0716 Dictee zaterdag 15 aug 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (54) √

Dictee - dictees [0716]

Ditjes en datjes (54)

A. Bakelo's waren munten gebruikt als bakengeld. In VD 2015 komen die niet meer voor!

B. Een rapschotel was: 1) (gewestelijk) een gebarsten schotel, 2) scheldwoord voor een meisje. In VD 2015 komt dat woord niet meer voor.

C. De Tarpejische rots (Latijn Saxum Tarpejum) = gedeelte van de Capitolijnse [vgl. Capitool - Latijn: Capitolium] heuvel in Rome vanwaar vanouds staatsmisdadigers werden afgeworpen. Deze rots staat niet meer in VD 2015.

D. Had ik al gemeld dat 'doña' gesneuveld is, en vervangen door 'donna'? Nog aanwezig! Wel nog aanwezig is mañana (morgen, later weleens, met sint-juttemis).

2020: doña = eretitel dame, Spanje en donna = Italiaanse vrouwelijke eretitel.

E. Vooruitlopend op de herziene publicatie van de oefendictees 301-400: het is mijn stellige overtuiging dat beter geoefend kan worden met echte dictees, oefendictees en zelfs onzindictees dan met welke lijst dan ook …

F. De Mexicaans-Spaanse zopilote (de stinkvogel nog wel) is niet meer in VD opgenomen.

G. De vormvariant 'Volcanus' van 'Vulcanus' is niet meer opgenomen in VD.

H. Al eerder gemeld: 'reeuw' = doodszweet (lijkenzweet) is uit VD verdwenen. Wel raar, als reeroof = reeuwroof (lijkroof) er nog in staan (jazeker, met verwijzing naar dat reeuw). En 2020: reeuws = een lijklucht hebbend.

I. Let erop, dat bij 'beenderman' 'de Dood' veranderd is in 'de dood'! + Magere Hein

J. De gewestelijke verzenderkensdag – benaming voor 1 april, omdat men dan de mensen om loze boodschappen stuurt, is verdwenen uit VD.

K. Heden (15-08-2015) aan belangstellenden verzonden de geheel naar de stand van zaken van 2015 van GB en VD gereviseerde oefendictees 301-400. Zowel los en als verzamelbestand, inclusief inhoudsopgave. Johan de Boer en ik hebben gemerkt dat 100% foutloos ontzettend moeilijk te realiseren is, maar we streven ernaar in de buurt te zitten … Mochten de ontvangers desondanks nog fouten ontdekken: meld het mij s.v.p.! 2020: niet meer van toepassing!
 

0715 Dictee donderdag 13 aug 2015 (15): dictee 851 (deel 3) √

Dictee - dictees [0715]

Oefendictee 851 (deel 3]

Dictee 851, alinea 7 t/m 10.

7. De Tyrolienne ging naar de biënnale. De gioer is de overgang tot het jodendom. De grammaticacontrole wilde 'Woerden is een mooie stad' veranderen in 'woerden zijn een mooie stad'. Tja, … Als je 'huntingtongen' opschrijft, is dat geen werkwoord … znw., ziekte heeft geen mv.]  Heel vroeger, voordat hij zijn kandjes haalde, heeft hij er de kantjes flink van af gelopen. Hij is geen orgelist, maar een survivalist: hij doet aan survivallen. Ik vrees, dat die argumentatie geen houtsnijdt. Hoe spreek je zoögloea uit (het zijn bacteriën)? Een Siënees komt uit Siena. Is dat nou een beatrix- of een fabiolakapsel? Zoals die
sp.a-partijvoorzitter erbij loopt: schunnig gewoon. O ja, die zocht ik: de vang van Prony. Het meervoud van 'architraaf' is 'architraven'. Wat is het Caudijnse juk?

8. Die handige harry hangt graag de grote jan uit. Je kent klein Davidje uit de david-en-goliathverhalen toch wel? Een ontnieter is dat een soort van bevestiger? Cheek to cheek heeft niets te maken met
business-to-business. Zoek op wat de naar een gelijknamige film genoemde French Connection is. Was bekend dat baron Zeep een ballethater is? Die beau désordre heeft wel iets. Hij vertoonde een belle indifférence. Met het nieuwe zusje zou hij benjamin af zijn. Beter blo of blode Jan dan dô of dode Jan. Er stonden wel drie bureaux-ministres. De cluniacenzers kwamen uit Cluny. Een capotasto is een barréklem. Wat een lekker kippie [kippetje], dat blondientje [blondinetje]. De benedictines, kloosterlinge onder de regel van Sint-Benedictinus, dronk benedictine.

9. Die brabo komt uit Noord-Brabant, spreekt Brabants en is een kei in brabantismen. Zo is de limbo afkomstig uit Limburg (gekscherend: Limbabwe), hij spreekt Limburgs en is thuis in limburgismen. Gênant, zo'n fâcheux troisième, vooral als dat een genante [naamgenoot] is. Hij ving bot en dusdoende haalde hij bakzeil. Met deixis wordt een zeker taalverschijnsel aangeduid. Ik ben Pikkie Tanis, 35 jaar oud, en woon sinds mensenheugenis in 's-Hertogenbosch. Je moet een hippopotamus natuurlijk niet uitschelden voor hypothalamus. Is er een wezenlijk verschil tussen een paladijn en een pylades (meervoud: pyladessen)? Niets menselijks is een mensenlijk vreemd. Hij kwam uit Dublin en was een wild schoffelende tuin-Ier. Piesemopsantee: toilet, wc.

10. Dat laatste komt van 'puis-je m'absenter?' Waarom schrijf je 'choemasj' (niet) met een hoofdletter? Net als een bijbel, een koran. De blauwe passiebloem is de Passiflora caerulea. Is dat nou bhakti of hatha yoga? Aan de andere kant van de Neder- of Boven-Rijn geef je aan met Overrijns. Dat meervoud schrijf je algauw verkeerd: amphigouri's 2020. Ik kan je dat déjeuner dînatoire in dat grand hotel zeer recommanderen! De verzouten soep kieperde hij in de verzoute rivier. Ik verafschuw die encierro's [stieren door de straten]. De conveyer [transporteur] trad zelf als convoyeur [begeleider van een konvooi] op. Ik heb liever volkspot dan volksspot. Zij is niet te min voor mij. Maar bij de verkiezingen stemde ze niettemin op mij.

 
 

0714 Dictee donderdag 13 aug 2015 (14): dictee 851 (deel 2) √

Dictee - dictees [0714]

Oefendictee 851 (deel 2)

Dictee 851, alinea 4 t/m 6.

4. Karel is een Maagd. Wie spreken er hier Faeröers of Plat-New Yorks? Met pidgin wordt Pidginengels bedoeld. Het Schwyzerdütsch is het Zwitsers-Duits [= Zwitserduits]. Wanneer waren de Brugse metten (M?). Kun je ook in Trinidad en Tobago een vervangend paspoort krijgen bij de ambassade [GB, VD] van het Koninkrijk der Nederlanden? Ik heb met haar gewed, dat het mes al gewet was. Deze schlager heeft al in meerdere top 10's (top tiens) gestaan. Dat bracht wel een shockje teweeg: we waren gechoqueerd [ook: geshockeerd]. Hoe is beregeld dat de BV de afkorting van 'bekende Vlaming' is en WK die voor 'wereldkampioenschap'? Ik haal mijn patat met bij een Febo-vestiging. Ik zie die mère [= moeder - klooster] nog geen merengue dansen [meringue = gebakje van schuimdeeg]. Een merozoïet is een zeker ontwikkelingsstadium van sporozoa. 2020 NB: maire = burgemeester FR.

5. Drijft zij in Volendam een woodenshoeswinkeltje? What's in a name: dit was een quick-and-dirty schoonmaakbeurt. Die zullen elkaar wel vinden: een vrouwenborstenman en een mannenborstenvrouw. Swipen [vegen over scherm] is net iets anders dan swypen [letters typen]: zoek dat maar eens na! Een van mijn voorvaderen heeft nog op het departement van Koloniën gewerkt. Een colon is (ook) een kolonist. Bij de parade leek het wel een kolonelscolonne. Baad je iedere dag: baat het niet, het schaadt ook niet! Was myiasis [parasitisme vliegenlarven] de reden van haar miosis [pupilvernauwing], waardoor ze haar gecombineerde studie myologie [leer van de spieren] en myiologie [studie muggen en vliegen] op moest geven? Zoek op: myalgie [spierpijn], myasthenie [spierziekte], myatonia [onvoldoende of afwezige spiertonus, tonus = natuurlijke gespannenheid]. 

6. Mijn ouders gaan scheên [ik scheê, hij scheêt, wij scheên]. Beschrijf het bernoulli-effect. Mijn tante is semioloog, symptomatoloog. Op feta (vooral bèta's houden daarvan) lijkende witte verse kaas uit Cyprus die onder meer geroosterd wordt gegeten, heet halloumi. De meeste digibeten hebben weinig op met literati en digerati. Grapje voor intimi: de vertaling van 'my kingdom for a horse' is 'mijn volkstuin voor een woordenboek'. Met een Damascener kling kun je een Damascener pruim (damastpruim) klieven. Het hoornvlies heet ook wel cornea. De chorea is de dansziekte of -manie (vergelijk: sint-vitusdans,
sint-veitsdans, fieteldans, huntington, ziekte van Huntington). Een choree (choreus) is een trochee (trocheus). De groep is gisteren bijeengeweest.

0713 Dictee donderdag 13 aug 2015 (13): dictee 851 (deel 1) √

Dictee - dictees [0713]

Oefendictee 851 (deel 1)

Dictee 851, alinea 1 t/m 3.

1. Een woord als 'monalisaglimlach' is gelexicaliseerd. Wanneer waren het moustérien en het magdalénien ook alweer? Bezit Münster een munster? Wil je dat ik de tekst erop nasla? Let op: '*yasis' komt niet voor, '*iasis' wel: amoebiasis (oorzaak: amoebe), ankylostomiasis (mijnworm), bilharziasis (bilharziosis, bilharzia) = schistosomiasis (zuigwormen), candidiasis (schimmel candida), cholelithiasis (galsteen), elefantiasis (parasiet), filariasis of filaria (worm), giardiasis (parasiet), helminthiasis (worm), leishmaniasis (parasiet), mydriasis (pupilverwijding), onchocerciasis (rivierblindheid), psoriasis (huidziekte), satyriasis (donjuanisme), trichiasis (naar binnen groeien van haren), trichomoniasis en trypanosomiasis.

2. Je weet nu dus dat het 'myiasis' is en niets anders (parasitisme van vliegenlarven). Een mycoloog weet alles van schimmels en paddenstoelen. Verder is de myiologie de muggenkunde (en een myoloog een spierkundige). Ze zouden natregenen, zeg maar: kletsnat regenen. Bij de brand werd tot 'brand meester' het aanpalende gebouw natgehouden. Breda, de Nassaustad, kleurde nassaublauw. Alle mysten zijn ingewijd in een mysterie (vergelijk: neomist = pas tot priester gewijd). Hij sleepte altijd een nandi - beeld van de heilige stier Nandi, rijdier van Shiva - met zich mee. Een near miss is een bijna-botsing. Hij dreef een winstgevend nerinkje in netsukes [uitspraak! - gordelknoop]. Een niet-bezitter, is dat een havenot? Hij speelde ney in een leycentrum. Je hebt nieuwzilver en oud zilver. Die vijftiger houdt het bij de nifty fifty [beurs New York].

3. Wat hebben 'cyste' en 'cysteaaltje' met elkaar te maken? Weinig tot niets. Je bent een malloot, als je met (ma)loti betaalt in Lesotho. Dat is een rare vent: hij heeft antilopebenen en een giraffennek. In het Witte Huis woont de president, Barack Obama [2020: Donald Trump]. Geef mij maar zo'n crunchy [knapperig] hapje, bereid uit quinoa [uitspraak! = kien-waa, kie-noo-waa]. Hoofdstuk 134 uit Psalmen wordt – vaak berijmd – gezongen als psalm 134. Wat omvat de Kerk van Rome zoal? Onder het spatakruis (sint-jacobuskruis) stond een pot met jakobskruiskruid. Een jehova is een Jehova's getuige. Een hegelaar is een overdreven hegeliaan [Hegel, wijsgeer]. Een peronist hing Perón aan. De whigs en tory's zijn het meestal niet eens [parlement Engeland]. Welke spanning geeft het daniellelement (1,1 V - niet: leclanché-element). Ook dit is weer een Leentfariaans dictee.

0712 Dictee donderdag 13 aug 2015 (12): dictee 850 (deel 3) √

Dictee - dictees [0712]

 Oefendictee 850 (deel 3)

Dictee 850, alinea 7 t/m 10.

7. Rara: … Lijzebet noemen en … liezebet heten … Het feestje was in twee kamers en suite. Dat de Tweede Wereldoorlog versneld beslist is, kwam mede door begrippen als 'enigma' en 'turingmachine'. Daarvoor was het zogenaamde Englandspiel beslist een drama. Voor meer informatie: zie internet (er is ook een film over). Bloed prikken doe je in het lab (op de prikpost). In HCN is CN een dyade. Het scheeliet is een mineraal. Het Quechua is een indianentaal, gesproken in
Zuid-Amerika. Een beetje limbo uit Limbabwe weet in welke landen ze nog linksrijdend zijn. Quarto, ten vierde: ik verwacht jullie lobbyen voor die lobbesen! De ambassadeur ondernam demarches. De jean potage [janpotage] deed ze in de weckfles.

8. Ik hou zo van rozenbottelcompote! Niet alle Simpelmansen zijn sombermannen. Een 'brave borst', is dat een pars pro toto (meervoud: partes pro toto; antoniem: totum pro parte)? Hij is een kouwelijke dries. Hij was begeistert, enthousiast. De schrijver leed aan een writer's blockblokkade. Bij Heracles willen ze een aparte tribune voor vrouwen creëren: vrouwenvak, ladies' vak, ladies' box (vergelijk: ladies' day, ladies' night en skybox), een lady's-vak of een lady's-box ('Nederlands')? Wat zijn de kansen van een lyssalijder [hondsdolheid]? Hij heeft Goereese en Madoerese roots. Die popiejopie is echt popi. De islamitische mahdisten verwachten Mahdi, de Verlosser. Malloten uiten vaak mallepraat (ook: gekkenpraat). Dat is een mooie manoustoel. Wordt manuldruk [oe] nog toegepast?

9. In de tuin stond een prachtig manihotje [oo - plantkunde]. Veel refugiés steken de mare nostrum over. Wij marketten, vermarktten, het nieuwe product goed, al zeg ik het zelf. Op marode gaan is de breeveertien opgaan. De Mechelse herder deed zijn behoefte op een verloren mechelaar [munt]. Hoezo, méritoire mesalliance, begonnen met een mentholletje op de méridienne [sofa voor middagslaap]: duidelijke méprise [vergissing, dwaling]? Metol is een fotografische ontwikkelstof, nl. monomethylpara-aminofenolsulfaat Hij liet de mico [zilveraap] in de mike (microfoon - VD ook: miek!) boeren. Die komt regelmatig voorbij: meowmeow [uitspraak! - miauw] als bijnaam voor de designerdrug mephedrone (nee, geen methamfetamine!) Ook die metis [alleen GB, ook: [GB, VD]: mesties] heeft een zeker metier. Zo'n cosmosje is als een zandkorrel of mosterdzaadje in de kosmos.

10. De Midgardslang komt uit de Germaanse mythologie. Op de
video-opname onthoofdt de IS-strijder de ongelovige kafir(s). Het dichtstbijzijnde schip was drie mijlen (ver) weg. Let op met de woorden 'milchig' en 'fleisjig'. Hoelang is hij al minister van staat? En tot hoelang loopt zijn zittingstermijn? Slaat mithridatiseren ook op industrieel gif? De buurvrouw volgt een cursus mindfulness. Echt waar: een metteur en scène gaat over de mise-en-scène. We wilden naar de mis gaan, maar dat zou weer misgaan. Ze werd gekozen tot miss wet-T-shirt. Wat is 'de hardheid van Mohs'? Op de mohsschaal is 1 talk en 10 diamant.
 

0711 Dictee donderdag 13 aug 2015 (11): dictee 850 (deel 2) √

Dictee - dictees [0711]

Oefendictee 850 (deel 2)

Dictee 850, alinea 4 t/m 6.

4. Die bezuinigingen gaan er flink in hakken. Het werk is moeilijk, maar je zult er wel in komen. Rondelang lag hij aan kop. Kan de schrijfwijze 'I-profiel' verwarring zaaien? Antwoord: nee! Een Japanner is een Japannees. Grote Job deed een joppie voor zijn voetbalcluppie. Karel zal wel weer kleine Job, Joppie zijn. Stuur die jpegs maar. Wil VD dat echt: ju-ju spelen met mij? 2020: ja. Die kanis, dat is toch geen ponem? Hij heeft een hele kariatidenverzameling. De jan-in-de-zak en de
kat-in-de-zak waren een kat in de zak. Miltvuur of antrax is een infectieziekte, die wordt veroorzaakt door de bacterie Bacillus anthracis. Na drie levens lang wilde hij niet meer reïncarneren. Ikzelf zat op de (gymnasium)bèta-afdeling, mijn zus heeft gymnasium bèta gedaan, mijn neef zat op de hbs B.

5. Vroeger zaten er nog pentodebuizen in de elektronica. O ja, en Truus zit op de gymnasiumbèta-afdeling. Een epc is een energieprestatiecertificaat. In Bretagne hebben ze een Atlantische Oceaanklimaat (?), een zeeklimaat. Dat wordt vrij zeker een keizersnedebevalling. In het kipptoestel probeerden ze kippensoep te koken. Kiurs [uitgestorven reuzenvogel Madagaskar] kunnen geen kiyu halen [leerlingengraad bij budo] … Ik zat vroeger op de mms met alleen meisjes: ik hield daar een klasgenotenlijstje bij. De kobmeeuwen vlogen in het rond. De klei-industrie is een kleiig gebeuren. Wordt er bij dat (medische) kneippen ook nog geknepen? Bij het koffiedrinken werd er koffiedik gekeken. Ze zullen wel gauw de koffer in duiken.

6. Een oudgelovige [afsplitsing Russisch-orthodoxe kerk] is beslist geen oud-gelovige. Het koninkrijk Gods is het koninkrijk der hemelen. Op zuilen en pilaren zie je soms kouroi (enkelvoud: kouros - m.) en korai (enkelvoud: korè - v, niet naakt). De or gooide bij het Kruidvat de lont in het kruitvat. Zijn kroeze haar wapperde in de wind. Laxisme is laksheid. De Oekraïner en de Oekraïense kwamen uit Oost-Oekraïne en spraken Oekraïens met elkaar. Leentje leerde Lotje fietsen op de Lindelaan in Roermond. Ik vind hen ordi leunesen. De zwaardvechter bracht hem een letale wond toe. Met een lens kun je een walvis lensen, lenzen is voor de wind varen of kijken. Hoe krijgen we die levendehavemassa verhuisd? Bij een lijf-aan-lijfgevecht wordt er lijf om lijf gevochten. Zij is een twen (twennie, meest: (begin)twintiger, formeel: 20-29 jaar).
 

0710 Dictee donderdag 13 aug 2015 (10): dictee 850 (deel 1) √

Dictee - dictees [0710]

Oefendictee 850 (deel 1)

Dictee 850, alinea 1 t/m 3.

1. Een toneelspeelster die (in melodrama's) de verradersrol speelt, is een marquee [ee - met ie is het een over een beeld­scherm lo­pen­de me­de­de­ling op een re­gel van een web­pa­gi­na]. Zowel tekstueel als contextueel is dit correct. Het was kantje boord, of hij zou in katzwijm vallen. Een lit(t)erair historicus heeft een lit(t)erairhistorische opleiding. De afkorting z.o.z. staat voor: zie ommezijde. Hij komt uit
Amerikaans-Samoa. In zijn bobofunctie bracht zijn boboschap hem de hele wereld over. Hij is derdeklashavist (3e klashavist). Zullen we dit maar als a capellaatje zingen? De een maakte een nog ad remmere indruk dan de ander. Drie zesde van een taart is de helft, drie zesden ervan niet (dat zijn 3 stukken)! Hij was ongeremd aan het eropin slaan. Vakantie: je zult eraan toe zijn! Bij het bollenpellen worden er bollen gepeld. Ik zou meewillen als je de berg op wil.

2. Bij het handen schudden worden er handen geschud. Bij het haringkaken wordt er haring gekaakt. Bij het leidinggeven wordt er leidinggegeven. Hij zou de pot op kunnen. Hij knikte de kortgerokte deerne met haar nietsverhullende blouse goedkeurend toe. Ze hebben een langstlevendentestament. Een hoeri is volgens de Koran een eeuwig jong blijvende maagd met gazelleogen in het paradijs, ter verlustiging van de gelukzaligen. Is zij echt Cobra-deskundige? En Eva een cobradeskundige? De brandweer moest de deur inhakken. Daar kan ik helemaal in komen. Ik heb er al veel energie in gestoken, wil jij nu ook je neus er insteken? Zou hij erover inzitten? Ik vind hem heel exigeant, veeleisend. Ken je Broadway en de Fifth Avenue?

3. Gezocht op '*flexie*': deflexie = (taalkunde) het verloren gaan van buigingsuitgangen, omschrijving met voorzetsels, (natuurkunde, verouderd) het afbuigen van een elektronenstraal in een buis, (gynaecologie) gestrekte ligging van het kind in de baarmoeder, bij aangezichts-, kruin- en voorhoofdsligging, flexie = buiging of (taalkunde) verbuiging (ook: inflectie!), flexiecirkel = kromtecirkel, inflexie = buiging van licht, stem of verandering van toon, retroflexie = achteroverbuiging of (medisch) het achteroverkantelen (aaneen!) van de baarmoeder en een reflexief = (taalkunde) een wederkerend werkwoord. Gezocht op '*flectie*': meeste in de betekenis van 'weerkaatsing' of 'bespiegeling'. Ook inflectie = flexie (zie hiervoor).