donderdag 23 mei 2024

3623 Dictee donderdag 23-05-2024 (1) – dictee 86 BeNeDictees √ x

Dictee – dictees [3623]

Huiskamerdictees

86 BeNeDictees

Al vanaf 2017 worden er zesmaal per jaar BeNeDictees (België, Nederland) gehouden. Dan komen op een zaterdag gemiddeld zo’n 10 dicteefanaten uit Vlaanderen en Nederland bijeen voor een invuldictee van gemiddeld
80 woorden. Er is dan een ochtend- en een middagsessie, handig voor het reizen: 2 dictees voor één reis/prijs! De moeilijkheidsgraad is hoog: de winnaar onder de
dictee-experts heeft altijd wel 10 fouten, maar 20 of zelfs meer komt ook voor. Er zitten dan ook veel woorden in zo’n dictee die je niet dagelijks gebruikt of zelfs helemaal niet kent. Wel een machtig middel om je woordenschat te vergroten!

Boekje

Jeroen, beheerder van deze site, heeft een heel leuk boekje geschreven over de eerste drie jaren van de BeNeDictees (2017, 2018, 2019). In die jaren vonden 8 + 12 + 12 = 32 dictees plaats. Inmiddels zijn dat er op het moment van schrijven al 86! In het boekje staan verslagen van de dictees, veel leuke foto’s en ook de dictees zelf. De meeste van de dictees zijn ook wel te vinden op de site, die je nu bezoekt. Die hebben echter een klein gebrek: het is doorlopende tekst, waarin de invulwoorden niet zijn aangeduid en al die moeilijke woorden niet zijn toegelicht. Op mijn blogspot leentfaarrein.blogspot.com [met momenteel al 3622 blogposts] staan ook al die dictees, waarbij de invulwoorden wel zijn gemarkeerd en er bij veel woorden ook uitleg wordt gegeven. Een dictee met annotatie dus, een geannoteerd dictee.

Eind 2025 zal het aantal BeNeDictees nog oplopen tot 102! 

Lijst

Te midden van die 3622 blogposts is het lastig zoeken naar de 86 BeNeDictees. Daarom heb ik een lijst van die 86 BeNedictees gemaakt, die op te vragen is bij leentfaarrein@gmail.com. Twee van de 86 regels zien er bijv. als volgt uit:

2020-01 * 33. De lettré * Bob van Dijk * Online * 1865

2020-02 * 34. Een egotripje * Marlies Vervloet * Online * 1869

Vooraan: jaartal en volgnummer daarbinnen (2020-01), dan (33) totaalvolgnummer binnen de 86 dictees, daarna de titel (De lettré), vervolgens de auteur (Bob van Dijk), vervolgens de plaats waar het dictee gehouden is (hier: Online) en tenslotte het volgnummer binnen mijn blog (1865 *), waarop dit BeNeDictee te vinden is. Je kunt dat nummer gewoon intypen in het zoekvak van mijn blog en op Enter drukken.

* Beter: BeNeDictee 1865,  soms moet je wel een stukje naar beneden scrollen! 

Snelle zoekactie

Als je in het zoekvak ‘BeNeDictee’ (zonder apostroffen) intypt, krijg je alle BeNeDictees te zien (ook als dat niet de titel is, maar het woord ‘ergens’ binnen de tekst voorkomt). Typ je ‘chili con carne’ in, dan krijg je alle blogposts, waar in de tekst die uitdrukking voorkomt (ook buiten de BeNeDictees dus). Wat ook kan: ‘BeNeDictee gaultheria’, dan krijg je alle BeNeDictees, waarin binnen de tekst ‘gaultheria’ voorkomt (in dit geval: 1 resultaat)!

Veel plezier ermee!

 

 

 

woensdag 22 mei 2024

3622 Dictee woensdag 22-05-2024 (1) – dictee Zomerdicteetje – online BeNeDictee 2021-08 √ x

 Dictee – dictees [3622]

Van augustus 2021 – online BeNeDictee 2021-08

Dit ontbrak als enige van de 86 tot nu toe nog op mijn blog.

Vandaar: publicatie in voorjaar 2024!

De 75 vet en onderstreepte items moesten worden ingevuld.

Toelichting in blauw.

Zomerdicteetje (auteur: Herman Killens)

1. 1 Qué? Een Opwijks dictee dat niet over de
2 markies van Carabas
of 3 tafeltje-dek-je gaat? En waarin bovendien 4 nul komma nul 5 ET’s met
6 jommekeskapsel en 7 pinokkioneus
[GB ook: pinocchioneus] in voorkomen? Hé, hoe kan dat?

2. Tja, allemaal de schuld van Heist-op-den-Berg. Een biodictee is de hippe 8 must-do van dit ogenblik en dus willen we 9 bijblijven. Maar neen, we mopperen niet. Rugzak op de schouders en daar gaan we.

3. Nu ja, eerst 10 grammetjes jagen [grammetjesjager: trekker, gewicht rugzak]. Alle begin is moeilijk. Nu nog steeds wrijft Mireille me af en toe fijntjes onder mijn neus dat ik op onze eerste trektocht door het overzeese
11 Brittannië [= Groot-Brittannië] een piepkleine rugzak droeg met als belangrijkste inhoud een
12 reuzevolumineus [= zeer; volumineus is al groot --- > niet: reuzen] elektrisch scheerapparaat, model jaar stillekens. Er bleef nog weinig plek over voor wat anders …

4. In mijn jeugd heb ik nooit gereisd. Om 13 budgettaire redenen hielden pa en ma het steeds op 14 Côté-de-Jardin of 15 Tuinesië, op een schaars uitstapje naar de
16 Belgische kust na. Als 17 frigoboxtoeristen welteverstaan.

5. Maar als kind droomde ik al van verre horizonten en verslond ik steevast de hele voorraad bibboekjes over alle mogelijke en onmogelijke 18 takkietakkie- en
19 takatoekalanden. En dat brengen we nu al
20
decennialang in de praktijk. Stappend en trappend
21 eropuit trekken is mijn grootste plezier, en voor Mireille 22
dito dito. We konden er in deze coronatijden enkel maar van dromen.

6. Maar ik moet jullie waarschuwen: in onze voetsporen meereizen houdt soms ook gevaar in. 23 Acuut gevaar.

7. Zo hadden we nog maar net Japan verlaten of een
24 allesvernietigende tsunami teisterde Honshu met verschrikkelijk veel doden en een kernramp tot gevolg. De 25 diluviale [betreffende de zondvloed, ook: pleistoceen] catastrofe is overigens niet voorbij: veel 26 evacués [m/v] zijn nog steeds niet naar hun geboortegrond teruggekeerd.

8. We hadden in het 27 land van de rijzende zon al heel wat gevaren getrotseerd. Denk maar aan wc-brillen met tientallen mysterieuze drukknoppen: soms bleef de marteling beperkt tot ingebouwde 28 coulissemuziek [n/s], maar af en toe kregen we 29 gloeiend heet water tegen de billen gekletst …

9. Ook vuurspuwers kruisen regelmatig ons pad. We worden vast nog ooit 30 vulkanologen. Op het kleine
31 Kaapverdische eiland Fogo verzwolg een enorme lavastroom ons leuk pensionnetje enkele uren voor we er zouden overnachten. Wij hadden het pas door toen we op een terrasje aan de kust een 32
vileine opmerking wilden maken over het vele stof dat op ons tafeltje lag. Vervolgens viel de elektriciteit abrupt voor lange tijd uit en werd het helemaal een chaotische toestand. De groepstoeristen werden 33 in allerijl geëvacueerd. Pas na enkele dagen slaagden deze 34 lone rangers erin om een boot te charteren en eveneens weg te vluchten van het eiland.

10. Het 35 pyroclastisch [door vulkaan uitgeworpen] stof speelde ons ook parten in Argentinië. De Puyehuevulkaan, ik zal de naam nooit vergeten. 36 Naar verluidt is het tot op heden de zwaarste vulkaanuitbarsting op aarde in de eenentwintigste eeuw. Alle binnenlandse vluchten werden gedurende weken geschrapt. We moesten dan ook noodgedwongen op vier wielen vanaf Buenos Aires -
37 het Parijs van het Zuiden - dwars door de pampa’s helemaal naar de overkant van het uitgestrekte
gaucholand.38 apocalyptische [onheilspellend] beelden die op ons netvlies blijven gebrand zijn de tussen 39 metersdikke lagen lavastof en -puin “grazende”
40 herefords in een mistig decor in Bariloche. Onze wandelvakantie konden we helaas wel vergeten.

11. Maar het liet ons evenwel toe om op een stoffig niemendalplaatsje onverwacht oog in oog te staan met de grootste dino aller tijden. Een jongensdroom, zeg maar. De Argentinosaurus huinculensis, die hier
41 honderd miljoen jaar geleden nog rustig rondslenterde, is als 42 bijna-honderdtonner en met zijn
43 impressionante lengte van veertig meter minstens tien 44
tyrannosaurus rexen en maar liefst duizend
45
burosaurussen waard!

12. Over naar andere mastodonten. Wilde olifanten. Tijdens onze biketrektocht in Sri Lanka voelden we ons als porselein in een olifantenkast. Die slurfbeesten zijn niet alleen beschermd (dat trouwens in tegenstelling tot toeristen) maar blijken bovendien ook nog eens overal absolute voorrang te hebben, 46 for God’s sake! Als zwakke weggebruikers moesten we met onze fietsen een paar keer dekking zoeken achter de  47 carrosserie van toevallig passerende auto’s. Maar het angstzweet brak ons helemaal uit toen we op een verlaten doodlopend veldwegje volledig ingesloten raakten tussen een
48 nieuwgevormd meer en een moederolifant met baby die plots uit de 49 bushbush opdoken. Het was
50 kantje boord maar deze dappersten aller Galliërs wisten uiteindelijk toch te ontsnappen, zoals jullie kunnen merken ...

13. Alarmfase 3, code rood. Met onze 51 MTB’s hopeloos verloren rijden tussen de uitgestrekte rijstvelden of de
52 labyrintische 53
fifibananenplantages bijvoorbeeld. Of doodleuk gaan backpacken in Syrië (ons hart bloedt telkens bij het zien van de beelden van de door
54 IS 55 kapotgeschoten woestijnstad Palmyra). In de Marokkaanse 56 Saharawoestijn werden deze
57 fietsbedoeïenen met stenen bekogeld en omvergeduwd. En in Fidels Cuba moesten we onze fietsen zelfs elke nacht naast ons bed stallen en de kamer hermetisch afsluiten. Verder overleefden we onder meer nog een Ecuadoriaanse aardbeving en een wilde politieachtervolging bij de
58 aussies in Fremantle.

14. In 59 Madagaskar overvielen 60 zwaarbewapende struikrovers vlak bij onze accommodatie een
61 toeristen-4x4. Gevolg: 62 hotelquarantaine en strikte avondklok. Het lijkt wel een 63 covidscenario. Daarna mochten we enkel nog in 64 konvooi, geëscorteerd door militaire jeeps, het land doorkruisen.

15. Tijdens de Harkerville Trail in Zuid-Afrika vergisten we ons van dag en vonden we naar 65 Bijbels voorbeeld geen plek meer in de berghut. Onder de sterrenhemel slapen dan maar. 66 Survival of the fittest [begin zin]: een nare insectenbeet vergalde mijn verdere reisweek. Lijkbleek en koortsig stond ik op een avond in de wijnstad Stellenbosch aan de toog lusteloos van een 67 cola light te nippen. Waarop de barman 68 laconiek: “Ek verstaan, jij het die hele dag na die wijnproe gegaan.

16. In de Delta de l’Ebre, 69 in het hol van Pluto [op een afgelegen plaats], liet ik de (enige) autosleutel van de huurwagen in de kofferbak rondslingeren en klapte die dan per ongeluk toe. 70 Herejee [begin zin], potdicht. Wat nu gezongen? En toen ...

17. Ach, deze 71 inside story hebben jullie nog 72 tegoed. Alhoewel, volgens mij gaat het volgende keer in Opwijk weer heel gewoontjes over Don Quijote y Sancho Panza of over een andere 73 watt en halfwatt met
74
een tik van de Kamper molen.

18. 75 Hasta la vista!

 

 

 

maandag 20 mei 2024

3621 Dictee maandag 20-05-2024 (1) – dictee BeNeDictee 2024-06 √ x

Dictee – dictees [3521]

BeNeDictee 2024-06

De 80 vet en onderstreepte items moesten worden ingevuld. Commentaar in blauw.

Een kleine stap voor de mensheid maar een grote sprong voor mezelf (auteur: Herman Killens)

1.1 Io [begin zin], 2 evan, 3 evoë [3 x vreugderoep]! Met veel 4 aplomb [zelfvertrouwen] mag ik hier mijn allereerste 5 dicteewhodunit [detectiveverhaal] aan jullie voordragen. Niet dat ik ook maar enigszins op
6 Arie Bombarie [VD] lijk, maar alla, ik ben toch wel
7
reuzetrots. Zomaar in de voetsporen treden van dé
8 suspensesensatie [aanhoudende spanning] Bob – niet te verwarren met de 9 bob [bewust onbeschonken bestuurder] van de 10 bobcampagne – is niet iedereen gegeven.

2. Ik kan jullie alvast verklappen dat mijn 11 zkv
[zeer kort verhaal] – deze keer trouwens geen 12 rigolade [grappig verhaaltje] – zich niet in het 13 flintstonetijdperk [naar: The Flintstones] afspeelt, maar wel tijdens de
14 late middeleeuwen, in een 15 renaissancistische burcht ergens in hartje 16 Gironde [Frans departement]. De
17 labyrintische gangenstelsels zullen gegarandeerd spannende 18 achtervolgingsscènes opleveren. Om dat te begrijpen hoeven jullie uiteraard niet meteen 19 whizzkids in de 20 castellologie [kasteelkunde] te zijn.

3. In mijn moordzaak ga ik voor een
21 no‑nonsenseaanpak [no‑nonsense]: in het zog van
22
illustere voorbeelden als 23 Van den vos Reynaerde en het 24 Nibelungenlied voer ik dubieuze personages
25 galore [overvloedig] op. Ik heb een 26 bladzijdelange 27 bijlagelijst vol namen en biografieën in mijn
28 spiraalblocje gekleefd. Ik geef het toe: 29 tantoe veel [jongerentaal: erg veel]. Jullie zullen al jullie 30 soft skills [niet‑inhoudelijke vakkennis] tot de 31 n’de macht en veel 32 tips en trucs nodig hebben om mijn 33 Rubiks kubus te ontwarren en de dader te ontmaskeren

4. Om jullie op een zijspoor te leiden voer ik heel opvallend een 34 fils à papa [rijkeluiszoontje] op,
35 in between jobs [werkloos] en steevast in een afgedragen 36 trenchcoat [regenjas] en met een stevige
37 five o’clock shadow [stoppelbaard], een
38 rupsje‑nooit‑genoeg dat na een jeugdige
39 hotel California [verslavende levensstijl] recht van
40 hotel mama [ouderlijk huis] in 41 hotel Bellevue of
42 hotel de Houten Lepel 43 [2 x gevangenis] terechtkwam. Wat een – 44 pardon my French [excuseer mijn taalgebruik] – 45 coño [schurk, schoft] ! Die wordt jullie verdachte 46 numero één [zo in VD, wel fout, moet volgens de regels ‘een’ zijn, ‘uhn ’ kun je hier niet lezen], toch?

5. Of misschien gaat jullie 47 soupçon [verdenking] wel uit naar die 48 faciele [inschikkelijke] kassière van de
49 to‑gowinkel [vgl. to‑gokoffie, kant‑en‑klare] wat verderop? Die 50 barbamama [vgl. barbapapa, met B de gelijknamige animatiefilm] - oefent als een
51 Madame Soleil [waarzegster] 52 handkijken
[door waarzegster n.a.v. lijn(en) van de hand],
53 wichelroedelopen [met rondlopen metaal, etc. in de grond zoeken], 54 cartomantie [waarzeggerij uit speelkaarten] en andere 55 mediamieke [plaatsvindend door een medium] activiteiten uit als 56 nevenprofessie en zal ongetwijfeld hoog in jullie 57 top tien eindigen.

6. Verder duikt in mijn krimi ook nog een louche
58 herenboer op, lid van een 59 occulte [alleen voor ingewijden] dicteesekte. Met zijn dikke 60 voiture [rijtuig] vol paardenkracht gedraagt die 61 bon vivant [levensgenieter] zich zo 62 suspect [verdacht] dat hij geheid jullie aandacht zal weghouden van de enige echte dader, dé 63 deus ex machina [onverwachte verschijning], namelijk …

7. Oei, 64 spoileralert [waarschuwing dat de afloop wordt verklapt]? Geen paniek hoor, ik zwijg als vermoord.

8. O ja, voor ik van start ga nog even een waarschuwing. Het wordt 65 zo meteen razend spannend. Het
66 nietpluisgevoel zal jullie tot de laatste 67 zinsnede
68 bezighouden. Niks voor 69 hart- en vaatziektelijders dus. Maar geen nood, gelukkig zijn er zoals gewoonlijk
70 ruim voldoende 71 esculapen [artsen] aanwezig.

9. 72 Uche‑uche [begin zin; hoestgeluid - klinkerbotsing!] ! Mag ik jullie nu 73 wakker schudden, 74 s’il vous plaît [s.v.p.]? We beginnen eraan. 75 Silentium [begin zin, stilte]! Hier gaan we.

10. Krik krak. Een sinistere schaduw wrikt de monumentale toegangspoort open en sluipt vervolgens geruisloos langs de verweerde kasteelmuur naar een overwoekerd prieeltje vol 76 lelietjes‑van‑dalen [meiklokjes] en 77 heggenkruid [uit de anjerfamilie]. Onder het zwakke schijnsel van de maan flikkert een vervaarlijk 78 bowiemes [groot jachtmes]. En dan weerklinkt plots een ijselijke gil …

11. Ai, 79 holy moses [verzwakte krachtterm], wat een afknapper. Ik moet hier helaas al stoppen. Mijn tachtig invulwoorden zijn nagenoeg helemaal opgebruikt. Het zal voor een andere keer zijn. Met 80 sint-juttemis [nooit] bijvoorbeeld.

 

 

zondag 19 mei 2024

3620 Dictee zondag 19-05-2024 (1) – dictee BeNeDictee 2024-05 √ x

Dictee – dictees [3620]

BeNeDictee 2024-05 

-----------------------------------------------------------------------

De cursieve gedeelten (genummerd met Romeinse cijfers – de dicteetekstdelen zijn ‘gewoon’ genummerd met Arabische cijfers.) waren intermezzo’s. Die werden voorgelezen door Albertien van
Dijk-Milatz, de eega van Bob. Ze hoorden niet bij het dictee. De
79 vet en onderstreepte genummerde items moesten worden ingevuld. Er zijn ook enkele meerkeuzevragen. In dat geval moesten foutief geschreven items worden doorgestreept (hieronder: rood!) en correct geschreven items omcirkeld (hieronder: groen!). Toelichtingen en commentaar in blauw.

---------------------------------------------------------------------

Neuzenvreugd en geurterreur (auteur: Bob van Dijk)

I ‘Veilig achterop’, een lied van Paul van Vliet

Veilig achterop, bij vader op de fiets. Vader weet de weg, en ik weet nog van niets. Veilig achterop, ik ben niet alleen. Vader weet de weg, vader weet waarheen. Ik weet nog hoe het rook, ik weet nog hoe het was: met m'n armen om 'm heen, m'n wang tegen z'n jas. Vader weet de weg, en ik weet nog van niets. Veilig achterop, bij vader op de fiets.

1. Herken je zo’n oude geur die herinneringen 1 evoqueert [voor de geest roepen, ook: evoceert, andere uitspraak], een memoiroma zoals Ruud Hendrickx en Rick de Leeuw het benoemen in hun ‘Grote Ontbreekwoordenboek’? De geuren van 4711 [lastig zo afdwingbaar, daarom geen invulwoord] en 2 boldoot [soort van eau de cologne], het Keulse water van je 3 moedersmoeder [grootmoeder van moederszijde], haar 4 lijflodderein [soort van damesreukwater, eau de la reine] en heel 5 chic de friemel [ VD - iets gewoons dat men er chic wil laten uitzien - GB heeft chic-de-friemel]? Of het bouquet van de
6 oblong [= liggend, landscape ] 7 sedecimootjes [sedecimo = kleinste boekformaat, 16 bladen of
32 pagina’s per vel, afkorting: 16o of 16mo
] bij de
8 bouquiniste [handelaar in tweedehandsboeken, eind-e niet uitspreken] in dat mistige Londense 9 glupje [smal doodlopend steegje, ook: glop, vgl. slop]? Of de heumige zweetkakkiesmeur in de kleedkamer van je middelbare school, van al die 10 trempé [doornat van zweet, Indië] jongenslijven die 11 sterkriekend geuren naar tenenkaas ten gevolge van dezelfde bacterie als die in 12 port‑salut [Franse trappistenkaas], 13 bel paese [Italiaanse kaas] en 14 rommedoe [Limburgse kaas], ook bekend als Herfse kaas [dat niet in GB/VD] of 15 hervekaas [GB; VD: Hervese kaas, van Herve of uit het Land van Herve, provincie Luik, BE]

II De naamgeving van Boldoot en 4711

Boldoot is vernoemd naar de uitvinder, de apotheker Jacobus Boldoot. In de volksmond heette zijn populaire reukwater ‘odeklonje’ en ‘onjeklonje’, in Tilburg zelfs ‘Valdoot’. 4711 is vernoemd naar het huisnummer van het Keulse pand waar het gemaakt werd: Eau de Cologne und Parfümerie Fabrik Glockengasse 4711 gegenüber der Pferdepost.

2. Hoe komen geuren bij ons, mensen, eigenlijk binnen? Zeventienduizend ademhalingen per dag bereiken ze
16 una serie [onafgebroken, in één reeks, Latijn – uitspraak oenaa-see-rie-jee] de 17 ciliën [cilie = trilhaar] in de achterste neus, gaan via de 18 olfactoire [reuk betreffend, voorgelezen toor, mag ook naast twaarvgl. olfactorisch] zenuw per direct naar het limbisch systeem – het hersencentrum van gevoel, begeerte en creativiteit – en doen meteen hun werk. Het effect is onmiddellijk en wordt niet vervormd door taal, gedachte of vertaling. Een geur kan overweldigend nostalgisch zijn (dat heet het
Proust-effect), omdat indringende beelden en emoties tevoorschijn worden getoverd vóór we de kans krijgen ze bij te poetsen. 19 Amygdala [hersendeel – begin zin],
20 ammonshoorn / ammonshoren (GB allebei, VD alleen de eerste vorm) [hersendeel] en 21 hippocampus [uitsteeksel zijventrikels hersenen] zijn medeverantwoordelijk in dit anatomische proces.

III Uit ‘Nirwana’, de laatste bestseller van Tommy Wieringa

Hijzelf bewaarde ook stompjes potlood in zijn zakken, en bicpennen * die altijd lekten. Van Liesbeth kreeg hij op een dag een groot schetsblok en Caran d’Achepotloden * die in vervloeiende kleuren in de doos lagen. De geur van een vers geslepen potlood bracht hem nog altijd terug naar die dagen van beginnersgeluk … Hij rook aan de vers geslepen punt van het potlood in zijn hand en zei: ‘Zeg nou zelf,’ wat ruikt er nou lekkerder dan dit?’ [* 2 maal: streepje = bij dictee fout]

3. Geuren kunnen bekoren: parfum wordt reeds millennialang ingezet om te verleiden, terwijl feromonen ongemerkt hetzelfde doen. Parfumcomponisten – allen
22 emunctae naris [over een fijn onderscheidingsvermogen beschikkend] – zetten de geurtonen van hun 23 aartsmoeilijke parfumorgels in om [schrijven als in VD!] 24 mit heißem Bemühn
[met vurige ijver!] kostbare lokstofcreaties te mêleren uit
25 walraat [vette vloeistof uit de schedelholten van potvissen] van de walvis, 26 desmanmuskus [desman = soort mol, muskus = musk = sterkriekende stof] van de watermol en 27 aarskliercivet [aars = anus, poepgat] van de gelijknamige poes [civetkat]. Per microliter uitgevuld in fraai vormgegeven 28 fiolen [fraaie flesjes] komen zo exorbitant dure 29 femme‑fatalegeuren / femme‑fatalesgeuren / femmes-fatalesgeuren [eerste meest logisch, maar Taaladvies keurt ook 2(d)e en 3(d)e vorm goed] op de markt van Chanel en Hermès voor maar liefst € 5.000 per 30 [afkorting opschrijven van ounce] oz oftewel 31 troyounce [dat met name bij goud], dat is 28-31 gram.

IV Zou geld trouwens ook een geur hebben?

Uit de Volkskrant: Pecunia olet! “De eigenaren van parfumerieketen Douglas ruiken geld. De verkoper van luchtjes, lippenstift en crèmepjes gaat de beurs in Frankfurt op.” Tot zover de krant. Geld ruikt dus toch! Crimineel geld ‘stinkt’ zelfs, ‘er zit een luchtje aan’. Maar keizer Vespasianus was een andere mening toegedaan met zijn ‘pecunia non olet’ [geld stinkt niet].

4. Mannen komen er iets bekaaider 32 van af
[GB: er bekaaid van afkomen] met Old Spice, Tabac en op zijn best een luchtje met de geur van Braziliaanse 33 maté [boom voor thee] of een Surinaamse 34 alcolade
[SR-geurwater tegen muggenbeten]. Vaak echter plegen de
35 efeben [efebe mv. n: jonge militair in het Oud‑Griekse Athene] en chippendales van onze multiculturele samenleving in de openbare ruimte geurterreur met hun
36 zwaar aangezette, goedkope drogistenluchtjes met een zweem van 37 skunk [stinkdier, USA, Mexico], 38 smack [rottend afval, als die van heroïne – uitspraak: smèhk] of 39 scatool [uitspraak oo, karakteristieke geur menselijke excrementen, poepgeur, ook: scatol, andere uitspraak: oh]. 40 Parfum de crise [crisissfeer – begin zin] op straat! Overigens: ‘Chippendales’ is afkomstig van de
41 Disneyeekhoorns [D kan nooit een soortnaam zijn, wel verwijzen naar Disney, vgl. Philipslamp] 42 Chip en Dale [VD, geen and dus!]. Knabbel en Babbel dus.

V Mannen en hun geurwater: een lastig probleem

Uit de Volkskrant: Extreemrechtsemannenstank “Partijleider Thierry Baudet van de FVD heeft zijn ‘energieke, charismatische persoonlijkheid’ vertaald naar een ‘sterk en ongetemd’ mannenparfum voor alfamannen: Eau de Thierry, met ‘topnoten’ van Italiaanse mandarijn en pepermunt, is te koop in kleine flesjes van 44 euro. De opbrengst van de geurtjesverkoop vloeit niet in de partijkas van de FvD. Wat er dan wel mee gebeurt, blijft onduidelijk”

5. Geuren kunnen ook waarschuwen. Denk aan de
43 ranse / ranze [GB/VD] rotte‑eierenlucht bij een aardgaslek door het toegevoegde H2S. Of aan de Schotse vrouw die met 95% zekerheid kan ruiken wanneer iemand sidderverlamming oftewel 44 parkinson [ziekte van Parkinson] heeft. Of de 45 mechelaars [hond] van de politie, 46 Mechelse herders [idem] dus, die 47 poes [designerdrug 3‑MMC = 3
methylmethcathinon] en
48 meowmeow [uitspraak: miauw 2 x – 4‑MMC = designerdrug mephedrone] opsporen. En niet te vergeten de kanarie in de kolenmijn die – door te stoppen met zingen – waarschuwde voor 49 koolstofmono‑oxide [zelfde als koolmonoxide, CO].

VI Uit het boek ‘de Joodse kanarie’ van Margot Vanderstraeten, prominentenwinnaar van het Groot Dictee 2003

“Wij, joden, wij zijn zoals de kanaries in de koolmijn. Wij hebben verscherpte zintuigen. Wij ruiken de maatschappelijke veranderingen jáááren voor de goegemeente ze ruikt.”

6. Over joods gesproken: soms worden geuren 50 tacheles [doelgericht, Jiddisch/Jiddisj] aangewend. Warenhuizen zetten bewust outdoormuzak aan op de afdeling
51 canyoning [soort van sportklimmen] en sproeien met braai- en 52 grillluchten via 53 aromadiffusors
[diffusor: sproeier, vernevelaar, sprayer]. In Den Haag wordt 54 citronellal [chemische stof ruikend naar citroen, niet: citronella = citronellaolie] gesprayd bij vuilstortcontainers voor een goede 55 deponiemindset [deponie = stortplaats, mindset = denkpatroon]. En boer Jos Leenders deponeerde in het Brabantse Heusden wetens en willens een grote hoop stinkende 56 muls [laag organisch materiaal over aanplantingen, ook: mulch, andere uitspraak, beide: geen mv.] en 57 champost [champignonteelaarde als bodemverbeteraar], op de grens van zijn perceel. Hij hoopt daarmee de bouw van een wooncomplex voor gastarbeiders uit de 58 dunbevolktste /dunst bevolkte / dunstbevolkte Europese landen te voorkomen op grond van de 59 Hinderwet / hinderwet [GB resp. VD] en de Wet Milieubeheer.

VII Dat geuren tactisch kunnen worden ingezet, blijkt wel uit het volgende. Uit het boek ‘Neuswijzer’. Militaire geurartillerie

Reeds in de zeventiende eeuw werden bij belegeringen zogenaamde ‘stinckpotten’ afgeschoten, gevuld met kruit, zwavel, proppen textiel, teer, nagels van muilezels, haren en onwelriekende kruiden zoals duivelsdrek en stinkende lis. Het effect was psychologisch bedoeld: de rottende geuren en zwavelstank werden geassocieerd met de hel, en paniek brak uit: wegwezen dus! Het Nederlandse woord ‘stinckpot’ is overigens in de Engelse taal overgenomen.

7. Bij sommige beroepen is het hebben van een goede ‘neus’ een must. De sommelier moet ermee kunnen ruiken of die 60 allersecste [sec, seccer, secst – droog]
61 meursault [bourgognewijn] meurt naar 62 felleem [(kurk)weefsel] – door de Fransen zo fraai omschreven als goût de bouchon. De parfumier kan geen 63 anos- [anosmie = reukverlies], 64 paros- [geur waarnemen die er niet is] of 65 kakosmie [neutrale geur als stank waarnemen] gebruiken in zijn metier (ook hier heeft Ruud Hendrickx in zijn eerdergenoemd boekje een mooi nieuw woord voor: anaroom, zonder aroma). Zou hij toch nieuw ruikgoed ontwerpen, dan is dat 66 in silvam ligna ferre, hout naar het bos dragen oftewel water naar de zee dragen [FVD-adepten: uilen naar Athene dragen], zoiets als in geuren en kleuren iets vertellen aan een kleine
67 langecovidpersoon [vanwege dat ‘kleine’ was niet de persoon lang, maar de covid: long covid = lange covid] met 68 fantosmie [betekenis onduidelijk, parosmie? – zie 64] en 69 daltonisme [kleurenblindheid] – het laatste overigens zoals gediagnosticeerd met de 70 ishiharatest [test op kleurenblindheid]. Vergeefse moeite dus, zinloos: 71 Aethiopem dealbare [de moriaan wassen, Erasmus], zoals Caesar al sprak.

VIII Nu we toch in Noord-Afrika zitten: informatie van wijnhandel ‘de Moriaan’ in Middelburg over ‘kurk’ in wijn. ‘Kurk' (in het Frans goût de bouchon) is een onaangename geur en smaak die het eigenlijke karakter van de wijn overheerst en hem daardoor onaangenaam maakt. De oorzaak is meestal de kurk zelf die de wijnfles afsluit en door onbedoelde bacteriegroei de stof TCA (trichlooranisol) bevat. Er is maar heel weinig van nodig om wijn muf te doen ruiken: als je slechts twee theelepeltjes TCA in één miljard liter water doet – dat zijn 400 olympische zwembaden – meurt dit water naar ‘kurk’.

8. En hoe zou het zitten met koks? In principe heb je – zo wordt aangenomen – zowel een goede neus als verfijnde smaakpapillen nodig om echte 72 preparé
[BE: filet americain] met 73 martinosaus
[martino = broodje met 72] of een mooie 74 vol‑au‑vent [ragoutpasteitje, BE: koninginnenhapje] te bereiden, of een
75 shakshukaschotel / chakchoukaschotel [beide met zelfde uitspraak: Noord‑Afrikaanse omelet] met – als globaliserend grapje uit de wereldkeuken – een
76 chimichurri [zekere saus bij gegrild vlees] erbij. Moet een kok wiens reukvermogen gereduceerd is dus afscheid nemen van zijn vak? Neen! U hebt hedenmiddag daarvan het bewijs gezien en geproefd toen u lekker hebt zitten dikkedakken [smullen] van de lunch die geserveerd werd door de echtgenote van schrijver dezes (tevens intermezzosopraan), wier reukvermogen reeds enige jaren voor de coronapandemie door 77 ‘s mensen handen verdween. Zoals de parfumier het parfumorgel bedient, zo hanteert zij de 78 kruidencimbaal [cimbaal: 2 koperen of bronzen schijven] – zij het dat ze instinctief nog altijd even haar neus 79 erboven steekt …

IX Er is uitgebreid gebruikgemaakt van de kennis in het recent verschenen boek Neuswijzer, geuratlas van de Lage Landen van Inger Leemans & Caro Verbeek (uitgeverij Boom, 2023). De alinea’s over het limbisch systeem en de geurartillerie zijn er – met toestemming van een der autrices – zelfs grotendeels op gebaseerd, met enige dicteeëske toevoegingen.