Dictee - dictees [1324]
Het is niet de bedoeling om alle gereviseerde oude oefendictees meteen op de blog te zetten, maar ook 518 was weer een alleraardigste, al zeg ik het zelf. Bijvoorbeeld 519 zal zeker moeten wachten tot integrale beschikbaarstelling!
Dictee 518
(DXVIII) Specialistendictee (18)
1. Vervolg '*ei*ij*': sprei-ijzer, steilewandrijder,
treillijn [treklijn, jaaglijn], treiterij, veinzerij, verscheidenlijk, vleierij, vloei-ijzer, zeilijzer [goudsmederij: magneet] en zeilwrijver [boenblok]. De cliffhanger [spanning bij onderbreken film] speelde zich af op de Ierse
kliffen. Een clerihew is een gedichtje [aabb]
en de ars clericalis is de schrijfkunst. Een clericus (meervoud:
clerici) is een geestelijke; dat roept klerikale gedachtestromen op over de klerikale partijen [invloed kerk op staat]. Ik had toen mijn closeste
[uitspraak: klooste] relatie ooit. De
koksianen worden ook wel 'volgers van de kok' (veeleters)
genoemd, maar zijn volgelingen van dominee (afkorting:
ds.) Hendrik de Cock uit Ulrum. Het zijn de christelijk-gereformeerden.
De high church was de Engelse staatskerk; een non-conformist was daarvan
afgescheiden. De coccejanen waren volgelingen van de Leidse hoogleraar Coccejus
(Koch – vrijzinnigheid). Een myorrhexis is een spierscheuring. Het Romeinse leger was
een cohortenleger [cohort(e): 600 man, onderdeel
van een legioen,]. Dat is in comité-generaal [geheime
zitting] besloten. Mystère: lang overgordijn [mv.
s].
2. Een
piarist [achter de naam: o.c.s.r. = ordo clericorum
regularium scholarum pauperum – niet in wdb. – onderwijs aan arme kinderen]
behoort tot een zekere rooms-katholieke orde. Een passionist is lid van de
kloostercongregatie van het Heilig Kruis. Deklerikaliseren leidt niet altijd
tot antiklerikalisme. De trahison des clercs is het verraad van de
intellectuelen. Veel woestijnplanten zijn sclerofyten [sclerofiel
= met groot wateraanzuigend vermogen, hydrofiel = wateraantrekkend,
waterminnend]. Europa lijdt aan eurosclerose [starre
regelgeving Europese eenwording]: dat leidt tot apathie. De clerus (clergé) heeft te veel macht. Met ALS wordt
amyotrofische laterale sclerose aangeduid. Gladgeschoren is clean-shaven. Wat
zijn cleistogame bloemen? Antwoord: met gesloten knoppen
toch vrucht voortbrengen. Ze droeg een cloquéovergooier [ook: cloqué overgooier]. Je zag daar
champlevé [verdiept] en cloisonné [verhoogd] email, zo schreef ze in haar e-mail.
Dit museum heeft een indrukwekkende Cobra-collectie. De cobbler is een
verkoelende drank. Een konzenielje (niet meer in
VD) is een cochenille [schildluis].
Cometten is comète [zeker kaartspel] spelen.
Bij het maaidorsen wordt er gecombined met een maaidorser. Die heten ook wel maai-dorsmachine.
Zij skieden een combiné [afdaling + slalom].
Miscanthus is olifantsgras.
3. De
mendicantenorde is een bedelorde. In Friesland
wordt niet gezongen: Frisia non cantat. De cantal is een soort van zachte kaas
van koemelk. Alençonkant is tuleachtige kant. Een kantjil is een dwerghert. Wat
is een lykantroop? Antwoord: een weerwolf. Deze
zoutjes hebben een krokant korstje, net als die croque-monsieurs [tosti]. De
krokusvakantie zit erop. De Oostkantons [van België]
horen er niet echt bij. De pc-fabrikant ging failliet, de trafikant [koopman] vond ander werk. De vakantie-uittocht is voorbij. Het ciré is een gewast [wassen,
waste, gewast] (kunst)zijden weefsel.
Circonflexes zijn circumflexen [dakje, ook: accents circonflexes, diakritisch teken].
Is er verschil tussen klasseren en classificeren? Nee.
Een cito-prestolunch [die gaat cito presto] kun
je moeilijk savoureren [met smaak nuttigen].
De camions-citernes
[tankwagen] reden voor om de cisternen [regenput] te ledigen. Hij was zo'n
civielingenieurstype [civiel ingenieur]. De
claressekwekerij [n/s,
zoetwatervis] floreerde. En wat houdt declasseren in? Bij voetbal: overspelen! Een cluniacenzer is
monnik van de congregatie van Cluny. De geclusterde statuerestauratie [beeldhouwwerk;
geen e uitspreken] verloopt voorspoedig.
4. Ken je de
begrippen metaaloxideoppervlak, -weerstand en -afleider? Dit geneesmiddel is in
dit geval gecontra-indiceerd [via een tevenaanwijzing]. Consanguien is verwant
in den bloede, consanguiniteit is bloedverwantschap. Conquesteren is veroveren,
een conquistador een veroveraar. Er werd een captain's dinner (niet in de wdb.) geserveerd. Een condyloma is een
wrat. De confuse [verwarde] concubin [minnaar met wie je samenleeft] had het niet meer.
De comstockery (genoemd naar Comstock) is
het als verwerpelijk afdoen van iedere vorm van censuur, met name die op de literatuur (GB ook: tt).
Wat je zegt, dat is Latijn [Chinees, Moffrikaans] voor me. Bij het biljarten
kennen we de collébal [vast tegen de band].
Deze
collega-notarissen zijn mijn collegae proximi [naaste
collega's, enk.: collega proximus]. Zijn handtekening is een collector's
item [verzamelobject]. Hij is collectioneur
van coldwavemuziek. Deze whizzkid weet toch het columbo-effect [verliezen alertheid door voorgewende domheid tegenpartij]
af te dwingen. Zijn (gaan) ze weer [aan het] comazuipen? [zonder: elliptische zin!] Dit gaskomfoor is comfortabel in het
gebruik. Uitleg: commercen is commerce [zeker
kaartspel] spelen.
5. Bij committeren vertoon je commitment [betrokkenheid]. Een aanhanger van de Parijse
Commune van 1871 wordt communard genoemd. Wat is de (Nederlandse)
commanderije van het Heilig Graf (in Jeruzalem)? Antwoord: organisatie
van leden van een moderne ridderorde in een bepaald gebied. Uit de
commedia dell'arte [kluchtspel, 16e-18e eeuw]
kennen we Pantalone, Arlecchino en Colombine.
Het meervoud van commilito [wapenbroeder] is
commilitones. Hij had compassie [medelijden]
met de kompasbedienster. Hij is non compos mentis [niet
bij zijn verstand]. Hij lost moeiteloos de complexte vraagstukken op.
Dit is een concieze [k]
(beknopte) samenvatting. Conchologie (conchyliologie) is schelpenkunde. De comtoise(klok) [hangklok, slingerklok
uit de Franche-Comté] loopt gelijk.
6. De conans (primitieve, agressieve, oersterke strijder) zijn genoemd naar Conan de barbaar. Ik neem dat compotetje [als de e gelezen wordt, moet je dat schrijven; zeker goed is - VD - compoteje zonder uitgesproken
sjwa – oo/oh: compoteje]:
dat is een compromistje [geen s uitspreken – anders compromisje]! Bij
confisqueren van confiscabele goederen vindt confiscatie [inbeslagneming] plaats. De conga is een Cubaanse
dans. Gezocht op '*coc*': varicocele [ee, uh] (zakaderbreuk), tacochips (tortillachips),
strepto- en stafylococcus [bacteriën],
silicocement [dooreengemalen portlandcement en kiezelzand],
sacochenverkoper (tassen), rococo-interieur [periode, bouwstijl], ricochetschot (schot waarbij het projectiel ricocheert = een vlak raken
en dan opspringen), precociteit (vroegrijpheid),
glycocol (glycine), picocurie [eenheid van radioactiviteit], decoct(um) (afkooksel),
crambe repetita (crambe recocta, crambe bis cocta:
opgewarmde kost, oude koek), coco (cocaïne),
cocufiëren ((van echtgenoten) bedriegen), cocotte (vrouw
van lichte zeden), cockneys die het Cockneydialect spreken, een
cochleair implantaat is een inwendige gehoorprothese, cochlea (slakkenhuis), cochenille-inkt (rode drukkersinkt), cocaïniste en het (kokette = behaagziek, ijdel,) cocasse [zot, koddig]
meisje.
7. Het COC was oorspronkelijk het Cultuur- en
Ontspanningscentrum [nu: NVIH-COC: Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit – Cultuur-
en Ontspanningscentrum]. Ik wil coca-cola [vero
ook wel: coca] en geen coca [cocaïne].
Het ascocarp is het vruchtlichaam van de zakjeszwammen (antoniem:
basidiocarp, vruchtlichaam van de steeltjeszwammen). Gezocht op '*dow*':
windowdressing [mooier voorstellen dan de
werkelijkheid], ups en downs ,ups-and-downs [let op de uitspraak],
top-down (en bottom-up), sandow (spierversterkend toestel),
pseudowetenschappelijk, dropdown (uitklapbaar
keuzemenu), down-under (in Australië, etc.),
downtown ((in de) binnenstad), down-to-earth (met beide benen op de grond),
down the drain (door het putje), Downing
Street, een downie lijdt aan het downsyndroom (syndroom
van Down), downer (roesmiddel met een
verdovende werking, antoniem: upper), Dow-Jones(index), de coolingdown [t.o. warming-up] en basedow (de ziekte van Basedow – overmatige schildklierwerking).
Wat is downdaten [relatie van vrouw met sociaal
lagere]? Downhill is bergaf, van de berg af, omlaag skaten. Ze gaan er
eens uitvliegen [uitstapje maken].
8. De
kinderen beginnen uit te vliegen. Gezocht op '*wod'*': wodanseik, de madiwodo (de agenda), vwo-diploma, het WODC (Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (van het Ministerie van Justitie)), wodka en woiwode (bestuurder
Poolse provincie). Zittend in de zodiac [rubberboot]
kon je de zodiak [dierenriem] goed zien. Gezocht
op '*yod*': bodyodour [lijfgeur],
embryodonatie [afstaan van een embryo,
overgeschoten uit de reageerbuis] en pyodermie (etterige
huidontsteking). Gezocht op '*xod*': een exodus (uittocht),
hexode (elektronenbuis met zes elektroden)
en loxodroom (kromme lijn op aarde die alle
meridianen onder eenzelfde hoek snijdt). Avodiré is een tropische
houtsoort. Dat is echter niet zo, dat is niet waar: quod non! Quod licet: wat
geoorloofd is. Een quodlibet is een mengelmoes, een potpourri. Quod absurdum:
hetgeen ongerijmd zou zijn. Male quidem: erg genoeg dat het zo is (ook: male quod sic). In duodecimo is een
drukkersterm [kleinste boekformaat van 12 bladen (of 24 pagina's per vel)].
9. VOD is video on demand. Het duodenum is de
twaalfvingerige darm. Een glyptodon(t) is
een reuzengordeldier. Een kartodroom is een skelterbaan en nematoden zijn
rondwormen. De toddik [vuilak, smeerpoets, niet
meer in VD] dronk toddy [koude grog zonder
suiker]. Mijn ene buurman is himmelhoch jauchzend (euforisch, zeer enthousiast: pasgetrouwd), de
andere zum Tode betrübt (diepbedroefd: kind
verloren). Mijn to-dolijstje (woordgroep 'to
do' – let op: athomegevoel) is up-to-date. De rapsode [rondtrekkende volkszanger] bracht een rapsodie [mengelmoes] ten gehore. Hij wil een whisky-soda.
Deze kamer moet gedesodoriseerd [ontdoen van
onaangename geur] worden. Podo-orthesiologie is een alternatieve vorm
van podotherapie. Wat is podcasten? Antwoord:
audiobestanden voor internet maken en beschikbaar stellen. Om ramsj [boeken tegen afbraakprijs] te voorkomen, kun je
POD (printing on demand) toepassen. Een olla
podrida is een allegaartje. Hij heeft een iPodduim (GB ook:
ipodduim). Hij sprak ex (ook: de)
tripode dictum: in orakeltaal. Cefalopoden zijn koppotige weekdieren of
inktvissen. Een capodastro is een barréklem [snaren
gitaar verkorten]. Een mooi voorbeeld van een epanodos [herhaling zin in omgekeerde volgorde] is: de Heer
prijs ik, ik prijs de Heer. De aron hakodesj is de heilige ark in de synagoge.
10. Hebben
e-papa's en e-mama's e-kinderen [telewerken,
e-werken]? Een cynodroom [s] is een hondenrenbaan. Een voorbeeld van
arachnodactylie [lange, dunne vingers, ranke bouw]
was de vroegere tv-presentator Pierre Jansen (kunstprogramma).
Is die slijkklodder opzettelijk gegooid? De Lodewijkstijl: oké, maar welke dan?
In Finland vind je veel loddenvisserij [zalm]. We onderscheiden de kam-, nijl- en
moeraskrokodil. Jodhpurs zijn een rijbroek. Kijk: wateraffodil [beenbreek] en affodillelie bijeen, en een
oleoduct [pijpleiding]! Hij is codille [verloren].
