1331 Dictee zaterdag 19 mei 2018 (2): dictee Oefendictee mei 2018 (3) √

Dictee - dictees [1331]

Oefendictee mei 2018 (3)

1. Thomas Carlyle gaf aan de mens de titel 'sartor resartus' (de opgelapte kleermaker). Curieus, zoek maar na: VD heeft de Romeinse een (I) t/m twaalf (XII) en de Arabische een (1) t/m twaalf (12), maar laat nu net de Arabische tien (10) ontbreken ... Shour [sjoer] is Maghrebijns-Arabisch voor magie. Wist je dat siksiyuru [cicade] van 'zes uur' komt: aan het eind van de middag sjirpen [tjirpen, tsjirpen – als krekels] ze het hardst. NB: wat mussen doen is tjilpen, sjilpen of tsjilpen (ook: tjirren, tjiepen of striduleren). Het was een k-karweitje voor die coño [schoft] met zijn sjarel of zoals u wilt: tollie. De swa's [swaatjes] waren op zoek naar sma's [smas, smatjes, smaatjes], liefst een swell chick (chicka, chickie, chimeid). Noem je die wijnstok nu syrah, shiraz of zijn beide goed? Hij werd van Jutte naar Jenne, om de dagschaar, om de hooischaar, om de ijzerlijmpot, om ooievaarskuitenvet en om de rafelschaar gestuurd. Vanop het toneel kon je het goed zien. Vasculitis is vaatontsteking.

2. Na het commando 'staak het vuren' behoort er een staakt-het-vuren te ontstaan. De Wolgaduitsers en de Südeten-Duitsers voelen zich ongelijk behandeld. Laat je eens lekker botoxen en pas overigens op voor Filipino's en Gurkha's. Ik wist niet wat een kikibyte is, gelukkig weet VD – 2018 – het binnenkort ook niet meer ... Pas tegenwoordig – 2018 – op als je 'gynaefobie' moet schrijven. Een gynocratie is trouwens een vrouwenregering, gyokuro is Japanse groene thee met een enigszins zoete smaak, gyoza is in de Chinese keuken een soort van gefrituurde wonton [gerecht, ook: wantan], een gyre is een grote, ringvormige stroming in de oceaan en gyproc is brandveilig gips. Schrijf bij de juiste uitspraak panettone's. Voor 'luxe brood' mag je ook 'lux brood' schrijven. Een upr is een ultraperifere regio: zeer afgelegen overzeese regio's van EU-landen, bijv. Guadeloupe, Frans-Guyana, Martinique, Réunion, Madeira en de Azoren. Het meervoud van versaal(letter) is versaliën.

3. De Unizo is in BE Unie van Zelfstandige Ondernemers. Univoque is eenzinnig en univociteit is eenduidigheid [equivoque = dubbelzinnig – equivociteit]. In SR is unleaded ongelood. Un momento dado = (op) een gegeven moment [Johan Cruijff]. UNO: United Nations Organization, de Verenigde Naties. Uno acto is in één, onafgebroken handeling, uno animo is eensgezind en uno contextu is onafgebroken. De UNODCCP is de United Nations Office for Drug Control and Crime Prevention: VN-bureau voor Drugscontrole en Misdaadpreventie. Dat klinkt toch niet: onvervroren voor unverfroren? Vanboven pront [goed gekleed], vanonder stront (essetee, ook: van onderen). Alle zegen komt van boven, of moet je die van boven afsmeken (van God vurig afbidden). Wat komt eerst, de Vuelta of de Giro? Trezorier: thesaurier.

4. Bij de bougainvilles (ook: bougainvillea's – plant) werd in de vauxhall [vook-sohl, tuin] een vaudeville [luchtig muzikaal toneelstuk] opgevoerd. Hij verricht nogal wat (lopende)bandwerk. Hij was veruit de beste: hun prestaties lagen ver uit elkaar. Een vhs is een volkshogeschool en een VHS een video home system. De oude benaming is WWF: World Wildlife Fund, de nieuwe (sinds 1986) World Wide Fund for Nature [NL: Wereldnatuurfonds, WNF]. Het WTC is het World Trade Center, het Wereldhandelscentrum. Het woord 'flexzorg' schrijf je met een x'je en een z'je, niet met een k'tje en/of een s'je. XL staat voor extra large (en XXXL voor extra extra extra large), XML voor eXtensible Markup Language, SGML voor Standard Generalized Markup Language en HTML (de standaard met hoofdletters) voor Hypertext Markup Language (coderingssysteem voor het opmaken van internetpagina's).

5. Mollissima fandi tempora: het gunstigste moment om iemand aan te spreken, nl. wanneer hij in een toegeeflijke [toegefelijke] stemming is. De 'titel' Esq. (Hr.) komt meestal achter de naam. De afkorting S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanus (senaat en volk van Rome * – het achtervoegsel 'que' is hetzelfde als 'et' er los voor en betekent 'en'). De staatse soldaten zijn i.t.t. de Spaanse naar de Staten-Generaal genoemd. Het geestelijk gezang Stabat Mater betekent letterlijk: de moeder (nl. van Jezus) stond (aan het kruis). Star Wars is een populaire naam voor het SDI (Strategic Defense Initiative). SRBM staat voor short range ballistic missile. 'Amice' is de aanspreekvorm van amicus [Latijn: vriend]. VD geeft als meervoud 'amices', in de advocatuur zegt men liever 'amici'. De vrouwelijke vorm van amicus is amica, meervoud amicae. Wil je op die manier vriendinnen en vrienden aanschrijven, dan luidt de aanhef 'Amicae amicique' Zie voor dat 'que' hierboven * bij S.P.Q.R.

6. Het SQL is de Structured Query Language (een computertaal voor het opvragen van gegevens in een relationele databank). De Zuidpool [VD] is het zuidpoolgebied. Een SWOT-analyse is een
sterkte-zwakteanalyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats]. Nogmaals: CMYK is een drukkersterm [Cyan, Magenta, Yellow, Key – Ned.: cyaan, magenta, yellow en zwart – het Engelse 'key' verwijst naar de laatste letter k van 'black'] en RGB is een televisietechnische term [rood, geel, blauw]. Telepathie is nauw verwant aan gedachtelezen. Jazeker, thymine is in de biochemie 5‑methyluracil, een pyrimidinebase behorend tot de bestanddelen van nucleïnezuren. TIA is een transient ischaemic attack, voorbode van een beroerte. Ik zweer bij Tiense suiker. Een canabae legionis (zelfde mv.) is een Romeinse burgerlijke nederzetting buiten een legioenskamp. Ttb-dag:
trein-tram-busdag.

7. TNT is trinitrotolueen (trotyl). Dat wist je: TQM (total quality management) is ikz (integrale kwaliteitszorg). Hier nog eens het hele 'tripel'-verhaal: [GB] tripel (bier), tripelconcert (ook VD: voor 3
solo-instrumenten, bv. voor viool, cello en piano; dat van Beethoven met hoofdletter – Tripelconcerto) en tripeltherapie (met 3 medicijnen, ik kwam ook quadrupeltherapie tegen – zie ook: Quadruple Alliantie 1718), [VD] bnw. tripel (ook triple = drievoudig), ook znw. zwaar trappistenbier of een glas ervan, ook: fijne polijstaarde (**), zonder toelichting: tripelfosfaat, tripelfuga, tripelglas, tripelpion, tripelpoeder (zie **), tripelpunt (evenwicht gas, vloeistof, vast stof), tripelspiegel, tripelsteen (** als delfstof), tripeltest (bloedonderzoek zwangere vrouwen, thans: combinatietest) en tripoli (zie **). En het '*triple*'-verhaal: [GB] triple [voetbalterm = treble: kampioen, beker en Champions League], triplet [o.a. in spectrum – vgl. singlet en doublet], triplex [3 lagen], tripleren [verdrievoudigen], triplexglas, triplexhout, triple A-rating [economie: AAA], tripleplaydienst, tripleplaypakket, tripleplaystrategie, tripleplayabonnement [tripel play = breedbandinternet, telefoon en televisie van 1 provider = aanbieder], [VD]: Triple Alliantie van 1668 en de Triple Entente van 1907, triple bogey [3 boven par], triple dip [drievoudige economische], Triple P = PPP = people, planet, profit, triple-sec (sinaasappellikeur), striplezer en tuinmelde is de Atriplex hortensis. Schrijf je 'rummikub' nou met een kleine of een hoofdletter? In ieder geval heb je dan gerummikupt; als gerummyd hebt, dan heb je rummy (een kaartspel) gespeeld. Als je smeerolie koopt: let op het SAE-nummer (Society of Automotive Engineers). Op Sacramentsdag vieren we het sacramentsfeest. Safe seks is veilige seks.

 
 
 

1330 Dictee zaterdag 19 mei 2018 (1): dictee Groot Nijkerks Dictee 2018 √

Dictee - dictees [1330]

Groot Nijkerks Dictee 2018

Wereldwijd is de strijd tegen laaggeletterdheid … (auteur: Bert Jurling)

1. Om eventuele teleurstellingen te voorkomen, graag eerst uw aandacht voor het volgende. In dit dictee zult u weinig orchideeën of a-capellakoren aantreffen. Vaak zijn hobbydictees schlemielige verzamelingen van exotische woorden, die je weliswaar in de Dikke Van Dale vindt, maar in het dagelijks leven nooit gebruikt.

2. Deze tekst is namelijk vooral bedoeld als een korte maar krachtige eyeopener over de risico's van laaggeletterd zijn.

3. Terwijl onze digitale wereld overspoeld wordt door provisorisch in elkaar geflanste YouTubefilmpjes [ook: youtubefilmpjes] en uit de losse pols geschoten selfies, groeit de zorg over wat genoemd wordt de ontlezing van de samenleving. Choquerend [ook: shockerend] is het toenemende analfabetisme in Nederland.

4. Een zorgwekkend kenmerk van laaggeletterd zijn is dat het vaak hand in hand gaat met een beperkte kennis van de wereld om ons heen. Laaggeletterd betekent niet zozeer dat we woorden als kaketoe, kangoeroe, papegaai en dromedaris niet correct kunnen schrijven, nee, het onderliggende probleem is dat steeds meer mensen nauwelijks meer weten wat voor dieren dit zijn.

5. Wat is een excellente manier om veel te leren over de wereld? Precies: dat is lezen! Met een bakje nacho's (nachochips) met guacamole binnen handbereik en, om met Annie M.G. Schmidt te spreken, een glaasje grenadine met een rietje. Lezen is een traktatie van heb ik jou daar en tegelijkertijd een remedie tegen laaggeletterd zijn. Laten we dus ook prinses Laurentien en met haar alle mensen in Nederland in ere houden die jaar in jaar uit de strijd tegen de ontlezing aanbinden door goed getimede promo's en voorleesactiviteiten.

6. Zo zijn we dan alweer aan het eind gekomen van dit referaat. U hebt hopelijk gemerkt: het was geen exclusief feestje voor mierenneukers en muggenziftende kommafetisjisten. Maar supereenvoudige
jip-en-janneketaal was het op de keper beschouwd ook niet. Laten we eerlijk zijn: een paar moeilijke woorden, daar is nog nooit iemand slechter van geworden. Nou ja, behalve dan misschien de deelnemers aan het Groot Nijkerks Dictee.

 
 

1329 Dictee zaterdag 12 mei 2018 (1): dictee Oefendictee mei 2018 (2) √

Dictee - dictees [1329]

Oefendictee mei 2018 (2)

1. Een godswoord komt uit Gods Woord ofwel het Woord Gods. Geef mij maar zo'n heerlijke gojibes. Hij guetteerde de guttatie. Ook comptant is contant, handje contantje, boter bij de vis. Waar het Jantje Contantje is, is elke jan-contant zeer welkom. Als je per cassa betaalt, betaal je à contant. Snel rijk worden: doe aan baratta: op krediet kopen en meteen contant doorverkopen zonder zelf te betalen. Alle fransozen kun je aanduiden als het heitres Franzosenvolk. Alle dolle mina's zijn aanhanger van Dolle Mina, alle hell's angels van Hells Angels. De HDO was de Hilversumsche Draadlooze Omroep. Let op het subtiele verschil tussen HDL (high-density lipoprotein, goed cholesterol) en HDPE (high density polyethylene, hogedichtheidpolyethyleen). Hij was voortdurend hetzend bezig: hij heeft dus gehetzt. Bij IChThUS moet ik altijd aan ichtyotoxisme (ciguatera) denken. Ook jij, nog een! – kun je weergeven met de uitroep tu quoque (een tu quoque is een jij-bak)! Historisch komt dat van de uitroepen et tu, Brute [ook gij, Brutus], tu quoque, Brute [idem] en tu quoque, fili mi [idem]! 'De zieke man (van Europa)' mag je alleen nog maar zo schrijven.

2. Een Razzie is een Golden Raspberry Award, tegenhanger van de Oscar (Academy Award). De dans lanciers komt oorspronkelijk van 'quadrille des lanciers'. Gezocht op '*macul*': een levis notae macula of macula levis notae is een vlekje van lichte kritiek, een macula is een huidvlek [mv. maculae], [leeftijdsgebonden] maculadegeneratie is een oogziekte met afgenomen gezichtsscherpte t.g.v. degeneratie van de macula, de gele vlek, maculair = gele vlek betreffend, maculatie = gevlektheid van dier of plant, maculatuur = o.a. misdruk, maculeus = gevlekt, maculopathie = ouderdomsaandoening van het oog waarbij gele vlekken optreden, permacultuur = vorm van landbouw met tegengaan van bodemuitputting, de blinde vlek is de macula lutea, en volgens VD was dat ook de gele vlek: dat kan toch zomaar niet?

3. Spotnamen: ajuin (Aalstenaar, ajuinenstad), (bijnaam) de Kromme (Willem van Hanegem - geen h), blauwkous (savante), John Bull (Groot-Brittannië), chambre introuvable (de in 1815 na de restauratie bijeengeroepen Kamer der Afgevaardigden van Frankrijk), ci-devants (spotnaam voor voormalige adellijke en vorstelijke personen tijdens de Franse Revolutie en het Keizerrijk), eiertikker (iemand met spitse kin), frik (docent(e)), geuzennaam = scheld- of spotnaam, hinkepink (iemand die hinkt, ook: hinkeldepink, hinkelepink), Jantje Kaas (koning Willem I), kalfschieter (Delftenaar, Delvenaar), kalot (klerikaal), kannenkijker (drinkebroer, ook voor: rederijkers), katoenbaron (rijke katoenfabrikant), keientrekker (Amersfoort), koeketer (Amsterdam, Zaandam), kwak (vero: leerling Latijnse school), maneblusser (Mechelaar), methodist (aanhanger John Wesley: leven naar de methoden van de Bijbel), molleboon (Groninger, ook: molboon), mudejar (Moor – vero: moslim – in Spanje die met de christenen samenwerkte), mug (Haarlemmers), muis (grijze muizen: meisjeshulpdienst Duitse leger WO II), paddy (Ier, van: Patrick), paneelzager (de dolerenden (die een deurpaneel van de Nieuwe Kerk in Amsterdam zouden hebben uitgezaagd om zich toegang te verschaffen)), Pietje Pu(c)k (spotnaam), quakers (sekte George Fox: quake at the word of the Lord [sidderen voor het woord van de Heer]), schapenkop (ook: schaapskop: Dordtenaars en Lierenaars – Dordrecht en Lier (BE)), schimpnaam (spotnaam, scheldnaam), septemberridders (verzet WO II, maar pas na sept 1944), spekgolver [zit er warmpjes bij], stampvoeter [marine: marinier], steek (vero: predikant) en trien (truttige vrouw, komt van: Katrien).

4. Met 'bijnaam' nog: de aap van God (Satan, François Mauriac), alias (bijnaam), De Azijnbode (bijnaam de Volkskrant), Willem, bijgenaamd de Zwijger, Bwana Kitoko [lett. mooie heer], bijnaam voor de jonge koning Boudewijn in Congo (algemeen: bwana), caligula [wrede heerser, met hoofdletter bijnaam wrede Romeinse keizer], chouan [aanhanger van de Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek], de dikke en de dunne (Stan Laurel en Oliver Hardy), dirty harry (een rouwdouw, rouwdouwer, rauwdouwer), Edom [bijnaam Ezau], el caballero de trista figura, de ridder van de droevige figuur (Don Quichot – sj), fimo [kneedbare kunststof om te boetseren], Karel de Grote, guldenmond [welbespraakt persoon], hadjememaar (politicus Rapaljepartij), iron lady [Margaret Thatcher], een bende van kardoes (verschrikkelijke rommel), kees (aap, varken, ook: patriotten of tegenstanders van de stadhouder, op het einde van de 18e eeuw), keukenmeidenverdriet (ook: huisvrouwenverdriet, schorseneren), langbeen (met lange benen; Jan Langbeen is de dood), le brave des braves (de dapperste der dapperen, maarschalk Ney), le petit caporal (Napoleon), leugenbaron [onverbeterlijke leugenaar, leugenbrok, liegbeest – Karl Friedrich Hieronymus Freiherr von Münchhausen – die ook wel met hoofdletter], kaalmans, steelmans, etc., de zieke man (van Europa) (het Ottomaanse Rijk), meowmeow [miauw] (de designerdrug mephedrone), mickeymousecompetitie, Nachtwacht (heet officieel anders), netnaam (nickname op internet), de parel van de Jordaan (de Westerkerk), pieterman (gulden, ook: inwoner van Leuven, peterman), de Joodse Plato (Philo van Alexandrië), rammetje [douanebeambte in haven op zoek naar smokkelwaar], regent [Filips van Orléans], skipnaam (radiozendamateur), Sneeuwkoning, Winterkoning (Frederik V van de Palts), een grote snoek (een hoge piet), snoek (bijnaam van een auto van het type Citroën DS (1955-1975)), steelpannetje (Grote Beer), truttenschudder (DAF'je), turlupinade (flauwe grap), unvollendete (werk dat onvoltooid gebleven is, achtste symfonie van Schubert – die ook met hoofdletter), het Venetië van het Noorden (Amsterdam, Oosten: Bangkok, Friese Venetië: Hindeloopen), weduwe (WO II: Wij Doen Uw Werk), wijdbroek (Volendammer) en winterkoning, wintervorst (Thialf).

5. De onderwerpen 'neien' [paard] en 'nijten [stier], daar wil je je neus in steken? Dan moet je daar veel tijd insteken. Onder de soep vertelde hij dat hij zijn erfenis helemaal opgesoupeerd heeft. Ovovivipaar is zo'n twijfelgevalletje tussen ovipaar en vivipaar in ... Een quatuor
[kwaa-tuu-wohr] (BE) is een kwartet. Het rekwisitoor van GB overtuigt me niet. De plaats delict (pd) mag niet betreden worden, zelfs niet door de P.D.-advocaat, de pro-Deoadvocaat In het hindoeïsme is een rishi [rih-sjie] een groot denker of ziener. Hij kon rire entre cuir et chair (ridere [rie-dee-rə] in stomacho [stoo-maa-koo] – in zijn vuistje lachen) over eigen geluk of andermans ongeluk. De RIS is de Republik Indonesia Serikat, de Verenigde Republiek Indonesië.

6. Gezocht op '*cordu*': corduaan [znw.] = Corduaans leer [daarbij werd ook de boom (heester) looiersboom gebruikt], corduroy [znw.] is ribfluweel [vero ook: ripsfluweel] met brede ribbels, een corduroy [bnw] broek [ook: corduroybroek], recorduitgifte (!), koordmanchester was een oude naam voor corduroy, een ribbroek is van corduroy en tinneroy [of manchester] is ribfluweel met smalle ribbels. De naam voor draadvormig rookzwak buskruit is cordiet. Gezocht op '*pry*': caprylzuur is een onaangenaam riekend, vloeibaar vetzuur, C₇H₁₅COOH, ook: octaanzuur, een prytaan behoorde tot de tien klassen van de senaat (in het oude Griekenland) die om de beurt het voorzitterschap bekleedden en in het prytaneum vergaderden de prytanen.

 
 

1328 Dictee donderdag 10 mei 2018 (1): dictee Oefendictee mei 2018 (1) √

Dictee - dictees [1328]

Oefendictee mei 2018 (1)

1. De varroamijt is schadelijk voor bijen, destructief zelfs, gezien de naam: Varroa destructor. De adelaar is een adellijk dier. Zouden Herakleitos (VD, presocratici) en Heraclitus (VD, panta rhei) dezelfde persoon zijn? Ik denk het wel (Wikipedia: Grieks resp. Latijn). Werd daar nou Aussie-Engels of Ossiduits gesproken? Correctie: de Fin won bij het finnzeilen, niet in de ynglingklasse [de finnjolklasse dus]! En, je weet het, die finnige Fin in zijn finnjol zat vol met finnen, dat zei althans die moffin (cheffin bij de ALDI, of was het de Lidl?). Een
kiss-and-gozone is gewoon een kiss-and-ride (-zone of -strook, zoenzone, zoenstrook, zoen-en-zoefstrook, K+R). Wat moest jij op die kiss-in? Een prank [èh] [ww.: pranken] is een practical joke. Een maaidorser is een maai-dorsmachine. Dat is Latijn (Chinees, Moffrikaans) voor me. Een it-girl is een vrouw met veel media-aandacht omdat ze 'het' heeft. Een buksboom is een buxus en een jehova behoort tot de Jehova's getuigen.

2. De afkorting del. staat voor deleatur: men schrappe. Het ezelsbruggetje bij harries en bobbies is tieten, dat bij bunny's Playboy ... Andere woorden voor waterpijp: shisha, hookah, nargileh. Nogmaals: ibuprofen is een nonsteroidal anti-inflammatory drug
(niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel), een NSAID [Nederlands: NSAIG] dus. Is de geldwolf familie van de geltharing? Met boulimia (nervosa) of boulimie lijd je aan een eetbuienstoornis. Vraatzucht is hyperfagie, polyfagie, of oreximanie, bij dieren: voraciteit. Als je geen enkel idee hebt, wat bij lemma 'grein' dan wel 'een mark Troois' moge zijn, moet je maar eens googelen. Je komt dan in ieder geval de stad Troyes tegen en ook de ermee verwante troyounce! Geen fraai gezicht: die trap met een bootee tegen haar booty. Ik buzde, zij hoorden de buzz.

3. Het vreet aan me, als ik mijn princesse lointaine weer voorbij zie komen. Een alt-A-hypotheek ziet er tegenwoordig kapitaler uit dan vroeger! De coup vond duce et auspice [op aanstichting van] Dirk plaats. Had je moeten weten: Dunglish is Dutch English, Nederengels. Op '*aea' slechts: Achaea (noordkust Peloponnesus, 12 staten, Acheïsch verbond), Arabia petraea [gebied van de Sinaï – steenachtig Arabië], Gaea [de aarde als godin, eerste en oudste der goden, ontstaan uit Chaos – ook Gaia, chtonische godin], IAEA [International Atomic Energy Agency (internationaal VN-bureau voor de atoomenergie)] en sub reservatione Jacobaea [onder het voorbehoud van Jakobus, t.w. van de woorden van Jak. 4:15: 'si Dominus voluerit' (als de Heer het wil) en 'si vixerimus' (als wij dan leven) – vergelijk D.V. = Deo volente = volente Deo, V.D. – als God het wil en de geseculariseerde vorm: ijs en weder dienende, bij leven en welzijn]. De (sint-)jakobsvlinder is trouwens de Hipocrita jacobaeae. Op '*eae' nog: animae dimidium meae (boezemvriend – geen mv.), delicta juventutis meae [de zonden van mijn jeugd, Ps. 25:7] en gramineae (graanachtige planten).

4. Het meervoud van nymfaeum [fontein, waterleiding] is nymfaea. Astraea is sterkoraal – niet te vergelijken met stercorale, fecalische of stercoraire zaken! – en behoort tot de familie der Astraeaceae (!). Nog wat zaken op '*ea': althea (plant uit de kaasjeskruidfamilie = heemst, zeemaluwe), Griekse mythologie: een nimf die Zeus op Kreta met geitenmelk grootbrengt = Amalthea, de hoorn van Amalthea = de hoorn des overvloeds, butea (plant), chorea (dansziekte), cochlea (slakkenhuis, anatomie), cornea (hoornvlies), echinacea (plant, zonnehoed), galilea (voorkerk), generatio spontanea (het ontstaan van leven zonder zaad of kiem), Kampuchea (Cambodja), kea (papegaai), een huishouden van Kea – ook: Jan Steen, protea (nationale bloem Zuid-Afrika), quelea (vogel, musgroot, savannen in Afrika), rea
(Zuid-Amerikaanse struisvogel = nandoe), trachea (luchtpijp), s.l.e.a = sine loco et anno, zonder aanduiding van plaats en jaar, triple A (economie: AAA), uvea (druifvlies) en zoögloea [klont bacteriën]. Bij doorgecomponeerde muziek heeft elke volgend couplet andere muziek.

5. Denk niet dat GB electro(clash) ook met een k schrijft: die elektro is elektriciteit ... Erets Jisraël = Palestina, het land van Israël. (H)essonieten zijn kaneelstenen. Esofagitis is ontsteking aan de oesophagus enne ... speelde hij nou echt op een euphuïstisch [barok] eufonium (tenortuba)? Gefeli met je debuut: dat was gers! Nee, echt, ik heb gisteren nog grasgemaaid. Het franquisme is genoemd naar de voormalige dictator (Francisco) Franco (y Bahamonde) [1892-1975]. Met de kreet 'forza' wensten ze de Antilliaanse renners forsa [sterkte] toe. Op '*za' (selectie): affluenza (bij plotseling rijk worden), alcarraza (aarden kruik), biodanza (biodans, levensdans), BiZa, BuZa en SoZa (vero: ministeries, als instelling: M), bonanza (economische hausse), b.z.a. [biedt zich aan], cadenza (muziek: cadens) en carezza [It.: liefkozing – geslachtsgemeenschap met opzettelijke terughouding van de ejaculatie].

6. Verder: con forza (muziek: krachtig), crianza (Sp. wijn op fust, daarna kort op fles – antoniem: reserva = idem, maar langer op fles), doza (jeugdige oproepkracht supermarkt – donderdag en zaterdag), extravaganza (mv., verzameling extravagante zaken), forza (sport, kreet ter aanmoediging), geniza (bewaarplaats boeken met vierletterwoord voor God erin – mv. genizot), grandezza (zwier van groot edelman), guereza (zijdeaapje), gyoza (China: gefrituurde wonton = deegbuideltjes, ook: wantan), influenza (griep), jazza (jazzmuzikante), kwanza (munteenheid Angola, AOA), mangalitza (Oost-Europees varken, beter voor cholesterol), mezoeza (fragment O.T. bij joden aan deurpost), mezza (mezzo = half), morbidezza (morbidesse = kwaliteit van zacht gemodelleerd weergegeven geschilderd naakt).

7. Ook nog: mycorrhiza (symbiose of plant: zwamwortel), NZa (Nederlandse Zorgautoriteit), organza (weefsel van doorzichtige zuivere zijde), piazza (marktplein), pizza (o.a. Turkse pizza, pizza hawaï en pizza Margherita - ook ezelsbrug voor lipizzaner), plaza (plein winkelcentrum), proza, RIZA (NL: Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling), Sancho Panza (schildknaap Don Quichot), sequenza (virtuoos solowerk muziek), stanza (couplet, strofe), stavaza (stand van zaken), tazza (drinkschaal met voet), VZA (NL: Verzekerdenadministratie), yakuza (Japanse georganiseerde misdaad), za (zaterdag, internet: Zuid-Afrika), z.a. (zie aldaar, zoals) en ZA (ISO-landcode en op motorvoertuigen). Denk verder nog aan groentepizza, Bijbelproza en zza (zelfzorgarrangement), alsmede Libelleproza (NL, BE).

8. Op '*sa' (ruwe selectie): ahimsa (geweldloosheid Gandhi), amicitiae causa (uit vriendschap), angisa (hoofddoek creools-Surinaamse vrouwen), ASA (lichtgevoeligheid), awasa (feestelijke dans bosnegers), babiroesa (hertzwijn), bassa (Griekse vorm van pasja), beisa
(Oost-Afrikaanse spiesbok), brasa (omhelzing), bursa (beurs, met geld), capsa (r.-k.: reliekhouder), certosa (kartuizerklooster), corsa (wedren paarden zonder berijders), desa (platteland), dicis causa (voor de vorm, fatsoenshalve, dicis gratia), djaksa (officier van justitie Nederlands-Indië), icosaëder, icosaëdron (regelmatig twintigvlak, van eicosa-), epidermolysis bullosa (EB, huidaandoening), fama clamosa (schandaaltje), fissa (NL, straattaal, feestje), fossa (fretkat), gloriosa (plantengeslacht) en hamsa (amulet, handje van Fatima).

9. Verder: Hansa (Hanze, vgl. Lufthansa), harissa (pittige saus
Noord-Afrika), inclosa (bijlagen), indicta causa (zonder vorm van proces), interrogatoria captiosa (strikvragen), joci causa (voor de grap), justa causa (geldige grond gerechtelijke actie), kamisa (SR: traditionele omslagdoek), van komsa (die er zijn mag), ksa (kernsplijtingsafval), lucri causa (uit winstbejag, Cicero), lyssa (hondsdolheid), madrassa (medresse, islamitische juridisch-theologische hogeschool), marchesa (markiezin), markusa (passievrucht), martenitsa (amulet, Bulgarije), masusa (plant of bes ervan), mater dolorosa (voorstelling Maria, nadruk op smart), mater gloriosa (de Heilige Moeder (Maria)), medusa (groep holtedieren, etc.), moslima's in een moslimmassa, Memisa (Medische Missiesamenwerking), mensa (academica) [eettafel (studenten)], metri causa (ter wille van het metrum, metri gratia), memisa (plant, boom), missa (mis), moksa (dons bladeren Chinese alsem, ook: bevrijding in Indische filosofie), Mona Lisa, MSA (multisysteematrofie: afsterven zenuwcellen), mucosa (slijmvlies), NASA en netto cassa (contante betaling zonder korting).

10. En ook nog: NSA (National Security Agency (geheime dienst van de VS, USA)), O.E.S.A. (Ordo Eremitarum Sancti Augustini = orde der augustijnen – achter de naam o.e.s.a. en dan Ordinis ...), O.S.A. (augustijnen), ottava bassa (octaaf lager) en ottava alta (hoger – ottava rima komt uit de letterkunde), pecuniae causa (om het geld), per cassa (contant), p.f.s.a. (op visitekaartjes: pour faire ses adieux, om afscheid te nemen), pia causa (een vroom doel, vergelijk: ad pias causas = voor een goed doel), pin-onlykassa (= pinkassa), poeasa (Maleisische benaming voor het islamitische vasten gedurende de maand ramadan), preciosa (kostbaarheden), prima malorum causa (de eerste oorzaak van al dat kwaad), probationis causa (ter wille van het bewijs) en psa (psychosociale arbeidsbelasting).

11. Ten slotte: PSA (prostaatspecifiek antigen), res decisa (twijfelachtige zaak), res litigiosa (zaak waarover geprocedeerd wordt), R.I.S.A. (Romanorum Imperator Semper Augustus (de altijd zeer verheven keizer der Romeinen)), rumor in casa (lawaai, opschudding bij een drinkgelag), sa en SA (internet, ISO-landcode
Saudi-Arabië – GB ook: oe), s.a. (sine anno = zonder jaartal), sa (als aansporing: welaan, komaan), SA (sans atout, Sturmabteilung), S.A. (son altesse, société anonyme), salsa (muziek, ook: saus), samosa (driehoekig pasteitje), scabiosa (scabieuse, schurftkruid, knautia), separatio a toro et mensa (scheiding van tafel en bed = separatio quoad torum et mensam), serosa (buitenste laag darmkanaal), solemnitatis causa (vormvereiste op straffe van nietigheid), sparsa (verstrooide, verspreide dingen), spirituosa (geestrijke dranken), sub rosa (in vertrouwen, off the record), tabula rasa (onbeschreven blad), Thalassa! (de zee! – Xenophon), tsa (uitroep van aansporing), vanessa (vlinder), vera causa (werkelijke oorzaak), verbi causa (bijvoorbeeld, verbi gratia), via dolorosa (kruisweg, lijdensweg), Xhosa (Bantoetaal Zuid-Afrika, kliktaal) en zsa (zeer stil asfalt).

 
 

1327 Dictee woensdag 09 mei 2018 (1): dictee Het grote BE-dictee √

Dictee - dictees [1327]

Het grote BE-dictee

1. Vooraf: be = België (internet), be- is een voorvoegsel, Be is beryllium (atoomnummer: 4), BE (ISO-landcode België), Bé (schaal van Baumé: concentraties van oplossingen) en bè (geluid van een schaap). Ik maakte de volgende (beperkte) selectie: groen nummer
(0800-nummer), 100 dagenfeest (Chrysostomos), 11 novemberviering [Wapenstilstand], 1e korporaal-chef, 1e meester, 1e soldaat, etc., 1 euromaaltijd [lagereschoolkinderen], 3V [Veilig Verkeer Vlaanderen], 2pk (deux-chevaux, 2cv [VD: 2CV]), AAP (onderwijs: assisterend academisch personeel), adjudant-chef en -majoor, etc., een ad fundum (studententaal), ajuinenstad (Aalst), a.l. (alternerend leren), allee (komaan, vooruit), alpijns skiën (alpineskiën), amai (tjongejonge, nounou), ambetanterik (vervelend persoon), ambras (drukte, ophef).

2. Verder: ancien (oudgediende), APA (algemeen plan van aanpak – ro, ruimtelijke ordening), apenjaren [pubertijd – ook puberteit], ARAB (Arbowet), Arbitragehof (nu: Grondwettelijk Hof), Arteveldestad (Gent), asbo (aanvullend secundair beroepsonderwijs), aso (algemeen secundair onderwijs), assisenhof (hof van assisen), asv (algemene en sociale vorming), bgv (beroepsgerichte vorming), awoert (boe), een babelse spraakverwarring, babelutte(n) (karamelachtig snoepje – 'te' niet uitspreken), Bachten [achter] de Kupe: het tussen de IJzer en de Franse grens gelegen deel van West-Vlaanderen, bain de soleil (zonnejurk), ballodroom (kaatsbaan), Bankcommissie, bao (basisonderwijs), BAP (bijzonder academisch personeel), bavet [slabbetje], bbo (buitengewoon basisonderwijs), BD (Bestendige Deputatie), begot (in hemelsnaam, verdorie), belgicist (unitarist), bepijlen (bewegwijzeren), bevak (beleggingsfonds met vast kapitaal), bib (bieb), bibi (ik), bic (balpen), bilan (balans), bin (buurtinformatienetwerk), BIS (Begeleid Individueel Studeren) en biv (belasting op inverkeerstelling). Die vrouw is een vreselijke blètster.

3. Ook nog: bobonne (oma), BOB (Bewakings- en Opsporingsbrigade, vgl. GDA –gerechtelijke dienst van het arrondissement), bo (bijzonder onderwijs), buo (buitengewoon onderwijs), Bloso (vero: Bestuur Lichamelijke Opvoeding en Sport in de Openlucht), boeleke (baby), boni (batig slot, antoniem: mali), bolwassing (schrobbering), bomma en bompa (oma en opa), boulet (gehaktbal), BPA (bijzonder plan van aanleg), Bretoen (NL: Breton), bruis(water) (spa rood), brosse (broskuif), bs (basisschool), bsbo (basisschool voor buitengewoon onderwijs), bso (bijzonder secundair onderwijs, beroepssecundair onderwijs), bubao (buitengewoon basisonderwijs), bulo (buitengewoon lager onderwijs), busbo (buitengewoon secundair en beroepsonderwijs), buso (buitengewoon secundair onderwijs), bvl (beroepsvoorbereidend leerjaar), bw (beschutte werkplaats) en C4 (ontslagbrief).

4. Vervolgens: canapébenoeming (na omhoogneuken), capot (motorkap), caractériel [een rechtlijnig figuur], carrément (ronduit), cassant (scherp), cc (cultureel centrum), cbo (cursorisch beroepsonderwijs), cecemel (chocoladedrank, VD, GB; cécémel!), chouchou (lieveling), chipoteren (dwarsliggen), chichi (bekakt), chape (ondervloer, slijtlaag), cic (crisisinterventiecentrum), cité (woonwijk werknemers), civisme (burgerzin), CM (Christelijke Mutualiteit), cob (centrale openbare bibliotheek), colère (woede), constatatie (constatering), corbillard (lijkwagen), cornichon (augurk), corrida (stratenloop), covaartest (cognitieve vaardigheidstest), crapuul (gespuis), cumulard (heeft veel cumuls, nevenfuncties), curieuzeneus, curieuzeneuzemosterdpot, cutiproef [krasjestest], dactylo (typiste), daim (suède) en damar (dame de la marine).

5. Daarnaast: dbso (deeltijds beroepssecundair onderwijs), decujus (erflater), dekenij (decanaat), denkpiste (denkspoor), deputé (gedeputeerde – NL: Limburg), derde-betaler (in sociale wetgeving), derdenationaler (sportploeg), dirco (directeur-coördinator), dirju (directeur judiciaire), DIV (Dienst Inschrijvingen Voertuigen), dko (deeltijds kunstonderwijs), d'office (vanzelf, automatisch), dopgeld (werklozensteun), druivelaar (wijnstok), duimspijker (punaise), duts (onnozel mens, doetje, sukkel), eau de javel (bleekwater), edito (hoofdartikel), echel (bloedzuiger), eba of evba (eenmansvennootschap met beperkte aansprakelijkheid), efkes (eventjes), ejt (eindejaarstoelage), enkwest (enquête), eot (echtscheiding door onderlinge toestemming), fakbar [café van een faculteitskring (verkorting fak)], deca (decafeïné), fijnkost (charcuterie), fit-o-meter (trimbaan), flou artistique (vaagheid), fluostift (markeerstift), fond de teint (foundation), fouille (fouillering), een Fransonkundige Engelsman en GAS-boete (gemeentelijke administratieve sanctie).

6. Ook nog: gazet (krant), hij komt van Geel (is gek), gejost en gesjareld (te grazen genomen), gelule (capsule), genster (vonk), geco en gesco (gesubsidieerde contractueel), giscorrectie (bij meerkeuzevragen), goesting (zin, lust), hij lijdt aan het griepaal syndroom, guimauve (gekleurd snoepje in vorm madonna), handelaarsplaat (Z-plaat), hbso (hoger beroepssecundair onderwijs), helaba (hé, jij daar), Pietje de Dood (Magere Hein), herval (na ziekte), hobu (hoger onderwijs buiten de universiteit), hob (halfopen bebouwing), hokt en holt (hoger onderwijs van het korte (lange) type), de hoofdvogel afschieten (hoofdprijs winnen), hso (hoger secundair onderwijs), icc (internationaal cultureel centrum), inox (roestvrij staal), insz (identificatienummer sociale zekerheid), isomo (piepschuim), Blijde Intrede (Blijde Inkomst), je-m'en-foutisme (onverschilligheid), join de culasse (koppakking), k.a. (koninklijk atheneum), kafkatoets (naar bureaucratie) en kasseienslijper (straatslijper).

7. En ken je deze: ketje [Brusselaar], kine (kinesitherapie), op de koffieklets gaan, kortteken (paraaf), kotstudent (woont op kamers), Krijgshof (vero, thans Militair Gerechtshof), kwatong (lasteraar), KWB (Katholieke Werkliedenbond), labo (laboratorium), lait russe [koffie verkeerd], LEIF-kaart (LevensEinde InformatieForum – plastic kaartje inzake euthanasie, uitvaart, orgaandonatie), LIM (Limburg), loyauteit (loyaliteit), Manoesj (lid van de Sinti – vs. Roma), MAP (mestactieplan), mazout (stookolie), min 18-jarige (18-minner), moto (motorfiets), mughelikopter, naverkoopdienst, nefast (funest), nieuwkuis (stomerij), niknakje (klein koekje), nobiljon (notabele), nonkel (oom), occasie (koopje) en oostfrontstrijder.

8. Ten slotte: optieker (opticien), ok (operatiekwartier), oxo (spel, vgl.boter-kaas-en-eieren), pagaddertoren (Antwerpen), peda (tehuis voor (meisjes)studenten), pedalo (waterfiets), rapte (gauwte), pillamp (zaklamp), recup (inhaalrust), Rijksregister (bevolking), sacoche (tas), niemand is sant (profeet) in eigen land, de snel-Belgwet, sparadrap (hechtpleister), stiel (vak, beroep), stock américain (dump), teleferiek (kabelbaan), tew (toegepaste economische wetenschappen), tjeven [christendemocraten] vertonen tjeverij, toile ciré (wasdoek), Unizo [Unie van Zelfstandige Ondernemers], vake (vader), vei (zeer vruchtbaar), velo (fiets), wgc (wijkgezondheidscentrum), ZAP (zelfstandig academisch personeel), zona (gordelroos), zo zat als een zwitser (erg dronken, beledigend), zwartzak (WO II – collaborateur), zondagpastoor (GB, VD: helpt in het weekend), ZIV (Ziekte en Invaliditeitsverzekering) en patati en patata (= enzovoort, enzovoort).

 
 

1326 Dictee maandag 07 mei 2018 (1): dictee Oefendictee (oud) 526 √

Dictee - dictees [1326]

Ook Oefendictee (oud) 526 bevat heel wat interessante zaken.

Dictee 526 (DXXVI) Specialistendictee (26)

1. Memento mori: gedenk te sterven [memento vivere: denk eraan te leven]. Praemisso titulo: de titel aan te vullen, er in gedachte(n) bij te plaatsen. Solo e pensoso: alleen en in gedachte(n) verzonken. De gedagvaarden [gedaagden] verschenen niet. Een geek [ie] is een computerfreak. De rekening voor de geëmailleerde pannen werd
ge-e-maild en bij de betaling werd er ge-i-bankierd. Kijk, de deïst [aanhanger deïsme: transcendente god] deist [hield zich stil]! De gevechten zijn geïntensifieerd [ook: intensiveren]. De elsspirea is een sierstruik. Gedag zeggen is goedendagzeggen. De strijd is
gede-escaleerd. De kippen waren geelpeld en kukelekuden (kukelekuen, gekukelekuud) naar de neergelegde geltharing [mannetje, hommer]. De gefacelifte assepoes simuleerde een gefakete ziekte. Zij fakete die dus. Gij zult de gei [geitouw, lopend touw] niet loslaten. Hij is gegeerd [begeerd, in trek] en heeft gegeert [verkeerdjassen = onbep. wijs]. Overdonderen = épater le bourgeois. Het interesseerde hem geen vits [geen zier, ook: vis]! Geheid, dat hij die gehypete rage volgt! Die geinponem heeft geïnternet. De geiser is kaduuk. De geilaard geilde op wulpse verleiderstypevrouwen.

2. Een beperkte selectie van '*isch*: aäronitisch [Aäron], Abchazisch [taal Abchazië], adamitisch [Adam], anorectisch (anorexia nervosa – antoniem: boulimisch), a-posteriorisch [a posteriori], a-prioristisch [a priori], aseptisch [tegen infectie], asthenisch [krachteloos],
avant-gardistisch [avant-garde], ayurvedisch [Indiase gezondheidsleer], bio-elektrisch [elektrische verschijnselen in levende wezens],
biologisch-dynamisch (bd), brachycatalectisch [vers, laatste voet ontbreekt], cosmetisch, kosmisch, Dacisch [Dacië, thans in Roemenië], darwinistisch [Darwin], deiktisch [ij – aanwijzend], didascalisch [didascalia = geschrift uit de eerste helft van de derde eeuw: 'De katholieke leer van de twaalf apostelen en de heilige leerlingen van onze Verlosser'], diëlektrisch, diëtisch [dieet], draconitisch [jaar = eclipsjaar], eidetisch [visueel], Elysisch [Elysium, paradijs], Elzassisch, enclitisch [enclisis: wacht ie], eolisch [met of door de wind], epideiktisch [rede, vorm meer verzorgd dan de inhoud], eufonisch (eufonie = welluidendheid – als een eufonium?), farizeïsch [farizeeën], foto-elektrisch, Friulisch [taal, Reto-Romaans rond het Italiaanse Udine], Frygisch [Frygië, Klein-Azië], fytopathologisch [plantenziektekundig], Gotisch [uitgestorven Oost-Germaanse taal; Krim-Gotisch bestond langer], hagadisch [hagada – boek met liederen over de uittocht uit Egypte], heracleïsch [herculisch, Hercules], hypocritisch (van hypocrisie!), icterisch [geelzuchtig], iso-osmotisch [chemie], ithyfallisch [lid omhoog], kallipygisch [met mooie billen], Kanaänitisch [Kanaän], Longobardisch [Germaans dialect], lethargisch [ongevoelig, in diepe slaap – maar: letaal], literair-historisch (GB ook: tt), mefistofelisch [Mefistofeles, geraffineerd verleider], multi-etnisch, neoacademisch, niet-euclidisch [zekere meetkunde, Euclides], non-conformistisch,
on-Belgisch, oneirisch [m.b.t. dromen], orfisch (van Orpheus), oudtestamentisch [O.T.], panhellenistisch [Grieken, verenig u!], Pictisch [Picten, Schotland in Romeinse tijd – Pictenmuur van Hadrianus], pyknisch [kort en gezet] en pythisch [= Delfisch; de Pythische Spelen, het pythisch orakel].

3. Verder: reologisch [m.b.t. stromingsleer], reumatisch, schizothymisch [lijkt op schizofrenie = gespletenheid], seismisch [m.b.t. trillingen, aardbevingen], semi-empirisch, sociaaldemocratisch, spasmolytisch [kramp opheffend], sthenisch [krachtig, vitaal], Stygisch [wed = de Styx], tachygrafisch [schrijfmachineschrift], thaumatologisch [wonderen], theïstisch [immanente, levende God t.o. transcendente van het deïsme], tragikomisch, trans-Atlantisch [over of overzijde Atlantische Oceaan], tribrachisch [verzen: kort, kort, kort], tryptisch [trypsine, tryptase = in darmen], Tsjadisch [Tsjaad], utraquistisch [utraquisten: avondmaal met brood en wijn], Virginisch [Virginia], voltaïsch [m.b.t. volt(age)], Voor-Indisch [voormalig Brits-Indië],
voor-Perzisch [tijdvak], voorreformatorisch, vroeggotisch, wilhelminisch [Duitse keizer Wilhelm], wyclifitisch [Engelse theoloog John Wyclif], zefirisch [zefier = koele westenwind], xylografisch [houtsnijkunst], zelotisch [dweperig, fanatiek, zeloot = ijveraar, Simon de Zeloot], zoroastrisch [Iraanse profeet Zarathoestra – Duits: also sprach Zarathustra!], zymotisch [gistend], elliptisch [ellips, van zin: onvolledig], Moskovisch [Moskou], augusteïsch [keizer Augustus], atypisch [onregelmatig], oestrisch (vergelijk oestrum = oestrus = periode vrouwelijk geslachtsleven), nomothetisch [wetgevend] en lactovegetarisch [wel: melk, eieren, etc.].

4. De inhoud van het Jaarboek 2010 is niet meer te traceren in de oVD (klopt niet helemaal, je ziet dan: toegevoegd in 2009). Wel kun je nog zoeken naar 'tussenwerpsel' (dat gaf naar de situatie 2015 maar liefst 1128 treffers). Ik geef een selectie: ahum, better safe than sorry [zekere voor onzekere], cash is king [vrij beschikbaar geld], conferatur (vergelijk, afkorting cf.), doemetoch (bastaardvloek), efkes (eventjes), just in case (voor het geval dat), less is more (motto: kracht van de eenvoud), merhaba (informele Turkse begroeting), so be it (het zij zo), too big to fail (van banken) en when the going gets tough (als het erop aankomt). Verder nog (Jaarboek 2009 = toegevoegd in 2008): Befehl ist Befehl, fakking (fokking, fucking), fuck you (vaak met fuckgebaar), goeiemoggel (informele begroeting), hallootjes (idem), tiens [tjèhñ] en woela (ik zweer het, Arabisch, ook wollah). Idem uit Jaarboek 2008 (toegevoegd in 2009): alhamdullilah (alle lof en dank zij Allah), bersiap (strijdkreet van de Indonesische vrijheidsstrijders tegen Nederland, Maleisisch), correct me if I'm wrong, holy shit [verbazing], offtopic [heeft er niets mee te maken], shitterdeshit, si en la (zus en zo), vorrei e non vorrei (gezegd ter uitdrukking van twijfel, Italiaans) en ten slotte who cares (wie kan het wat schelen?).

5. Verder (jaartallen heb ik weggelaten): alstu, asje, awoert (boe), duh (zelfs een dom persoon snapt het wel), f2f (face to face, sms-taal, chattaal), (god)miljaar (basterdvloek), idd (inderdaad, sms- en chattaal), lol (laughing out loud, idem), peu nerveux (enigszins zenuwachtig), pioew (uiting van opluchting), plopperdeplopperdeplop (verbazing), shoot (shit) en watskeburt (populaire jongerengroet met de strekking 'wat is er aan de hand?'). Een nieuw voegwoord (jongerentaal) is 'boeien' [niet interessant]. Een nieuw telwoord is 'spuuggenoeg' (meer dan genoeg). Nieuwe bijwoorden: achterlangs, eraan ((het) eraan geven), gemakkelijkheidshalve (gemakshalve), d'office (automatisch), for the record (officieel), larger than life (zeer imposant), nooit (zeg nooit nooit), staandevoets (op staande voet), vanjewelste (stevig, geducht, GB ook: van jewelste, van je welste), as we speak (op ditzelfde moment), lauwtjes, multikanaals en on the spot (ter plekke).

6. Verder: sul ponticello (dicht bij de kam gestreken), sul tasto (boven de toets gestreken) en werkende weg (al werkend). Ook noteerden we: achteren (van achteren kijk je een koe in de kont). Nieuwe voornaamwoorden: deze (in dezen) en naks (quasideftig: niks). Favela's [ee] zijn sloppenwijken in Brazilië. Een ostracisme is een schervengericht. 'Gouwe-dozen-met-blikken-randen' is een bastaardvloek. IJzeren heinen doen meestal nogal ijzerenheinig. Hoe schrijf je 'missie-ijver'? Fiolen zijn sierlijk gevormde flesjes, met lange hals en kleine buik. Een cataclysme is zoiets als een wereldramp. Een germain [zelfde grootmoeder] van mij heet Germain. Een getijcentrale werkt op de getijdenbeweging. Bij een geuzenlied drink je natuurlijk een geuzelambiek. Een lid van het Verbond der Edelen droeg een geuzenpenning. Geuzenpartij is de aanduiding van een
niet-rooms-katholieke partij. 

7. Het was broodnodig, hard nodig, hoog(st)nodig, dringend nodig. Een wijer is een moeras, een rawah ook, net als een donk en een goor. Daarin leven helofyten [moerasplanten]. Op een oeteldonk [droge plek moeras] leven kikkers. Het gillesdelatourette(syndroom) (tourette(syndroom), syndroom van Gilles de la Tourette, ) is een neurologische aandoening waarbij de patiënt lijdt aan een tic convulsif [korte, snelle samentrekkingen gelaatszenuwspieren] die gepaard gaat met coördinatiestoornissen, sociale onaangepastheid en dwangmatig napraten (echolalie) en/of dwangmatig gebruik van met name vieze woorden (coprolalie). Glauconiet is een mineraal, glauk [bnw.] zeegroen en een glatik een rijstvogel. Hij is getroebleerd. Troebelen (trubbels) kunnen door troubleshooters worden opgelost. Je moet hen eerst gevangenmaken of -nemen, daarna gevangenhouden. De wedstrijd zou lang gelijk opgaan. De thuispartij scoorde in de mêlee van een scrimmage. De uitpartij zou echter in de extra time gelijkmaken en dus gelijkkomen. 

8. Genâ en vree zij met u. Op generatiegebied heeft VD een omslag gemaakt: de einsteingeneratie, de generatie X (of: generatie nix; de leden ervan zijn nixers) en de generatie Y. Wie nikst, is een nikser. Die voltooid deelwoorden zijn nooit behandeld: geroetsjt, gestretcht, geramsjt, geprivilegieerd, gepluimstrijkt en gepiercet. Mesjogge [gek, zot, dwaas] is iets anders dan gesjochten [arm, de sigaar]. Er was veel stress en gestres. Er was veel geschwärm [gedweep] rond Elvis Presley (zelfs hij had elvisbakkebaarden, net als die Elvislookalike). Het valt voor een gereïncarneerde niet mee om te re-integreren. Deze aardappelen zijn gesauteerd [snel bruin braden]. Heb je die ge-sms'te boodschap ontvangen? Hij hield de biljartballen geserreerd [compact, bijeen]. Als je sophisticated (wereldwijs) bent, heb je sophistication [verfijnd intellect]. Een 'sophisticated lady' kan worden aangeduid als gesofisticeerd (gesofistikeerd), maar sofisticeren is ook iets met suiker en bier of wijn.

9. Een aantal recente werkwoorden zijn: asielshoppen [-hoppen, meer landen], backcasten [niet meer in VD: terugredeneren [GB] vanuit de toekomst], binge-eten (bij vreetbuien), bingen (bingedrinken), (web)cammen, voipen [met VoIP – Voice over Internet Protocol, internettelefonie], voguen [dansen met poses van modellen], zand happen [stof happen], typosquatten [sterk lijkend op andere, domeinnaam registreren], sudokuen, skypen, tomtommen, pilatesen [oefenmethode, ademhaling, etc.], noords wandelen (nordic walking), gsm-parkeren en de-installeren. Verder youtuben, wilfen [What was I Looking For], twitteren, squirten [vrouwen: vocht afscheiden bij orgasme], re-enacten [historische gebeurtenis in scène zetten, naspelen], powerpointen, hyven, hoaxen [nep-e-mails], ftp'en [file transfer protocol], e-werken, bandyen [bandy spelen, soort ijshockey] en blooperen [blunderen]. En ook: winozzen (= wilfen – waar was ik naar op zoek), wiiën [met de Wii], tackelen [met een tackel], swaffelen [vergelijk: tietelen], smirten [flirten bij buiten roken], waterpoloën, jobhunten [actief een baan zoeken], loosgaan [uit z'n dak], DNA-lezen, BBQ'en en backtracken [proces in omgekeerde volgorde]. Ten slotte: afpilsen [laatste pilsje bij stappen], facebooken, omhoogneuken [t.b.v. carrière], squatten [hurken], stylen (kapsel, nagels), texten (sms'en) en viben (vorm van dansen).

10. Aan nieuwe bijvoeglijke naamwoorden vond ik: begeistert [enthousiast], bierschoon [gespoeld glas], boho [zigeunerstijl], broke (bankroet), down the drain (door het putje, gaat verloren), eager [begerig], easy going [gemakkelijk in de omgang], evidencebased [gebaseerd op de wetenschap], goedgeschoold en goed opgeleid, Koranvast [net als: Bijbelvast], mocro (Marokkaan), neukable [niet meer in VD: neukbaar, fuckable], rof (jeugdtaal, van: rough), rood- of geelgeschorst, shock-and-awe [militair: met grote overmacht], wifi (wireless fidelity) en übercool. En ook: tjampoer [gemengd: atjar, saté tjampoer], shariabestendig [niet strijdig met], pissed [erg boos, kwaad], op-de-borst-klopperig, keitegek (kei!), coewl (jeugdtaal, cool) [koe-wəl] en broodarm [straatarm]. Verder: well done (van vlees: doorbakken), on demand (op afroep), kerstig [m.b.t. kerst], high-end (kwalitatief zeer hoogwaardig) en bon chic, bon genre (bcbg – goed geklede Parijzenaar uit de beter kringen). Ten slotte: tryseksueel [uitprobeerder], part of the game [daar kun je niet onderuit],
open-minded [ruimdenkend] en one size [kleding: in één maat].

 
 

1325 Dictee zondag 06 mei 2018 (1): dictee Utrechts Studentendictee 2018 √

Dictee - dictees [1325]

Utrechts Studentendictee 2018

Ons leven morgen (auteur: Peter J. van Dijk)

1. Eerdaags zullen hoogtechnologische ontwikkelingen ons leven een danig gewijzigd perspectief verschaffen. Te denken valt niet alleen aan proliferatie [snelle vermenigvuldiging] via in-vitrogametogenese [VD: vorming van gameten, geslachtscellen], maar ook aan ijlings oprukkende fenomenen als de van de mechatronica afgeleide robotica en bij speculanten getapte cryptovaluta [digitaal geld].

2. Eerdergenoemde ivg [niet in wdb.; ook goed gerekend: IVG, lijkt minder goed, vgl. ivf] doorbreekt de barrières van de eugenetica [ook: eugenese = wetenschappelijk onderzoek naar alle factoren waardoor de erfelijke eigenschappen van het menselijk ras verbeterd zouden kunnen worden]. Louter een huidcel reikt [= helpt, voldoet] om in een lab ei- en zaadcellen te creëren, waarna voor eenieder, hetzij xenofoob [vreemdelingenhater], homoseksueel of co-ouder, hetzij diegenen die copuleren [paren] degoutant [onsmakelijk, walgelijk] vinden of die de solovoortplanting, een meerouderreproductie of het postmenopauzaal moederschap ambiëren, de designbaby's klaarliggen.

3. De sensorische [sensorieel, zintuigen] percepties van robots of androïden [robot] vertaald naar manoeuvres die actuatoren [regelt tempo pacemaker] uitvoeren, kunnen voor plenty toepassingsmogelijkheden worden aangewend: voor de auto-industrie, sondes [onbemand vaartuig] voor het interplanetaire verkeer of diepzeeonderzoek, alsmede voor dieren geïmplanteerd met elektroden die als cyborgs [fantasiewezen, half mens, half machine] fungeren voor het Ministerie van Defensie [instelling!]. Het huishouden en de revalidatie zijn echter ten minste zulke onverzadelijke [onverzadigbaar] spelers op de to-dolijst.

4. Of wat dacht u van een gewaarborgd leven middels cryonica, waarbij men het lichaam invriest opdat het in een later stadium kan wederkeren als een nanobotzwerm, aardig wat comfortabeler dan het orthodoxe lijf. Een prijzig issue dat per bitcoin, litecoin [niet in wdb., ook soort bitcoin] of ethereum [niet in wdb., ook digitaal betaalmiddel] betaald wordt.

5. Ethische en juridische dilemma's liggen op de loer en het vernuftige dataïsme [niet in wdb.: gegevens, data, vs. de mens zoals in humanisme], de sciencefictionachtige elementen en het non-stop gemonitord worden, evenals de onbezorgde pollutie-emissie van de mens die het begrip antropoceen [deel van het ho­lo­ceen (het jongste geologische tijdvak) waar­in de mens invloed heeft (gehad) op het klimaat en het aardsysteem] baarde, doen ons reikhalzend snakken naar humanisme of een vitamine B12-kuur [VD: B₁₂ - 2020: B12!]

6. Onthaastingsgoeroe Hartmut Rosa [Duitse socioloog] pleit derhalve voor een in de wereld staan met kunst, religie en natuur. Een appel aan ons allen om meer te verwijlen te midden van de belle époque [1890-1910], trompe-l'oeils [natuurgetrouwe afbeelding die echt lijkt], de Onze-Lieve-Vrouwekerk, wifivrije zones, de klanken van een partita [suite] voor viola d'amore [met extra, meeklinkende snaren] in F grote terts, of die van de onvolprezen Babeltaal.