0616 Dictee zaterdag 02 mei 2015 (2): dictee Liefhebbers 2015 Breskens √

Dictee - dictees [0616]

Dictee Liefhebbers 2015 Breskens.
De 50 onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

150 jaar Grote of Dikke Van Dale 

L1. Johan Hendrik van Dale kwam in 1872 als kinderpokkenlijder jammerlijk aan zijn einde. De vroeggestorven éminence grise (graue Eminenz) onder de negentiende-eeuwse lexicografen kwam daarmee hartverscheurend schabouwelijk en nooslijk aan zijn eind. De dood, Magere Hein, haalde hem in Sluis, waar hij in 1872 ad patres ging. Zijn verscheiden had veel weg van een Japanse karoshi, want zwoegen, sloven en slaven was hem verre van vreemd.

L2. Zijn leerling-onderwijzer Jan Manhave voltooide na de nodige persuasie in 1874 de uitgave van het Nieuw woordenboek der Nederlandsche taal. Het lettertype zou baskerville geweest kunnen zijn, met nu mogelijk de aanduiding cicero. In Sluis staat een buste van de eerdergenoemde [GB - woordenboekmaker, die een pokkenhekel had aan publiciteit. Hij was ook stadsarchivaris van u weet wel. In het belfort [alg., in Sluis: eigennaam - B] van Sluis is momenteel een fraaie kamer ingericht als in memoriam voor de grote meester.

L3. Uche-uche, effen opletten, please me s.v.p., s'il vous plaît. Op de theatrale soiree van de DVD was ik D.V. (Deo volente, dat vermeldde de uitnodiging) invité op het dertigste lustrum van de jubilaris (na vijftien decenniën: het anderhalve-eeuwfeest dus). In het dol en dwaze spectaculaire spektakelstuk in de majestueuze en unieke Koninklijke Schouwburg in 's-Gravenhage – trouwens een USP, een unique sellingpoint voor die stad – traden stand-upcomedians en stand-ins (doubles) voor uitlandige beoogde logegasten op, zowel als coryfeeën uit de showbizzwereld.

L4. Het had veel weg van een black comedy, een rom- en een sitcom, om niet te zeggen een type-, tragi- of zedenkomedie. De verlate voorstelling – was de Sluise burgermoeder niet op tijd? – oogstte veel lof en werd niet versjteerd door slow handclap en andere ongein. Overigens: de Koninklijke Muzieksociëteit Aardenburgsche Fanfaren (als zodanig opgericht in 1869) heeft tijdens het feest ook nog opgetreden. 

0615 Dictee zaterdag 02 mei 2015 (1): dictee Aanvangers Breskens 2015 √

Dictee - dictees [0615]

Dictee Aanvangers 2015 Breskens   

De 50 onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

Zijn eerste zeereis

A1. Jan de Hartog zou hem een scheepsjongetje genoemd hebben: zwabber- en bramzeilsgast op een botter. Al drie weken lang lag hij ervan wakker: zijn eerste reis, zijn maidentrip. Hij zuchtte en steunde bij zijn gedachteassociatie aan het moment suprême: embarkeren – of heette dat debarkeren? – op ooms vissersschip.

A2. Hij was van goeden huize en goed voorbereid; hij had immers een nautische opleiding gehad op de zeevaartschool. Daar leer je touwklimmen en touw knopen, alsmede doe je daar ervaring op met de radar en automatischebesturingssystemen. Je leert er zon schieten, wat halvemaan en eerste kwartier is, en dat Ra de Oud-Egyptische zonnegod is.

A3. Afijn, enfin, de uitvaart van het schip vindt plaats en Kees' adrenaline spuit door zijn aderen, zijn venen of venae [enk. vene of vena]. Moeders had hem nog wat foerage meegegeven, maar kende de noodzaak daarvoor niet. Staande aan de reling zwaait hij de thuisblijvenden van de goegemeente uitbundig toe.

A4. Er werd heel wat afgevist. Ze zijn zelfs de evenaar, de equator, over geweest. Daar beleefde hij het neptunusfeest, een zeker zeemansritueel. En hij heeft ook de Slang gezien, een sterrenbeeld. Ze hebben piranha's en schubvissen opgevist, maar die werden weer overboord gezet. Weer thuisgekomen, kon Kees terugkijken op een crimineel mooie eerste zeereis! 

 

0614 Dictee donderdag 30 apr 2015 (3): dictee 829 (deel 3) √

Dictee - dictees [0614]

Oefendictee 829 (deel 3)

Dictee 829, alinea 7 t/m 10.

7. Een vol plané is een duikvlucht en een vole annoncée is al de trekken halen in het omberspel wanneer dit tevoren aangekondigd is. Het pashmina is een stof, afkomstig van de kasjmiergeit. De ménagère [huishoudster] liet de ménagère [olie-en-azijnstel] vallen. Lyddiet is, net als DDT [lydiet = zekere kiezellei], ontplofbaar. Wat, heeft hij echt een blancet [blanco accept] afgegeven? Een vijfenzestigplusser
(65-plusser, 65+'er) heeft vaak een vijfenzestigpluskaart (65+-kaart, 65 pluskaart). Er moet een marshallplan voor de airmarshals komen. Zij zweert bij een fabiolakapsel. Ik begreep dat zijn benen niet meer meewillen. De bijnaam voor de designerdrug mephedrone is meowmeow [miauw]. Wie die geslikt heeft, kun je toch niet meteen mente captus [krankzinnig] verklaren? Dat moet je misschien wel doen als iemand methamfetamine slikt. Het metoestrum [laatste fase bronstperiode] is overduidelijk het antoniem van het pro-oestrum [periode voor de oestrus].

8. Bij noteren van dansen wordt vaak de labannotatie gebruikt. Een omschrijving voor het dichten luidt: laborum dulce lenimen (letterlijk: zoete troost voor zorgen). Hij hield steeds bij Hoog- en Laag-België vol, dat het niet zo bedoeld was. Die Labradoriaanse labrador zag er niet uit; hij was trouwens verwant aan de newfoundlander. Bestaat er verband tussen lacetwerk als kantwerk (point lacet) en het lemma 'point-lacé' [zeker borduursel]? Nee, dus. Wordt lacrosse echt nog gespeeld? Vast wel, dat is een spel à la hockey. Ik mag die wel: la clarté française. Je kent toch wel het beroemde boek Lady Chatterley's lover van D.H. Lawrence? Het bordje met 'laden en lossen', het 'laden en lossen'-bordje is omgevallen. De laideron [lelijk meisje] was heel laidback [ontspannen, relaxed]. Met lakhs betaalde je in Brits-Indië. De Vlamingen noemen een lammycoat een mouton retourné.

9. Een lancaster gordijn (lancastergordijn) kwam oorspronkelijk uit Lancaster, een manchester broek (manchesterbroek) uit Manchester. Is la mort sans phrase een mooie dood (voor wetsvoorstellen)? De enige keer dat Veenendaal in VD voorkomt is bij 'lampengietersavond' (folkloristisch feest in Veenendaal en omstreken op 17 september
(St.-Lambertus - zoeken VD: *lambertus!) of op de dichtst daarbij liggende maandag). Niet verwarren: Ladino of Judezmo (op het Castiliaans gebaseerde taal van nakomelingen van Sefardische Joden die in 1492 uit Spanje werden verdreven) en Ladinisch (Reto-Romaans zoals gesproken in het Italiaanse Zuid-Tirol). Kleine hapjes uit de Midden-Oosterse keuken zijn mezze. Die keuken wordt ook genoemd bij baharat (kruidenmengsel van o.a. peper, koriander, komijn en kardemom) en taboulé (tabouleh, GB - VD alleen de laatste schrijfwijze).

10. De mie [verwijfde homoman] at mie [deegwaar]. Miepen zijn er te kust en te keur: zweefmiep (zweefmuts), tik- of typ(e)miep (typ(e)geit), belmiep, bliepmiep, klimiep (!), een miep kniep [erg zuinig], miepen is zeuren, het chrysalidebegrip is een mummiepop (miep!), een economieprofessor (miep!), een kantoormiep, een marktmiep, een
tv-miepje en een winkelmiep. Een shangri-la is een denkbeeldig afgelegen oord van uitzonderlijke schoonheid en lieflijkheid, vergelijk: paradijs. Met hoofdletter [Shangri-la]  refereert dat (letterlijk: heilig en vreedzaam land) aan het imaginaire oord in de Himalaya uit de utopische roman 'The Lost Horizon' (1933) van James Hilton.

0613 Dictee donderdag 30 apr 2015 (2): dictee 829 (deel 2) √

Dictee - dictees [0613]

Oefendictee 829 (deel 2)

Dictee 829, alinea 4 t/m 6.

4. De titel Koning-Stadhouder werd eertijds aan Prins Willem III van Oranje toegekend. Een kooi-eend is een lokeend. Een kookaburra is een lachvogel. Mijn kopekenvoorraad was niet onuitputtelijk. Dat is geen koosjere kaas. Bij kopjeduikelen in het water ga je kopje-onder. Jongeren kennen het kopkluiven [tongzoenen]. De chemie kent het koperoxychloride: door blootstaan aan lucht uit koperchloride gevormd basisch koperchloride, gebruikt als pigment en als fungicide [schimmelbestrijdingsmiddel]. Er is geen koutje aan de lucht en geen kauwtje in de lucht. Kyaniseren van hout is het voor bederf bewaren door het met een oplossing van sublimaat (kwik-II-chloride) te doortrekken. Het politiekordon hield stand. Wat Korfiotisch is, komt van Korfoe. Eerst het kouwtje [een goed bestaan], dan het vrouwtje [trouwen]. Het militaire kozakkenkorps was schier onverslaanbaar. Is krijn gewoon crin? Ja: plantaardig haar voor vulling meubelen.

5. Het woord 'kravat' komt uiteindelijk van 'Kroaat'. Als je krawkraw [kraa] eet, nuttig je chips. Een mens als kribbebijter is gemelijk of slechtgehumeurd, een gierigaard of een vrek dan wel een hongerlijder. Wat is een krimi [detective] zonder criminelen? Antwoord: een ei zonder zout. Onze dochter zit op de KU Leuven, onze zoon op de Kulak [Afdeling Kortrijk]. Het wapen van de Gurkha's (dus niet de
Ku-Klux-Klan!) is de kukri. De KUN was de Katholieke Universiteit Nijmegen. In een kurhaus kun je geen kür rijden. De BSE is de gekkekoeienziekte, de bovine spongiforme encefalopathie, de bse is de bezinkingssnelheid van erytrocyten. Is hij de kwade pier? Nee, hoor, hij kent geen kwaaiigheid en is nog zo'n kwaaie niet! De kwikwi is een zekere vis.

6. Blijft een lastige uitdrukking: ktèma eis aei (een bezit, een verworvenheid voor altijd). Wat heeft een Maserati met macereren [o.a. kwellen] te maken? Niets. De ridders van de Maltezerorde dragen het Maltezer kruis, het johannieterkruis. Hij was niet magnaniem [moedig], maar pusillaniem [laf]. De Goereese tweeling bezocht het Pyrenese bergland. Dat mal-à-propos [misverstand] bracht me helemaal van mijn à propos (apperpo). De manenwolf glom in het maanlicht. De begintwintiger vond die begintwintigste-eeuwse ideeën maar niks. Hij vermarktte zijn product goed: hij markette het. Zij was zo steenhard als een marquise [diamant]. Wat is het verschil tussen markeren en demarqueren? Een matamata is een franjeschildpad. De marsmannetjes komen van het Marsoppervlak. En een Martinikaan komt van Martinique. Het maximumaantal [maximale aantal] te lenen boeken bedraagt vijf.
 

0612 Dictee donderdag 30 apr 2015 (1): dictee 829 (deel 1) √

Dictee - dictees [0612]

Oefendictee 829 (deel 1

Dictee 829, alinea 1 t/m 3.

1. Zand erover, zeg maar kaddisj. Met kalomel wordt kwik-I-chloride bedoeld. Een toptienspeler (top 10-speler) zit in de top tien (top 10). Hoe spreek je eigenlijk 'kaenozoïcum' uit? Wat is een kapo [WOII van Kamppolizei]  (niet die van 'capo di tutti capi')? Kijk, een eindeloze karavaan van caravans op weg naar de karavanserai. Een karesansui [uitspraak?] is een zentuin. Niet alle Karpatischsprekenden hebben een karpatenkop. Het was een heel karwei om die karwij te oogsten. Hij heeft moeite met zijn kauw- en slikbewegingen. Hij gaf me een waardevolle keepsake [aandenken]. De trein deed van tjoeketjoeke en kedengkedeng. Hij was boetseerklei aan het keimen [afwerken met minerale verf]. Hoe vond je die keiist-op-zeeshow? Deze kemenche heeft 2 snaren, maar geen Kema-keur [In­sti­tuut voor Keu­ring van
Elek­trotechni­sche Ma­te­ri­a­len]. Een kelei is een oosters tapijt: kun je daarmee daadwerkelijk lekker vliegen?

2. Staan de republikeinen in Amerika met hun amerikanisme ook voor een soort van republicanisme? Met een ketch [kaag, platboomd] kun je varen. De verlossingsverkondiging wordt ook wel kerygma genoemd. Als een Vlaming kine [ee] ondergaat, krijgt hij kinesitherapie. Hij bezit circa, kirakira, 60 hectare. Deze klassieker werd klassikaal voorgelezen. Die kleine Aziaat is feitelijk een Klein-Aziaat. Wie kan kleurenzien, is niet rood-groenkleurenblind. Knuffelziekte, kissingdisease, ziekte van Pfeiffer. De klas 3C-klassenoudste was een klasseknul. Is deze kid nu een ki-resultaat of eerder een k.i.d.-product [of zelfs van de kie]? Als meeuwen schreeuwen, kliauwen ze. Die klijnzone [klien, hoogveen] is beslist niet klein. Ik heb er geen
klok-en-hamerspel verstand van, de ballen dus. Zij speelt daar de komische Alte.

3. Het is windkracht 7 op de schaal van Beaufort, de beaufortschaal, 7 beaufort dus (afgekort: 7 Bft). Na de knockdown volgde de knock-out. De KNRM is de Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij. Was dat even koeliën [ploeteren]! Ik zoek een koekenbakker die koekebrood bakt. Een koetei is een zee-egel, een kutai [oe] een hoogkijker. Is een koffie-uur niet wat lang? Wat Koïsch is, komt van Kos. Een kolanoot bevat cafeïne. Een koksiaan volgde De Cock, een coccejaan Coccejus. Krijg de koleire [èh], de kolere [ee], krijg de klere! Met Koloniën wordt het toenmalige departement bedoeld! Hij doet komenschap [koophandel]. Ik wil kond doen van een geboorte. Deze (drie)koningendag [dertiendag, Driekoningen] valt in januari, de Koningsdag in april. M.n. de 'Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij NV' wordt veelal met 'Koninklijke' aangeduid. 
 

0611 Dictee zondag 26 apr 2015 (4): dictee 828 ( deel 3) √

Dictee - dictees [0611]

Oefendictee 828 (deel 3)

Dictee 828, alinea 7 t/m 10.

7. Die skister heeft meer in zijn mars dan zijn nicht, die maar een gewoon skiestertje is. Het besluit werd januis clausis [met gesloten deuren, in geheime zitting] genomen. Om niet kopje-onder te gaan, moet je de kop boven water houden. Zo'n mijn-naam-is-haasfiguur zal veelal van kromme haas gebaren [doen alsof je neus bloedt]. Ik ben jaloers op zijn kroeze haar. Kromtaalgebruik is een vorm van krom taalgebruik. Sommigen halen hun schouders op, jack-ups hun poten. Komt in de brief aan Jakobus ook een visdiefje, een jacobus, voor? Een jalon is een rood-witte baak. Hoeveel Jamaicadollars kosten die jamaicapepers? Jawel, dat reinig je met javel. Is Rein weer aan het jeinen [met pakking, jein, dichtmaken]? De zinspreuk van de
Oranje-Nassaus is Je maintiendrai [ik zal handhaven]. Wil jarig jetje even naar voren komen? Besefte je wel wat je deed, al was het joci causa [voor/uit de grap]? Joechei, was me dat een joekel! Zenmeesters zijn roshi's.

8. Ze blijven lastig, die joodse feestdagen: Jom Kipoer (Grote Verzoendag), Jom Hazikaron (ook: Rosj Hasjana, Joods Nieuwjaar), Jom Hasjoa (dodenherdenking Tweede Wereldoorlog) en Jom Haätsmaoet (herdenking uitroepen staat Israël). Kunnen jullie wat minder joods [op Joodse wijze] praten? Kun je wel, jouer des coudes [de ellebogen gebruiken]? Bij 'jouïssance' [genot] moet ik altijd aan 'action de jouissance' [vruchtgebruik] denken. Dat riekt naar jungiaanse [Jung] ideeën. Is de Jura een juraformatie [vast niet]? Mijn neefje speelt in de F-ploeg, in de F'jes dus. We konden Jupijn [= Jupiter] goed zien. Ik vind dat terre à terre, platvloers, laag-bij-de-gronds. Is de breugelkermis genoemd naar Pieter Bruegel? Ja. De erf- en landgooiers zijn ook Gooiers. De linksbuiten moet de bal wel kwijt kunnen. De kliko zou leeg blijven en hoefde niet leeggemaakt te worden. Dat hij au bout de son latin - aan het eind van zijn Latijn - was, was Latijn voor mij.

9. Je kunt een kwijnend bestaan leiden of aan een kwijnend bestaan lijden. Zo, heb je wat Lesbische producten voor me meegebracht? In dat buurtschap voert de Ossstraat je naar die bekende stad. Hoeveel bedraagt de vierkantemeterprijs (m²-prijs)? Zou Edith Piaf (Non, je ne regrette rien) geweten hebben wat een piaffe [dressuur, geen 'fuh' uitspreken] is? Aan een lombrosotype herken je de geboren misdadiger. De enige echte lutheraan was volgens mij Luther zelf. In Amsterdam vindt een vorm van venetianisering plaats. In Venray kun je voor Lull [buurtschap] komen te staan. Moet je 'losschroeven' los schrijven? Leentje leerde Lotje lopen: die moet wel van lotje getikt geweest zijn! Als een maagd dom is, raakt ze haar maagdom kwijt. Met een maatje 34-ideaal moet je maathouden met eten; zij wist dat maar al te goed, want zij wilde absoluut haar maat houden.

10. Zij krijgt low care en volgt een lowcarbdieet. De chikungunya is een door muggen verspreide subtropische virusziekte die voorkomt in en rond de Indische Oceaan, gekenmerkt door hoge koorts en hevige spier- en gewrichtspijnen, waardoor de patiënten soms gebogen gaan lopen. Op mijn toetsenbord, een qwertyklavier, zit een page-up- en -downtoets, maar ook een enter-, delete-, escape-, pijltjes- of cursortoets, tab- en spatietoets. Mijn monitor heeft een lcd-scherm met aan de zijkant grappige ledlampjes. Wat is het verschil tussen Luiker- en koeterwaals? Het ideële gedachtegoed van Loesje stelt louche praktijken aan de orde.

 
 

0610 Dictee zondag 26 apr 2015 (3): dictee 828 (deel 2) √

Dictee - dictees [0610]

Oefendictee 828 (deel 2)

Dictee 828, alinea 4 t/m 6.

4. Een kantele is een zekere halsloze citer. Bij kat' exochen [per definitie, bij uitstek] moet ik denken aan: egregiously an ass [bij uitstek een ezel] . En nog zo'n beroemde Griekse uitdrukking is kalos k'agathos (letterlijk: schoon en goed). Canderen. doe je dat met kandij? Ja, glaceren. Dat boek heeft maar een slap kaftje [geen t uitspreken]. Dat kamelotje [kostbaar weefsel] wil ik wel kopen. De campagnefoto was op het kampanjedek gemaakt. Ik wil een isomo [piepschuimen] isolatie [ook: isomo-isolatie]. Irritare crabrones [zich in een wespennest wagen]: dat zou ik maar niet doen. Plautus' Italische speelsheid is van vóór de Romeinen. Het bericht komt van Itar-Tass [Russisch persbureau]. Een ijf is een taxus. Hij is in IJsselstein geboren. Mosterd na de maaltijd komt als Ilias post Homerum. Illotis pedibus et manibus ingredi [zonder de vereiste eerbied binnenkomen] is natuurlijk erg ongepast. Koning Victor Emanuel was il re galantuomo, Italiaans voor koning-gentleman. Een imitatorum servum pecus is een slaafse kudde na-apers.

5. Dat komt helemaal niet in (im) Frage. Zijn houding was
niet-coöperatief en implacabel [k] (onverzoenlijk). De verklaring ervan was impliciet (ook: implicite) aanwezig. Je kent zijn inane [dwaas. leeg, zinloos] ideeën toch? Wat is erger, impotentia coeundi [geen erectie] of impotentia generandi [geen bevruchting]? De Independenten [staatkundige partij] in Engeland waren van het republicanisme. Ze liepen in en uit. Inquilienen zijn commensalen. De ene grap was nog insipider [flauw] dan de andere. A pas de géant [met reuzenschreden] beende hij weg. Wie aan verzamelwoede lijdt, is een hoarder en doet aan hoarding. De kaugek [zeezwaluw] maakte kauw- en slikbewegingen. De aankoop van het kat-in-de-zak was een kat in de zak. De twee Qatarezen wonnen het pokerspel. De carottespeler (hij speelt catenaccio - sterk defensief) stond al wijd en zijd bekend als erkend karottentrekker [lijntrekker].

6. De rooms-katholieke kerk (de r.-k. kerk) beschouwt zichzelf als de Alleenzaligmakende Kerk, de enig ware Kerk van Christus. Een sinterklaas speelt voor Sinterklaas. Karel de Stoute (le Téméraire) was hertog van Bourgondië. De cariologie bestudeert cariës. En een carillonist bespeelt een carillon. Ken je het lettertype mediëval? Mijn dochter leest alleen maar chicklit (en haar neef lad- of dicklit). Ze leed aan turista, de reizigersdiarree. Ik zou wel een relatie met zo'n kungfufiguur willen, het liefst met een shaolin-kungfuvechtmonnik. Het gaf me wel een kick dat hij helemaal niet gekikt heeft. Na zijn academische graad, verkregen bij een promotie over de kiur
[uitge­storven reu­zen­vo­gel van Ma­da­gas­kar], heeft hij ook nog de graad kiyu [een van de leerlingengraden bij judo] gehaald. Die harpij van een klappei maakte een hoop stampij (GB, VD ook: stampei - maar alleen in deze uitdrukking). Ik vind haar een zeikwijf, een klerewijf dus. Kan ik in die steeg klem raken?