1 c Sovjet-Unie - ezelsbrug: afkorting is SU, daarom 2 hoofdletters en koppelteken.
2 c Houd de dief! - tegenwoordig enkelvoud (geen meervoud)
bij gebiedende wijs: loop naar de pomp (niet bij meerdere personen: loopt).
Alleen nog in enkele versteende uitdrukkingen zoals 'bezint eer ge begint' en
'proletariërs aller landen, verenigt u!'.
3 a goochemerd – met 'ooch': goochelen, brooche (mazzel),
goochem, loochenen, meloochem (instrument, piefje), misjpooche (familie) en
zoöchorie (verspreiding van planten door mens of dier). Verder wel
logenstraffen, etc.
4 b de middeleeuwen – tijdperken met kleine letter:
prehistorie, reformatie, verlichting, specifieke historische gebeurtenissen wel
met hoofdletter: de Beeldenstorm van 1566, etc.
5 a heiig weer – binnen één woord wordt ii niet als
klinkerbotsing beschouwd (uiig, kopiist), in samenstellingen wel:
mini-interview, etc.
6 c noordnoordwesten (N.N.W.) – windrichtingen altijd met
kleine letter, behalve in het rijke Westen, het Verre Westen (Amerika), de
Noord-Zuiddialoog, etc. Afkortingen altijd met hoofdletter (Z.-Afr.).
Noord-Zuiddialoog, etc. Afkortingen altijd met hoofdletter (Z.-Afr.).
7 b Willem de Zwijger – eigennaam met hoofdletter.
8 c crapaudje – was vroeger anders, nu geen – tje meer: of
je de d of de t nu hoort of niet, er komt geen extra t meer achter: crapaudje,
circuitje (vroeger: circuittje).
9 a barbecueën – is ook aangepast, vroeger (tot 2005)
barbecuen.
10 b gefaxt – ik fax, jij faxte (kijk naar de verleden
tijd!) en dus: hij heeft gefaxt.
11 b baby's – in het Engels is het ; babies', in het
Nederland baby's, party's, etc. Let op: alleen bij 'kale' y. Wel spray –
sprays, whiskey (Ierse!) – whiskeys en let op met butterfly [uitspraak 'aai'] – butterfly's, want dat is recent veranderd in GB (en VD).
12 c mevrouw Van Dijk-de Boer – mevrouw P. van Dijk (met
voorletter) mevrouw Van Dijk (zonder), mevrouw Van Dijk-de Boer (verderop niet
nog een hoofdletter).
13 c Pasen en tweede paasdag – Feestdagen met hoofdletter,
afgeleiden met kleine letter: Pasen, paasfeest, op zijn paasbest, paasnacht,
tweede paasdag, Kerstmis, kerstavond, kerstfeest, kerstvakantie en … let op …
kerstmis (een mis rond Kerstmis …), Moederdag, moederdagcadeau, Boekenweek,
boekenweekgeschenk.
14 a hij bingoot – zij bingode – vernederlandst werkwoord
bingoën, stam bingo, dus ik bingo, jij bingoot (oo vanwege de uitspraak), zij
bingode (net als bij pagode) en ik heb gebingood (oo vanwege de uitspraak).
15 c apetrots en apenrots – apenkooien, apenrots,
apenstaartje, etc. Alleen 'apetrots' is een zogenaamde versteende
samenstelling, die men niet met de 'nieuwe spelling' heeft willen belasten … ja
voor het gemak. Andere uitleg: ape- is een versterking en krijgt net als
'beresterk' geen tussen-n. Voor uw gemak: pokkenweer is weer wel met tussen-n.
16 c a.s. (aanstaande) – in principe 1 punt per woord: met
andere woorden (m.a.w.), jongstleden (jl.), maar als je aa-es met letters zou
willen uitspreken, wordt dat met 1 punt 'as' en daarom is een extra punt
toegevoegd. Vergelijkbaar: alstublieft (a.u.b.).
17 a apostrof – zo'n woord zoek je het beste gewoon op in
een woordenboek! Het komt uit het Grieks, maar dat helpt ons weinig verder …
18 b hij baseballt – omdat je 'oh' moet uitspreken is er
voor gekozen in de stam 'baseball' de dubbel-l te handhaven: anders zou je
gewoon 'bal' lezen in plaats van 'bohl'. Vergelijk passen – ik pass (bij
voetbal) om af te dwingen dat een lange in plaats van een 'gewone' 'ah' gelezen
wordt.
19 c proactief – Latijnse en Griekse voorvoegsels als pro-
en
mini- krijgen geen koppelteken: proactief – voor die c zijn er geen regels,
moet je gewoon opzoeken in een woordenboek! – en minitheater, sommige andere
voorvoegsels krijgen wel een koppelteken: oud-burgemeester (maar
oudgereformeerd),
collega-huisarts en niet-roker.
collega-huisarts en niet-roker.
20 c vicepreses – Zie 19 bij 'pro', in het
Latijn was 'praeses' met ae, maar dit is vernederlandst tot 'preses'.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten