Dictee - dictees [1328]
Oefendictee
mei 2018 (1)
1. De
varroamijt is schadelijk voor bijen, destructief zelfs, gezien de naam: Varroa destructor. De adelaar is een
adellijk dier. Zouden Herakleitos (VD, presocratici)
en Heraclitus (VD, panta rhei) dezelfde
persoon zijn? Ik denk het wel (Wikipedia: Grieks
resp. Latijn). Werd daar nou Aussie-Engels of Ossiduits
gesproken? Correctie: de Fin won bij het finnzeilen, niet in de ynglingklasse [de finnjolklasse dus]! En, je weet het, die
finnige Fin in zijn finnjol zat vol met finnen, dat zei althans die moffin (cheffin bij de ALDI, of was het de Lidl?). Een
kiss-and-gozone is gewoon een kiss-and-ride (-zone
of -strook, zoenzone, zoenstrook, zoen-en-zoefstrook, K+R). Wat moest
jij op die kiss-in? Een prank [èh] [ww.: pranken] is een practical joke. Een
maaidorser is een maai-dorsmachine. Dat is Latijn (Chinees, Moffrikaans) voor
me. Een it-girl is een vrouw met veel media-aandacht omdat ze 'het' heeft. Een
buksboom is een buxus en een jehova behoort tot de Jehova's getuigen.
2. De
afkorting del. staat voor deleatur: men schrappe. Het ezelsbruggetje bij
harries en bobbies is tieten, dat bij bunny's Playboy ... Andere woorden voor
waterpijp: shisha, hookah, nargileh. Nogmaals: ibuprofen is een nonsteroidal
anti-inflammatory drug
(niet-steroïde
anti-inflammatoir geneesmiddel), een NSAID [Nederlands:
NSAIG] dus. Is de geldwolf familie van de geltharing? Met boulimia (nervosa) of boulimie lijd je aan een
eetbuienstoornis. Vraatzucht is hyperfagie, polyfagie, of oreximanie, bij
dieren: voraciteit. Als je geen enkel idee hebt, wat bij lemma 'grein' dan wel
'een mark Troois' moge zijn, moet je maar eens googelen. Je komt dan in ieder
geval de stad Troyes tegen en ook de ermee verwante troyounce! Geen fraai
gezicht: die trap met een bootee tegen haar booty. Ik buzde, zij hoorden de
buzz.
3. Het
vreet aan me, als ik mijn princesse lointaine weer voorbij zie komen. Een alt-A-hypotheek ziet er tegenwoordig kapitaler
uit dan vroeger! De coup vond duce et auspice [op aanstichting van] Dirk plaats. Had je moeten weten:
Dunglish is Dutch English, Nederengels. Op '*aea' slechts: Achaea (noordkust Peloponnesus, 12 staten, Acheïsch verbond),
Arabia petraea [gebied van de Sinaï – steenachtig
Arabië], Gaea [de aarde als godin, eerste en
oudste der goden, ontstaan uit Chaos – ook Gaia, chtonische godin], IAEA
[International Atomic Energy Agency (internationaal VN-bureau voor de atoomenergie)] en sub reservatione Jacobaea [onder het voorbehoud van Jakobus, t.w. van de woorden
van Jak. 4:15: 'si Dominus voluerit' (als de
Heer het wil) en 'si vixerimus' (als wij dan
leven) – vergelijk D.V. = Deo volente = volente Deo, V.D. – als God het wil en
de geseculariseerde vorm: ijs en weder dienende, bij leven en welzijn].
De (sint-)jakobsvlinder is trouwens de Hipocrita
jacobaeae. Op '*eae' nog: animae dimidium meae (boezemvriend
– geen mv.), delicta juventutis meae [de
zonden van mijn jeugd, Ps. 25:7] en gramineae (graanachtige
planten).
4. Het
meervoud van nymfaeum [fontein, waterleiding]
is nymfaea. Astraea is sterkoraal –
niet te vergelijken met stercorale, fecalische of stercoraire zaken! – en
behoort tot de familie der Astraeaceae
(!). Nog wat zaken op '*ea': althea (plant uit de kaasjeskruidfamilie = heemst, zeemaluwe),
Griekse mythologie: een nimf die Zeus op Kreta met geitenmelk grootbrengt =
Amalthea, de hoorn van Amalthea = de hoorn des overvloeds, butea (plant), chorea (dansziekte),
cochlea (slakkenhuis, anatomie), cornea (hoornvlies), echinacea (plant,
zonnehoed), galilea (voorkerk), generatio
spontanea (het ontstaan van leven zonder zaad of
kiem), Kampuchea (Cambodja), kea (papegaai), een huishouden van Kea – ook: Jan
Steen, protea (nationale bloem Zuid-Afrika),
quelea (vogel, musgroot, savannen in Afrika),
rea
(Zuid-Amerikaanse struisvogel = nandoe),
trachea (luchtpijp), s.l.e.a = sine loco et
anno, zonder aanduiding van plaats en jaar, triple A (economie:
AAA), uvea (druifvlies) en zoögloea [klont bacteriën]. Bij doorgecomponeerde muziek
heeft elke volgend couplet andere muziek.
5. Denk
niet dat GB electro(clash)
ook met een k schrijft: die elektro is elektriciteit ... Erets Jisraël = Palestina,
het land van Israël. (H)essonieten zijn
kaneelstenen. Esofagitis is ontsteking aan de oesophagus enne ... speelde hij nou echt op een euphuïstisch [barok]
eufonium (tenortuba)? Gefeli met je debuut:
dat was gers! Nee, echt, ik heb gisteren nog grasgemaaid. Het franquisme is
genoemd naar de voormalige dictator (Francisco)
Franco (y Bahamonde) [1892-1975]. Met de kreet 'forza' wensten ze de Antilliaanse
renners forsa [sterkte] toe. Op '*za' (selectie):
affluenza (bij plotseling rijk worden),
alcarraza (aarden kruik), biodanza (biodans, levensdans), BiZa, BuZa en SoZa (vero: ministeries, als instelling: M), bonanza (economische hausse), b.z.a. [biedt zich aan], cadenza (muziek:
cadens) en carezza [It.: liefkozing –
geslachtsgemeenschap met opzettelijke terughouding van de ejaculatie].
6.
Verder: con forza (muziek: krachtig),
crianza (Sp. wijn op fust, daarna kort op fles –
antoniem: reserva = idem, maar langer op fles), doza (jeugdige oproepkracht supermarkt – donderdag en
zaterdag), extravaganza (mv., verzameling
extravagante zaken), forza (sport, kreet ter
aanmoediging), geniza (bewaarplaats boeken
met vierletterwoord voor God erin – mv. genizot), grandezza (zwier van groot edelman), guereza (zijdeaapje), gyoza (China:
gefrituurde wonton = deegbuideltjes, ook: wantan), influenza (griep), jazza (jazzmuzikante),
kwanza (munteenheid Angola, AOA), mangalitza
(Oost-Europees varken, beter voor cholesterol),
mezoeza (fragment O.T. bij joden aan deurpost),
mezza (mezzo = half), morbidezza (morbidesse = kwaliteit van zacht gemodelleerd
weergegeven geschilderd naakt).
7.
Ook nog: mycorrhiza (symbiose of plant: zwamwortel),
NZa (Nederlandse Zorgautoriteit), organza (weefsel van doorzichtige zuivere zijde), piazza (marktplein), pizza (o.a.
Turkse pizza, pizza hawaï en pizza Margherita - ook ezelsbrug voor lipizzaner), plaza (plein winkelcentrum), proza, RIZA (NL: Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en
Afvalwaterbehandeling), Sancho Panza (schildknaap
Don Quichot), sequenza (virtuoos solowerk
muziek), stanza (couplet, strofe),
stavaza (stand van zaken), tazza (drinkschaal met voet), VZA (NL: Verzekerdenadministratie), yakuza (Japanse georganiseerde misdaad), za (zaterdag, internet: Zuid-Afrika), z.a. (zie aldaar, zoals) en ZA (ISO-landcode
en op motorvoertuigen). Denk verder nog aan groentepizza, Bijbelproza en
zza (zelfzorgarrangement), alsmede
Libelleproza (NL, BE).
8.
Op '*sa' (ruwe selectie): ahimsa (geweldloosheid Gandhi), amicitiae causa (uit vriendschap), angisa (hoofddoek
creools-Surinaamse vrouwen), ASA (lichtgevoeligheid),
awasa (feestelijke dans bosnegers), babiroesa
(hertzwijn), bassa (Griekse
vorm van pasja), beisa
(Oost-Afrikaanse
spiesbok), brasa (omhelzing), bursa (beurs, met geld), capsa (r.-k.:
reliekhouder), certosa (kartuizerklooster),
corsa (wedren paarden zonder berijders),
desa (platteland), dicis causa (voor de vorm, fatsoenshalve, dicis gratia), djaksa
(officier van justitie Nederlands-Indië),
icosaëder, icosaëdron (regelmatig twintigvlak, van
eicosa-), epidermolysis bullosa (EB,
huidaandoening), fama clamosa (schandaaltje),
fissa (NL, straattaal, feestje), fossa (fretkat), gloriosa (plantengeslacht)
en hamsa (amulet, handje van Fatima).
9.
Verder: Hansa (Hanze, vgl. Lufthansa), harissa
(pittige saus
Noord-Afrika), inclosa (bijlagen), indicta causa (zonder
vorm van proces), interrogatoria captiosa (strikvragen),
joci causa (voor de grap), justa causa (geldige grond gerechtelijke actie), kamisa (SR: traditionele omslagdoek), van komsa (die er zijn mag), ksa (kernsplijtingsafval),
lucri causa (uit winstbejag, Cicero), lyssa (hondsdolheid), madrassa (medresse,
islamitische juridisch-theologische hogeschool), marchesa (markiezin), markusa (passievrucht),
martenitsa (amulet, Bulgarije), masusa (plant of bes ervan), mater dolorosa (voorstelling Maria, nadruk op smart), mater
gloriosa (de Heilige Moeder (Maria)), medusa (groep holtedieren, etc.), moslima's in een
moslimmassa, Memisa (Medische Missiesamenwerking),
mensa (academica) [eettafel
(studenten)],
metri causa (ter wille van het metrum, metri
gratia), memisa (plant, boom), missa (mis), moksa (dons
bladeren Chinese alsem, ook: bevrijding in Indische filosofie), Mona Lisa,
MSA (multisysteematrofie: afsterven zenuwcellen),
mucosa (slijmvlies), NASA en netto cassa (contante betaling zonder korting).
10.
En ook nog: NSA (National Security Agency (geheime dienst van de VS, USA)),
O.E.S.A. (Ordo Eremitarum Sancti Augustini = orde der augustijnen –
achter de naam o.e.s.a. en dan Ordinis ...), O.S.A. (augustijnen),
ottava bassa (octaaf lager) en ottava alta (hoger – ottava rima komt uit de letterkunde),
pecuniae causa (om het geld), per cassa (contant), p.f.s.a. (op
visitekaartjes: pour faire ses adieux, om afscheid te nemen), pia causa (een vroom doel, vergelijk: ad pias causas = voor een
goed doel), pin-onlykassa (= pinkassa),
poeasa (Maleisische benaming voor het islamitische
vasten gedurende de maand ramadan), preciosa (kostbaarheden),
prima malorum causa (de eerste oorzaak van al dat
kwaad), probationis causa (ter wille van het
bewijs) en psa (psychosociale
arbeidsbelasting).
11.
Ten slotte: PSA (prostaatspecifiek antigen),
res decisa (twijfelachtige zaak), res
litigiosa (zaak waarover geprocedeerd wordt),
R.I.S.A. (Romanorum Imperator Semper Augustus (de altijd zeer verheven keizer der Romeinen)), rumor in casa (lawaai,
opschudding bij een drinkgelag), sa en SA (internet,
ISO-landcode
Saudi-Arabië
– GB ook: oe),
s.a. (sine anno = zonder jaartal), sa (als aansporing: welaan, komaan), SA (sans atout, Sturmabteilung), S.A. (son altesse, société anonyme), salsa (muziek, ook: saus), samosa (driehoekig pasteitje), scabiosa (scabieuse, schurftkruid, knautia), separatio a
toro et mensa (scheiding van tafel en bed =
separatio quoad torum et mensam), serosa (buitenste
laag darmkanaal), solemnitatis causa (vormvereiste
op straffe van nietigheid), sparsa (verstrooide,
verspreide dingen), spirituosa (geestrijke
dranken), sub rosa (in vertrouwen, off the
record), tabula rasa (onbeschreven blad),
Thalassa! (de zee! – Xenophon), tsa (uitroep van aansporing), vanessa (vlinder), vera causa (werkelijke
oorzaak), verbi causa (bijvoorbeeld, verbi
gratia), via dolorosa (kruisweg, lijdensweg),
Xhosa (Bantoetaal Zuid-Afrika, kliktaal) en
zsa (zeer stil asfalt).
