0939 Dictee woensdag 06 juli 2016 (2): dictee Column 100 (PZC): 10 afscheidstips √

Dictee - dictees [0939]

Column 100 (PZC) : 10 afscheidstips

Op de op een na laatste volgt de laatste column. Nummer 100. Ten afscheid een tiental tips.

1. Mijn privéblog blijft bestaan: www.leentfaarrein.blogspot.nl – er staan inmiddels 938 items op, inclusief deze blog straks 939 * ... Deze blog is wel 100% op dictees gericht: mag je in het 'gewone' taalleven best informatie-technologie ter verduidelijking mét koppelteken schrijven, in dictees is dat fout en moet het per se informatietechnologie zonder koppelteken zijn. In 'café-elftal' mag en moet ook in dictees een koppelteken. Dat komt door de botsende klinkers (klinkerbotsing).

* 31-08-2020 inmiddels al 1918!!!

2. Heb je een korte taalvraag: die mag je nog steeds sturen naar leentfaar@zeelandnet.nl Je krijgt – als ik achter de pc zit – snel (en gratis) antwoord.

3. Je weet toch dat het Groene Boekje – helemaal gratis! – online staat? Het adres is: www.woordenlijst.org Je kunt naar de Leidraad (met alle regels!) gaan of een woord intypen. Als je 'hype' intypt, krijg je het zelfstandig naamwoord 'hype', maar ook alle vervoegingen van het werkwoord 'hypen'. Tip 1: als je *schap intypt krijg je alle woorden die op 'schap' eindigen. Met *concert* krijg je alle woorden met in het midden 'concert'. Een ster (asterisk) staat bij het zoeken voor een willekeurig aantal letters (let op: ook 0)! Tip 2: met h??s krijg je alle woorden van 4 letters, beginnend met h en eindigend met s, zoals huis en haas, maar – let op! – ook 'hel' omdat binnen het lemma hel (in dat geval bijvoeglijk naamwoord) ook de verbogen vorm 'hels' voorkomt. Een vraagteken staat bij het zoeken voor precies 1 letter. Tip 3: je kunt ook combinaties maken. Met h??s* krijg je alle woorden met tussen h en s twee letters en erna nog een willekeurig aantal letters. Voorbeelden: haas, haast, hals, hans, haksel, hansop, haasten, haastig, hakstuk, halster, hamster, hapsnap, hakselen, halsader, halsband, halsdoek, halslijn, halszaak, haastklus, haastwerk, hakschoen en hakselaar. Let op: ook woorden als 'aanhitsen', binnen welk lemma woorden voorkomen die aan het zoekcriterium voldoen (in dat geval: hits aan: ook een spatie is een 'letter'!).

4. Wie professioneel met de Nederlandse taal bezig is, moet de Dikke Van Dale kopen: wel een flinke uitgave! Het nadeel is, dat die dan niet meer wordt bijgewerkt, dat wordt de online-Van Dale wel, maar ook die kost een flink aantal tientjes per jaar!

5. De huis-tuin-en-keukengebruiker kan ook bij de gratis Van Dale terecht: www.vandale.nl en klik op 'Gratis woordenboek'. Je kunt dan een woord intypen, bijvoorbeeld 'decennium'. Je krijgt dan beperkte informatie (om begrijpelijke commerciële redenen!) Er wordt dan uiteraard verwezen naar de officiële Dikke Van Dale (op papier bijna 4800 pagina's). Met dicteeauteurs die de gratis versie gebruiken, krijg ik geheid ruzie: uit die versie blijkt bijv. absoluut niet dat de(!) Babylonische (hoofdletter!) spraakverwarring die uit de Bijbel en in Babel was, terwijl een(!) babylonische (kleine letter) spraakverwarring in elke vergaderzaal in Nederland kan optreden.

6. Iedere doordeweekse ochtend een gratis Taaltest in je e-mailbox (vier opgaven met keuze uit verschillende antwoorden)? Ga naar www.beterspellen.nl en meld je aan!

7. Door de week iedere dag (gratis) een zinnetje in je e-mailbox ontvangen waarin je uit 3 onderstreepte woorden mag kiezen, welk van die drie fout is? Ga naar www.taaldrop.be en schrijf je in!

8. Ga naar www.taaltelefoon.be en schrijf je (gratis) in voor de nieuwsbrief. Je krijgt dan elke maandag het woord van de week en een taaltip.

9. Drie maal in de week gratis taalnieuws ontvangen van het Genootschap Onze Taal? Ga dan naar www.taalpost.nl en meld je aan!

10. Nou, tabee (schrijf je dat goed?) dan maar, luitjes (dat ook?). Het ga jullie goed! Tot befs dan maar (= bellen, e‑mailen, faxen, sms'en)!

 

0938 Dictee woensdag 06 juli 2016 (1): dictee Column 99 (PZC) √

Dictee - dictees [0938]

Column 99: De een-na-laatste

1. Honderd columns voor de PZC is genoeg: ik stop ermee. Dit is nummer 99, waarom die dan aanduiden als de een-na-laatste? Met koppeltekens nog wel. Nou, die woorden vormen één geheel en daarom schrijven we ze als zogenaamde samenkoppeling met koppeltekens, net als de twee-na-laatste, de drie-na-laatste en de
vier-na-eerste. Dat laatste is een beetje onzinnig, zult u zeggen, en dat is ook zo: dat is gewoon de vijfde. Als je van voren af aan telt, zijn die ingewikkelde omschrijvingen niet nodig.

2. Het is nog wel grappig op te merken, dat de 'op een na laatste', de 'op vier na laatste' en de 'op vier na eerste' (dus met 'op' erbij) wél los geschreven worden. Hoezo, de Nederlandse spellingsregels onlogisch? Inderdaad: die regels zijn hier en daar nauwelijks te filmen. Waarom 'klip-en-klaar' en 'up-to-date' mét koppeltekens en 'frank en vrij' en 'hemel en aarde' zonder? Wie het weet mag het zeggen. Het Groene Boekje komt ook niet veel verder dan: zoek dat maar op in een woordenboek!

3. Toch is er een wezenlijk verschil tussen de 'drie-na-laatste' en de 'op drie na eerste'. Denk in dat laatste geval maar dat je aan de finish van een wielerkoers staat. Als je op tijd bent en nummer 1 ziet finishen, is de 'op drie na eerste' gewoon nummer vier. Maar stel je ziet voor de bezemwagen uit de drie laatste (pardon: de laatste drie) renners binnenkomen, hoeveelste zijn die dan? Zelfs als je weet, dat er 100 renners gestart zijn, kun je hun positie niet met zekerheid bepalen. Immers: er kunnen onderweg wel 3, 4 of 5 (maar ook 0) deelnemers zijn uitgevallen ... Wat je zeker weet is, dat ze twee-na-laatste (op twee na laatste, ook wel: voorvoorlaatste), een-na-laatste (op een na laatste, ook wel: voorlaatste) en laatste (lantaarndrager) zijn.

4. Overigens blijft spelen met taal altijd leuk. Ik suggereerde hiervoor dat de 'drie laatsten' niet zou kunnen. En binnen één groep (wielrenners) kan dat ook niet: daar is er maar één de laatste. Edoch: als je verslag doet van de etappes 13, 14 en 15 hebben die wel degelijk elk 'een laatste' en als je die bij elkaar neemt, zijn dat dus wel degelijk de drie laatsten. Zo hebt u ook geleerd, dat een 'enigst' kind hartstikke fout is. Ook dat is maar betrekkelijk: als je bijvoorbeeld een gezinnetje met maar één kind hebt, is dat een 'enig' kind. In dat verband is 'eniger' en 'enigst' inderdaad onzin. Maar 'enig' betekent ook nog 'leuk'. In dat verband kun je wel degelijk zeggen: Annie is een enig kind, maar Jannie is een nog eniger kind en Tannie is van die drie het enigste kind. Zo subtiel is taal.

5. U begrijpt het al: die was mijn een-na-laatste, op een na laatste, voorlaatste column voor de PZC. Maar ik had misschien al die moeite niet hoeven doen – er waren hier immers geen 'uitvallers' – en is het gewoon nummer 99 (negenennegentig)!

6. Enfin: tot de laatste dan maar, nummer 100 (honderd), al heeft dat nou ook weer andere betekenissen, zoals 'het toilet', met name in hotels etc., daar draagt het toilet vaak (kamer)nummer 100!

 

 

0937 Dictee maandag 04 juli 2016 (1): dictee Pleindictee Alkmaar 2016 √

Dictee - dictees [0937]

Pleindictee Alkmaar 2016

Perscommuniqué

1. In het kader van de focus op citymarketing, heden ten dage bon ton in het West-Friese, doet burgemeester Bruinooge van Alkmaar een even bijdetijdse als langverbeide annonce.

2. In tegenstelling tot de quasiavant-gardistische buurgemeente Bergen en de weinig pittoreske agglomeratie Heerhugowaard, heeft Alkmaar zich steeds beziggehouden met de profilering als kaasstad.

3. Zelfs accommodaties als de Hof van Teylingen, het Hooge Huys en het Princenhof, inclusief conciërgewoning, zijn als toeristische trekpleister altijd secundair gebleven aan de rechttoe rechtaan folklore [ook: rechttoe-rechtaanfolklore] waarop Campina en Cono de kaasfetisjisten wekelijks fêteren.

4. Toch wil de stad coûte que coûte niet blijven pochen met de epoque van Jan Arentsz en Willem Blaeu, hoe up-to-date deze laatmiddeleeuwse coryfeeën middels onze scholengemeenschappen ook mogen zijn.

5. Al wordt er allesbehalve met dedain gekout over oer-Alkmaarders als Isaac Haringhuysen en Cornelis Drebbel, in het hedendaagse discours wordt nochtans eerder bacchanalisch uitgeweid over musicalster Jim Bakkum en de DWDD-fähige soul-, funk- en jazzzangeres Giovanca.

6. Als rechtgeaarde bottom-upgemeente willen wij volgaarne tegemoetkomen aan de breed gedragen hang naar modernisering, terwijl we anderzijds de kaas niet willen verloochenen.

7. Derhalve decreteert burgemeester Bruinooge dat de gemeente met onmiddellijke ingang alle c's uit de officiële paperassen zal verwijderen, om deze zonder enige gêne te vervangen door k's.

8. Op deze eigen eigenwijze wijze speelt Alkmaar niet alleen een spel met de spelling, maar tezelfdertijd ook zonder pr-bureau een revolutionaire rol in de annalen van de stadspromotie.

9. PS Eindelijk een dictee zonder przewalskipaard.

 

 
 
 

0936 Dictee zaterdag 25 juni 2016 (2): dictee Groot Dictee Terneuzen 2013 √

Dictee - dictees [0936]

Ook Terneuzen 2013 verdient een standbeeld ...

Oorlog en vrede (auteur: Marc de Smit, vet-en-groene woorden waren in te vullen voor de specialisten, de cursief-en-blauwe woorden door de liefhebbers)

1. Die zondag tijdens het hazengrauwen slentert de oud-kolonel wat doelloos door zijn geboortedorp. 'Reminiscere,' mijmert hij, een beetje confuus, en langzaam weidt hij zijn blik over een paar
eenentwintigste-eeuwse résidences en wat ruïneuze kruip-innen die door frisgroene bosschages deels aan het zicht worden onttrokken. Hij gaat op een bankje zitten en frunnikt wat aan zijn heiligedag, die jaar na jaar groteskere vormen aanneemt. Zijn baard binnenkort misschien eens laten barreboksen?

2. Hij overloopt zijn carrière, die begon als een cognacexpert bij een gerenommeerde, in sorbendrank gespecialiseerde slijterij en die vorige maand na ruim dertig jaar trouwe dienst eindigde als reserveofficier in 's lands heer (heir). Waar hij allemaal niet geweest is in die drie decennia, waarvan het begin hem langer geleden lijkt dan het magdalénien. Chronologisch overloopt hij zijn stationnementen.

3. 1979: Libanon, waar hij voor het eerst rode lieb pafte, wat hem een bijna-doodervaring opleverde omdat hij een habitué de loef wilde afsteken. Een manusje-van-alles uit een nabijgelegen centrum voor mishandelde droezen heeft hem toen via mond-op-mondbeademing het leven gered.

4. 1992: Joegoslavië, waar hij met jakobitisch fanatisme het titoïsme verdedigde toen hij een slivovitsje te veel ophad en als afkoopsom twee poed thee nodig had om een boze sergeant-majoor tot bedaren te brengen.

5. 1998: Het afroditische Cyprus, waar hij op een maagdelijk wit Middellandse Zeestrand de liefde van zijn leven vond, nota bene de dochter van de lorrenbos waar hij bijna twintig jaar eerder in Libanon zo knetterstoned mee was geworden. (De wereld is klein!)

6. 2000: Ethiopië, waar hij, toen hij daar eens teff at, ontdekte allergisch te zijn voor glutenvrije producten. (Life's little ironies!) En was het daar?, ja het was daar!, dat hij zijn zonnebril voor vijfduizend birr verkocht aan een Eritrese budgettrice, om er later achter te komen dat die valuta al jarenlang obsoleet was.

7. En als laatste 2005: Indonesië, waar hij dacht mal-Saint-Main te hebben opgelopen, maar het een onschuldig contacteczeem bleek te zijn.

8. Zo prakkeseert hij heel wat af, op deze lenteachtige avond. Hij pulkt afwezig aan het stijlkussentje van wat fluitenkruid, en beseft dan opeens: niet de peace-enforcingmissies waaraan hij heeft deelgenomen, maar zijn privéomstandigheden komen bovendrijven; niet de tsedakot ten behoeve van de lokale bevolking, maar hijzélf... Waarom duikt in eerste instantie niet de gewonde nomadenvrouw voor zijn geestesoog op, of het bijna verdronken Indonesische baby'tje? Niet de dode Falasha of het kapotgeschoten stadsziekenhuis in Sarajevo? Is hij wie weet wel athymisch, of gewoon egoïstisch? Achter hem, in een weiland, nijt een stier (bij wijze van instemming of afkeuring?) tegen een eenzame cipres.

9. Een antwoord op zijn levensbeschouwelijke vragen zal er niet komen. Verder weg dan de transneptunische planeet, dieper in de kosmos verborgen dan enig transitinstrument ooit zal kunnen waarnemen, zich gevormd milliseconden na die welbekende superbigbang, is ooit een stukje ruimtepuin aan een reis van triljarden kilometers begonnen. Boven hem dringt dit meteoroïedje nu de troposfeer van onze terra mater binnen, suist naar beneden en raakt de ex-militair vol op zijn viscerocranium (dat is zijn aangezichtsschedel). Als een lychee spat zijn hoofd uiteen, en ja: zo kan het soms gaan... We survivallen ons door oorlogen heen, en dan sterven we op een manier die een Darwin Award waardig is: op het leven – of de dood – is, noch in vredes- noch in oorlogstijd, geen staat te maken. Gelukkig maar.

 

 
 

0935 Dictee zaterdag 25 juni 2016 (1): dictee Groot Deventer Dictee 2013 √

Dictee - dictees [0935]

Ook op herhaling: Deventer 2013.

[Invulwoorden specialisten vet en groen, liefhebbers cursief en blauw, wat voor beide categorieën (8 keer) was, is rood en vet en cursief!]

Een merkwaardig complex (auteur: Edward Vanhove)

1. Wanneer de term Stadskantoorcomplex weerklinkt, zijn fronsende voorhoofden en impudieke gesticulaties een voorspelbaar gevolg. De associatie aan moeilijke gedachtegangen uit de Deventer bestuurskunde is immers niet veraf. Menigeen kan een morose uitroep als "corpo di bacco!" [ook: Corpo] amper bedwingen of bespiedt al wat volgt met argusogen. 

2. Nochtans zijn zulke scurriele reflexen voorbarig. Wat volgt, is immers een universeel verhaal. Het bevat weliswaar wat duiding over het Stadskantoorcomplex en het Stadhuiskwartier, maar bovenal bulkt het van de fantasie. De mijmerij die na een poosje komt bovendrijven, vindt hoe dan ook ingang in een oneindig groot tijdruimtelijk kader.

3. Welaan. Die sprankelende dicteeavond van vorig jaar, waarop de auteur de Engelse newwave- en punkartiest Ian Dury – althans in een rapsodie – de hoofdrol liet innemen, behoort inmiddels tot ons collectieve geheugen. Toch? Wel, nog geen week later gebeurde er in Deventer iets heel bijzonders. Maar laten we het eerst hebben over de quinquennia die daaraan voorafgingen ... 

4. In die tijd was charivari onder hanenpennige politici, bewoners en leden van de kerkenraad het enige wat het dossier van het Stadhuiskwartier aangedikt had. Volkspeilingen, waaronder liefst zes galluppolls, gaven aan hoezeer heilloze verdeeldheid zich meester gemaakt had van het publiek, de oecumene en het bewind. Eenieder herinnert zich nog hoe een overvloed van mitsen en maren een doordeweeks eigengerechtig pamflettist tot-en-met affoleerde. Al dat gecajoleer! De man raakte als Schinderhannes door een berserkerwoede bevangen. Als in een assaut daagde hij grootdignitarissen die in alle digniteit de degen van Staat wilden zijn, via menige twistvraag uit.

5. Algauw werd Moskou aan de IJssel overmand door hetze, kokenage en velleïteit, met name over de te koop staande Leeuwenbrug. Bood die volgens het bewind potentieel als hoofd- of bijlocatie voor ambtenaren, het publiek vond de uitstraling van het gebouw bovenal piteus en achtte de kosten-batenanalyse ervan labberlottig. Bah! 

6. Ten langen leste wist Jan Terlouw, de man die in zijn uppie meer D66-heid uitstraalt dan al zijn mede-D66'ers bij elkaar, de schier implacabele partijen tot conciliante voorstellen te bewegen.

7. Zo bereikten alle partijen op 21 maart 2012 de definitieve consensus: in het hart van Deventer zal een brandnieuw stadskantoorcomplex worden gebouwd! De planning ter zake dicteert dat de werken aan het complex, dat ongeveer de grootte van de Parijse Salpêtrière zal hebben, er tegen eind 2014 op zitten. 

8. Daartoe ondergaan drie oude gebouwen dezer dagen een amotie. Dat zijn de oude schouwburg, de school aan de Polstraat en het stadskantoor aan het Burseplein. Zodra die sloopwerkzaamheden voltooid zijn, zal een pelser de oude funderingspalen de grond uit rukken.

9. In die fase is de kans reëel dat er, als duveltjes-uit-een-doosje, voorwerpen van archeologische waarde tevoorschijn komen: canopenscherven, silexen uit cerien of zelfs glissen. Wat er gevonden wordt, is om het even: de archeoloog zal streng verbieden dat het stoomheiblok van Morrison voortijdig verloren mallen de grond in heit. De spreekwoordelijke stampede van dreunen die daarmee gepaard gaat, fnuikt immers elke kans op precisie in het opzomeren van oud-Hollandse antiquiteiten. Voor zover die niet rechttoe de grond in gebonsd worden, uiteraard. In allen gevalle: na de nodige opgravingen zal de hoofdaannemer ter fundering tig frankipalen gieten.

10. Van dan af zal het gebouw – als de vergunningverlening over het milieueffectrapport niet spaak loopt – in ijltempo oprijzen. Voor grote karweien staat een machinist klaar met een kolossale dragline; voor kleinere klussen tijgen ambachtslieden met het bovenste beste gerei aan het werk. Grit- en decoupeerzaag, lepmachine, pneumatische boor: die werktuigen vind je zelfs in superdoe-het-zelfzaken maar heel zelden!

11. Metaalbewerkers, die hun matrijzen piekfijn gehobd zullen hebben, frischten en sofreinden nog nooit zo meticuleus als ze dat hier zullen doen. Net zomin gunniteerden stukadoren de wanden vroeger zo sierlijk met trascement. Om het kantoor tegen de naastliggende panden te doen afsteken, worden op straat reverbères in een concave polygoon opgesteld.

12. Het bestek beschrijft voorts eisen en suggesties over het interieur. Van de audiëntie- en de gezelschapszaal, maar ook van andersoortige ruim bemeten binnenruimten wordt intelligibel voorgesteld hoe de verfraaiing bij voorkeur geschiedt. De digitale versie van het bestek, die nochtans een leesmij bevat, is jammer genoeg onwerkbaar. Wat een soelaas biedt dan de papieren versie! De met prenten verluchte tekst is wonderwel als een heuse artist's impression gelay-out. Elke hobbyist kan er ten eerste in lezen hoe hij zeskant bezaagd hout met de zoete blokschaaf bij voorkeur reit. Ten tweede maakt een richtsnoer hem diets hoe hij lazuren of strakblauw tekko nog na het behangen kan moucheteren.

13. Het ontwerpersduo dat alles bedacht heeft, is trouwens niet over één nacht ijs gegaan. Kortgeleden heeft het duo nog samengewerkt met een gemengd Deens-Belgisch-Nederlandse schilderschool om een fraaie Cobra-vernissage te organiseren.

14. Telkens als beide artiesten samen zijn, valt op hoeveel atticisme zij in hun denken en spreken leggen.

15. Zoveel professionalisme kan de bouw alleen maar goeddoen.
Rats-boem, hocus pocus en ... het stadskantoor is sleutelklaar, netjes bijtijds! 

16. Nog voor het beambtenpersoneel het goed en wel doorheeft, zal het in de selfservice kunnen aanschuiven voor – beeldt u zich eens in! – verrukkelijke tables d’hôte. Een topper in die keuken wordt bruschetta met persad, gaargesmoord in reuzeline en genappeerd met zapotesap. Vruchten als kalvijnen, een etrog, sint-jansappels en zoeteveentjes staan daarbij terzijde, maar ook logan- en vossenbessen ontbreken niet. Na die comestibles wijst niemand een kopje kamillethee af.

17. Met zulke riante vooruitzichten lijdt het geen twijfel dat degenen die zich nu nog tegen de bouw van het Deventer stadskantoor kanten, zich alras in thebaïde zullen hullen. Of hun contra's in essentie weinigzeggende patati patata waren dan wel de waarheid zelve, dat zullen we nooit weten.

18. Desalniettemin moet eenieder de hiernavolgende kwintessens van keuzeprocessen in ogenschouw nemen. Wie in een bijna-patsituatie halsstarrig weigert überhaupt een keuze te maken, haalt zich binnen de kortste keren een meedogenloze aandoening op de hals.

19. In het algemene geval is dat het peterpan- of het ik-complex, waarbij zich mogelijkerwijze nog symptomen voordoen die sterk doen denken aan het huisvrouwen- of het piggelmeesyndroom.

20. In het geval van het project van het stadskantoor levert te veel getob je echter één complex op, zonder bijeffecten. En dat is het ... Stadskantoorcomplex. Belangrijk om weten is dat bij zoiets slechts één panacee verlichting biedt: een krachtig kopje Max Havelaarkoffie. Wel bekome het je!
 

0934 Dictee donderdag 23 juni 2016 (2): dictee Breskens Dictee 2012 √

Dictee - dictees [0934]

Ook Breskens 2012 voer ik nog een keer ten tonele.
S = specialisten, L = liefhebbers, onderstreept = invullen

(On)zin(nen)? Welnee, een gezellig spellingbeetje! 

S1. De zinnen van dit dictee hangen als los zand aan elkaar. Ik wil u niet choqueren [shockeren], u geen cultuur- noch elektroshock toebrengen; dat lukt me vast ook niet, want u bent immers shockproof. U gaat dit dictee dan ook vast niet schokkerig schrijven.

S2. Als manusje-van-alles (maître Jacques, factotum, jack-of-all-trades, doeal) mag u zich uitleven op deze portie orthografische ratatouille, dit ratjetoe.

L3. Als je Breskens binnenrijdt, word je meteen gewaar dat dit het rodepinguïn(s)dorp is. Een plaats die bol staat van de fantasie dus, en er is ook nog dit eblouissante museum.

S4. Of het Bijbelboek Makkabeeën [Makk.] voor katholieken, joden en protestanten apocrief dan wel deuterocanoniek is, daarover verschillen de meningen.

S5. VD hanteert de vorm Mattheus [Matth. of Mt.] naast de
NBG-schrijfwijze (Nederlands Bijbelgenootschap). Het mattheuseffect houdt overigens in: wie heeft, zal nog meer krijgen (NBG: Matteüs 25, vers 29, overigens ook: 13, vers 12).

L6. Terwijl Kwik, Kwek en Kwak daldeeden, nam Donald Duck in de middeleeuwse dagobertstoel plaats. Wie van de vier leed er aan daltonisme, rood-groenkleurenblindheid?

S7. Hoe schrijft VD 'Haggaï' [Hagg.] en 'Daniël' [Dan. of Dn.]? Over de schrijfwijze van 'Filemon', een van de brieven van Paulus, bestaat geen verschil van mening. Andere apocriefe boeken zijn Ecclesiasticus, Tobit en Wijsheid van Salomo.

S8. De Riagg'er, een pseudo-drs. (afkorting), heeft ge-EHBO'd en ging op een oma's-fiets naar de formule 1-wedstrijd.

L9. De vis wordt duur betaald [Dat is dus duurbetaalde vis]. Dat geldt ook voor de zee-ever en de waterzo. Het museum was blij met het exemplaar van de roofblei. Hebben ze al een piranha?

S10. Daar, ergens diep onder zijn gekrepte haar, lag het opgeslagen in zijn brocacentrum, hersengedeelte voor de spraak: gecrêpt papier is geen wc-papier. Hij nam er nog maar een paar crêpes suzette [GB nu ook crêpe suzettes, anders uitgesproken!] op.

S11. Bij het nymfaeum (de fontein) duikelde hij twee nymphes du pavé op. De ene was nymfomane, de andere vertoonde een soort van nimbus (stralenkrans) en bleek snoeze- en hoezenpoes te zijn.

L12. Het chanoekafeest is het joodse Lichtfeest, niet te verwarren met het Divali, het hindoese lichtjesfeest.

S13. Besturingssystemen worden geüpgraded, botsauto's zijn gecrasht, sportlieden hebben gebaseballd, boeren hebben gecombined en goededoelenacties hebben gefundraised.

S14. Luister maar, je schrijft niet, wat je hoort: chaebol [dzjèh-buhl], giaur [gah-voer], aa-lava [ah-aa-laa-vaa], worcestersaus
[woes-ter-saus] en eschscholtzia [èh-sjohl-sie-jaa].

L15. Voor de mindere goden verschenen deze bijzinnen op mijn dicteeretina: ik heb me verreikt bij het verwisselen van de plafondlamp; hoe schrijf je 'Bevrijdingsdag' en 'nationale dodenherdenking'?

S16. Een bijzonder soort postiljon op zijn calèche (vergelijkbaar: op zijn kales) is de postillon d'amour. Wat is een postille ook al weer?

S17. De Grote Beer (Wagen, steelpannetje, Hemelwagen) is een bekend sterrenbeeld dicht bij de noordpool van de hemel.

L18. Kop-hals-rompboerderijen zie je in West-Zeeuws-Vlaanderen niet; wel toemaathooi (hooi van het tweede gewas, soms aangetast door wildvreterij) en af en toe zie je zelfs een paar spring-in-'t-velds.

S19. Tussor is de grijsgele stevige zijde van het spinsel van de rups van de tussahvlinder. Hij heeft zich eigen gemaakt hoe je zelfgemaakte kaas maakt. In Limbabwe wonen trouwens limbo's.

S20. Als je daarheen gaat, maak je een canossagang. Bij argoteren bedient men zich van cant [kènt]. De cannelures leken wel op cannelloni.

L21. Hij spotte zijn moeder, ontwaardde zijn kaartje en heeft een aardje naar zijn vaartje: hij gelijkt naar zijn vader.

S22. De chemieles ging over acetylsalicylzuur, aceetaldehyde en de zeaxanthine, de fysicales over de brug van Wheatstone en de geisslerse buis.

S23. Langs het paadje stonden planken met een pâtelaagje. In het gras werd de pâté de foie gras gereedgemaakt. Een dronkenlap kun je gemakkelijk shanghaaien.

L24. Een trukendoos zit meestal vol trucs, maar wordt niet per truck vervoerd. Acts worden opgevoerd ten genoegen van een breed publiek.

S25. Een cachelot is een potvis, een cache-pot een sierpot. Met zeil en treil is niet helemaal hetzelfde als met wijntje en trijntje. De jezuïet was van orthodox-roomsen huize.

S26. Cacheren is bedekken, kasjeren koosjer maken. Hij lijdt aan een vie manquée.

L27. De leerling-onderwijzeressen, de juffen in spe, zaten op verschillende Nederlandse p.a.'s. Mag je met zo'n hbo-diploma ook lesgeven in het Vlaamse a.s.o. [GB, VD 2015: aso]? Zitten daarop asoërs of aso'ers?

S28. De havoër, later vwo'er geworden, kreeg een aioplaats en werd aioër en later zelfs doctor honoris causa.

S29. De hoogrode astrilde is een Australische prachtvink. In meerdere nouveaux romans komt het ancien régime ter sprake in het kader van de nouveaux riches.

L30. Het allerallergênantste was dat ze allerbekrompenst en allerbelabberdst gehuisvest (gedomicilieerd) waren.
 

0933 Dictee donderdag 23 juni 2016 (1): dictee Dictee Terneuzen 2011 √

Dictee - dictees [0933]

Ook Terneuzen 2011 verdient het (nog eens) vermeld te worden!

Vriendschap en andere ongemakken (specialisten/liefhebbers) (Marc de Smit) 

1. Hij heette Désyré, met twee accents aigus [ook: accent aigu's; andere uitspraak!] en een i-grec. Een priester-genezer die aan gyromantie [cirkels] deed, rond het millennium vanuit de
Equato-Guinese bushbush aan een dreigende ABC-oorlog ontsnapt, geëmigreerd naar het land van Bruegel [GB] en zich daar gesetteld. 

2. Breugeliaans werd hij evenwel niet, mijn vriendlief. Na eerst smidsenbouwer [GB, VD: smidsebouwer] en reetrekker te zijn geweest en vervolgens comitélid van een amateurtae-boclub, vond hij zijn roeping: diskjockey. Mogelijk rappelleerde de vorm van de compact discs (ofwel cd's) hem aan zijn oudvaderlandse beroep, wie zal het zeggen?

3. Ik leerde Désyré kennen toen hij voor een opnamestudiootje coulissemuziek samplede [2015 ook: sampelde] , niet echt zijn pakkie-an, maar zo gaat dat zo altemet. Liever committeerde hij zich aan iets nieuwerwets, zei hij, zouk bijvoorbeeld, of iets uit Amy Winehouse' speci jazzrepertoire, u weet wel, die vorig jaar sjewijne gegane diva die nu haar eeuwige doornroosjesslaap houdt, de zielenpiet.

4. Het toeval wil dat ik epoden-, burlesken-, arabesken- en zelfs akteschrijver ben geweest, dus al snel kreeg ik het volgende lumineuze idee: Désyré portretteren in een boek!

5. Mijn vriend bleek evenwel een gewezen pappert [zuiplap] te zijn, wat ik totaal niet had bevroed, en toen die wetenschap mij tijdens de voorbereidende pourparlers ter ore kwam, gaf mijn dierbaar Désyreetje mij een no-go. Snaps [uitspraak, anders schnaps], clairet – die in de kleur keel [= rood, wit = clairette!], welteverstaan –, kava, tequila, ja zelfs nog maar een simpele malvezij, zulke reminiscensen zouden hem, zei hij, vast en zeker te veel worden –vooral dan die derde, de worteldrank [kava]!

6. Ik zuchtte, kuchte, vlijde mij als een couchpotato neer op de bank in zijn twee-onder-een-kapwoning van de geopzoomerde vogelaarwijk en ik keek hem met ogen als röntgenstralen stoïcijns aan. 'Désyré,' becommentarieerde ik zijn besluit, 'zo'n vie de bohème, waarom je ervoor generen? ’t Is toch niet alsof je bij de V-Mannen of een SS'er bent geweest?'

7. Het was een poging om bij hem in het gevlij te komen die ten ondomme was, en hij wees mij hierna nota bene linea recta de deur. Ik was knotsstupéfait, en ik heb hem nimmermeer weerom gezien.

8. 't Schijnt, maar dat is hearsay, dat hij een Noord-Koreaanse liefdezuster heeft ontmoet, en dat hij tegenwoordig drenteniert benoorden Pyongyang.

9. Conclusie? Vriendschap is mooi, beste toehoorders, maar kom vooral niet te dichtbij.