donderdag 22 december 2022

3081 Dictee woensdag 28-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (801) √

Dictee – dictees [3081]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 056, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (801)

1. Met een eersteklasretourtje racete de dertigjarige non-fictieschrijver als een tyfoon (ook: taifoen; wervelstorm) heen en weer tussen Keulen en Aken. Als r&b'er [arrenbieër], die ook hiphop speelde in zijn eenmansband, bereikte hij de r&b-finale [arrenbie – rhythm-and-blues]. Zijn mierzoete ballads [ook wel: ballade + n/s] stonden op een cd met felgroene albumhoes en werden gepresenteerd door zijn maatje, een stand-upcomedian met diepe zielenroerselen.

2. In de beste Bayreuthtraditie hebben de flierefluiters gefestivald. Sommige artiesten hadden genitaliën zo groot als hun ego's. Een cellovrouw stal de show, travestieten dansten de cancan als in een Parijse revue, er was een cavalcade [optocht] en
avant-gardisten [avant-garde] imiteerden Richard Wagner.

3. De hardrock- en newwavebands speelden als in de jaren tachtig (80). Op het dancefeest werden diverse danceacts opgevoerd. Er werd cockneyrap, polkapunk en polka-mazurka gespeeld. In de indiescene viel de debuutsingle [niet: singel] met klezmer [spelers: klezmorim, mv.] niet echt goed: te poppy (populair-commercieel) voor de getto's.

4. Een singer-songwriter deed het goed met zijn funkrockband en de beats [ritme]. Een Jamaicaanse reggaegroep concurreerde met een electroclashgroep uit de West-Caraïbische (West-Caribische) regio.

5. Een Londense selfmade woman had een escalerende pubruzie met stad(s)genoten.

6. Op paasmorgen bij de tournee met een dubbeldeksbus door Liverpool was de vraag of die kerken laat- of vroeggotisch waren. De ontwerpen waren van een blitse (modern, hip) designer (ontwerper), een celebrity (beroemdheid – celeb).

7. De bourgeoisdames in hun sierlijke robes, slank gesneden
deux-pièces [al mv.!] en golvende mantels zagen eruit als stereotypen van negentiende- en vroegtwintigste-eeuwse mondaine mannequins.

8. In het fotoalbum mocht de Suske en Wiskedag niet ontbreken. Om precies 14 u, de afkorting voor twee uur 's middags, kwam de aap uit de mouw en viel Tante Sidonia [niet in wdb., wel: Willy Vandersteen] flauw.

9. In het museum werden de tutu's [balletrokje] van Alexandra Radius [niet in wdb.] showy [opzichtig] en voyant [idem] tentoongesteld.

10. Ziedend van kwaaiigheid over het hun toegedichte bakvisimago trokken zij eropuit.

11. Tijdens en na de poetryslam [wedstrijd] is zij haar parafernalia [persoonlijke bezittingen] en haar virginiteit [maagdelijkheid] kwijtgeraakt.

12. Van die schilder zijn gouaches [schilderij met plakkaatverf] uit zijn postkubistische tijd [post = na; kubisme = met lijnen en vlakken] goed bewaard gebleven.

13. Folk, darkwave, industrial en electro zijn muziekstijlen. Sommige ervan zijn gothic subgenres, andere niet. De undergroundlifestyle vierde hoogtij op het gothic festival.

14. Het leek wel metafysisch, maar niet vroegvictoriaans. Er was veel
rhythm-and-blues van de r&b-bands. Deze soulmuziek wordt ook wel arrenbie genoemd. Er waren new wave door een newwaveband, tango, disco en er waren Franse chansons. Geen moeilijkdoenerij met
rock-'n-roll in een bohemienbestaan. Met een state-of-the-artmobieltje [state of the art] kun je naar huis bellen.

15. Oud-vicepremier Al [Albert Arnold] Gore had een aantal wisecracks [kwinkslag] in petto voor de mediaonderneming. De regering-Bush kon hij wel schieten. Hij betichtte die laatste ervan, een oratio pro domo te hebben gehouden te eigen bate, ten bate van zichzelf, en gedreven door eigenbaat, in de public relations, de pr. Pr (pr) staat overigens ook nog voor partnerruil. Van eega's, dus geen partnership!

16. Schrijf je islam met een hoofd- of kleine letter? Mijn
collega-wetenschappers kozen voor een ahistorische benadering van de vroegislamitische overlevering. De hagiografie door een
niet-gelovige schoot moslimideologen ontnuchterend als een brok in het verkeerde keelgat. P+R is park-and-ride.

17. Het leek wel een godsgeschenk, een godswonder, een om godswil en van God gegeven cadeau: een kant-en-klare [kant-en-klaar] computer , die in alle Bijbelteksten kon zoeken naar woorden als addergebroed. Er kwamen vier hits op www.debijbel.nl, een veel meer dan modale website! Daar inderdaad 4 treffers.

18. Nounounou, wat was ik stikjaloers op de getruukte prestidigitateur (goochelaar, illusionist) met zijn compère (kompaan) en diens trucjes.

19. De bestsellerschrijver, een islamoloog, hield zich mordicus aan de Koran. Meer geliefd bij het establishment waren de geschriften van een niet-moslimse islamologe, die wel altijd een koran op zak had. Haar gedachtegang gaf ze vaak weer in de vorm van een anekdotetje.

20. In de machtssfeer van de groten kwamen buddy's [maatje] in al hun kind-zijn [zelfnoemfunctie] niet aan de orde.

 


3080 Dictee dinsdag 27-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (800) √

Dictee – dictees [3080]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 057, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (800)

1. De haute cuisine verschafte courgettes (mergpompoen), crème fraîche (dikke, zurige room), prosciutto (zekere achterham), maar geen ratatouille (ratatoelje, ratjetoe).

2. Hoewel de artieste nog bezig was met haar tweedefaseopleiding, begon ze haar carrière met een solo-expositie in eigen atelier. Ze schilderde vooral op de bonnefooi met een Iraans tintje.

3. Maar dat haar werk honderd procent (100%) poeha was, kon je nu ook weer niet met recht te berde brengen. Ze verbeeldde ook ara's en andere papegaaien, pluizenbeesten die je in baasjestaal toespreekt.

4. De in de essayistiek doorgeleerd hebbende essayiste schreef ook wel satirische columnpjes. In de frictie tussen de non-fictie van waargebeurde verhalen en story's over platgetreden paden koos ze voor exposés van licht filosofische (lichtfilosofische) aard. Als ze vastzat, praatte ze met de maître van het hotel [chef-kok] – niet de maître d'(hôtel) [chef bedienend personeel] dus – en na die catharsis (loutering) ging ze verder met haar verhaal over de antimaffiamagistraat, die graag een Elvisimitatie ten beste gaf. Hij was ciceroniaan (volgeling Cicero).

5. In haar novellebundel bracht de schrijfster nogal wat prechristelijke ideeën naar voren. Geert Wilders wil de Koran verbieden. Hij denkt, dat in de grijze wereld tussen utopie en antiutopie ons Koninkrijk der Nederlanden is verworden tot een mengelmoes van eigen land en Arabië: hij noemt ons deel van de Lage Landen – ook wel de lage landen bij de zee geheten – Nederabië.

6. De aufklärung wordt ook wel verlichting genoemd. In de verlichte eeuw had men beslist nog geen onlineverzameling (online verzameling) animatiefilms. Er werden wel klassieke concerten ten gehore gebracht.

7. In het rasphuis [tuchthuis] zaten vooral slechteriken, badguys, en weinig goodguys. In de samizdatliteratuur (GB ook: tt) vind je geen links met het vacuüm [spreek uit: met betrekking tot, schrijf dit als afkorting!] m.b.t. het spinozisme [leer van de filosoof Spinoza] van de verlichting. Daarentegen krijgt de zeventiende eeuw, in Nederland (specifiek) de(!) Gouden Eeuw [VD] genoemd, brede aandacht. In semiclandestiene circuits werden veel loftuitingen voor de pantheïstische (de wereld en God zijn identiek) leer van Spinoza geuit.

8. Immanent [in zichzelf besloten] aanwezig is God en alomtegenwoordig. Dat is andere koek dan cartesiaans [zoals bij Cartesius = René Descartes] dualisme [een goede t.o. een kwade god]! In het voormoderne Griekenland en het postmoderne Frankrijk was geen plaats voor post-, laat staan antikoloniale denkbeelden. Men moest er niets hebben van niet-westerse tradities.

9. Er was afkeer van idolatrie [beeldendienst] en indiaanse totemverering werd rücksichtslos verworpen.

10. Volgens de machiavellisten was het werpen van pek door de machicoulis [mezekooi, werpgang – voor het pek] toegestaan en het drinken van caffè macchiato ook.

11. Politiek correcte aanhangers (policor, poco) van het republicanisme voerden in de stadstaat [niet: ss] de boventoon.

12. Ik had een halfindiaans collegaatje, de ex-vrouw van een Jiddische (Jiddisje) secularist [verwereldlijking van geestelijke zaken] met een uitgesproken Joods karakter. Zij had een anti-ideologische inslag en aanbad het epigonisme [geen eigen ideeën, maar slaafs navolger van andere(n)].

13. De liveopnametechniek [live opnametechniek] is verbeterd. Het polyfone [veelstemmig] concert van het bijna-klassieke danceduo, op tournee in de Verenigde Staten, werd op virtuoze wijze ten gehore gebracht.

14. In de jaren vijftig kon hun leven, vervuld van androgyne dromen, rustig voortkabbelen.

15. Samplen [ook: sampelen = een monster nemen] en scratchen [een grammofoonplaat snel en ritmisch onder de naald heen en weer bewegen] van bestaande platen is trendy [eigentijds] en du jour [idem]. Maar is het ook legitiem en legaal [beide: wettig, wettelijk]?

16. De door een malaria-epidemie uitgedunde gothic band kreeg een koninginnengevoel, toen hun optreden met live-instrumenten [live instrumenten] tijdens de dinerpauze een enorm succes bleek te zijn.

17. Een antidepressivum [geneesmiddel ter onderdrukking of voorkoming van depressies] hielp ook niet tegen de malaise en de mineurstemming die ontstond tijdens de projectie van de
zwart-witopnames van een era (tijdperk) uit de Hollandse romantiek.

18. Het houtblazersoctet, aangevoerd per helikopter, speelde op de picknick voor de tachtigplussers [80-plussers, 80+’ers]. Sommige spelers waren als sidekicks [gezworen kameraden] voor elkaar en één lid speelde een jazzy basloopje [oo]. Tot nu toe was alleen nog rond de kerst een optreden in een televisieopera gepland.

19. De state- en ideeëloze vluchteling was lijdend voorwerp van een sitcomachtige [komische tv-reeks, opgenomen voor publiek] soapopera.

20. Hij sprak zijn talen vloeiend: Wit-Russisch, Welsh, steenkolenengels, klare taal, de tale Kanaäns, Somali – een (c)hamitische taal, Sardijns, Oudpruisisch, Ossetisch, Opperlands, diverse negertalen, lingua toscana in bocca romana, standaardtaal, Lets en Letzeburgs.

 


3079 Dictee maandag 26-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (799) √

Dictee – dictees [3079]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 058, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (799)

1. De ouders wilden geen ogenblik stilzitten, totdat ook hun dochter stil in een hoekje zat. De boswachter kon het bos door lopen, nadat hij de [spreek uit: haa-èh-lèhs] hls (hogere landbouwschool) met goed gevolg doorlopen had.

2. Door goed keuren van het doorregen spek kon men dit ook officieel goedkeuren. De hardloper moest heel hard lopen om de bus te halen. Mede door toedoen van de crosstrainer kon hij afzwemmen. Hopelijk gaan de andere radiozenders naast de TROS [tot 2014: Televisie- en Radio-omroepstichting] niet ook vertrossen.

3. Het voltooid deelwoord van stofzuigen is gestofzuigd, van stampvoeten gestampvoet en van klappertanden geklappertand. Sommige omroepen zijn versekst. Hij kon niet ademhalen, hij kon dus geen adem halen. Dat gold [spreek uit: afkorting voor mutatis mutandis] m.m.mutatis mutandis – ook voor de zwikzwak ((lange) bonenstaak), het zulthoofd (burgerlijk persoon), de zandruiter [valt van zijn paard in het zand], het ijskonijn, de wijgoochem [is waanwijs, pedant, ook: bijgoochem, ook: beginnend souteneur] en de vuns [bnw. vies, moreel verdorven, ww. vunzen].

4. Is nu gestandaardiseerd welke woorden Belgisch-Nederlands zijn en welke niet [vgl. Nederlands-Nederlands]? Een goed voorbeeld is: "Ik ben de laatste jaren verdikt", waar Standaardnederlands 'aangekomen' zegt. Ik heb gebadmintond, ik heb me gedoucht, ik heb gescooterd, men heeft me gedemaskeerd.

5. Wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen. De zwaarte van het zwaard werd zwaar overschat. Collaborateur is een pejoratief [ongunstig – bnw. en znw.] en tiptop [gunstig] is een melioratief [alleen bnw. – VD] begrip. Jan Modaal zit daartussenin.

6. Bevriezen en ontvlammen zijn inchoatieve werkwoorden [geven een toestandsverandering weer], net zoals ontdooien en oplaaien. Voldoet het ebolavaccin als het ebolavirus via een ebola-epidemie [epidemische hemorragische – door bloeding gekenmerkte – koorts] uitbreekt en huishoudt?

7. Bij acroniemen onderscheiden we initiaalwoorden, letterwoorden en combinaties ervan. Voorbeelden van de eerste categorie [met
letter-voor-letteruitspraak
] zijn: de nv's, het bh'tje [behaatje], de ub (universiteitsbibliotheek), de PvdA [ook wel: ‘van de’], het OM (Openbaar Ministerie), de AOW – de Algemene Ouderdomswet, de BRTN [Belgische Radio en Televisie – Nederlandse uitzendingen], C&A [see-jèh-naa], tv, pc, KRO, cd en [spreek uit: haa-ie-vee] hiv-virus.

8 KRO staat trouwens voor Katholieke Radio-omroep. Bij de NS [Nederlandse Spoorwegen] werken NS'ers en NS'sters.

9. Letterwoorden zijn in feite initiaalwoorden, die we als een (nieuw) woord uitspreken. Voorbeelden daarvan zijn: cara [chronische aspecifieke respiratorische aandoeningen], Riagg [in NL: Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg], pet (polyethyleentereftalaat), [spreek uit: hihf:] hivvirus, Bloso [Commissariaat-generaal voor de Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie], Unicef [United Nations International Children's Emergency Fund], radar (radio detecting and ranging), NAVO [Noord-Atlantische Verdragsorganisatie] en mavo (middelbaar algemeen voortgezet onderwijs).

10. Bij verkortingen staat minco voor minderwaardigheidscomplex, sofinummer voor sociaal-fiscaal nummer, en tehatex voor tekenen, handvaardigheid en textiele werkvormen.

11. Bij de kick-off van het project meldde zich een slokop, die ook flapuit, zuipschuit en weetal was. Men gebruikte die koukleum, tevens zoetekauw, te pas en te onpas als voetveeg. Hij had naslagwerken over paard-en-wagens en verzamelde kop-en-schotels. Hij stalkte een domineese.

12. De dokter op huisbezoek gedroeg zich als kijk-in-de-pot en
sta-in-de-weg voor de butler. De onderzeeboot behoorde niet tot de bovenwatervloot, de U-boot en de Nautilus [niet in wdb.] ook niet. Die laatste stond onder bevel van kapitein Nemo [niet in wdb.] in Jules Vernes [niet in wdb.] [cijfers] ‘20.000 mijlen onder zee'.

13. Moet je in een meerpartijenstaat zoals Engeland aparte Lager- en Hogerhuisdebatten voeren? De duizendpoot liet de offsetmachine volop draaien bij de komst van de antikraakwet.

14. U vroeg nog wat dicteewoorden? Wel, hier zijn ze:
man-vrouwrelatie, vader-dochterverhouding, de [spreek uit: afkorting voor: Holland-Amerika Lijn] HAL – de Holland-Amerika Lijn (sub lemma in VD), mandagproductie, het meervoud van [spreek uit: afkorting van: minister-president] mp is voluit minister(s)-presidenten, kattenkruid en zonneschijn, kattenkwaad, maneschijn en zonsopgang, auto-ongeluk en reclameadviesbureau, ordehandhaver, bedrijf- en productschap en zyklon B [stof die giftig gas – cyaanwaterstof = HCN – afscheidt, gebruikt in de concentratiekampen in WO II].

15. Samen met Zijne Heiligheid de [Z.H.] paus ontving Zijne Koninklijke Hoogheid [Z.K.H.] de olympiërs.

16. U wilt nog wat samenstellingen met eigennamen? Nou, vooruit dan: een montessorischool, de Julianalaan, het Arteveldeplein, de colbertjas, het Tindemanseffect, een SP-motie [Socialistische Partij], het Volkskrantgebouw, de NRC-vestiging [niet in wdb.], de FNV-voorzitter [Federatie Nederlandse Vakbeweging], een garibaldihoed, de Romereis, de Himalaya-expeditie, de Cubacrisis, de Mekkaganger, de Bosniëconferentie, het Maltaberaad, de Daytonakkoorden en ten slotte de contramine tussen het bewind-Bouterse en het kabinet-Den Uyl.

17. Geen feller anti dan een ex. En ze had nog wel een her ook. De een zijn dood is …

 


3078 Dictee zondag 25-12-2022 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 238 RL √

Dictee – dictees [3078]

Wekelijkse dicteetest 238 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!


Bron: Oefendictee (oud) 738


1. Na het ………. eten, vervielen de apen in ……...

a. apekool                                       apegapen

b. apenkool                                     apengapen

c. apenkool                                      apegapen

2. Een ……….. bevat ………..

a. APC'tje                                 phenacetine

b. APC'tje                                 fenacetine

c. apc’tje                                   fenacetine

3. De hasjroker was …………., mijn zus ………...

a. apenstoned                                apentrots

b. apenstoned                                apetrots

c. apestoned                                  apetrots

4. Een amuse-………. is een …………...

a. gueule                                     appetizer

b. geule                                       appetizer

c. geule                                       appetiser

5. …………… was de …………. toch nog geslaagd.

a. Après tout                                après-ski

b. Après tout                                après ski

c. Après-tout                                après-ski

6. Een ………… is een ……………...

a. APV                       algemene plaatselijke verordening

b. APV                       Algemene Plaatselijke Verordening

c. apv                          algemene plaatselijke verordening

7. Van …………. worden …………. gemaakt.

a. aramit                                 biljartballen

b. aramith                               biljartballen

c. aramith                               biljardballen

8. Bij een ………… is het drinken en ………....

a. drinkgelag                                      gelag

b. drinkgelag                                      gelach

c. drinkgelach                                     gelach

9. Die …………. staat haar mannetje wel.

a. associée

b. associé

c. associee

10. In die ……….. vind je veel …………..

a. asjram                                    asjerakatten

b. ashram                                   asjerakatten

c. ashram                                   asherakatten


Oplossingen [238]: zie hieronder.


--------------------------------------------------------------------


Oplossingen [238]

1b 2c 3c 4a 5a 6a 7b 8b 9c 10c


Contact: leentfaarrein@gmail.com

 


3077 Dictee zondag 25-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (798) √

Dictee – dictees [3077]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 059, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (798)

1. Haar ex-man was net als vele andere antirevolutionairen lid van de Antirevolutionaire Partij [ARP].

2. De antimaterie komt uit de fysica, het antiklerikalisme, de
anti-Europapolitiek en de antitrustwet komen dat niet.

3. Overdrijven is ook een vak: een extratrein (extra trein) en een extra voordeel, een superzaak die hypergevoelig is, een jongerenprogramma dat keigaaf is en de hypercorrecte bonhomme met zijn ultracentrifuge.

4. Maar nee, een niet-aanvalsverdrag, een non-agressiepact en een non-vergadering met de aartsschavuit – procommunist en
pro-Afrikabeleid – over het superdividend van de supermarkt zijn not done.

5. De viceadmiraal en de superintendent vroegen een contra-expertise en een contra-indicatie over de contraspionagezaak aan. Zelfs de aartsbisschop met zijn subprogramma tegen racisme was partij en deed mee.

6. Bij een nomen actionis of handelingssubstantief is van een verbum een substantief gemaakt. Denk aan het eten, het maaien en het gemakkelijk bewaren van iets. Naast het duwen kennen we ook de duw, een gesubstantiveerde werkwoordsstam. Verder is er ook nog het nomen agentis – meervoud nomina agentis, waarbij van een werkwoordsstam een substantief is gemaakt, dat de betreffende handeling verricht: handelaar, strijder, werkster et cetera.

7. Zoals bekend is een diminutief of diminutivum zoals 'overstapje' een verkleinwoord.

8. Bij goudhaantje, madeliefje, theelichtje, kleintje of cursiefje is er sprake van een noodzakelijk verkleinwoord – diminutivum tantum met meervoud diminutiva tantum, omdat de vorm zonder verkleiningsuitgang of -suffix niet of nauwelijks voorkomt: denk ook maar aan 'sprookje' of 'nippertje'.

9. In zijn oer-Hollandse oerdrift tot co-educatie gaf de ex-burgemeester, ook nog oud-docent, aan zijn co- of medeauteur, de coassistent, opdracht een preadvies uit te brengen, welke premedicatie de juiste was bij de oud-militair met zijn postpunkkapsel, die aan het [spreek uit: kaa-zèht] post-KZ-syndroom leed [KZ = Konzentrationslager, concentratiekamp].

10. Contradictio in terminis: een blindemannetje, dat aan het touwtjespringen is. Dat werkwoord kent geen voltooid deelwoord. Wilde hij ook nog haasje-over gaan doen, gaan pootjebaden of gaan schuitjevaren? En dat alles met zijn poppenkleertjes aan: het wordt al gekker hier!

11. Op vlaggetjesdag [dag voor uitvaren haringvloot] kreeg de Kanaalvisser een faxje en een telexje, of hij de gestrande Kanaalzwemmer uit het water wilde halen. Dat kwam slecht uit, want na een dagje stressen wilde hij een paar daagjes eropuit trekken. Uiteindelijk besloot hij het nuttige toch maar met het aangename te verenigen. Met een karbonaadje aan boord manoeuvreerde (VD ook: maneuvreerde) hij naar zee.

12. De keukenhygiëne in onze studentensociëteit werd halfjaarlijks gecontroleerd door de immer een aspirientje slikkende juffrouw Vitamientje (quasi-eigennaam – niet in wdb.), een afgevaardigde van de Keuringsdienst van Waren (KvW), later de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA). Nu: NVWA = Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, vanaf 1 januari 2012 in actie. Meestal werd ze gesmeerd [schranzen] met een verrukkelijk dinertje in ons kleine cafeetje.

13. De middelbare scholier was in zijn middelbareschooltijd wel vijfmaal, vijf keer, bij de rectrix ontboden. Ze zei niet waarom, maar ze leek een oogje op hem te hebben. Ze begon te bazelen over een eenling uit het chique sjeikdom, zodat de havoër het maar als gebbetje opvatte.

14. Hij was een bijdehandje en had dus zijn kapotje – gekocht in een
doe-het-zelfzaak [doe het zelf] – wel bij zich. Hij was nog maar een broekie, zoals bleek toen hij de schaakblinde enquêteur ontmoette.

15. Andere verkleinwoorden zijn eigengeldje, vieruurtje, jochie en sjekkie; filisterdom is dat niet.

16. Hij had weinig discours, maar schrijven kon hij als de beste: crapaudje, Peugeotje, relaistje, chassistje [(ie), ook: chassisje (ih)], rendez-voustje. Hij dronk een vieuxtje, toen oompje en tantetje een vetetje hadden na een tête-à-têteje.

17. Hij deed een solderinkje aan het zolderingetje. Verzot was hij op harinkjes en puddinkjes. Zijn wandelingetje in het natuurgebied mocht alleen met een vergunning – verkleinwoord: vergunninkje

18. Hij moest de bagage ophalen, maar het reçuutje lag bij het slapende baby'tje in het laatje.

19. Veel woorden worden gevormd met een voorvoegsel: brutosalaris,
netto-inkomen, quasidialect, macro-economie en -parasiet, megabioscoop, pseudovogelpest, tele-informatie, extraordinair en extracellulair, turbokoe, euroambtenaar, euro-obligatie, Europol en eurotop.


woensdag 21 december 2022

3076 Dictee zaterdag 24-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (797) √

Dictee – dictees [3076]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 060, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (797)

1. Hoeveel gi(e)g [giga, gigabyte (GB), 1 miljard = 10^9, gibibyte, GiB, 2^30 = ongeveer 10^3, precies 1.073.741.824 – dit i.v.m. het tweetallig stelsel, waarmee de computer werkt] zit er in jouw pc? Zou je een aangekochte gieraal ook giraal kunnen betalen?

2. De beigeachtige, veranda-achtige aanbouw gaf het kazerneachtige gebouw ontegenzeggelijk (ontegenzeglijk) en onweersprekelijk een vroegachttiende-eeuwse uitstraling. Lang leve de fameuze architect!

3. Niet grotemens(en)achtig of kleinejongensachtig, maar zeurderig, na-ijverig en nogal kwajongensachtig gedroeg hij zich tussen de maartse buien in een van de noordse landen.

4. Bent u voorstander? Dus proagrarisch, procommunistisch,
pro-Palestijns, profalangistisch, pro-Chinees of proliterair (GB ook: tt) of voor de proliferatie [verbreiding]? Zullen we er dan maar stiekempjes saampjes tussenuit knijpen? Zonder de opwaartse druk, genoemd in de aloude wet van Archimedes.

5. In 'staande' klok is staande een deverbatief adjectief, omdat wel elk kind dat speelt, een spelend kind is, maar niet elke klok die staat, een staande klok is. Een vocaal is een klinker.

6. Daar stond de fervente anti-Duitse Germanenhater dan: in suède jasje (suèdejasje) en corduroy broek (corduroybroek).

7. De del was extra ordinair, maar de breugelkermis was extraordinair, niet brechtachtig (toneelschrijver Bertolt Brecht).

8. Er zijn heel wat manieren om aan te geven dat iets iets niet is:
niet-bekwame arbeiders, naast Engelse gewoontes een on-Engelse houding, een niet-taalkundig werk, de niet-euclidische meetkunde – door twee punten gaat geen of gaan oneindig veel lijnen, een
on-Nederlands woord als tai-chiën [het tai chi] – oorspronkelijk een Chinese verdedigingssport, een on-Nederlandse constructie als '… hebben we mogen goedkoop kopen …' in plaats van '… hebben we goedkoop mogen kopen …', afoon is geen klank of stem hebbend – dit gaat dus niet over stemhebbende leden op een congres!, anaerobe bacteriën, een aselecte steekproef, een atypisch ziektebeeld,
non-conformistische nonouders [nu of nooit] en een non-actieve
non-belligerente staat.

9. Copulatieve samenstellingen zijn combinaties van nevengeschikte begrippen zoals in zoetzuur. Andere voorbeelden zijn: algemeen beschaafd [Nederlands] zoals in [spreek uit: aa-bee-jèhn] ABN, Mandarijnenchinees, dat algemeen beschaafd Chinees is, pedagogisch-didactisch, Belgisch-Nederlands, Frans-Duits, een
rood-wit-blauwe vlag, een tweekleurig rood-groen luik, literair-historisch (GB ook: tt) en marxistisch-leninistisch.

10. De volgende op voltooide deelwoorden lijkende adjectieven zijn dat niet: geluidgedempt, handgeweven, luchtgekoeld, zonovergoten, kolengestookt en gehoorgestoord. Voltooid deelwoord zijn wel: gedoodverfd, gezandstraald, geradbraakt, gezwijnjakt en uitgesoevereind.

11. De reuzen voelden zich kiplekker, reuzegroot en reuzefijn [erg], Ze waren ijs- en ijskoud, in- en ingemeen, contactarm, maar wel waardevol. Hun zevenmijlslaarzen waren spiksplinternieuw.

12. De Biltse weermannen van het [spreek uit: kaa-èh-nèh-mie] KNMI [Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut] voorspelden weinig goeds, toen de Sluise ex-wethouder in retraite ging op de Mookerhei met niet veel meer dan een Edammer kaas bij zich.

13. Er zijn Silezische mijnen, algebraïsche vergelijkingen en napoleontische waandenkbeelden.

14. Of een plexiglazen aquarium exploitabel is, hangt van het aantal geherbergde vissen af.

15. De directeur van het [spreek uit: gee-jaa-bee] GAB (Gewestelijk Arbeidsbureau) kon niet werkeloos toezien, toen er meer werklozen kwamen.

16. De reaganeske (Amerikaanse president Ronald Wilson Reagan) aanpak van de economie was cabaretesk, dandyesk, dantesk (Dante), donjuanesk, burlesk [boertig, kluchtig, koddig] en romanesk (avontuurlijk als in een roman). Maaltijden waren pantagruelesk (overdadig) en de critici stonden ijzer- en beresterk.

17. De anti-inflatoire maatregelen leken van een superchique schoonheid, maar stierven daar ook in. Had hij maar geluisterd naar de para-universitaire adviseur van goeden, contrareformatorischen huize, dan was het probleem inter-Europees opgelost en dat had hem een posttraumatische [PTSS = posttraumatisch stresssyndroom] ervaring bespaard. Bij polyinterpretabele zaken moet je trouwens wel transalpien en transoceanisch denken, maar ook pseudograppig, pseudoklassiek en pseudolinks.

18. 'Laagohmig' is een drielettergrepig woord. 'Bont' en 'blauw' zijn allebei eenlettergrepig.

19. Hun voorhuwelijkse, zevenmaandse kindje werd geboren onder een [cijfers:] 75 wattlamp.

20. Tegen die doordeweekse pesterijen en spielereien hielp alleen een
laag-bij-de-grondse reactie.

 


dinsdag 20 december 2022

3075 Dictee vrijdag 23-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (796) √

Dictee – dictees [3075]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 061, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (796)

Ideeëloos, herfsttijloos en de heilloze tocht naar de Heiloose dreven

1. Om de wijsheden uit de ANS, de Algemene Nederlandse Spraakkunst, af te sluiten, volgen hier nog enkele adjectieven: breugeliaans – zo genoemd naar de zestiende-eeuwse schilder Pieter Bruegel, cartesiaanse coördinaten (Cartesius, René Descartes), een freudiaanse vergissing (psychiater Sigmund Freud) , een hooftiaanse stijl (dichter P.C. Hooft), neomalthusiaanse middelen (econoom Thomas Robert Malthus – geboortebeperking), chomskyaanse computertalen – zie het lemma transformationeel in Van Dale, Noam Chomsky, taalkundige en filosoof, het victoriaanse tijdperk (koningin Victoria) met kwezelarijen, utopiaans (droomland Utopia), ambrosiaans (de Heilige Ambrosius) en gregoriaans (paus Gregorius de Grote). Verder: luthers (Maarten Luther), copernicaans (astronoom Nicolaus Copernicus) en ciceroniaans (filosoof Marcus Tullius Cicero), wagneriaanse taferelen (componist Richard Wagner), de franciscaanse (franciscaner monniken) armoede, de juliaanse kalender (Julius Caesar), de Messiaanse profetieën (de Messias), gezelliaans naar Guido Gezelle, erasmiaans naar Desiderius Erasmus en de elizabethaanse [koningin Elizabeth, motto: semper eadem, altijd dezelfde] muziek.

2. Daar was laatst een meisje loos, die wou gaan varen als lichtmatroos. Loos is een bijvoeglijk naamwoord, maar ook een veelgebruikt suffix. Denk maar aan een zoutloos dieet en zouteloze gesprekken, zorgeloos, zedeloos en woordeloos, wezenloos, een vruchtloze boom en een vruchteloos debat, een vorm(e)loze klomp en een tv'loos tijdperk, tandeloze dieren en straffeloos stelen, redeloos, radeloos en reddeloos, nameloze ellende en een naamloze brief, levenloos en laveloos, klasseloos, ideeëloos, herfsttijloos en de heilloze tocht naar de Heiloose dreven.

3. Zijn er woorden van dertien letters, waarvan de twaalfde een u is? De Grote Van Dale [zoek op: ???????????u?] telde er zevenhonderdvijfennegentig in 2007 (eVD). Let op: spaties worden meegeteld als 'letter', streepjes niet. NB Dit zoeken gaat niet meer in oVD 2022: je kunt bij zoeken nog maar maximaal 2 keer een * of ? gebruiken [**, *?, ?* en ??]! We geven een uitgebreide bloemlezing van natuurlijk alleen de gemakkelijke, nou ja, woorden: beautyparlour is schoonheidssalon, bearnaisesaus en basilicumsaus, aspergeragout, ascorbinezuur (vitamine C), antipyreticum en antimycoticum respectievelijk tegen koorts en schimmel, à contrecoeur is met tegenzin, beneficiarius [begunstigde], een cavalier seul is een einzelgänger, Madonnafiguur, eensteensmuur, europoliticus, kynologenclub, maître-tambour, opéra comique, paramyxovirus – van de bof, philosophicum [r.-k. opleiding], proterozoïcum [tijdperk tussen archaïcum en paleozoïcum in], psycholyticum of psychedelicum [bewustzijnsverruimend], Rerum novarum (encycliek paus Leo XIII), seignettezout of rochellezout (met 12 letters – zacht laxeermiddel), stafylococcus uit VD [vee-dee] met meervoud stafylokokken uit GB [gee-bee] (zekere bacterie), terra-aquarium (met groot droog gedeelte), zoösporangium (sporendoosje), yuppiecultuur, ziekentriduüm (driedaagse gebedsoefening voor zieken) en het jus quaesitum is een verworven recht.

4. Zoeken binnen artikelen op '*qua*' levert (2007, eVD) 578 treffers op [2021: 745 – 2022: 756] en op '*kwa*' 1121 = gewoon [2021: gewoon 1334, voorbeeldzinnen 1079 en binnen artikelen 3084 – 2022 resp. 1335, 1089 e 3102]. Om het niet te gemakkelijk te maken, krijgt u ze door elkaar: Atlantikwall, choquant (shockerend), azuurkwarts, usquam terrarum – ergens ter wereld, bikwadraat (vierde macht), aqua vitae (brandewijn), blaaskwartet, trois-quarts – de aanduiding van een portret, cellokwartet, jacquard(machine) = zeker weeftoestel, (in)adequaatheid ((on)geschikt voor het beoogde doel), chikwadraattoets (statistiek), taliter qualiter en tale quale – zoals het gaat, gekwalificeerd, lichtquant en leptoquark (theoretisch elementair deeltje), diskwalificatie, squaw (indiaanse vrouw), squatter (kolonist, illegaal occupant) en squash (sport), Grikwa – mengras van blanke mannen en Hottentotse vrouwen (nu: Khoikhoivrouwen),
kapitein-kwartiermeester, remarquabele [opmerkelijk] quatsch [onzin], kwacha – munteenheid van Zambia [historisch ZMK, thans ZMW] en Malawi [MWK], kwadratuur van de cirkel, kwark als ongerijpte kaas en quark als een natuurkundig deeltje, kwadriek (wiskunde: kwadratisch oppervlak), existentiële (er is een ...) en universele (voor alle ... geldt) kwantoren, moquante [schertsend] quakerij (leringen van de quakers: godsdienstige sekte), kwantummechanica, kwartcirkel, limquat – een klein citroentje en broertje van de kumquat, aquarobics, het boekformaat kwarto (afko: qto.), alle ogen zijn gericht op Kwatta, de chocola, en op de kwatta, de zwarte slingeraap.

5. We doen net zo'n exercitie met '*oxi*' – 206 (gewone) treffers [2021: 241 – 2022: 245] – en '*oxy* – 62 (gewone) treffers [2021: 75 – 2022: ook 75], beide in 2007. Bijgaand een aantal resultaten: zirkoniumoxide, proxyserver (computer), ijzeroxidule, oxymoron – een stijlfiguur, een tuingloxinia, münchhausen-by-proxysyndroom, tamoxifen – een geneesmiddel tegen borstkanker, epoxy, pyridoxine of adermine – vitamine B6, orthodoxie (rechtzinnigheid), het hydroxide-ion, desoxyribose, coxitis – ontsteking van het heupgewricht, antioxidant (bederfwerend), glyoxylzuur, carboxymethylcellulose (CMC), amor proximi (naastenliefde), benzoylperoxide en trihydroxybenzoëzuur.

6. Tot slot nog een aantal interessante woorden, die in een dictee zeker niet mogen ontbreken: myiasis – parasitisme vliegenlarven in menselijk of dierlijk lichaam, nimbyisme [not in my backyard], pinyin – omzetting van Chinese karakters in Latijns schrift, puseyisme, stegomyia, kaffiya [+ varianten] of arafatsjaal en de munteenheden ouguiya, riyal (elders(!) ook: rial …) en rufiyaa.