek je 'tagliatelle'
[tahl-jaa-tèh-luh] uit? We eten kip tandoori (uit de tandoorioven). Oorspronkelijk verwijst een tantaluskwelling naar water dat naar (maar niet verder dan) de lippen stijgt en bv. ongrijpbaar fruit. De taliban (meervoud van 'talib') sloegen weer toe. Dat dinertje moet je tegoed houden, later mag je je eraan tegoed doen.

2. Durf je wel, zo'n kleine teckel [hond] tackelen? Volgens GB ga je naar een tapasbar, volgens VD (GB ook) kun je naast tapas of tapa's zelfs wel een losse tapa eten. Meermaals: ten enenmale, ten anderen male, ten tweeden, ten derden en ten vierden male. We dronken nog enkele tequila's [tuh-kie-laas] sunrise [cocktail van tequila, sinaasappelsap en grenadine]. Hij is tifoso (meervoud: tifosi) van AC Milan. Hoe zullen we te werk gaan bij het tewerkstellen van haar als onze nieuwe employee [m: employé]? Let vooral op een damestoilet [dames-wc]. Tot hoelang heb je dat tosti-ijzer nog nodig? Hoe lang is dat trouwens? Genetische informatie uit het DNA kan worden omgezet in messenger-RNA (boodschapper-RNA, m-RNA). Na een tv'loze avond hebben we toch nog maar naar die tv-show gekeken. Voor mij graag tuttifrutti [oe/uh]. We werden met tuktuks [oe] (driewielig voertuigje) afgehaald, nee, helemaal niet met 'de' tjoeketjoeke [trein]. Dat is toch luce clarius [zonneklaar]!

3. Met 'umfeld' (2015 niet in wdb.; nu wel!) wordt omgeving of milieu bedoeld. De umer [uu-muhr - merk] is een melkproduct tussen yoghurt en kwark in. Op het aangiftebiljet mag je de aandelen niet tegen de uitgiftekoers waarderen. Hoe spreek je 'ukulele' [joe-kuh-lih-luh] uit? De een schrijft Engelstalig 'ups-and-downs', de ander Nederlandstalig 'ups en downs'. Vergelijk: do's-and-don'ts. Gevonden met '*sjt*': Besjt (Baäl Sjem Tov, Meester van de Goede Naam (benaming van Israël ben Eliëzer (ca. 1700-1760), grondlegger van het chassidisme)), borsjtsj (rodebietensoep), Pasjtoe of Pathaans, een Iraanse taal, sjtetl (kleine joodse gemeente, met name in Oost-Europa), Pasjtoen (grootste bevolkingsgroep in Afghanistan), sjtreimel (bonthoed chassidische joden) en versjteren (bederven). De Guardian vindt Macmillans brief aan Chroesjtsjov 'verstandig', 'beheerst' en 'to the point' (NRC). Het was een to-the-pointe reactie. 

4. Verder: gebensjt (gezegend), hij heeft zijn koopwaar gemansjt [aanbevolen, aangeprezen], wat is nou het miesjt van alles [miesj, miesjer, miesjt, ook: mies, mieser, miest = ongunstig, lelijk, slecht, bangelijk]?, we hebben heerlijk genasjt (lekker gegeten), die winkeldochters van boeken worden verramsjt [tegen afbraakprijs verkopen], bij dat straatvoetbal werd er behoorlijk gerausjt (gerausd – rauzen, rausjen = bij voetbal: wild spelen), zij is van de glijbaan af geroetsjt (de glijbaan afgeroetsjt) en hij heeft ons feestje behoorlijk versjteerd [verstierd, bedorven]. Deze stroop is nogal viskeus [stroperig], heeft dus een hoge viscositeit. Die party was vet cool, zeg maar: supervetcool. We kregen een [in cijfers] 6 gangendiner [zesgangendiner] voorgeschoteld. Visigoten zijn West-Goten. Die twee vluggerdjes [lichamelijk of qua begrip] speelden een vluggertje [bv. bij schaken]. Coeliakiepatiënten [see] hebben een glutenvrij dieet. Bestaat die, een waardevrije [n/s] wetenschap? De verwachtingsvolle (!) vrouw droeg iets wijds. Het is nu wel welletjes met dat welles-nietesspel, dat absoluut zinloze spel van welles en nietes.

5. Het verschil tussen weinig- en veelzeggend is maar gradueel [iets zeggend?]. Nogal wiedes, want hij was apezat. Hij leidt een
wijntje-en-trijntjeleven [wijntje en trijntje: hij diende Bacchus en Venus]. Hij zou zijn leven wijden aan het weiden van zijn schapen. Wifi's [ie/aai] zijn draadloze netwerken. Met een writer's blockgevoel (!) kan zelfs een would-beschrijver niet schrijven. Het worldwidewebgeheel is veelomvattend. De lucht was wolkeloos en wolkenvrij. Het was een woeste boel, toen ze met worcestersaus [woester] gingen gooien. Wriemelen is krioelen en friemelen is peuteren. Een [voluit] ecstasypil (xtc-pil) doet geen wonderen, wel veel kwaad. Ik yel mijn favoriete yell. Een ypsilon is een i-grec. De zedenprediker laakte het zedeloze gedrag. We hadden al gezumbaad en gaan zo meteen opnieuw zumbaën [oe – fitnessprogramma dat gebaseerd is op
Latijns-Amerikaanse muziek en dans].

6. Overal in het zestienmetergebied (16 metergebied, 16m-gebied) kun je een penantie (penalty, strafschop) veroorzaken. Ik pas zoetjesaan voor dat continue zoet houden [met een zoethoudertje]. Daarvoor zullen we zorg dragen. De deontologie is de filosofische plichtenleer. Hoelang zijn die twee nu al vermist? Tot hoelang zal die onzekerheid nu nog duren? Sat est: het is genoeg, ita est: zo is het, hoc est (h.e.): dat wil zeggen. De afkorting van executeur-testamentair is exec. test. Op academies is academisch denken bon ton [welgemanierd]. Voor eens en voor altijd: absorberen is opslorpen: dat kan van geluid en straling – een absorbens absorbeert een absorptief. Adsorptie daarentegen (afko: d.e.t.) is binden van een stof aan een grensvlak: een adsorbens of adsorbent adsorbeert een adsorbaat. Ambeteren is lastigvallen. Anafylaxie is een anafylactische shock [levensbedreigende allergische reactie tegen een bepaald allergeen bij een tweede blootstelling daaraan].

7. We analyseren het à-proposlemma [à propos] volledig. Hoe spreek je beignet [bèhn-jee, -jèh of -jèht] uit? Anderzijds en anderszins betreft het hier toch wel een andersoortige kwestie. Zou een ave mariaatje (weesgegroetje) bidden [keer bidden], helpen [naam: Ave (Maria), Weesgegroet]? Avant-gardetoneel verwijst naar avant-garde [jonge generatie kunstenaars met nieuwe ideeën]. In Azerbeidzjan spreken ze Azerbeidzjaans (of: Azeri). Kan een grazer [graasdier, graseter] een azer [dier dat aast] zijn? Ja. Een baguette is onder andere een stokbrood. Een bagatel is een niemendalletje en een bagatelle een muziekstuk. Met een bahco [merk, Engelse sleutel] sloeg hij het glas baco [cola + rum] aan scherven. De bacovenplantage gedijt goed. Ze was een beauty van een beauté [beide: schoonheid]. Leg verband tussen epoque maken [groot opzien verwekken], epochemachend [uitermate belangrijk, epochaal] en de belle époque [1890-1910,
West-Europa m.b.t. het culturele en mondaine leven]. Die louvredeur moet beiderzijds gebeitst worden. Ken jij sowieso bête [onnozele] bèta's? Is dat een berijdbare, begaanbare, piste? Het thio-ureum is een kankerverwekkende vaste stof.

8. Bij een corsa [wedren van paarden zonder berijders] verdienen de berijders niets: die savoureren dan een heerlijk bereide maaltijd. Op '*eum': apogeum (tegenover perigeum – uiteinden baan hemellichaam), castoreum (bevergeil), conopeum (gordijntje tabernakel), empyreum (hemel, als verblijf van de goden), gynaeceum (harem), hypogeum (onderaards gewelf), ileum (kronkeldarm), neum(en) (notatieteken(s) gregoriaanse melodie), nymfaeum (fontein), oleum (olie), opus Herculeum (herculeswerk, reuzenwerk), opus testaceum (Romeins metselwerk met een kern van opus caementicium), perineum (huid bij de bilnaad), peritoneum (buikvlies), propyleum of propyleeën (brede galerijen die de ingang van de tempelgebouwen in Griekenland vormden), prytaneum (vergadergebouw voor de prytanen – 10 klassen in de senaat, om de beurt voorzitter), suppedaneum (verhoging voor altaar), het Te Deum (laudamus – U, God, loven wij) en … museum.

9. Kan een blouson [kledingstuk] bloezen? Werken ze daar nog niet met blu-rays [optische schijf: info erop met blauw laserlicht]? Kijk die hiphopper [popmuziek]: zonder bling(bling) [opzichtige versiering] stelt ie helemaal niks voor! Wie zijn bips [billen] brandt, moet op de blaren zitten. De bokser had wel tien boxer(short)s . Heerlijk, die
café-au-laitfantasie [café au lait = koffie verkeerd]. Zie je het al voor je: een caddie [stokken(koker)dragers] die met een caddy [lade voor schijfje in cd-speler] achter Tiger Woods komt aansjouwen? Dan komen de socios (supporters van FC Barcelona; niet in wdb.) vanzelf met hun attributen aansjouwen. Carpe diem: pluk de dag. Canapés capitonneren is ze opvullen. Wat is een cassandravoorspelling [juist, maar niemand geloofde het]? Caramboleren is caramboles maken. Zoete blimbing [vrucht] wordt ook carambola, starfruit of stervrucht genoemd. Kan er bij een bal par bricole [over de band] maken, sprake zijn van tripleren? Ja, dat tweemaal par bricole. Een casselerrib is in se [in wezen] een Kassels ribbetje. Bij cellulitis heb je een sinaasappelhuid. Onder het cataclysmenbegrip vallen aardbevingen.

10. Die chef d'équipe had grote bewondering voor haar chef-d'oeuvre [meesterwerk]. Het was shocking, choquerend (shockerend). De chowchow [tsjau] keek toe hoe wij chowder [gebonden maaltijdsoep] nuttigden. Wat hebben chouans (aanhangers van de Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek) met een uil te maken [zijn kreet was het herkenningsteken van hun leider]? Die comebackkid [keert terug ondanks tegenslag] is nu zelfs coming man [in opkomst], ondanks zijn coming of age [volwassenwording]. Die tekst kun je alleen contextueel begrijpen. Zijn er speciale corgikennels [hond]? Ook de coryfeeën [sterren] moesten meecorveeën. Was dat wel een crime passionnel, Poirot? Bij strenge vorst crepeer je ook in crêpepapier. Crustaceeën zijn schaaldieren. Zullen we een paar dames blanches (GB, VD ook: dame blanches) bestellen?

 

1487 Dictee dinsdag 22 januari 2019 (1): dictee Oefendictee (3) januari 2019 √

Dictee - dictees [1487]

Oefendictee januari 2019 (3)

1. Ik share en ook mijn eega sharede onze belevenissen graag via WhatsApp. Het volgende komt uit een oefendicteetje voor specialisten (Ter Aar). Ik vermeide me in gedachtekronkels: de bouquiniste [geen e uitspreken] ontwaardde na overhandiging mijn cadeaucheque en er trok een queueënde unus-multorumcrowd [massamens, ook: unus e(x) multis] voorbij van Transjordaniërs, Indochinezen, Sri Lankanen, Verweggistaners, Han-Chinezen en vroegere Opper-Volta-inwoners, voortgedreven door een toestormende cycloon-tyfoon [ie]. Onderwijl had ik onder de hand nog een verrassing voorhanden met het ophanden zijnde bezoek aan de Storting [Noorwegen] aanstaande dinsdag: die Staten-Generaal zou de kers-op-de-taartbelevenis worden voor Jaan, Peer en Pauw, zo'n typische Jan-en-allemanuitdrukking, die aanduidt dat eenieder in de [VD, GB: the] picture komt, al dan niet pide [luchtige Turkse broodsoort] of coprofage [uitwerpselen etend] insecten etend (en dus: insectenetend).

2. Ook maar even verder( )zoeken naar 'unus': unus (judex): alleensprekende rechter (tegenover rechterlijk college vgl.: unusrechtspraak), unus atque idem: een en dezelfde, unus post alterum: de een na de ander en unus pro multis: een voor velen. Een munus Apolline dignum is een uitstekend gedicht. De zeelieden zijn de zonen van Neptunus. Travesteren is van een ernstig een plat-grappig (toneel)stuk maken. Een cérémonie protocolaire is een protocollaire ceremonie. Wil je uit de supermarkt een goudaatje meebrengen? 'Uitvaart' en 'Ausfahrt' [afrit!] zijn false friends, valse vrienden, faux amis. Het is altijd hei of fij [hollen of stilstaan] met hem. Die skilerares, zelf een goed skiester, heeft al menige skister afgeleverd. Taaislijmziekte wordt ook wel muco of mucoviscidose genoemd. INL: scrabblewoord of scrabbelwoord (ww.!).

3. Wat was de honderddagentournee (100 dagentournee – niet meer in wdb. – rondgang NL-regering na 100 dagen regeren) ook alweer? NB Met de Honderd Dagen wordt de tweede regering-Napoleon aangeduid. Bij de 100 dagenviering [BE – Chrysostomos] heeft de middelbare school nog zoveel dagen te gaan tot aan de vakantie. In de Eerste Wereldoorlog was (de) dikke bertha (mortier van het grootste kaliber van de Kruppfabriek) heel populair. Het kostte vijf miljoen vijfduizend dertig (in cijfers: 5.005.030) euro. Gooi die verzouten soep maar in dat verzoute boezemwater. Het O.T. is het Oude Testament en een OT is een (politie)observatieteam (NL).

4. Als je van 32 kompasrichtingen uitgaat, liggen in 'elk kwadrant' 8 'sectoren. Bekijken we in tegenwijzerrichting, antikloksgewijs, N. – W. – Z. en O, het derde kwadrant (W. – Z.), dan hebben we dus 8 'gebiedjes' met 9 begrenzers: W. (west), W.t.Z. (west ten zuiden), W.Z.W. (westzuidwest), Z.W.t.W. (zuidwest ten westen), Z.W. (zuidwest), Z.W.t.Z. (zuidwest ten zuiden), Z.Z.W. (zuidzuidwest), Z.t.W. (zuid ten westen) en Z (zuid). Nu de systematiek duidelijk is, geven we van de overige kwadranten alleen de afkortingen. Eerste kwadrant (O. – N.): O. – O.t.N – O.N.O. – N.O.t.O – N.O. – N.O.t.N. – N.N.O. – N.t.O. – N. Tweede kwadrant (N. – W.): N. – N.t.W. – N.N.W. – N.W.t.N – N.W. – N.W.t.W. – W.N.W. – W.t.N – W. Vierde kwadrant (Z. – O.): Z. – Z.t.O. – Z.Z.O. – Z.O.t.Z – Z.O. – Z.O.t.O. – O.Z.O. – O.t.Z. – O. Je kunt het ook anders bekijken: A) 4 hoofdrichtingen: N., W., Z. en O., B) ertussenin: 4 tussenrichtingen N.W., Z.W., Z.O. en N.O., C) de 8 tussen die 8 van A) en B) in: N.N.W., W.N.W., W.Z.W., Z.Z.W., Z.Z.O., O.Z.O, O.N.O. en N.N.O. en D) 16 stuks rond de 8 van A + B samen: daar kun je dus op de logisch juiste plaatsen t.N. (ten noorden), t.W. (ten westen), t.Z. (ten zuiden) en t.O. (ten oosten) achter zetten. Totaal: 4 (A) + 4 (B) + 8 (C) + (4 + 4) x 2 = 16 (D) = 32 windstreken.

5. Hij bezat alles behalve een academische titel, maar daar was hij allesbehalve rouwig om. Een copoclefiel verzamelt sleutelhangers. Indiase kelim [tapijt] heet dhurrie. Tja, zeewier [zeerui, zeegras]. VD: zalm op een bedje van spinazie, sla, zeewier; dat bruine zeewier opkruipend tegen de glooiing. Agaragar is gedroogd zeewier. Alginaatgaren is garen vervaardigd uit alginaatvezels, die uit zeewier gewonnen worden. Blaaswier is Fucus vesiculosus. Dashi is bouillon op basis van zeewier. Kelp is op rotsige kusten groeiend zeewier. Koe(ien)lucht wordt in de zomer door op het water drijvende zeewier verspreid. Kombu is in de Japanse keuken zeewier om bouillon van te trekken. Nori is in de Japanse keuken tot donkerpaarse vellen geperst en vervolgens gedroogd en/of geroosterd zeewier (wordt sushi ingewikkeld). De sushibacterie kan in het maag-darmkanaal van Japanners zeewier verteren. Wakame [aa, ee] is een soort gekweekt zeewier, krulwier. In Japanse zoutjes kan zeewier zitten. De zeestijl is de Egeïsche k/ceramiekstijl met decoraties van inktvissen, zeewier, schelpen en koraal. Hiziki is een eetbare, bruine zeewiersoort. Dulse [dahls] is een eetbare zeewiersoort met donkerrode bladeren.

6. In 'wij kommen' is er sprake van dittografie, bij 'schrijfout' van haplografie. Het driekoningenfeest [Driekoningen, Epifanie] is genoemd naar de Wijzen uit het Oosten: Caspar, Melchior en Balthasar. Op driekoningenavond [dertienavond, vgl. dertienavondkoning – meestal aangewezen door een 'trekbrief'] lopen er dan ook vaak drie koningen rond met een driekoningenster [= met de ster lopen]. Men doet dan ook aan kaarsjespringen (kindervermaak: dansen om een brandende kaars). Tamari is sojasaus. Met zoeken naar * in de online-VD kun je dagelijks nagaan of de online-VD is aangepast (in ieder geval qua aantal lemma's, lemmata). Villa Bellevue of villa Schoonzicht zeggen we als een meisje een zeer korte rok draagt of wijdbeens zit. Hotel Bellevue of hotel de Houten Lepel zijn aanduidingen van de gevangenis.

7. Een kakapo is een uilpapegaai. Een kingkong wordt zo genoemd naar King Kong. Het stikt daar van de kap-, kob- en kokmeeuwen. Hij was per paard-en-kar gekomen. Een eierboer is nog geen oöloog. Een open haard stook je meestal niet in de openlucht. Dat aangerijkte erts is kwalitatief super. Met *poco*: apocope (mv. -'s, -s of -n – aan het eind: 'eind' i.p.v. 'einde' – vgl procope – vooraan: ''k' i.p.v. 'ik' – en syncope – in het midden: 'broer' i.p.v. 'broeder' –, ww. apocoperen, procoperen en syncoperen – ook 3 mv. voor procope en syncope), hypocoristicon = vleinaam, verkorte naam, zoals Ab, Eefje e.d., poco (bijwoord, muziek, een beetje = [It.] p.), poco (bnw. – politiek correct, ook: policor), poco (znw., iemand die poco is), poco a poco (stukje bij beetje, langzamerhand), p.f. = poco forte, enigszins luid (muziek), un poco (muziek, enigszins) en epocontrole (!). Weet jij een Brusselseaardevindplaats?

8. Frustratie in stripverhalen wordt geuit met 'aargh' (ook: 'argh'). Ik had het me gans aârs [anders] voorgesteld. Een acerola is een barbados- of West-Indische kers. Een fakbar is het café van een faculteitskring. Verrassing 2019 van VD: Pinokkio en pinokkioneus. Ik zal aan de
pin-onlykassa gaan betalen. Er is een ISO-landcode NF (internet: nf) van Norfolk, maar dat is niet het graafschap in Engeland, maar een eiland bij en extern territorium van Australië! En Tasmanië heeft landcode AU-TAS. Strenggelovigen zijn steilorig. Voelt de regering voor een porto-franco-idee?

 
 

1486 Dictee zondag 20 januari 2019 (3): dictee Oefendictee 725 (oud) √

Dictee - dictees [1486]

Hierbij - vrij willekeurig - ook Oefendictee 725 (oud).  

Dictee 725 (DCCXXV) Dictee Specialisten (25-02-2014)

1. Mag je een viervoetige (niet: tetrapodische – tetrapodie = vers van vier enkele voeten (!) tetrapode = viervoeter!) ijslander [pony] ook eilander noemen? Dubieus. Schrijf je weids met een ij'tje of een ei'tje? Hij wilde er weer zijn neus in steken, maar zij wil er echt geld, tijd en energie in steken. Lastig, al die d'tjes en t'tjes. Die sergeant en die arbitrageant waren echte intriganten. Isoniazide [middel tegen tbc] en isocyanide [organische verbinding] zijn bijna woordgelijk, maar werkingsongelijk. Ik moet mijn ismeverzameling eens bijwerken. Er zijn vier isomere butanolen: 1- en 2-butanol en 2-methyl-1-propanol (isobutylalcohol) die alle drie vloeibaar zijn, en 2-methyl-2-propanol, een naar kamfer ruikende kristallijne stof die geproduceerd wordt door katalytische additie van water aan isobuteen, toch? Bepaalde derivaten van butanol dienen als antioxidantia. Een jab [dzjèhp] is een punch in de vechtsport. Een kazoo [oe, meervoud: kazoos] is een soort van mirliton [kinderfluit]. En een gambade? Dat is een luchtsprong van paarden of een bokkensprong. 

2. Hij sudokut vaak, hij lost vaak sudoku'tjes op. Bij een oefendicteetje voor Goes waren de 10 invulwoorden (onderstreept): Rotaryclub, een teveel aan daadkracht, te veel daadkracht, crapaudje, circuitje, taxirit, taxi's, taxietje, de kleinkinderen en hun Cito-toets, en in Sotsji hadden Zijne Koninklijke Hoogheid koning Willem-Alexander en Hare Koninklijke Hoogheid, koningin Máxima plaatsgenomen op de viptribune. Met 'mai*': maidenspeech, maieutiek (verloskunde), maikara > makaira (blauwe marlijn), maiko (jonge geisha), maillot (broekje met lange kousen), maina (treurspreeuw), een mainteneur met zijn maintenee [buitenechtelijke minnares; haar verblijf wordt betaald], die maire [Franse burgemeester] heeft een buitengewoon goed maintien [houding, het zich weten te gedragen], maische (bierbeslag), maison [huis zoals in modehuis], maison de passe (bordeel), ook: maison de rendez-vous en maison de santé (particulier ziekenhuis voor geesteszieken).

3. Verder: maisonnette [appartement, 2 verdiepingen], maison de société (bordeel), maître (chef-kok of schermmeester), maître-chanteur (beroepsafperser), maître Jacques (manusje-van-alles), maître d'[hôtel] (intendant), maîtresse, maître-tambour (tamboer-majoor), maitriseren (meester spelen) en maitta (ik geef op – bij budo). Gezocht op '*stoel*': (Sint-)Pieterspenning (vrijwillige gift der gelovigen voor de Heilige Stoel), sedesvacatie (het vacant zijn van de pauselijke of een bisschoppelijke stoel), sedes apostolica ([afko] r.-k.: de Heilige Stoel), paddenstoel, grand foulard (groot kleed om over een bank of stoel te leggen), de drievoet van de Pythia [waarop de priesteres van Delphi zat, als zij de godsspraak van Apollo uitte], dos-à-dos (stoel met een leuning in het midden voor twee personen), dagobertstoel (niet m.b.t. Dagobert Duck, maar middeleeuws meubel met gebogen zitting) en aartskanselier van de Heilige Stoel: opperste kanselier van het pauselijke hof.

4. Een waterdokter [doet aan hydrotherapie], is dat een aqualoog [?, staat niet in VD]? Vreemd: jacana's [kaa] worden ook wel jaçana's [saa] genoemd (het zijn steltlopers). Het is hier Jantje Contantje: hier betaalt een jan-contant handje contantje. Een jan-in-de-zak is een
au bain-marie bereide koek. Een janjaweed [dzjahn-dzjaa-wiet] is lid van een gewapende Arabische militie in Darfur. [in cijfers] De jaren 90 (van die eeuw) lopen van '90 tot en met '99. Yasser Arafat had zelf toch zeker wel een jasser [aardappelschilmesje]? De janweetal en het
lijsje-weetal zongen een prachtig duet. De Jakobsdag is de feestdag van de Heilige Jacobus, 25 juli. Jeetjemina, wat een je-m'en-foutisme [onverschilligheid], zeg. Jouer des coudes is niet netjes: met je ellebogen werken. Kun je jouïsseren [genieten] van een action de jouissance [bewijs van deelhebberschap]? Vast wel. Kan joosjesthee, buskruitthee, parelthee, wellicht kwaad? Nee, gewoon zeer fijne soort van Chinese thee. Hij zal wel weer Joppie zijn. Hij heeft een joppie [lichte baan, karweitje].

5. Is jugendstil hetzelfde als art nouveau? Ja. Juffertjes-in-'t-groen zijn sierplantjes of likeurtjes [curaçao en persico]. Het zij je vergeven: zeg maar kaddisj [zand erover – Schwamm drüber]. Een taxidermist is een preparateur [opzetter van dieren]. Een kalief bestuurt een kalifaat, een markies een markizaat. Een ka-kom-eruit is een bijdehante ka [bazige vrouw]. Hij is aan de kakkerij. Op de markt kon de kakadoris [kwakzalver, kakkedoris] de kakofonie [geheel van vele slecht samenklinkende klanken] van schreeuwende kaketoes [papegaaiachtige vogel] niet overstemmen. Zo'n kanis [kop, hoofd] is geen ponem [gezicht, porem], maar je kunt er wel kano's mee eten. Voor canderen heb je kandij nodig. Het kandidaat-Eerste Kamerlid ontmoette de kandidaat-vicepresident van de Verenigde Staten. Kardaus (kardoen) kun je als groente eten. Ze behoort tot de kanunnikessen van het Heilig Graf. De Hollandse kantonnier [ie] huwde de Brugse kantklosster.

6. De bintjes, dorés en irenes [aardappelen] waren bij karrenvrachten in de aanbieding. Met die linnen voeringstof, dat kat-in-de-zak, kocht ze een onverwachte kat in de zak [bedrogen uitkomen]. Aan de voet van een aartje kunnen kelkkafjes staan. Heb je weleens een kast- [komt niet voor geaardheid uit] of relnicht [strijdbaar, confronterend] met een kastoren [van kastoor of bevervilt] hoed gezien? Nooit van gehoord: krambamboeli [punch, jenever] en kajapoet(ih)olie [lichtgroene etherische olie, als middel tegen allerlei kwalen]. Die kettingrokende zenuwpees is vertegenwoordiger in kevlar, een soort aramidevezel [merk]. Doet u er wat kappersaus [eiersaus met in het zuur gelegde kappertjes] bij? Het werd een keizersnedebevalling. Kauwen en wouwen zijn vogels. Cava is Spaanse volgens de méthode champenoise [dus niet: traditionnelle] gemaakte mousserende wijn en een kava (kawa) is een peperstruik [levert een bedwelmende drank]. Zo'n kingkong [groot en sterk monster] kun je beter niet tegenkomen. Die klappei [babbelaarster, kwaadspreekster] maakte veel stampij (in vaste uitdr., anders ook: stampei). Wanneer was de kleine ijstijd [1200-1800, met strenge winters]? Je moet dat alleen maar puur klinischbiologisch [volgens de klinische biologie] benaderen.

7. Clerus klinkt beter dan clergé [èh]. Het stikt daar van de kap-, kob- en kokmeeuwen. Deze skiester is een ware skister! Wat is het verschil tussen koeterwaals en Bargoens? De Koerd ging op vakantie naar de Koerilen. De kondee is een haardracht met een wrong. In dat oude verhaal stond dat kooltje vuur [stukje gloeiende kool in bijv. stoof of test] steevast naast de sierplant, het kooltje-vuur. Een effectentrommel wordt ook wel blikkendoos genoemd. Is iemand discrediteren hem of haar in diskrediet brengen? Ja. In dat wassenbeeldenmuseum zijn ook kratesen [misvormd mens] opgenomen. Bij een kouros (gestileerde naakte jongens- of mannenfiguur, mv. kouroi) moet ik altijd aan een korè (gestileerde meisjes- of vrouwenfiguur, mv. korai) denken. Er was geen koutje aan de lucht, maar we zagen wel een kauwtje in de lucht vliegen (geen kruitschip in het geding!). Hé krullenbol, laat die kuddegeest eens varen. Enige oudgereformeerde gemeenten worden aangeduid met (Kerk) Gemeente onder het Kruis.

8. Een must-have is een hebbedingetje. Verkopen ze bij het Kruidvat ook lonten? Kyaniseren [hout voor bederf bewaren] doe je met
kwik-II-chloride. We hebben ons krom gelachen om zijn krompraten. Gurkha's strijden met kukri's [oe] (mes met gebogen lemmet). Kunnengenoten zijn niet van beiderlei kunne. Kwaad vertellen na kwaad denken en kwaad willen is zoiets als kwaadspreken. Labskous heet ook wel lapkous [(losse) p ligt tussen b en s in]. Onze vakantie gaat naar la città eterna [Rome, de Eeuwige Stad]. Ik kan de langue d'oc [beneden de Loire, Occitaans] en langue d'oïl [boven de Loire – moderne Frans] nooit uit elkaar houden. De lansier [ie] [lansiers = ridders, nu: tanktroepen, de lanciers – sjee – is een oude dans] lanceerde een nieuwe rijstijl. Omdat dit Latijn voor me was, ben ik nu aan het eind van mijn Latijn (au bout de mon latin). Gebruik die lastminuteaanbieding dan toch! Niet te vreten, dat lauwebrijprutje. Ligt seculariseren [religieuze achtergrond verliezen] niet dicht aan tegen laïc(is)eren? Ja. Geloof die lijpo's [lijper(d), lijperik] maar liever niet! Sterk verhaal: met die lepels-en-vorken [plant, herderstasje] kun je niet eten …

9. Hij was lek- en leeggereden. Ik wil liever geen mok, maar een
kop-en-bak [kop-en-schotel]. Een lis sub judice is een rechtszaak die nog aanhangig is. Zo'n links-extremistische figuur zal wel lid zijn van een extreemlinkse (extreem linkse) partij. Die loeris (van lotje getikt) moest zich het schompes, de pleuris, werken. Hij heeft wel een los-vaste relatie met Mientje. Zijn mond staat niet stil: hij lijdt aan logorroe. Een literair historicus verricht literair-historische (GB bij beide ook: tt) arbeid. Moet je 'losschroeven' los schrijven? Lorkenbomen zijn geen sporkebomen, maar lariksen. Dat veertje is een ludibria ventis, een speelbal van de winden. Het devies in het wapen van de provincie Zeeland is 'luctor et emergo' [ik worstel en ontzwem]. Met lucrum sessans wordt gederfde winst bedoeld. Aan het begin van dementie zijn er nog weleens lucide [heldere] momenten. De soldaten kregen allemaal lupa's [lunchpakketten] mee.

10. Als een lupus in fabula [de wolf in de fabel, volkomen onverwacht(s)], een duveltje-uit-een-doosje [ook: duiveltje], dook hij op uit het niets. Die lulla [vrouwelijke kletsmajoor] vond de lullepijpspeler maar een lulleman [ww.]; die moest echter wel naar een brand als lullenman [lul = straalpijp brandweer]. Heel, heel lang geleden vond je aan de Maasoever de maaseend en de maashagedis. Leefden er al magelhaenpinguïns in het magdalénien [voorlaatste periode van het paleolithicum]? Op Sicilië vind je veel maffioze maffiosi. Meisje, het valt niet mee om je maagdom te behouden. Het lsd is, zoals bekend, het lysergeenzuurdi-ethylamide (ook: lysergamide, ook: lyserg(ine)zuur). Wat doe je met een Lyonse kwast? Die gebruiken kunst- en letterschilders. Een [heel matig] ezelsbruggetje: het ontplofbare lyddiet onderscheid je van lydiet door aan DDT [maar dat is geen plofstof! – wel: insectendodend middel] te denken.

 
 

1485 Dictee zondag 20 januari 2019 (2): dictee Dicteenieuws januari 2019 √

Dictee - dictees [1485]

Dicteenieuws januari 2019

VD, GB en 932 wedstrijddictees 

Nieuws over VD 
VD is nooit erg scheutig geweest met gegevens over aanpassingen. Dat betreft dan ook de online-VD, want met de papieren VD-2015 moeten we het weer 10 jaar doen. Daarin worden hooguit aperte drukfouten gecorrigeerd bij een volgende herdruk (oplage). De
online-VD wordt regelmatig aangepast, maar VD geeft daar geen informatie over, laat staan dat er een lijstje van aanpassingen gepubliceerd wordt. De data van de wijzigingen en met name de verandering daarbij van het aantal lemmata zijn gemakkelijk te achterhalen. In maart 2016 bleken er 362.389 trefwoorden (lemmata, mv. van lemma) in de online-VD te staan. Heden, 19 januari 2019, deed ik dat weer [zoeken op * dus] en het aantal lemmata is nu 382.856, in pakweg 33 maanden dus ruim 20.000 trefwoorden meer. Wat je moet doen, is dus helder: zoek in de online-VD iedere ochtend even op *: is het aantal veranderd, dan is er dus een aanpassing geweest en je weet meteen hoeveel lemma's er (globaal, want er worden ook lemma's geschrapt ...) bij gekomen zijn. Toegift: het eerste lemma is (nog steeds) het copyrightteken © [C]. Daarna volgt als tweede de gestileerde ® [R]: achter een merknaam (Engels): gedeponeerd handelsmerk, registered trademark en vervolgens als derde lemma het @: apenstaartje, at-sign, at-teken, slinger-a of slingeraap. NB Voor het laatste lemma moest ik te lang scrollen – ik neem aan dat dit conform de papieren VD 2015 zzz, uiterst zeldzaam of nabootsing van het zoemend geluid van bv. bijen is ... 

Nieuws over GB 
GB was voorheen veel royaler met info over 'de lijst'. Het papieren boekje was (uiteraard) alfabetisch [doorloopbaar], ook in de online-GB kon je dat doen, en sterker nog: op de site van het GB werd consciëntieus een lijst bijgehouden van welke wijzigingen er in welke nieuwe oplage [herdruk] waren doorgevoerd. Dat was klasse. Het nieuwe papieren GB [2015] is echter niet 'de' Woordenlijst Nederlandse Taal (WNT). In het voorwoord staat immers letterlijk: "Dit Groene Boekje bevat een handzame selectie uit de geactualiseerde WNT". Conclusie: voor de enige, echte, complete WNT moet je dus op internet zijn (www.woordenlijst.org) ... Maar ... die lijst is niet alfabetisch toegankelijk, laat staan dat GB nog lijsten publiceert van wijzigingen erin, dat eerste een heel slechte zaak, het tweede iets minder! Al in 2015 heb ik aan GB gevraagd, wanneer de alfabetische toegang [middels de zogenaamde bladerfunctie] er zou komen. Het toenmalige antwoord (ik kreeg er zelfs een telefoontje over) was dat dit binnen enkele maanden gerealiseerd zou zijn. De praktijk bleek kennelijk weerbarstiger. Toen ik een en ander dezer dagen weer tegenkwam, ben ik dus opnieuw in de pen geklommen. Het antwoord kwam dit keer per e-mail. Het goede nieuws is: die bladerfunctie komt er beslist, het staat in de planning! Het slechte nieuws is: ik kan er geen datum aanhangen (aan vastkoppelen). Dat schiet dus niet op: we wachten rustig af! 

Nieuws over 932 wedstrijddictees 
Aangeboden: 932 wedstrijddictees (van de 'oudheid' tot begin 2015 – met inhoudsopgave en register).
NB Binnenkort te verschijnen op dezelfde manier: Dossier 2015 (vrijwel gereed!), 2016, 2017 en 2018.
In één bestand, dus makkelijk zoeken naar woorden, uitdrukkingen en andere zaken.
Jeugd- en volwassenendictees (liefhebbers en specialisten).
Inhoudsopgave: 1234 A4'tjes.
Aantal woorden: 362.216.
Aantal tekens (excl. spaties) 2.083.417.
Aantal tekens (incl. spaties) 2.443.383.
Aantal alinea's 12.868.
Aantal regels 47.299.
Achteraan een alfabetisch register op plaatsnaam.
Zoek daarin bv. naar Sint Anthonis.
Wil je bv. versie 2010, dan zie je dat dit dictee 344 is.
Als je nu vooraan het bestand gaat staan met de cursor, zoek dan naar 344 en met enkele klikken ben je bij het gezochte dictee.
Bestand op aanvraag verkrijgbaar: leentfaarrein@gmail.com