3689 Dictee woensdag 30-10-2024 (2) – dictee Oefendictee oktober 2024 (1), tevens Dictee van de Dag 1176 √

Dictee – dictees [3689]

3689 Dictee woensdag 30-10-2024 (2) – dictee Oefendictee oktober 2024 (1), tevens Dictee van de Dag 1176

Oefendictee oktober 2024 (1)

Dictee van de Dag 1176

1. De bietenberg opgaan is opwaarts, de dieperik in gaan is neerwaarts [maar weer: de mist ingaan]. Problemen plenty, galore, in overvloed. Hij heeft zijn gebronsde hoofd gefronst. Er werd giraffengazellesteak geserveerd. Heb jij ook zo’n X-account waarmee je kunt x’en? Zij zit op de gymnasiumbèta-afdeling. In die Harry Potterserie zie je heel vaak een harrypotterbrilletje. Heavy metal, black metal, dark metal, rest aaneen! Het HP-virus of HPV staat voor humaan papillomavirus (o.a. baarmoederhalskanker). Ik houd huis houdt in dat ik huishoud. De ausputzer ging als een houwitser tekeer. Heeft Ilja Leonard Pfeijffer ooit pfeiffer (de ziekte van Pfeiffer) gehad? Tegen een trekdier zeg je ‘hortsik’, tegen een geit ‘hort sik’. Een IM is een ingezonden mededeling, een i.m. is een in memoriam. Avoir toute honte bue: de schaamte voorbij zijn. We schrijven koot-en-biegehalte en dus ook
jacobse-en-van-esachtig. Der jüdische Selbsthass, oké?

2. Het is: een janpotage en een jean potage (‘lang’ is ‘los’). Naast de trùk’i pan speelde een ka’i òrgel. Je kon wel spreken van een klezmerrage. Zijn er clicksongs in een kliktaal (bv. Xhosa)? Kneippen (een kneippkuur doen) is dat in de knijp zitten? Nee. GB heeft ‘wereldst’, maar VD ‘meest werelds’, VD heeft ‘meest Italiaans’, GB ‘Italiaanst’. Burrata is Italiaanse verse kaas gemaakt van mozzarella en room. Met ‘caprese’ wordt aangeduid (van Italiaanse gerechten): met tomaat en mozzarella. Stracciatella is 1) chocolade in flinterdunne reepjes, door bv. ijs of vla, maar ook 2) met (melk)wei en room aangelengde reepjes mozzarella. Ook provola is een buffelkaas. Ik ben een verkeerdegewoontemens. Toen ik eens de sleutel niet in mijn broekzak kon doen, was een broekzak-jaszakverwisseling niet aan de orde. Na mijn propjes heb ik ooit kantje boord mijn kandjes gehaald.

3. Uit de doos van Pandora kun je van alles tevoorschijn toveren. Zo heb ik met mijn trukendoos getruukt met een trucje een truckje tevoorschijn getoverd. De laatsterustplaatslocatie van X was op het houtenjassenpark te Y. Zij zei “Schijt!” toen ze de scheit en de gaap zag. De kobold leerde dat element Co (27) kobalt is. CO staat voor Columbia of voor koolmonoxide. Dank je de koekoek, ik lust geen koekebrood. Bij de Kol Nidree/iviering wordt het kol-nidree/igebed [streepje, omdat ‘kol nidree niet uit het Nederlands of Engels komt, maar uit een andere taal – Hebreeuws!] gebeden. Kort gezegd: hij is een kossaard, een keuterboer. Met *saart alleen (VD, in GB niets): kassaart = eierstruif, spekpannenkoek (kassaart geven = congé, ontslag) en ossaart = kwel/watergeest. Een kraplat is een keeplat of krappellat. Kwassiehout komt van de kwasibita. Dat hek is lamdicht. De lansiers dansten de lanciers, de quadrille des lanciers. De landbouwers reden in een landauer.

4. Die lange wapper kende het Antwerpsefolkloreverhaal over de Lange Wapper. Een lapsus calami is een schrijffout. Die limbo komt uit Limbabwe. Bordeelsluipers of bordeelschuivers zijn (schertsend) suède herenschoenen (met crêpezool). Een rib is een rigid inflatable boat: een speedboot bestaande uit een platte, veelal aluminium romp met daaromheen een met lucht gevulde rubberen band. Een rubberen robbie is genoemd naar de muziekgroep Rubberen Robbie, die m.n. in de jaren tachtig bekende nummers coverde en parodieerde: iemand die niet principieel is, maar handelt uit opportunisme. Onze kinderen zijn van de rubberentegelgeneratie. Een wellington is genoemd naar de eerste Duke of Wellington: een rubberen regenlaars of een hoge laars tot over de knie.

5. L’enfer, c’est les autres [GB, VD: A – alleen in een letterlijk citaat]. C’est la vie: such is life (het is nu eenmaal zo). L’état, c’est moi (Lodewijk XIV). Een loganbes is (vrucht van een) plant die verkregen is door kruising van bramen en frambozen. Een locofaulisme is een plaatsbepalend scheldwoord [Amersfoort: keientrekkers, Middelburg: maneblussers]. Hij heeft noodzakelijkerwijs veel geloenst. De Lord Kanselier is vast geen Lord Wanhoop. Een kleine lord is een kind dat erg verwend is, of erg mooie kleren aanheeft. Heenstappen is weggaan en zeker niet luchthartig over iets heen stappen. Je kunt ook over je eigen schaduw heen stappen. De luit klinkt luid klinkend en helderklinkend. Hij mansjte ons om de mans goed te vullen. De chasselas is een wijn(stok). Een chassene [chah-suh-nuh] is een Joods huwelijksfeest, bruiloft. De mati [lesbienne] had veel matties [vrienden].

6. Er is daar geen maximehandhaving [grondstelling, stelregel]. Op *kus veel samenstellingen met kus. Verder: AUKUS staat voor Australia, United Kingdom, United States: verdedigingspact tussen Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Ook: basralokus (boom, hout). Die Kraniche des Ibykus: een betekenisvol toeval, een vingerwijzing Gods. Ook krokus en (kunst)muskus. Skus is ‘excuse’ bij tarot. Die krokus is mooi! Lokus, lokust, lokusboom: Surinaamse teak. En ten slotte: mortelefitikus of mortjes is dood. GB heeft o.a. nog goedenachtkus en Adekus of AdeKUS (Anton de Kom Universiteit van Suriname – ook: Adek). Verder dus alles met *cus! Een ms is een motorschip. In een wannabesituatie zou ik graag dat wannahaveartikel bezitten. MvM is Moeders voor Moeders en de MVM was de Man-Vrouw-Maatschappij (feministische actiegroep, Joke Kool, Hedy d’Ancona). Et cetera kort je af tot etc. He was net niet bedorven (bnw.) na de net-nietramp (znw.). Een NIPT-test is niet-invasief (en prenataal). Hij is een nicht, hij komt van Nigtevegt.

7. Die nonouders [nu of nooit] zijn beslist geen
non-valeurs [nietsnut – die nietsnut is niets nut]. Wil je niet dat non-voorbeeld gebruiken? Wat gooide je daar in een van die nymfaea? Hij is typisch zo’n oekazeregent. Als je het over een ogief of ogieven hebt: ogivaal, de ogivale stijl: spitsbogenstijl. De vervoeging van ontchiquen: ik ontchic, zij ontchiquen, u ontchicte, die aanduiding is ontchict. Orecchiette of oortjespasta heeft de vorm van oortjes. Het oord, de oorden, een oord/tje heeft een geldswaarde: samenstellingen altijd met een d! Een oortjesverbod heeft daarmee niets van doen! Ze moesten eerst opvaren naar Hoek van Holland; daarna zouden ze de zee op varen. De Maagd van Orléans (Jeanne d’Arc) droeg orleansen kleding, maar was gaan orleanist. Helemaal mee eens: o zo Koos! Het is onontko(o)mbaar, maar voorko(o)mbaar [GB 2024]. Taalunie: we hebben nu
-kombaar en -koombaar tot synoniemen verklaard!

8. Een parousie is glorieuzer dan een paraissance. De
para-influenza is de door een paramyxovirus veroorzaakte luchtweginfectie. Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen (als Pasen op een vrijdag valt, nooit, met
sint-juttemis), zal hij zijn Pasen en Pinksteren laten zien. De pâté de foie gras [ganzenleverpastei] kun je eten, pâte de verre niet. Pik à pik zijn, is op gespannen voet staan. Nee, geen pisco sour, doe mij maar een pinot meunier. Pokopoko, dat zal toch wel poco a poco zijn? Poppy is van muziek zeer populair en commercieel. De risee kende de portee van zijn optreden niet. Hij is praesens absens, er met zijn gedachten niet bij, verstrooid. Is pyrazool een combinatie van pyrrool en azool? Nee.

 

 

 

3688 Dictee woensdag 30-10-2024 (1) – dictee Groot Dictee der Nederlandse Taal maart 2024 – voor alle Nederlandstaligen ter wereld [scholen] √

Dictee – dictees [3688]

Dictee gehouden in maart 2024 over de gehele wereld bij Nederlandse scholen.

Norm: online-GB en online-VD van heden.

Beoordeling: leuk dictee, best nog wel heel lastig. Paar foutjes in rood, maar dat mag de pret niet drukken!

Het vaderland, of moederland zo u wilt, is altijd dichtbij (auteur: Joost de Jong, Rio de Janeiro)

1. Wat drijft ons toch, Nederlanders en Vlamingen in de overzeese gebieden? Waarom trekken we de wijde wereld in, ver af [veraf is een bijwoord: dat eiland ligt veraf, ook bijv.: het is te ver af – ook: ver af staan van de werkelijkheid] van onze wortels en historie? Wat doen we, honderden of duizenden kilometers van de moederschoot, in kosmopolitische metropolen als Rio de Janeiro, Kuala Lumpur, of pak ‘m beet, Phnom Penh, Dar es Salaam of Cochabamba? Die vraag rijst, als we mijlenver van huis weleens worden overvallen door een moment van melancholische zelfreflectie en in een een-op-eengesprek [geen streepje voor gesprek: samenstelling woordgroep ‘een op een’ met gesprek – wel: 1-op-1-gesprek] gaan met onszelf.

2. Is het zeevaardersbloed dat door onze aderen stroomt, zoals bij onze zeventiende-eeuwse voorvaderen? Zakelijk instinct wellicht, een met voorbedachten rade opgezet macro- of micro-economisch project? Of worden we gedreven door een amoureus avontuur, ook een veelvoorkomend motief om huis en haard te verlaten.

3. Nochtans is het vaderland, in deze tijd van vernuftige elektronische innovatie, geen ver-van-mijn-bedshow [ook hier geen streepje tussen bed en show]. Het onlineaanbod aan nieuwssites en streamingdiensten zorgt ervoor dat we geen van de perikelen rondom de kabinetsformatie, de nieuwe minister-president of vicepremier hoeven te missen. Over de boerenprotesten worden we, soms met alarmerende pushberichten, snel geïnformeerd. Dat prachtige een-tweetje tussen die exotische goaltjesdieven van onze favoriete voetbalclub is met één [ja, anders kan je ‘uhn’ lezen!] druk op de knop realtime te zien.

4. Ook van avant-gardistische [basiswoord: avant-garde] discussies over onder meer stikstofuitstoot, genderfluïditeit en -dysforie [dysforie bestaat ook, dan geen streepje, maar genderdysforie ligt hier voor de hand, dan wel een weglatingsstreepje] of klimatologische veranderingen, die in de Lage Landen [Nederland, België – wel: de lage landen bij de zee …] soms feller lijken te worden gevoerd dan in ons nieuwe thuisland, blijven we net zo makkelijk up-to-date. Hetzelfde geldt voor nieuwerwetse terminologieën als barbiehype, graaiflatie of havermelklatte [vgl. caffè latte]. Dalers en stijgers in de nationale top 40 ontgaan ons evenmin, dankzij internetradio. Daar horen we ook over de zogeheten swifties [wel Swift, maar de volgelingen krijgen een kleine letter – vgl. bv. Harry Potter en harrypotterbrilletje], zoals we de miljoenenschare van [zou ik hier toevoegen, anders beetje raar: bedoeld is feitelijk: een schare van miljoenen aanbidders, een miljoenenaanbiddersschare] aanbidders van het wereldwijde muziekicoon Taylor Swift definiëren. U kent haar vast, is het niet van haar muzikale virtuositeit, dan toch wel omdat ze soms per privéjet poolshoogte gaat nemen bij haar vriend, een bekende Americanfootballspeler.

5. We hoeven ook geen heimwee meer te hebben naar lekkernijen en delicatessen van Hollandse of Vlaamse makelij. Inventieve ondernemers verzenden die vandaag de dag naar bijkans iedere uithoek van Moeder Aarde en deze versnaperingen kunnen we razendsnel tegemoetzien. Klassiekers als pannenkoeken, Brusselse wafels, hachee, vol-au-vent of een Indonesische rijsttafel kun je ook zelf klaarmaken. Lokale grutters verkopen doorgaans wel de benodigde ingrediënten en specerijen. En na zo’n copieus diner is een cappuccino toe ook wel te vinden, desnoods in geïmproviseerde poedervorm.

6. Nee, als expat voor een multinational, zzp’er in den vreemde, digitale nomade of geëmigreerde rijinstructeur is Nederland, of België desgewenst, eigenlijk altijd dichtbij. En anders komt ‘thuis’ gewoon naar ons toe. Een flagrant voorbeeld daarvan is het dictee dat u zojuist heeft [hebt] volbracht. Voor sommigen een abc’tje dat ze zonder al te veel slabakken uit de losse pols uitschreven, voor anderen een hartstikke moeilijke tekst vol abracadabra. Laat u vooral niet van de wijs brengen als de correctoren u straks uw opgavenblad [meervoud alleen op n, niet op s!] retourneren met een onnoemelijk aantal rode doorhalinkjes. Het is en blijft natuurlijk maar een gebbetje.

 

 

3687 Dictee zondag 27-10-2024 (1) – dictee Finale De Schrijfwijzen 2024 Antwerpen √

Dictee – dictees [3687]

Finale De Schrijfwijzen 2024 Antwerpen

De taalpartij (auteur: Christophe Vekeman)

Deel A moest geheel worden opgeschreven.

1. “Het Nederlands is iets verrukkelijks!”, riep mijn eegade uit, en bijgevolg besloten wij getweeën de betreffende taal een hele nacht lang bandeloos en fervent te fêteren.

2. Hoe dat in zijn werk ging?

3. Hulden wij ons in onze beste pyjama en deden wij ons aansluitend tegoed aan courgettesoep die drie kwartier had gesudderd, aan door opoe bereide broccolikoekjes, ronduit magnifieke mozzarellagerechten *, een portie ratatouille of exquise delicatessen van Oost-Aziatische makelij?

 * Enige fout Rein: mozarella. Ik had dat goed moeten hebben (kende dat), maar er werd zo nadrukkelijk “moo-zaa’’ voorgelezen (i.p.v. het correcte “moh-dzaa”) dat ik er ingestonken ben …(:–)).

4. Maakten wij menig flesje bordeauxwijn soldaat en dansten wij hierop als volleerde gedegenereerden boud om de hete brij heen terwijl wij zonder gêne keften als chagrijnige chihuahua’s?

5. Zongen wij een vijftal melodieën uit evenzovele provinciën, of vermeiden [v.t. vermeien] wij ons daarentegen door bijzonder uitgebreid en zelfs wijdlopig uit te weiden over atonale dan wel dissonante charivarimuziek [ketelmuziek]?

6. Vlijden [v.t. (neer)vlijen] wij ons op een schapenvel neer aan het dichtstbijzijnde openhaardvuur [wel: open haard] en fluisterden wij malkander het alfabet in het oor?

7. Natuurlijk niet, wij zijn niet kierewiet.

Deel B

Dit deel werd voorgelezen en af en toe kwam er dan een piep. Dan verscheen een tweekeuzevraag (met elk een letter erachter) op een groot scherm voor in de zaal. Zo moest je 20 (goede) letters verzamelen en daar een zo lang mogelijk woord mee maken (beschikbare tijd: 10 minuten). Groen is goed en rood is fout. Een woord met een of meer foute letters leverde 0 punten op.

8. Hoe wij het feest dan wel aanrichtten?

9. Nu, goede vrienden, ik ga ervan uit dat u mijn liefdeskompaan een klein beetje kent en dientengevolge op de hoogte bent van het soort van compagnie waarin zij volgaarne verkeert N/ verkeerd H.

10. Vooreerst trommelde zij een bijdehandte M/ bijdehante W, zeer geëerde koddebeier op, die in ruil voor een nieuwe portefeuille – of voor een met kleingeld gevuld portemonneetje G/ portemoneetje J, desnoods – een broodnodig oogje in het zeil wilde houden.

11. Daarna ging mijn schattebout zo halstarrig O/ halsstarrig I rondbellen en sms’en dat het een lust was om te zien: zij contacteerde seksueel L / sexueel F gepreoccupeerde softpornoverslaafden, galoperende K/ galopperende T centauren van adellijke S/ adelijke P komaf, kortaffe mohammedanen, onbehouwen rabauwen, fagottisten, flierenfluiters C/ flierefluiters E en een zevental majestueuze prostituees I/ prostitué’s H, normaal gesproken werkzaam in een maison de passe, die met onverbiddellijk M/ onverbiddelijk E dedain neerkeken op de kapelaans, de kardinalen en kanunniken die mijn bijou eveneens inviteerde.

12. Ze nodigde genderfluïde would-beacteurs D/ wouldbe-acteurs O uit, zwaar getatoeëerde G/ getatoëerde P wrijfdokters die graag coming-of-agefilms zagen, zijige kreaturen B/ creaturen V met een duckface, liefhebbers van de paulinische brieven, amateurs van het vermaledijde A/ vermaledeide J dubstepgenre, oenologen, nerveus kuchende eunuchen met een babietje U/ baby’tje E op hun arm, oer-Vlaamse luiwammesen N/ luiwammessen P die zeer ongraag BN’er zouden zijn, perfide filatelisten S /fylatelisten X, mataglappe [buiten zinnen zijnd] gluntuttels [regionaal, scheldwoord: lammeling], frêle freules met een froufrou, antiracistische militairen met gemilimeterde H/ gemillimeterde A haren en een mitrailleur in de hand, en vanzelfsprekend ook een handvol boeddhistische R/ Boeddhistische K monniken, zonder wie een feest, rechttoe-rechtaan O / rechttoe rechtaan E gezegd, nu eenmaal nooit een feest is

13. Elkeen die haar las of hoorde, beleefde een waarachtig wowmoment, dat kunt u zich wellicht probleemloos voorstellen.

De goede letters waren:

N W G I L T S E I E D G V A E N S A R E

Daarmee had je een woord van 20 letters kunnen maken:

G E D A A N T E V E R W I S S E L I NG

Rein:

G E V A N G E N I S W E R E L D (16/20)

* Met een S erachter (iets …) had dat zelfs 17 kunnen zijn.

Deel C

Dat diende alleen ter completering van het verhaal en had verder geen functie.

14. Het festijn zelf begon ermee dat wij met z’n allen het Onzevader scandeerden, maar alras kwamen natuurlijk ook een aantal hoogtepunten uit de oeuvres van letterkundige reuzen als Jo Boer, Godfried Bomans en anderen van dat kaliber aan bod: we trakteerden elkaar om beurten op volzinnen en passages die ons soms al van kindsbeen af wisten te epateren, en dat deden wij bijkans met een teveel aan toewijding en enthousiasme, zeg maar gerust con amore!

15. De taal die nacht, zij vloeide rijkelijk, en wij dronken haar in ongebreidelde hoeveelheden, tot wij ons ten slotte toch een weinig wee en iebel begonnen te voelen: tegen de ochtend aan werd het per se wat te veel van het goede, en nogal wat woordmaniakken begonnen zo langzaamaan te zigzaggen, zag ik.

16. Tezelfdertijd brak er ergens in een uithoek van ons zelfgecreëerde parallelle universum een nogal discutabele, hoog oplaaiende discussie uit tussen enerzijds aanhangers van lijfstraffen voor plegers van dt-fouten en aan de andere kant wat coulantere types met een veeleer smijdig karakter, zodat het toch enigszins
kantje boord begon te wezen op het vlak van ambiance en sfeer.

17. Ik breide er dan ook een eind aan, aan het partijtje.

18. ‘Genoeg!’ schalde ik met een stem als een bazuin. ‘Thans hebben wij ons, dunkt me, wel in voldoende mate geamuseerd. Laat ons nu doodgemoedereerd thuis in onze living een essay of een column gaan lezen, of anders in ons ledikant eenvoudigweg rustig dodo doen [kindertaal voor slapen]'.

19. Hier en daar klonk weliswaar wat morrig boegeroep, en even was ik bang dat ik de risee van het feest worden zou, maar ten langen leste ging iedereen heen, en mijn vrouw noemde me godlof te allen tijde dapper en consciëntieus.

Uitslag = 20 punten – aantal fouten + aantal letters langste woord.

Als ik het goed heb, waren er 2 kandidaten met 20 + 18 = 38 punten.

Daarnaast, als ik het wel heb: 5 kandidaten met 36 punten.

Rein: 20 – 1 + 16 = 35 punten.

Had dus 20 + 17 = 37 kunnen zijn (zie boven – tweemaal bij *).

Dan had ik toch mooi op het podium kunnen staan voor die gezamenlijke spellingbee van de (nu) 7 personen. Jammer …!