Dictee – dictees [3576]
Dictee van de Dag 1145
1. Waar
betaal je met manats? In Turkmenië (vroeger TMM,
thans TMT) en Azerbeidzjan (AZN). Het
AZN is het Algemeen
Zuid-Nederlands (Vlaanderen en Zuid-Nederland). Dunglish is
Nederengels [Dutch + English].
DVT is diepveneuze trombose, het
economyclasssyndroom. Het ESCB is het Europees Stelsel van Centrale Banken (EU-orgaan dat de ECB en de centrale banken van de
EU-lidstaten omvat). Het was even ver, het duurde even lang en er was
evenveel belangstelling. Die excuus-Marokkaan fungeert als excuusguus en die excuus-Turkse als excuustruus. Met FAS wordt fosfaatammonsalpeter aangeduid. Het
fait-diversbetoog overtuigde
niet. Met fake news wordt nep- of fakenieuws aangeduid. Een F-biljet is voor
nabestaanden. Het Venda is een Bantoetaal, gesproken in Zuid-Afrika en Zimbabwe.
2. De pudenda zijn de uitwendige schaamdelen. Een haciënda is een alleenliggend [alleen liggen] landgoed, farm, veeteeltbedrijf in Midden- en Zuid-Amerika. In GB ook nog alleenwonend en alleenreizend. De fenobarbital wordt als kalmeringsmiddel gebruikt. Een pharmaceutical of farmahuis is onderdeel van de big pharma. Filii nullius (nullius filii) zijn bastaarden. Een korte affaire de coeur of affairette is een fling. Sommigen zijn zonder fumu [functionele muziek] een fomo [fear of missing out, vgl. jomo – joy]. De foule [massa] op de tribune zag veel overtredingen (fouls). Een cromazin ontbeert een voegwoord (Houd je van vlees, bak je in Croma. Laat je een voegwoord weg, krijg je een kromme zin.). Een crompouce (VD 2024) komt van croissant + tompouce. Je drinkt G&T’tjes [gin-tonic], omdat de uitspraak ‘tie’ is en niet ‘tee’. Die mededeling klopt niet, want je schrijft ook t’tje. Let wel op: f’je, l’etje, m’etje, n’etje, r’etje, s’je, x’je, y’je of y’tje (dat alleen in GB), ij’tje en z’je. De korma is een Indiase curry. Een kormoraan is een aalscholver.
3. Zwart geld wordt gebruikt in het zwartgeldcircuit. Een poffer is gebak, een muts of een pistool en poffertjes eet je bij een poffertjeskraam. Een poffer(d) is een dik persoon, een dikkerd en poffermuts is een vrouwenmuts. Waar betaal je mee in Gambia? Met de dalasi (GMD). En in Zambia? Met de kwacha (ZMK – Malawi: MWK). Hij was geenszins arm. Het plan was veelszins aantrekkelijk. Heerlijk, zo’n giraffengazellesteak! Met het gevederte van de gevederde dieren werd gepronkt. Wie schrijft er nu goedheiligman? GB en VD! Beide ook: goedheilig man en alleen GB mv. goedheilig(e) mannen. Met graagte verwelkomde hij de graag geziene gast. Bij grasmaaien moet je het gras maaien. De lekkerste aardappels zijn de bildtstars. Een bestilla of pastilla is een Noord-Afrikaans ovengerecht. Een mantilla is een zwartkanten sluier. Een tortilla is een Spaans gerecht en een wraptortilla een dito Mexicaans.
4. De amontillado is een goedkope en droge Spaanse sherry. Een burrito is een gevouwen tortilla. Ook een enchilada is een zekere tortilla. Dit flottielje is een konvooi van zeilvaartuigen. Een heesterganzerik is een zekere struik. Een mantille is een hoofddoek of korte vrouwenmantel. Nachochips of nacho’s zijn zekere tortillachips. Een postille is een korte uitleg van wetenschappelijke of morele aard op de Bijbel. Een quesadilla is een met kaas bedekte en vervolgens gegrilde tortilla. Van een sapotille(boom *) dient het melksap als grondstof voor kauwgom [* ook: sawoe-manila]. Een schijtwortel is een soort van ganzerik (tegen diarree). De stillireactie (chemie) is een druppelreactie. Een taco is een dubbelgevouwen tortilla. Een tormentil is een meerwortel (plant). Een vilt- is een zilverganzerik.
5. Het wildemanskruid is de keukenschel. De kleine zwartkop is een zangvogel uit Zuid-Europa. Ze blijven lastig, die slangen: de ouroboros en de owrukuku. En vergeet ook de crispr’s niet: clustered regularly interspaced short palindromic repeats [initiaalwoord, uitspreken met aparte letters!] (stukje DNA met korte, steeds dezelfde reeksen basen). Een geheelonthouder is ridder van de blauwe knoop. In de zoo zagen we een prachtige maraboe(t). Dat schotsbonte Schots bont was behoorlijk duur. Een grijsbeer is een ijsgrizzly. VD vermeldt ergens: AZT-kuur; wat inhoudt: die azidothymidine wordt gebruikt om hiv/aids [human immunodeficiency virus, acquired immune deficiency syndrome] te voorkomen en te behandelen. Een bezestein is een markthal, een einstein een zekere eenheid.
6. Een frankenstein is een malafide wetenschapper, fustein is een zekere stof (bombazijn), de heer van Kalenstein bezit absoluut niks, Liechtenstein is een zekere monarchie in Europa met als munteenheid de Zwitserse frank, een sacristein is een koster, een stolperstein is een struikelsteen (in het plaveisel) en van Wippenstein kun je gaan. Hij kwam met een juicy verhaal. De Hyaden zijn een sterrengroep bij de Plejaden. Hé jonkske, hé jonkie, wat krijgen we nu? De naam ‘bristol’ is een verkorting van bristolkarton (voor visitekaartjes, ook: ivoorkarton) en bristolpapier (zwaar tekenpapier). Benzofenon is difenylketon. En benzoëzuur is benzeencarbonzuur. Een kavietje is een café en een kevie of keef een kooi. Een kavete of kavietse is een oud, bouwvallig huis of een kroeg. Dat zou wel heel toevallig zijn: met kat-in-de-zak een kat in de zak kopen. Omdat hij in de knijp zat, heeft hij gekneippt.
7. Een katijf is een ellendige, stakker of feeks. Katijvig is (ook) rampspoedig. Die kerel is kneitergek. In BE kennen ze de kids-ID. Je kunt zo vroom of fijn zijn als gemalen poppenstront. Met ‘gemalen’ nog: annaline is gemalen gips, asem, asam, assem of tamarinde is gemalen vruchtvlees van de tamarinde(boom), baklava bevat gemalen stukjes noot, bark of bork is gemalen eikenschors, bister is de gemalen bast van okkernoten, met Brusselse kermis wordt biscuit bestrooid met suiker en gemalen kokos bedoeld, een calisson is een snoepje met een vulling van gemalen amandelen en gekonfijt fruit, djinten is gemalen komijn, gortemeel is meel van gemalen boekweit, gravel is het gruis van gemalen rode dakpannen, gruttenmeel is boekweitemeel, voor kentjoer heb je de gemberfamilie nodig en ketoembar is gemalen koriander.
8. Koenjit is gemalen kurkuma, laos of galanga is de gemalen galangawortel, masala bevat een aantal gemalen specerijen, metaaldeeg is gemalen brons, een papadum is een pannenkoek van gemalen linzen, peekoffie: gemalen wortels van de cichorei, pergamijn is imitatieperkament, pilipili is een specerij van chilipeper, poudre de riz of poudre d’iris is gemalen talkpoeder, quercitron is gemalen of geraspte schors van de Noord-Amerikaanse verfeik, hij was rein (helemaal) op, op roggesteen wordt rogge gemalen, een pencee (rondo) is van gemalen amandelen, seroendeng is zekere gemalen kokos, waterbeheersing doe je o.a. met gemalen, met Wener wit wordt gemalen krijt bedoeld [je kunt iemand pesten, kreiten] en kornel is meel van gemalen zemelen. Krijten is luid roepen of huilen; je kunt ook de keu krijten.
