zondag 17 juli 2016

0940 Dictee zondag 17 juli 2016 (1): dictee Oefendictee 50 van de 856 √

Dictee - dictees [0940]

Van de ooit door mij samengestelde 856 oefendictees is Jubileumdictee 50 wel de moeite van het herhalen waard ...

Dictee 050 Reis door Europa. Liever Turks dan paaps? (Jubileumdictee)

1. Ella had een cum gehaald, een cummetje gekregen. Zij was cum laude gepromoveerd tot doctor in de humaniora. U kent dat wel, de pedel, die met zijn 'hora est' aankondigt, dat de promotie afgelopen is. Haar vader, die zo rijk als Croesus was, gelastte haar min of meer om een Europareis te ondernemen tijdens de maidentrip van zijn nieuwe zeiljacht. Achteraf kon ze dan een voyage imaginaire maken, als was ze helemaal niet lijfelijk aanwezig geweest. De trip voerde door alle delen van Europa.

2. Als opwarmertje werd de gondelstad Venetië aangedaan. Voor alle duidelijkheid: niet het Venetië van het Noorden – Amsterdam, Brugge of Giethoorn, ook niet het Venetië van het Oosten – Bangkok, het Friese Venetië – Hindeloopen – of Venezuela, dat klein Venetië betekent. Maar wel de Italiaanse stad van de zecchino, een oude gouden munt, de watertaxi, de Rialto – die beroemde brug –, de eretitel serenissimus, de regatta – een roeiwedstrijd – of het regatta – satijnweefsel –. Allerdoorluchtigst is een epitheton van Venetië: de allerdoorluchtigste republiek Venetië. De stad heet ook bruid der zee, lagunestad, gondelstad of dogestad en heeft een lido. De patriarchale kerk is de basiliek van San Marco. Trouwens, met een bucentaur, een galei, vaart de doge jaarlijks uit om een ring in de zee te werpen teneinde die zee daarmee aan de stad te huwen. Dat gebeurt op Hemelvaartsdag. Façon de Venise is kristalglas. Ella kocht voor vertrek nog gauw een façon-de-venisekaraf, maar kon niet zoals vroeger met dukaten betalen. Wel met euro's. Ze was thuis builloper en kon met geld omgaan.

3. De volgende etappe voerde naar Oostenrijk. Ze had haar dirndljurk tevoorschijn gehaald om zich in Noord- en Oost-Tirol te kunnen meten met de fleur van de autochtone bevolking. Ze had een kleur als een bellefleur, maar kocht eerst een FDC, een fleur de coin, van een authentieke Oostenrijkse schilling. Let overigens op: het was dus geen fdc [spreek uit: èhf-dee-see], een eerstedagenvelop! Haar doel was wat te zien van de Oostenrijkse Alpen. Als een ware Alpentoerist bereikte ze via een Alpenpas het Alpengebied. Ze was overigens doorkneed in het mountainbikemetier. In het alpenlandschap ging ze op zoek naar de alpenheggenmus, het alpenheksenkruid, de alpenherfsttijloos en het edelweiss. Maar ze wilde echt de bergen in. Als een aapje op een stokje of beter een berggeit heeft ze heel wat geklabasterd en heeft ze idem dito veel geheisterd. Het SOS [spreek uit: èhs-oo-èhs] heeft niet hoeven klinken, alles ging goed.

4. De volgende halteplaats lag bij de Bosporus in Turkije, alwaar je gemakkelijk kon geraken met het zeiljacht. Een Turkse provincie heet vilajet en de gouverneur heet de vali. Je vindt daar mooie planten zoals de gladde sumak, lid van de pruikenboomfamilie. De rouwkleur in Turkije is violet en de PKK [spreek uit: pee-kaa-kaa] is de Koerdische Arbeiderspartij. Een peshmerga is een lid van een nationalistische Koerdische strijdmacht. Het alevitisme is een liberale moslimstroming in het Midden-Oosten, met name in Turkije en Syrië. Ella heeft nogal wat geleerd: dat een sultana een groot Turks schip is, de spahi's cavaleristen zijn, een softa een leerling van de medresse is, shish kebab een lekker gerecht is, een saz een tokkelinstrument is, een reïs een gezagvoerder is en raki Turkse brandewijn. Haar honger naar kennis was onstilbaar – en zijzelf ontilbaar – dus pakte ze ook nog mee, dat pide een luchtige Turkse broodsoort is, een pendjerelik een deel van een kameeltuig, een odalisk een sluierdanseres, een nargileh een waterpijp, een mimbar (minbar) een kansel, een kolbak een berenmuts, het kismet het noodlot, een kemenche een schootviool, een kelei een oosters tapijt, een francala een Turks stokbrood, een derwisj een bedelmonnik en de Aga Khan ten slotte het hoofd van de nizari's, een richting binnen de sjiitische islam. Met frisse tegenzin moest ze uiteindelijk ook dat land verlaten.

5. Frankrijk was de volgende aanlegplaats. Ze landde in Normandië – het leek D-day wel! – en heeft de republiek grondig verkend. Ella kende de Marseillaise goed, maar ook de Brabançonne, in tegenstelling tot de Belgische gedoodverfde kandidaat-premier Yves Leterme. Het verhaal speelde in 2007. Frankrijk is een wijnland – en een land van zonnebloemen – en maakte deel uit van het Europa van de zes. Wijn komt er zelden meer van de syrah. Ze dansen er de varsovienne, die veel op de polka en de mazurka lijkt. Je hebt er het rambouilletschaap en sommigen hangen het rattachisme aan. Er is veel kunst in barok- en rococostijl. En wat is genoeglijker dan met oudejaar een reveillon aan de Zuid-Franse Rivièra? In de Tour de France en mogelijk ook in de Tour Féminin gebruiken ze doping als een tempelier. Om van het zuipen nog maar te zwijgen. Hoe zou een pointillistisch schilderij van een poilu [spreek uit: pwaa-luu] er trouwens uitzien? In de Midi ging Ella op haar molières samen met een maire op zoek naar mimosa. Dat viel niet mee tijdens de mistral, antoniem van de föhn. Ze vonden een louis d'or, een oude Franse gouden munt. De maire vertelde over de Jacquerie van 1853 (wel: een jacquerie – een boerenopstand) en dat er nu geen kardinalisten meer waren en trouwens ook geen hugenoten. Ze kwamen wel een kartuizer kat, een kartuizer non en een kartuizermonnik (kartuizer monnik) – nee, niet samen! – tegen. Gaullisme en gauchisme hebben hoogtij gevierd, maar niet tijdens de grand siècle of het ancien régime. Weetgraag als ze was, duurde het verblijf in Frankrijk veel te kort. Er was een tekort aan tijd. Een agrégé had haar nog zo veel kunnen leren. Dat ze er een azertyklavier gebruiken, dat het bagno een slavengevangenis is, dat bauxiet naar Les Baux genoemd is, dat de cabernet geen cahors is, dat het colbertisme een variant van het mercantilisme is, dat francium een chemisch element [87, Fr] is en dat de écu een oude Franse daalder is, dit in tegenstelling tot de ecu [spreek uit: ee-kuu], letterwoord uit European Currency Unit, de tot 1 januari 1999 gehanteerde fictieve Europese rekenmunteenheid. Enfin, de tijd drong. Opnieuw naar Italië!

6. Aan de zuidkust kun je gemakkelijk per zeiljacht komen. Ella begon in Palermo en eindigde in Vaticaanstad. Italië is een van de zonnelanden en de Kerkelijke Staat werd indertijd krijgshaftig verdedigd door de zoeaven tegen pogingen tot annexering door Italië. Het trecento is de veertiende eeuw als cultuurtijdperk en stijlperiode. Zo is de settecento dito de achttiende eeuw en seicento de zeventiende eeuw. Tijdens haar verblijf heeft ze zelfs nog voetbal gekeken: AC Milan tegen AS Roma. Altijd weer indrukwekkend, dat catenaccio gelardeerd met geschreeuw en getier van al die tifosi. Het gaat erom de scudetto van de Serie A te winnen. De Rubicon is ze overigens niet overgetrokken. De beroemde spreuk "Alea jacta est" oftewel "De teerling is geworpen" heeft ze er wel van geleerd. Ze had overigens het quattrocento, de vijftiende, eeuw nog gemist en u waarschijnlijk de zestiende eeuw, het cinquecento. Ze is ook nog in de Mezzogiorno geweest, het Italië bezuiden Rome. Helemaal beneden op de kaart ligt de laars van Italië, het Apennijns Schiereiland. Een glaasje lambrusco gaat er altijd wel in. Of de gaillarde als dans al in het duecento gedanst werd, is niet bekend bij auteur dezes. Een cremona is een soort van viool, een condottiere een aanvoerder van huursoldaten en een cicerone een wegwijzer. De gang naar Canossa heeft Ella ook nog gemaakt nadat ze op een Amati een valse noot gespeeld had. Het zij haar vergeven.

7. Het was een verademing om na dit sabbatical, sabbat(s)jaar, weer terug te keren in het Hollandse knollenland. Zuring, zeekraal en venkelknol smaakten Ella als vegetariër uit de kunst, verrukkelijk, hemels, goddelijk en ravissant. Maar ook de zuurkool, stamppot, antruwa, alfalfa afkomstig van luzernezaad, artisjokken, asperges, broccoli en dyarpesi belandden niet bij het gft-afval, maar gingen erin als koek. Helemaal fris pakte ze de humaniora weer op. Dat ze boos was op haar vader, die deze reis gelast had, was inmiddels geluwd, want ze besefte dat deze rondreis behoorlijk wat aan haar vorming had bijgedragen. In kort bestek: Ella werd zelfs nog hoogleraar en een vooraanstaand wetenschapper. En last but not least: ze leefde nog lang en gelukkig!
 

woensdag 6 juli 2016

0939 Dictee woensdag 06 juli 2016 (2): dictee Column 100 (PZC): 10 afscheidstips √

Dictee - dictees [0939]

Column 100 (PZC) : 10 afscheidstips

Op de op een na laatste volgt de laatste column. Nummer 100. Ten afscheid een tiental tips.

1. Mijn privéblog blijft bestaan: www.leentfaarrein.blogspot.nl – er staan inmiddels 938 items op, inclusief deze blog straks 939 * ... Deze blog is wel 100% op dictees gericht: mag je in het 'gewone' taalleven best informatie-technologie ter verduidelijking mét koppelteken schrijven, in dictees is dat fout en moet het per se informatietechnologie zonder koppelteken zijn. In 'café-elftal' mag en moet ook in dictees een koppelteken. Dat komt door de botsende klinkers (klinkerbotsing).

* 31-08-2020 inmiddels al 1918!!!

2. Heb je een korte taalvraag: die mag je nog steeds sturen naar leentfaar@zeelandnet.nl Je krijgt – als ik achter de pc zit – snel (en gratis) antwoord.

3. Je weet toch dat het Groene Boekje – helemaal gratis! – online staat? Het adres is: www.woordenlijst.org Je kunt naar de Leidraad (met alle regels!) gaan of een woord intypen. Als je 'hype' intypt, krijg je het zelfstandig naamwoord 'hype', maar ook alle vervoegingen van het werkwoord 'hypen'. Tip 1: als je *schap intypt krijg je alle woorden die op 'schap' eindigen. Met *concert* krijg je alle woorden met in het midden 'concert'. Een ster (asterisk) staat bij het zoeken voor een willekeurig aantal letters (let op: ook 0)! Tip 2: met h??s krijg je alle woorden van 4 letters, beginnend met h en eindigend met s, zoals huis en haas, maar – let op! – ook 'hel' omdat binnen het lemma hel (in dat geval bijvoeglijk naamwoord) ook de verbogen vorm 'hels' voorkomt. Een vraagteken staat bij het zoeken voor precies 1 letter. Tip 3: je kunt ook combinaties maken. Met h??s* krijg je alle woorden met tussen h en s twee letters en erna nog een willekeurig aantal letters. Voorbeelden: haas, haast, hals, hans, haksel, hansop, haasten, haastig, hakstuk, halster, hamster, hapsnap, hakselen, halsader, halsband, halsdoek, halslijn, halszaak, haastklus, haastwerk, hakschoen en hakselaar. Let op: ook woorden als 'aanhitsen', binnen welk lemma woorden voorkomen die aan het zoekcriterium voldoen (in dat geval: hits aan: ook een spatie is een 'letter'!).

4. Wie professioneel met de Nederlandse taal bezig is, moet de Dikke Van Dale kopen: wel een flinke uitgave! Het nadeel is, dat die dan niet meer wordt bijgewerkt, dat wordt de online-Van Dale wel, maar ook die kost een flink aantal tientjes per jaar!

5. De huis-tuin-en-keukengebruiker kan ook bij de gratis Van Dale terecht: www.vandale.nl en klik op 'Gratis woordenboek'. Je kunt dan een woord intypen, bijvoorbeeld 'decennium'. Je krijgt dan beperkte informatie (om begrijpelijke commerciële redenen!) Er wordt dan uiteraard verwezen naar de officiële Dikke Van Dale (op papier bijna 4800 pagina's). Met dicteeauteurs die de gratis versie gebruiken, krijg ik geheid ruzie: uit die versie blijkt bijv. absoluut niet dat de(!) Babylonische (hoofdletter!) spraakverwarring die uit de Bijbel en in Babel was, terwijl een(!) babylonische (kleine letter) spraakverwarring in elke vergaderzaal in Nederland kan optreden.

6. Iedere doordeweekse ochtend een gratis Taaltest in je e-mailbox (vier opgaven met keuze uit verschillende antwoorden)? Ga naar www.beterspellen.nl en meld je aan!

7. Door de week iedere dag (gratis) een zinnetje in je e-mailbox ontvangen waarin je uit 3 onderstreepte woorden mag kiezen, welk van die drie fout is? Ga naar www.taaldrop.be en schrijf je in!

8. Ga naar www.taaltelefoon.be en schrijf je (gratis) in voor de nieuwsbrief. Je krijgt dan elke maandag het woord van de week en een taaltip.

9. Drie maal in de week gratis taalnieuws ontvangen van het Genootschap Onze Taal? Ga dan naar www.taalpost.nl en meld je aan!

10. Nou, tabee (schrijf je dat goed?) dan maar, luitjes (dat ook?). Het ga jullie goed! Tot befs dan maar (= bellen, e‑mailen, faxen, sms'en)!

 




0938 Dictee woensdag 06 juli 2016 (1): dictee Column 99 (PZC) √

Dictee - dictees [0938]

Column 99: De een-na-laatste

1. Honderd columns voor de PZC is genoeg: ik stop ermee. Dit is nummer 99, waarom die dan aanduiden als de een-na-laatste? Met koppeltekens nog wel. Nou, die woorden vormen één geheel en daarom schrijven we ze als zogenaamde samenkoppeling met koppeltekens, net als de twee-na-laatste, de drie-na-laatste en de
vier-na-eerste. Dat laatste is een beetje onzinnig, zult u zeggen, en dat is ook zo: dat is gewoon de vijfde. Als je van voren af aan telt, zijn die ingewikkelde omschrijvingen niet nodig.


2. Het is nog wel grappig op te merken, dat de 'op een na laatste', de 'op vier na laatste' en de 'op vier na eerste' (dus met 'op' erbij) wél los geschreven worden. Hoezo, de Nederlandse spellingsregels onlogisch? Inderdaad: die regels zijn hier en daar nauwelijks te filmen. Waarom 'klip-en-klaar' en 'up-to-date' mét koppeltekens en 'frank en vrij' en 'hemel en aarde' zonder? Wie het weet mag het zeggen. Het Groene Boekje komt ook niet veel verder dan: zoek dat maar op in een woordenboek!

3. Toch is er een wezenlijk verschil tussen de 'drie-na-laatste' en de 'op drie na eerste'. Denk in dat laatste geval maar dat je aan de finish van een wielerkoers staat. Als je op tijd bent en nummer 1 ziet finishen, is de 'op drie na eerste' gewoon nummer vier. Maar stel je ziet voor de bezemwagen uit de drie laatste (pardon: de laatste drie) renners binnenkomen, hoeveelste zijn die dan? Zelfs als je weet, dat er 100 renners gestart zijn, kun je hun positie niet met zekerheid bepalen. Immers: er kunnen onderweg wel 3, 4 of 5 (maar ook 0) deelnemers zijn uitgevallen ... Wat je zeker weet is, dat ze twee-na-laatste (op twee na laatste, ook wel: voorvoorlaatste), een-na-laatste (op een na laatste, ook wel: voorlaatste) en laatste (lantaarndrager) zijn.

4. Overigens blijft spelen met taal altijd leuk. Ik suggereerde hiervoor dat de 'drie laatsten' niet zou kunnen. En binnen één groep (wielrenners) kan dat ook niet: daar is er maar één de laatste. Edoch: als je verslag doet van de etappes 13, 14 en 15 hebben die wel degelijk elk 'een laatste' en als je die bij elkaar neemt, zijn dat dus wel degelijk de drie laatsten. Zo hebt u ook geleerd, dat een 'enigst' kind hartstikke fout is. Ook dat is maar betrekkelijk: als je bijvoorbeeld een gezinnetje met maar één kind hebt, is dat een 'enig' kind. In dat verband is 'eniger' en 'enigst' inderdaad onzin. Maar 'enig' betekent ook nog 'leuk'. In dat verband kun je wel degelijk zeggen: Annie is een enig kind, maar Jannie is een nog eniger kind en Tannie is van die drie het enigste kind. Zo subtiel is taal.

5. U begrijpt het al: die was mijn een-na-laatste, op een na laatste, voorlaatste column voor de PZC. Maar ik had misschien al die moeite niet hoeven doen – er waren hier immers geen 'uitvallers' – en is het gewoon nummer 99 (negenennegentig)!

6. Enfin: tot de laatste dan maar, nummer 100 (honderd), al heeft dat nou ook weer andere betekenissen, zoals 'het toilet', met name in hotels etc., daar draagt het toilet vaak (kamer)nummer 100!
 

 

maandag 4 juli 2016

0937 Dictee maandag 04 juli 2016 (1): dictee Pleindictee Alkmaar 2016 √

Dictee - dictees [0937]

Pleindictee Alkmaar 2016

Perscommuniqué

1. In het kader van de focus op citymarketing, heden ten dage bon ton in het West-Friese, doet burgemeester Bruinooge van Alkmaar een even bijdetijdse als langverbeide annonce.

2. In tegenstelling tot de quasiavant-gardistische buurgemeente Bergen en de weinig pittoreske agglomeratie Heerhugowaard, heeft Alkmaar zich steeds beziggehouden met de profilering als kaasstad.

3. Zelfs accommodaties als de Hof van Teylingen, het Hooge Huys en het Princenhof, inclusief conciërgewoning, zijn als toeristische trekpleister altijd secundair gebleven aan de rechttoe rechtaan folklore [ook: rechttoe-rechtaanfolklore] waarop Campina en Cono de kaasfetisjisten wekelijks fêteren.

4. Toch wil de stad coûte que coûte niet blijven pochen met de epoque van Jan Arentsz en Willem Blaeu, hoe up-to-date deze laatmiddeleeuwse coryfeeën middels onze scholengemeenschappen ook mogen zijn.

5. Al wordt er allesbehalve met dedain gekout over oer-Alkmaarders als Isaac Haringhuysen en Cornelis Drebbel, in het hedendaagse discours wordt nochtans eerder bacchanalisch uitgeweid over musicalster Jim Bakkum en de DWDD-fähige soul-, funk- en jazzzangeres Giovanca.

6. Als rechtgeaarde bottom-upgemeente willen wij volgaarne tegemoetkomen aan de breed gedragen hang naar modernisering, terwijl we anderzijds de kaas niet willen verloochenen.

7. Derhalve decreteert burgemeester Bruinooge dat de gemeente met onmiddellijke ingang alle c's uit de officiële paperassen zal verwijderen, om deze zonder enige gêne te vervangen door k's.

8. Op deze eigen eigenwijze wijze speelt Alkmaar niet alleen een spel met de spelling, maar tezelfdertijd ook zonder pr-bureau een revolutionaire rol in de annalen van de stadspromotie.

9. PS Eindelijk een dictee zonder przewalskipaard.

 

 
 
 




zaterdag 25 juni 2016

0936 Dictee zaterdag 25 juni 2016 (2): dictee Groot Dictee Terneuzen 2013 √

Dictee - dictees [0936]

Ook Terneuzen 2013 verdient een standbeeld ...

Oorlog en vrede (auteur: Marc de Smit, vet-en-groene woorden waren in te vullen voor de specialisten, de cursief-en-blauwe woorden door de liefhebbers)

1. Die zondag tijdens het hazengrauwen slentert de oud-kolonel wat doelloos door zijn geboortedorp. 'Reminiscere,' mijmert hij, een beetje confuus, en langzaam weidt hij zijn blik over een paar
eenentwintigste-eeuwse
résidences en wat ruïneuze kruip-innen die door frisgroene bosschages deels aan het zicht worden onttrokken. Hij gaat op een bankje zitten en frunnikt wat aan zijn heiligedag, die jaar na jaar groteskere vormen aanneemt. Zijn baard binnenkort misschien eens laten barreboksen?


2. Hij overloopt zijn carrière, die begon als een cognacexpert bij een gerenommeerde, in sorbendrank gespecialiseerde slijterij en die vorige maand na ruim dertig jaar trouwe dienst eindigde als reserveofficier in 's lands heer (heir). Waar hij allemaal niet geweest is in die drie decennia, waarvan het begin hem langer geleden lijkt dan het magdalénien. Chronologisch overloopt hij zijn stationnementen.

3. 1979: Libanon, waar hij voor het eerst rode lieb pafte, wat hem een bijna-doodervaring opleverde omdat hij een habitué de loef wilde afsteken. Een manusje-van-alles uit een nabijgelegen centrum voor mishandelde droezen heeft hem toen via mond-op-mondbeademing het leven gered.

4. 1992: Joegoslavië, waar hij met jakobitisch fanatisme het titoïsme verdedigde toen hij een slivovitsje te veel ophad en als afkoopsom twee poed thee nodig had om een boze sergeant-majoor tot bedaren te brengen.

5. 1998: Het afroditische Cyprus, waar hij op een maagdelijk wit Middellandse Zeestrand de liefde van zijn leven vond, nota bene de dochter van de lorrenbos waar hij bijna twintig jaar eerder in Libanon zo knetterstoned mee was geworden. (De wereld is klein!)

6. 2000: Ethiopië, waar hij, toen hij daar eens teff at, ontdekte allergisch te zijn voor glutenvrije producten. (Life's little ironies!) En was het daar?, ja het was daar!, dat hij zijn zonnebril voor vijfduizend birr verkocht aan een Eritrese budgettrice, om er later achter te komen dat die valuta al jarenlang obsoleet was.

7. En als laatste 2005: Indonesië, waar hij dacht mal-Saint-Main te hebben opgelopen, maar het een onschuldig contacteczeem bleek te zijn.

8. Zo prakkeseert hij heel wat af, op deze lenteachtige avond. Hij pulkt afwezig aan het stijlkussentje van wat fluitenkruid, en beseft dan opeens: niet de peace-enforcingmissies waaraan hij heeft deelgenomen, maar zijn privéomstandigheden komen bovendrijven; niet de tsedakot ten behoeve van de lokale bevolking, maar hijzélf... Waarom duikt in eerste instantie niet de gewonde nomadenvrouw voor zijn geestesoog op, of het bijna verdronken Indonesische baby'tje? Niet de dode Falasha of het kapotgeschoten stadsziekenhuis in Sarajevo? Is hij wie weet wel athymisch, of gewoon egoïstisch? Achter hem, in een weiland, nijt een stier (bij wijze van instemming of afkeuring?) tegen een eenzame cipres.

9. Een antwoord op zijn levensbeschouwelijke vragen zal er niet komen. Verder weg dan de transneptunische planeet, dieper in de kosmos verborgen dan enig transitinstrument ooit zal kunnen waarnemen, zich gevormd milliseconden na die welbekende superbigbang, is ooit een stukje ruimtepuin aan een reis van triljarden kilometers begonnen. Boven hem dringt dit meteoroïedje nu de troposfeer van onze terra mater binnen, suist naar beneden en raakt de ex-militair vol op zijn viscerocranium (dat is zijn aangezichtsschedel). Als een lychee spat zijn hoofd uiteen, en ja: zo kan het soms gaan... We survivallen ons door oorlogen heen, en dan sterven we op een manier die een Darwin Award waardig is: op het leven – of de dood – is, noch in vredes- noch in oorlogstijd, geen staat te maken. Gelukkig maar.

 

 
 


0935 Dictee zaterdag 25 juni 2016 (1): dictee Groot Deventer Dictee 2013 √

Dictee - dictees [0935]

Ook op herhaling: Deventer 2013.

[Invulwoorden specialisten vet en groen, liefhebbers cursief en blauw, wat voor beide categorieën (8 keer) was, is rood en vet en cursief!]

Een merkwaardig complex (auteur: Edward Vanhove)

1. Wanneer de term Stadskantoorcomplex weerklinkt, zijn fronsende voorhoofden en impudieke gesticulaties een voorspelbaar gevolg. De associatie aan moeilijke gedachtegangen uit de Deventer bestuurskunde is immers niet veraf. Menigeen kan een morose uitroep als "corpo di bacco!" [ook: Corpo] amper bedwingen of bespiedt al wat volgt met argusogen. 

2. Nochtans zijn zulke scurriele reflexen voorbarig. Wat volgt, is immers een universeel verhaal. Het bevat weliswaar wat duiding over het Stadskantoorcomplex en het Stadhuiskwartier, maar bovenal bulkt het van de fantasie. De mijmerij die na een poosje komt bovendrijven, vindt hoe dan ook ingang in een oneindig groot tijdruimtelijk kader.

3. Welaan. Die sprankelende dicteeavond van vorig jaar, waarop de auteur de Engelse newwave- en punkartiest Ian Dury – althans in een rapsodie – de hoofdrol liet innemen, behoort inmiddels tot ons collectieve geheugen. Toch? Wel, nog geen week later gebeurde er in Deventer iets heel bijzonders. Maar laten we het eerst hebben over de quinquennia die daaraan voorafgingen ... 

4. In die tijd was charivari onder hanenpennige politici, bewoners en leden van de kerkenraad het enige wat het dossier van het Stadhuiskwartier aangedikt had. Volkspeilingen, waaronder liefst zes galluppolls, gaven aan hoezeer heilloze verdeeldheid zich meester gemaakt had van het publiek, de oecumene en het bewind. Eenieder herinnert zich nog hoe een overvloed van mitsen en maren een doordeweeks eigengerechtig pamflettist tot-en-met affoleerde. Al dat gecajoleer! De man raakte als Schinderhannes door een berserkerwoede bevangen. Als in een assaut daagde hij grootdignitarissen die in alle digniteit de degen van Staat wilden zijn, via menige twistvraag uit.

5. Algauw werd Moskou aan de IJssel overmand door hetze, kokenage en velleïteit, met name over de te koop staande Leeuwenbrug. Bood die volgens het bewind potentieel als hoofd- of bijlocatie voor ambtenaren, het publiek vond de uitstraling van het gebouw bovenal piteus en achtte de kosten-batenanalyse ervan labberlottig. Bah! 

6. Ten langen leste wist Jan Terlouw, de man die in zijn uppie meer D66-heid uitstraalt dan al zijn mede-D66'ers bij elkaar, de schier implacabele partijen tot conciliante voorstellen te bewegen.

7. Zo bereikten alle partijen op 21 maart 2012 de definitieve consensus: in het hart van Deventer zal een brandnieuw stadskantoorcomplex worden gebouwd! De planning ter zake dicteert dat de werken aan het complex, dat ongeveer de grootte van de Parijse Salpêtrière zal hebben, er tegen eind 2014 op zitten. 

8. Daartoe ondergaan drie oude gebouwen dezer dagen een amotie. Dat zijn de oude schouwburg, de school aan de Polstraat en het stadskantoor aan het Burseplein. Zodra die sloopwerkzaamheden voltooid zijn, zal een pelser de oude funderingspalen de grond uit rukken.

9. In die fase is de kans reëel dat er, als duveltjes-uit-een-doosje, voorwerpen van archeologische waarde tevoorschijn komen: canopenscherven, silexen uit cerien of zelfs glissen. Wat er gevonden wordt, is om het even: de archeoloog zal streng verbieden dat het stoomheiblok van Morrison voortijdig verloren mallen de grond in heit. De spreekwoordelijke stampede van dreunen die daarmee gepaard gaat, fnuikt immers elke kans op precisie in het opzomeren van oud-Hollandse antiquiteiten. Voor zover die niet rechttoe de grond in gebonsd worden, uiteraard. In allen gevalle: na de nodige opgravingen zal de hoofdaannemer ter fundering tig frankipalen gieten.

10. Van dan af zal het gebouw – als de vergunningverlening over het milieueffectrapport niet spaak loopt – in ijltempo oprijzen. Voor grote karweien staat een machinist klaar met een kolossale dragline; voor kleinere klussen tijgen ambachtslieden met het bovenste beste gerei aan het werk. Grit- en decoupeerzaag, lepmachine, pneumatische boor: die werktuigen vind je zelfs in superdoe-het-zelfzaken maar heel zelden!

11. Metaalbewerkers, die hun matrijzen piekfijn gehobd zullen hebben, frischten en sofreinden nog nooit zo meticuleus als ze dat hier zullen doen. Net zomin gunniteerden stukadoren de wanden vroeger zo sierlijk met trascement. Om het kantoor tegen de naastliggende panden te doen afsteken, worden op straat reverbères in een concave polygoon opgesteld.

12. Het bestek beschrijft voorts eisen en suggesties over het interieur. Van de audiëntie- en de gezelschapszaal, maar ook van andersoortige ruim bemeten binnenruimten wordt intelligibel voorgesteld hoe de verfraaiing bij voorkeur geschiedt. De digitale versie van het bestek, die nochtans een leesmij bevat, is jammer genoeg onwerkbaar. Wat een soelaas biedt dan de papieren versie! De met prenten verluchte tekst is wonderwel als een heuse artist's impression gelay-out. Elke hobbyist kan er ten eerste in lezen hoe hij zeskant bezaagd hout met de zoete blokschaaf bij voorkeur reit. Ten tweede maakt een richtsnoer hem diets hoe hij lazuren of strakblauw tekko nog na het behangen kan moucheteren.

13. Het ontwerpersduo dat alles bedacht heeft, is trouwens niet over één nacht ijs gegaan. Kortgeleden heeft het duo nog samengewerkt met een gemengd Deens-Belgisch-Nederlandse schilderschool om een fraaie Cobra-vernissage te organiseren.

14. Telkens als beide artiesten samen zijn, valt op hoeveel atticisme zij in hun denken en spreken leggen.

15. Zoveel professionalisme kan de bouw alleen maar goeddoen.
Rats-boem, hocus pocus en ... het stadskantoor is sleutelklaar, netjes bijtijds! 


16. Nog voor het beambtenpersoneel het goed en wel doorheeft, zal het in de selfservice kunnen aanschuiven voor – beeldt u zich eens in! – verrukkelijke tables d’hôte. Een topper in die keuken wordt bruschetta met persad, gaargesmoord in reuzeline en genappeerd met zapotesap. Vruchten als kalvijnen, een etrog, sint-jansappels en zoeteveentjes staan daarbij terzijde, maar ook logan- en vossenbessen ontbreken niet. Na die comestibles wijst niemand een kopje kamillethee af.

17. Met zulke riante vooruitzichten lijdt het geen twijfel dat degenen die zich nu nog tegen de bouw van het Deventer stadskantoor kanten, zich alras in thebaïde zullen hullen. Of hun contra's in essentie weinigzeggende patati patata waren dan wel de waarheid zelve, dat zullen we nooit weten.

18. Desalniettemin moet eenieder de hiernavolgende kwintessens van keuzeprocessen in ogenschouw nemen. Wie in een bijna-patsituatie halsstarrig weigert überhaupt een keuze te maken, haalt zich binnen de kortste keren een meedogenloze aandoening op de hals.

19. In het algemene geval is dat het peterpan- of het ik-complex, waarbij zich mogelijkerwijze nog symptomen voordoen die sterk doen denken aan het huisvrouwen- of het piggelmeesyndroom.

20. In het geval van het project van het stadskantoor levert te veel getob je echter één complex op, zonder bijeffecten. En dat is het ... Stadskantoorcomplex. Belangrijk om weten is dat bij zoiets slechts één panacee verlichting biedt: een krachtig kopje Max Havelaarkoffie. Wel bekome het je!
 


donderdag 23 juni 2016

0934 Dictee donderdag 23 juni 2016 (2): dictee Breskens Dictee 2012 √

Dictee - dictees [0934]

Ook Breskens 2012 voer ik nog een keer ten tonele.
S = specialisten, L = liefhebbers, onderstreept = invullen

(On)zin(nen)? Welnee, een gezellig spellingbeetje! 

S1. De zinnen van dit dictee hangen als los zand aan elkaar. Ik wil u niet choqueren [shockeren], u geen cultuur- noch elektroshock toebrengen; dat lukt me vast ook niet, want u bent immers shockproof. U gaat dit dictee dan ook vast niet schokkerig schrijven.

S2. Als manusje-van-alles (maître Jacques, factotum, jack-of-all-trades, doeal) mag u zich uitleven op deze portie orthografische ratatouille, dit ratjetoe.

L3. Als je Breskens binnenrijdt, word je meteen gewaar dat dit het rodepinguïn(s)dorp is. Een plaats die bol staat van de fantasie dus, en er is ook nog dit eblouissante museum.

S4. Of het Bijbelboek Makkabeeën [Makk.] voor katholieken, joden en protestanten apocrief dan wel deuterocanoniek is, daarover verschillen de meningen.

S5. VD hanteert de vorm Mattheus [Matth. of Mt.] naast de
NBG-schrijfwijze (Nederlands Bijbelgenootschap). Het mattheuseffect houdt overigens in: wie heeft, zal nog meer krijgen (NBG: Matteüs 25, vers 29, overigens ook: 13, vers 12).

L6. Terwijl Kwik, Kwek en Kwak daldeeden, nam Donald Duck in de middeleeuwse dagobertstoel plaats. Wie van de vier leed er aan daltonisme, rood-groenkleurenblindheid?

S7. Hoe schrijft VD 'Haggaï' [Hagg.] en 'Daniël' [Dan. of Dn.]? Over de schrijfwijze van 'Filemon', een van de brieven van Paulus, bestaat geen verschil van mening. Andere apocriefe boeken zijn Ecclesiasticus, Tobit en Wijsheid van Salomo.

S8. De Riagg'er, een pseudo-drs. (afkorting), heeft ge-EHBO'd en ging op een oma's-fiets naar de formule 1-wedstrijd.

L9. De vis wordt duur betaald [Dat is dus duurbetaalde vis]. Dat geldt ook voor de zee-ever en de waterzo. Het museum was blij met het exemplaar van de roofblei. Hebben ze al een piranha?

S10. Daar, ergens diep onder zijn gekrepte haar, lag het opgeslagen in zijn brocacentrum, hersengedeelte voor de spraak: gecrêpt papier is geen wc-papier. Hij nam er nog maar een paar crêpes suzette [GB nu ook crêpe suzettes, anders uitgesproken!] op.

S11. Bij het nymfaeum (de fontein) duikelde hij twee nymphes du pavé op. De ene was nymfomane, de andere vertoonde een soort van nimbus (stralenkrans) en bleek snoeze- en hoezenpoes te zijn.

L12. Het chanoekafeest is het joodse Lichtfeest, niet te verwarren met het Divali, het hindoese lichtjesfeest.

S13. Besturingssystemen worden geüpgraded, botsauto's zijn gecrasht, sportlieden hebben gebaseballd, boeren hebben gecombined en goededoelenacties hebben gefundraised.

S14. Luister maar, je schrijft niet, wat je hoort: chaebol [dzjèh-buhl], giaur [gah-voer], aa-lava [ah-aa-laa-vaa], worcestersaus
[woes-ter-saus] en eschscholtzia [èh-sjohl-sie-jaa].

L15. Voor de mindere goden verschenen deze bijzinnen op mijn dicteeretina: ik heb me verreikt bij het verwisselen van de plafondlamp; hoe schrijf je 'Bevrijdingsdag' en 'nationale dodenherdenking'?

S16. Een bijzonder soort postiljon op zijn calèche (vergelijkbaar: op zijn kales) is de postillon d'amour. Wat is een postille ook al weer?

S17. De Grote Beer (Wagen, steelpannetje, Hemelwagen) is een bekend sterrenbeeld dicht bij de noordpool van de hemel.

L18. Kop-hals-rompboerderijen zie je in West-Zeeuws-Vlaanderen niet; wel toemaathooi (hooi van het tweede gewas, soms aangetast door wildvreterij) en af en toe zie je zelfs een paar spring-in-'t-velds.

S19. Tussor is de grijsgele stevige zijde van het spinsel van de rups van de tussahvlinder. Hij heeft zich eigen gemaakt hoe je zelfgemaakte kaas maakt. In Limbabwe wonen trouwens limbo's.

S20. Als je daarheen gaat, maak je een canossagang. Bij argoteren bedient men zich van cant [kènt]. De cannelures leken wel op cannelloni.

L21. Hij spotte zijn moeder, ontwaardde zijn kaartje en heeft een aardje naar zijn vaartje: hij gelijkt naar zijn vader.

S22. De chemieles ging over acetylsalicylzuur, aceetaldehyde en de zeaxanthine, de fysicales over de brug van Wheatstone en de geisslerse buis.

S23. Langs het paadje stonden planken met een pâtelaagje. In het gras werd de pâté de foie gras gereedgemaakt. Een dronkenlap kun je gemakkelijk shanghaaien.

L24. Een trukendoos zit meestal vol trucs, maar wordt niet per truck vervoerd. Acts worden opgevoerd ten genoegen van een breed publiek.

S25. Een cachelot is een potvis, een cache-pot een sierpot. Met zeil en treil is niet helemaal hetzelfde als met wijntje en trijntje. De jezuïet was van orthodox-roomsen huize.

S26. Cacheren is bedekken, kasjeren koosjer maken. Hij lijdt aan een vie manquée.

L27. De leerling-onderwijzeressen, de juffen in spe, zaten op verschillende Nederlandse p.a.'s. Mag je met zo'n hbo-diploma ook lesgeven in het Vlaamse a.s.o. [GB, VD 2015: aso]? Zitten daarop asoërs of aso'ers?

S28. De havoër, later vwo'er geworden, kreeg een aioplaats en werd aioër en later zelfs doctor honoris causa.

S29. De hoogrode astrilde is een Australische prachtvink. In meerdere nouveaux romans komt het ancien régime ter sprake in het kader van de nouveaux riches.

L30. Het allerallergênantste was dat ze allerbekrompenst en allerbelabberdst gehuisvest (gedomicilieerd) waren.