Dictee – dictees [2202]
Oefendictee 662 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (195)
1. Een op proefverlof zijnde tbs'er (tbs-gestelde, terbeschikkinggestelde) is niet teruggekeerd. Na deze verkiezingen lijkt een cabinet d'affaires [zakenkabinet] op zijn plaats. Het ter beschikking gestelde materiaal is inferieur. Alle harzers, Harzer kanaries, kunnen mooie toeren rollen. Aan archivolten [omlijsting] en friezen [architectuur] vindt men vaak een rollijst . Zijn Belgische Roms [oo] hetzelfde als Nederlandse Roma? Ja. ROM's zijn read-only memory's [Engels!]. Het Reto-Romaans is een Romaanse taal. Romaanse sla wordt ook wel romaine genoemd. Romanche is een Romaans dialect van de Boven-Rijn. Een roman à clef is een sleutelroman [bestaande personen met gefingeerde namen] en een roman à thèse een roman die dient om een bepaalde theorie of een maatschappelijk standpunt van de schrijver te verdedigen. Romanes of Romani is een zigeunertaal. Dat romaneske [avontuurlijk, als in een roman] stel at romanesco, een geelgroene variëteit van bloemkool met torenvormige roosjes. Een tonneau is een rolvlucht [van een vliegtuig].
2. Een kinkajoe is een rolstaartbeer. Hij is goed rooms (met veel room in de koffie). Wat is een romanist [studie Romaanse talen]? De romanogotiek is een laatromaanse bouwstijl. Hé, ze hebben weer romatomaten. Het rombencefalon [èh] is het onderste deel van de hersenen. Trouwens: het mesencefalon [èh] zijn de middenhersenen en het diëncefalon de tussenhersenen. Aanvulling: metencefalon [èh] = achterhersenen en prosencefalon [èh] = voorhersenen. Een romboëder [scheve kubus] wordt begrensd door zes romboïden [scheefhoekig parallellogram]. Ze spelen in een romcom [romantische comedy]. Die julia [heftig verliefd] is wanhopig op zoek naar haar romeo [object van die liefde]. Zo'n administratieve rompslomp geeft veel beslommeringen. De ronds de jambe zijn basisbewegingen bij ballet en dans. De Ronde van Vlaanderen is een eendaagse klassieker in het voorjaar. Een rondhaak is een draai-ijzer met ronde sneden. Radvensters, roosvensters, oeils-de-boeuf en oculi zijn rondlichten. Daarmee werd de cirkel rondgemaakt. Een rondoor(!) is een bosolifant. Een rond-point is een rond plein. Die arts heeft me vaker geröntgend.
3.
Een ronggeng is een inheems dansmeisje. De Rooie Vrouwen zijn de
afdeling Vrouwencontact van de PvdA. Het Rode Plein vind je in
Moskou. De Rode Davidster is het symbool
van het communisme, de Zwarte die van de anarchistische revolutie.
Roodblindheid is anerytropsie. Ze had rooddooraderde ogen. De New
Yorkse geldmarkt wordt met Wall Street aangeduid. Een sanguine
[gwie] is een roodkrijttekening. De
roodverschuiving is een vorm van het dopplereffect. Haar roodzijden
jurkje viel op. Het gaat mis: de roof is vertist [uitdrukking:
het gaat verkeerd]. Een rookie is
een eerstejaarssporter. Een room with a view, u raadt het, is een
kamer met uitzicht. De Rode en de Witte Roos waren het huis van York
en het huis van Lancaster in de Rozenoorlog. De roos van Jericho is
de jerichoroos, de roos van Libanon een hasjproducent. Een Kind van
Staat wordt van staatswege opgevoed. De chai [joden:
symbool voor het leven] vorm je
met chet [niet zó
in wdb.: 8e letter Hebreeuwse alfabet]
en joed [niet
in wdb. – joet = 10(e
letter alfabet),
Hebreeuws].
4.
In het Jiddisch (Jiddisj)
is de misjpooche je familie, en vandaar bij elkaar horende groep
personen. Op een paar kijken we niet: het centumviraat telde 105
mannen. Zou die centrumlinkse politicus wel lid willen worden van een
extreem linkse (ook:
extreemlinkse)
partij? Nuttigden ze op de cerealiën [feesten
ter ere van Ceres] cereals
[ontbijtgranen]?
Een cercle is een besloten gezelschap, een cercle privé specifiek
dat van spelers [gokkers].
Een cerberus [s]
is een nors portier, een waakzaam oppasser [Cerberus,
Kerberus, Hel(le)hond].
Je schijnt een Cetti's zanger ook cettizanger te
mogen noemen [maar
niet van GB, VD]. Enkele
uitdrukkingen: ce sexe à qui tu dois ta mère: de sekse waaraan je
je moeder dankt, cet aveu dépouillé d'artifice: die van alle
gekunsteldheid ontdane bekentenis, ceux qui savent: zij die (het)
weten, ce vain travail de voir divers pays: die ijdele moeite om
allerlei landen te gaan bekijken, ce vice impuni, la lecture: het
lezen, die straffeloze ondeugd, chevalier sans peur et sans reproche:
ridder zonder vrees of blaam.
5.
Gabber komt uit het Hebreeuws-Jiddisch (Jiddisj).
Ropeskippen is touwtjespringen als sport. De ROS
is de return on
sales (nettowinst
als percentage van de omzet). Van
rosemetaal maak je clichés. Een roshi
is een zenmeester. Ken je de rossby- of
kelvingolf [oceaan
rond de evenaar]? Een rossinant
is een knol (paard;
naar Rocinante van Don Quichot).
Bij de rotatiepers gebruikt men gestereotypeerde vormen. Met de Rots
wordt Gibraltar aangeduid, met de gouden rots
Sint-Eustatius.
Serveert deze rotisseur [lid
keukenbrigade vleesgerechten] ook
roti's [SR, platte
koek]? Een hoodoo is een
rotspilaar (en
voodoo magie). De rotsstad Petra
[Jordanië]
is in de rotsen uitgehouwen. Dit rotterdammertje
[laatste
hoeveelheid uit jeneverfles] is
gratis [Die
verloten we: 7, heb ik zelf! (:-))].
Waar werd Rotwelsch gesproken? En is dat Welsh? Nee.
Heeft hij die rottweiler
[politiehond]
nog?
6.
Deze vrouw is een rouee [losbandig,
hogere stand, m.: roué]. Ter
weerszijden van de fairway [golf]
ligt de rough [ongemaaid].
Bij Franse vissoep eet je rouille [knoflooksaus].
Een rouwkamer is een chapelle ardente. Er werden rouwsantjes
uitgedeeld [bidprentje
met naam gestorvene]. Dit is saus
met blanke roux [bindmiddel
op meelbasis]. Een Rover-lid
[NL: Vereniging
Reizigers
Openbaar
Vervoer]
zit vaak in de trein. Alle rowdy's [jongeman,
agressief en ...] zijn
gewelddadig. Royal jelly is koninginnengelei. Het roze front strijdt
voor de roze revolutie [erkenning
homo's]. Op welke dag valt dit
jaar het Rozenkransfeest; wordt dan het rozenkransgebed gebeden?
Waarom heet zondag laetare rozenzondag
[paus wijdt gouden
roos]? Dat meisje heeft rozige
wangen en een rozige mond. Ik sta dat toe reservatis
reservandis (r.r.),
onder het nodige voorbehoud. Een splenorragie is een miltbloeding.
RSI (KANS,
CANS) is repetitive
strain injury.
Een
rtv-blad is voor radio
en televisie.
De rubbertijd heet in Indië jam karet: je niet aan afgesproken
tijden houden dus. Het spul was verpakt in rubberoïd
[oo ie]. Een rubensvrouw [weelderig,
mollig] is rubensiaans [mollig].
Ik wil ruby [oe]
port (geen tawny).
7. Rude donatus: eervol ontslagen. Rudis indigestaque moles: een ruwe, ongeordende massa (met name ter aanduiding van een groot boekwerk dat een massa slecht geordende feiten geeft). Een ruhmkorffklos is een inductieklos. Er zit een ruim bemeten serre aan dat huis. Ruimteafval is debris [ee ie]; let op: débris [zelfde uitspraak, andere klemtoon] is puin [VD: dé Fr., dee, de, Eng., duh?]. Een voorbeeld van een continuüm is het ruimte-tijdcontinuüm. Let op bij ruggespraak, ruggenwervel en ruggewei [rug-gewei]. De Ruimtewet is de (Nederlandse) wet op de ruimtelijke ordening. Op dat schilderij zie je een typisch Hollandse lucht, een ruisdaellucht. Het is slecht schaatsen op rulijs. Met rummikuppen bedoelen we rummikub (VD: merk) spelen, met rummyen rummy spelen. Rumor in casa: lawaai, drukte in huis, opschudding, rumpitur invidia: hij barst van de nijd. Een duatlon is een run-bike-run. Boxcalf is rundboks [kalfsleer]. Het runner's high is de bekende sportroes.
8. Een rup (rural professional) is een yup op het platteland. Een ruse de guerre is een krijgslist. Rus in urbe: een woonplaats die de voordelen van stad en land verenigt. Rus ire: naar buiten gaan, naar het platteland gaan. Wishful thinking is wensdenken. Het Rv is het WvBR(v) [Burgerlijke Rechtsvordering]. Ik ben helemaal rut [blut]. Zij zijn in goeden doen, want ze hebben goede zaken gedaan. Bij een check-up moet naar de checks-and-balances gekeken worden. Cheek to cheek is wel erg close [wang tegen wang, niet: rug-aan-rug]. De chemin de fer is een kansspel met kaarten, een variant van baccarat [9 hoogste kaart, een speler houdt de bank]. Een hemdbroek heet ook chemise-enveloppe [combinaison]. De chartreuse [likeur] danken we aan de kartuizers. We zaten tussen Scylla en Charybdis. Na dat chasse-cousin [slecht diner, minderwaardige wijn – om ongenode gasten af te schrikken] komen we daar echt niet meer. We aten chateaubriand [biefstuk van de ossenhaas voor twee personen] en dronken châteauneuf-du-pape [rode rhônewijn]. Een charte-partie is een chertepartij [overeenkomst scheepsbevrachting]. Chapeau bas spelen is zich onderdanig betonen. Een chanson de geste is een Oudfrans(!) heldendicht.
9. Die chicagoblues deed ons goed. Het chiaroscuro is het clair-obscur. Een cheval de bataille is een stokpaard(je). Chercher midi à quatorze heures: moeilijkheden zoeken waar ze niet zijn. Een klokkenspel wordt chime(s) [tsjaajm] genoemd. Een chichi madam is bekakt. De chicha is een bedwelmende drank uit gegiste mais. Chloroquine is een antimalariamiddel. Hij dacht: christene zielen, wat een misère. Cibus cibo melior: voedsel dat beter is dan al het andere voedsel. Vergis je niet: cicisbei (cicisbeo's – vaste begeleider en vriend (niet: minnaar) van een aanzienlijke gehuwde vrouw – Italië) zijn geen minnaars! Een cimetière des arts is een museum. Je weet toch wel, wie de ci-devants waren? Een cier is een citerpen. Een cingulum is een wit koord om de albe van een priester. Circassienne is halflaken. Schrijf je 'circonflexe' met het betreffende teken? Nee. Circulus in probando: een cirkelredenering.
10. Circulus vitiosus: een vicieuze cirkel. Een civiel ingenieur is civieltechnisch bezig. Citra consequentiam: zonder dat er een gevolg aan verbonden is. Het cisplatina is een middel dat gebruikt wordt bij de bestrijding van tumoren, een cytostaticum. De cire-perduemethode [cire perdue] is de verlorenwasmethode. De citizens' band is de aan zendamateurs toegewezen golflengte. Gezocht op '*chk*': Duitse gründlichkeit, juichkreet, lunchkazen (zekere kaasjes in Gouds model, een halve tot een hele kilo), sandwichkind (tweede van drie), een stretchkanten bodystocking en überschwänglichkeit: overdaad in gevoelsuiting, overdreven enthousiasme.
